چکیدهتوليد سلولي يکي از مهمترين کاربردهاي تکنولوژي گروهي در محيط توليدي امروزي است. در يک سلول توليدي، قطعات (کارها) با زمان هاي راه اندازي وشرايط ابزار مشابه به عنوان خانواده قطعات در نظر گرفته مي شوند. در يک محيط سلولي، نوعي از ماشينها ويا قطعات با يکديگر درون خانواده قطعات گروه بندي ميشوند. مسائل چيدمان سلولی عمدتاً به چينش ماشين ها و ترتيب دهي خانواده قطعات مربوط مي شوند به طوري که هر سلول توليدي به توليد تعداد معيني از خانواده قطعات مي پردازد. هنگامي که هر قطعه بر روي هر ماشين به همان ترتيب تخصصي يک سلول توليدي پردازش شود، آنگاه اين سلول، سلول توليدي خط جريان ناميده مي شود. اين پايان نامه به بررسي مسئلهقیمت گذاری قطعات، تعیین میزان تولید از هر قطعه، تعیین ماشين ها ی موجود در هر سلول در هر دوره و همچنین چگونگی تخصیص قطعات درون سلول ها بر اساس خانواده قطعات در جهت حداکثر کردن سود می پردازد تا کنون در هيچ کدام از مدل های موجود تاثیر تعیین قیمت قطعات بر روی شکل دهی سلول ها بررسی نشده است. از آنجایی که بدست آوردن حداکثر سود مهمترین هدف در تولید می باشد لذا تعیین مناسب ترین قیمت و بهترین حجم تولید جهت حداکثر کردن سود با اهمیت به نظر می رسد. تعیین قیمت مناسب با توجه به هزینه های مختلف تولید، حجم تولید مناسب را تعیین می کند و این تغییر در میزان تولید در هر دوره باعث تغییر در شکل سلول ها می گردد. در اين پايان نامه يک مدل رياضی برای اين مسئله در حالت پويا، ارائه شده است که در آن هدف بیشینه کردن سود و مدیریت درآمدها بوسیله تعیین قیمت و حجم تولید با در نظر گرفتن هزينه های حاصل از جابجايي مواد، جابجایی و نگهداری ماشين ها و هزينه توليد وابسته به ماشين می باشد. فهرستفصل اول81-1 : مقدمه. 92-1 : ساختار پاياننامه. 12فصل دوم13ادبیات موضوع131-2: مقدمه (مرور ادبيات):. 142-2: مساله قیمت گذاری:. 141-2-2: مرور ادبیات قیمت گذاری پویا:. 152-2-2: طبقه بندی ادبیات قیمت گذاری پویا. 221-2-2-2: امکان تدارک مجدد یا عدم امکان تدارک مجدد موجودی(R/NR). 232-2-2-2: تقاضای مستقل یا وابسته در طول زمان(D/I). 233-2-2-2: مشتریان نزدیک بین یا استراتژیک(M/S). 243-2- مرور ادبیات تولید سلولی. 284-2: سيستم توليد سلولي پويا:. 315-2: بررسی توابع هدف بکار گرفته شده در ادبیات موضوع CMSو DCMS. 366-2: بررسی تقاضا بکار رفته در ادبیات موضوع CMSو DCMS:. 38فصل سوم39زمینه های علمی تحقیق391-3 : مقدمه. 401-1-3: مدیریت درآمد:. 421-1-1-3: جایگاه مدیریت درآمد در مدیریت تولید:. 432-1-1-3: قیمت گذاری پویا:. 432-1-1-3:توابع تقاضاي به كار رفته در مدل:. 442-1-3: تولید سلولی. 461-2-3 : انواع رویکردهای تولیدی. 491-1-2-3 : چیدمان عملکردی. 492-1-2-3 : چیدمان خطی. 503-1-2-3 : چیدمان سلولی. 512-2-3 : انواع سلولها و تعریف سلولهای تولید انعطافپذیر. 521-2-2-3 : سلولهای سنتی. 532-2-2-3 : سلولهای تک ماشینه NC.. 533-2-2-3 : سلولهای چند ماشینه یکپارچه. 534-2-2-3 : سلولهای تولید انعطافپذیر. 543-3: مزایای مدل پیشنهادی. 544-3:الگوریتم فراابتکاری ژنتیک:. 555-3 : الگوريتم فراابتكاري شبيهسازي تبريد. 686-3 : جمعبندي. 74فصل چهارم75ارائه مدل رياضي751-4: مقدمه. 762-4: ویژگیهای کلی مدل ارائه شده:. 762-3-4: فرضیات مدل:. 783-4-4: اندیسها:. 804-4-4: پارامترهای مدل:. 815-4-4: متغیرهای تصمیم:. 827-3-4: تابع هدف:. 848-3-4: محدودیتها:. 859-3-4: مثال 1:. 86تحلیل حساسیت مدل ارائه شده:. 927-4: پیچیدگی مدل ارائه شده. 1128-4 :دو روش حل براي مدل پيشنهادی. 1121-8-4 : روش حل فراابتكاري. 1122-8-4 : اجزاء و پارامترهاي الگوريتم شبيهسازي تبرید. 1131-2-8-4: نمايش ساختار جواب. 1132-2-8-4: انتخاب جواب اوليه. 1153-2-8-4: انتخاب دماي اوليه. 1154-2-8-4: مكانيزم ايجاد جواب همسايه. 1165-2-8-4: مكانيزم كاهش دما. 1186-2-8-4: مكانيزم پذيرش جوابهاي نامزد شده. 1187-2-8-4: معيارهاي توقف الگوريتم شبيهسازي تبريد. 1193-8-4 : اجزاء و پارامترهاي الگوريتم ژنتیک. 1191-3-8-4: تعريف كروموزم. 1192-3-8-4:ايجاد جمعيت اوليه. 1213-3-8-4: مکانيزم نمونه گيري. 1224-3-8-4: عمگرهای زنتیک. 1221-4-3-8-4:عملگرهاي تقاطعي. 1222-4-3-8-4: عملگرهاي جهشي. 1235-3-8-4: نخبهگرایی. 1246-3-8-4:استراتژي برخورد با محدوديتها. 1247-3-8-4:معیار توقف الگوریتم. 125فصل پنجم1281-5 : نتايج تحقيق. 1292-5 : ارائه پيشنهاد براي تحقيقات آتي. 130منابع و مراجع131 فهرست شکلهاشکل1-3: سيستم هاي توليد انعطاف پذير در مقياس بزرگ (لاگن 1991).. 41شکل 2-3: سيستم هاي توليد انعطاف پذير به عنوان كاراترين ابزار كاهش مشكلات فرايند توليد شناخته مي شوند(لاگن 1991).. 41شکل3-3: مقايسه توابع مختلف تقاضا ( نمايي- يكنواخت- كسري).. 44شکل 4-3: سیستم تولید سلولي پویا.. 48شکل5-3: چيدمان عملكردي(لاگن 1991).. 50شکل6-3: چيدمان خطي(لاگن 1991).. 51شکل7-3: چيدمان سلولي (لاگن 1991).. 52شکل8-3: مدل تئوري داروين.. 62شکل 9-3: فلوچارت يک شبيه سازي تبريد کلاسيک ( بابک جوادی 1385)... 73شکل10-4: نحوه پيكره بندي سلول ها در مثال 1. 92شکل11-4: نحوه پيكره بندي بهينه در مثال 2. 99شکل12-4: نحوه پيكره بهينه در مثال شماره 3. 102شکل13-4: نحوه پيكره بندي بهينه در مثال 4. 107شکل14-4: نحوه پيكره بندي بهينه در مثال 5. 110شکل15-4: نحوه نمايش کروموزوم.. 121شکل 16-4: عملگرتقاطع.. 123جدول1-4: اطلاعات مربوط به ماشین ها.. 88جدول2-4: اطلاعات مربوط به زمان پردازش عملیات قطعات بر روی ماشین ها.. 88جدول3-4: اطلاعات بدست آمده مربوط به میزان تقاضای پاسخ داده شده وقیمت کالا در هر دوره در مثال 1. 90جدول4-4: قسمت های مختلف تابع هدف در مثال1. 91جدول5-4: ماکسیمم تقاضا در هر دوره و حداقل تقاضایی که مجبور به پاسخگویی به آن هستیم.. 93جدول 6-4: اطلاعات بدست آمده مربوط به میزا نتقاضای پاسخ داده شده و قیمت کالا در هر دوره در مثال 2. 97جدول 7-4: اطلاعات بدست آمده مربوط به شکل سلول ها در مثال 2. 98جدول 8-4: قسمت های مختلف تابع هدف در مثال 2. 98جدول 9-4: ماکسیمم تقاضا در هر دوره و حداقل تقاضایی که مجبور به پاسخگویی به آن هستیم.. 100جدول10-4: اطلاعات بدست آمده مربوط به میزان تقاضای پاسخ داده شده وقیمت کالا در هر دوره در مثال 3. 101جدول11-4: اطلاعات بدست آمده مربوط به شکل سلول ها در مثال 3. 102جدول12-4: قسمت های مختلف تابع هدف در مثال 3. 102جدول 13-4: اطلاعات مربوط به ماشين ها ( مثال4 ).. 103جدول14-4: اطلاعات بدست آمده مربوط به میزان تقاضای پاسخ داده شده و قیمت کالا در هر دوره در مثال 4. 105جدول15-4: اطلاعات بدست آمده مربوط به شکل سلول ها در مثال 4. 106جدول16-4: قسمت های مختلف تابع هدف در مثال 4. 106جدول 17-4: اطلاعات مربوط به ماشین ها ( مثال5).. 108جدول18-4: ماکسیمم تقاضا درهردوره و حداقل تقاضایی که مجبور به پاسخگویی به آن هستیم.. 108جدول 19-4: اطلاعات بدست آمده مربوط به میزان تقاضای پاسخ داده شده و قیمت کالا در هر دوره در مثال 5. 110جدول 20-4: اطلاعات بدست آمده مربوط به شکل سلول ها در مثال 5. 111جدول 21-4: قسمت های مختلف تابع هدف در مثال 5. 111جدول 22-4: جواب های بدست آمده با الگوریتم های پیشنهادی.. 126جدول 23-4: مقایسه بین جواب های الگوریتم های توسعه داده شده و بهترین جواب 127 فصل اول 1-1 : مقدمهپس از انقلاب صنعتی و افزایش رقابت بین توليدکنندگان و بالا رفتن انتظارات مشتریان نیاز به تحول عظیم در سیستمهای تولیدی احساس شد. در کنار این مساله بوجود آمدن مسائلی چون کاهش زمان راهاندازی، افزایش حجم تولید، افزایش تنوع قطعات، کاهش هزینه سرمایهگذاری در ابزار و تجهیزات، کاهش فضای مورد نیاز، کنترل سراسری بهتر و موارد بسیار دیگر، ابعاد جدیدی را در بازار رقابت توليدکنندگان بوجود آورد که استراتژی تکنولوژی گروهی[1]يكي از راهبردهای طراحی شده برای پاسخگویی به این نیازها میباشد. تکنولوژی گروهی يك تکنیک تولیدی است که طی آن قطعات با خصوصیتهای يكسان در يك گروه قرار میگیرند و مجموعهای از ماشینآلات نیز که برای تولید آنها به کار برده میشوند به طور مناسبی طبقهبندی شده و در يك واحد استقرار مییابند. تولید سلولی[2] يكي از کاربردهای اولیه قواعد تکنولوژی گروهی برای ساخت و تولید میباشد که بر مبنای آن هر سلول متشكل از تعدادی ماشینآلات و تجهیزات تولیدی، قادر به پردازش گروهی از قطعات تحت عنوان خانواده قطعات[3] که دارای فرآيندهاي تولیدی مشابه هستند، میباشد. با ظهور اتوماسیون[4] و سيستمهای يكپارچه کامپیوتری[5]، سیستمهای تولیدی به تدریج مسیر خود را در جهت افزایش انعطافپذیری تغییر دادند که سیستمهای تولید سلولی نیز از این قاعده مستثنی نبودند. سیستمهای تولید انعطافپذیر[6] به علت داشتن قابلیتهای بالا در زمینههای مختلف، به سرعت توانستند جایگزین سیستمهای تولید قبلی شوند. معایبی از قبیل خاص منظوره بودن سلولها و نیز تنوع تولید پایین در آنها صاحبان صنایع را بر آن داشت تا با ایجاد اتوماسیون در سلولها و افزایش انعطافپذیری آنها، به قابلیتهای توامان سیستمهای تولید سلولی و سیستمهای تولید انعطافپذیر دست یابند. این نوع سیستمهای تولیدی که تحت عنوان سلولهای تولیدی انعطافپذیر[7] از آن نامبرده میشود تا حدودی از اصول اولیه تکنولوژی گروهی (که طراحی سلولها براساس آن است) فاصله میگیرند زیرا اصل متمایز بودن گروهها (سلولها) در این نوع سیستمها کمرنگ می باشد. بدین معنی که به علت اتوماسیون، سلولها قادر به تولید انواع مختلفی از قطعات (خانواده قطعات) میباشند.شرکتها و موسساتی که به فروش کالاها یا خدمات اشتغال دارند، اغلب با مسئلهی فروش ظرفیت محدودی از یک کالای خاص در یک افق زمانی محدود روبرو هستند. چنانچه در بازار مشتریان متنوعی وجود داشته باشند که حاضر به پرداخت قیمتهای مختلف در قبال محصول دریافتی باشند، اغلب این امکان وجود دارد که با تنوع بخشیدن به محصول ، اقسام گوناگونی از مشتریان را هدف فروش قرار دهد. بدین ترتیب محصول را با قیمتهای متفاوتی به فروش رساند و به ازای یک محصول در یک زمان خاص یا ارائهی خدمات با کیفیتی بالاتر ، وجه بیشتری را از مشتری دریافت کرد. بدین منظور باید نخست دربارهی نحوهی قیمتگذاری و نیز تعداد محصولات تخصیص یافته به هریک از انواع مشتریان تصمیم گیری کرد. چگونگی انجام این تصمیم گیریها، موضوع بحث "مدیریت درآمد" است.مدیریت درآمد را میتوان بدین صورت تعریف کرد: هنر بیشینه سازی سود حاصله از ظرفیت محدودی از محصولات، در یک افق زمانی محدود، از طریق فروش هر محصول به مشتری مناسب در زمان مناسب و به قیمت مناسب. این مقوله، فعالیتهای نظیر متمایزسازی قیمت ورد کردن برخی از مشتریان در انتظار مراجعهی مشتریان سودده تر را شامل می گردد.در طول دهه گذشته در بسیاری از صنایع، مدیریت درآمد تبدیل به ابزاری حیاتی در بهبود و افزایش سطح سوددهی شرکتها شده است. یک شرکت ممکن است سود بسیاری را از دست بدهد فقط به این دلیل که قیمتهای تعیین شده از سوی او برای محصولاتش همراستا و هماهنگ با تقاضا نباشد. حجم بسیار زیادی از تحقیقات انجام شده بر یافتن استراتژی بهینه در قیمتگذاری پویا و تخصیص موجودی با هدف حداکثر کردن سود، تمرکز داشته است. شرکتهای هواپیمایی جزء اولین شرکتهایی بودند که این گونه استراتژیهای پویا را در عمل پیاده کردند.در این پژوهش یک مسئله توام تولید سلولی – قیمت گذاری توسعه داده شده است. که با تعیین قیمت برای هر کالا در هر رده به منظور حداکثر کردن درآمد با تعیین میزان تولید هر کالا در هر دوره تاثیر آن را بر شکل سلول و نحوه تخصیص قطعات به سلولها بررسی میشود.ساختار این پایاننامه به شرح زیر میباشد:در فصل دوم مروری بر تحقیقات انجام شده در زمینه تولید سلولی پویا و مسائل قیمت گذاری صورت گرفته و مسائلی كه توسط محققین مختلف در این زمینه مطرح گردیده است مورد بررسي قرار خواهند گرفت.در فصل سوم سیستمهای تولید سلولی پویا و مسئله قیمتگذاری تعریف و به طور مفصل تشريح خواهند شد. در ادامۀ این فصل به معرفی الگوریتمهای فرا ابتکاری ژنتیک و شبیهسازی تبرید[8] که روشهای فرا ابتکاری[9] برای حل مسائل NP-Completeمورد استفاده قرار خواهند گرفت، پرداخته خواهد شد. در قسمت اول فصل چهارم، مساله در غالب یک مدل ریاضی مدلسازی شده و سپس ضمن ارائه مثال و حل آن به بررسی صحت مدل ارائه شده پرداختهایم. در قسمت دوم، یک تحلیل حساسیت جامع از پارامترهای مختلف مدل ارائه و تشریح گردیده است. در قسمت سوم الگوریتمی بر مبنای روش های ژنتیک و شبیه سازی تبرید جهت حل مساله ارائه میشود. برای مقایسه نتایج بدست آمده با حل بهینه، ابتدا برخی مسائل با ابعاد پایین توسط نرمافزارLingo9 حل و سپس جوابهاي بدست آمده و زمان پردازش لازم برای آنها با نتایج حاصل از روش های ژنتیک و شبیهسازی تبرید مقایسه میشوند و در نهایت در فصل پنجم به نتیجهگیری و ارائه پیشنهادات برای انجام تحقیقات آتی مبادرت ورزیده میشود.
مدل سازی هم زمان سيستم های توليد سلولی پويا و قيمت فروش WORD
چکیدهتوليد سلولي يکي از مهمترين کاربردهاي تکنولوژي گروهي در محيط توليدي امروزي است. در يک سلول توليدي، قطعات (کارها) با زمان هاي راه اندازي وشرايط ابزار مشابه به عنوان خانواده قطعات در نظر گرفته مي شوند. در يک محيط سلولي، نوعي از ماشينها ويا قطعات با يکديگر درون خانواده قطعات گروه بندي ميشوند. مسائل چيدمان سلولی عمدتاً به چينش ماشين ها و ترتيب دهي خانواده قطعات مربوط مي شوند به طوري که هر سلول توليدي به توليد تعداد معيني از خانواده قطعات مي پردازد. هنگامي که هر قطعه بر روي هر ماشين به همان ترتيب تخصصي يک سلول توليدي پردازش شود، آنگاه اين سلول، سلول توليدي خط جريان ناميده مي شود. اين پايان نامه به بررسي مسئلهقیمت گذاری قطعات، تعیین میزان تولید از هر قطعه، تعیین ماشين ها ی موجود در هر سلول در هر دوره و همچنین چگونگی تخصیص قطعات درون سلول ها بر اساس خانواده قطعات در جهت حداکثر کردن سود می پردازد تا کنون در هيچ کدام از مدل های موجود تاثیر تعیین قیمت قطعات بر روی شکل دهی سلول ها بررسی نشده است. از آنجایی که بدست آوردن حداکثر سود مهمترین هدف در تولید می باشد لذا تعیین مناسب ترین قیمت و بهترین حجم تولید جهت حداکثر کردن سود با اهمیت به نظر می رسد. تعیین قیمت مناسب با توجه به هزینه های مختلف تولید، حجم تولید مناسب را تعیین می کند و این تغییر در میزان تولید در هر دوره باعث تغییر در شکل سلول ها می گردد. در اين پايان نامه يک مدل رياضی برای اين مسئله در حالت پويا، ارائه شده است که در آن هدف بیشینه کردن سود و مدیریت درآمدها بوسیله تعیین قیمت و حجم تولید با در نظر گرفتن هزينه های حاصل از جابجايي مواد، جابجایی و نگهداری ماشين ها و هزينه توليد وابسته به ماشين می باشد. فهرستفصل اول81-1 : مقدمه. 92-1 : ساختار پاياننامه. 12فصل دوم13ادبیات موضوع131-2: مقدمه (مرور ادبيات):. 142-2: مساله قیمت گذاری:. 141-2-2: مرور ادبیات قیمت گذاری پویا:. 152-2-2: طبقه بندی ادبیات قیمت گذاری پویا. 221-2-2-2: امکان تدارک مجدد یا عدم امکان تدارک مجدد موجودی(R/NR). 232-2-2-2: تقاضای مستقل یا وابسته در طول زمان(D/I). 233-2-2-2: مشتریان نزدیک بین یا استراتژیک(M/S). 243-2- مرور ادبیات تولید سلولی. 284-2: سيستم توليد سلولي پويا:. 315-2: بررسی توابع هدف بکار گرفته شده در ادبیات موضوع CMSو DCMS. 366-2: بررسی تقاضا بکار رفته در ادبیات موضوع CMSو DCMS:. 38فصل سوم39زمینه های علمی تحقیق391-3 : مقدمه. 401-1-3: مدیریت درآمد:. 421-1-1-3: جایگاه مدیریت درآمد در مدیریت تولید:. 432-1-1-3: قیمت گذاری پویا:. 432-1-1-3:توابع تقاضاي به كار رفته در مدل:. 442-1-3: تولید سلولی. 461-2-3 : انواع رویکردهای تولیدی. 491-1-2-3 : چیدمان عملکردی. 492-1-2-3 : چیدمان خطی. 503-1-2-3 : چیدمان سلولی. 512-2-3 : انواع سلولها و تعریف سلولهای تولید انعطافپذیر. 521-2-2-3 : سلولهای سنتی. 532-2-2-3 : سلولهای تک ماشینه NC.. 533-2-2-3 : سلولهای چند ماشینه یکپارچه. 534-2-2-3 : سلولهای تولید انعطافپذیر. 543-3: مزایای مدل پیشنهادی. 544-3:الگوریتم فراابتکاری ژنتیک:. 555-3 : الگوريتم فراابتكاري شبيهسازي تبريد. 686-3 : جمعبندي. 74فصل چهارم75ارائه مدل رياضي751-4: مقدمه. 762-4: ویژگیهای کلی مدل ارائه شده:. 762-3-4: فرضیات مدل:. 783-4-4: اندیسها:. 804-4-4: پارامترهای مدل:. 815-4-4: متغیرهای تصمیم:. 827-3-4: تابع هدف:. 848-3-4: محدودیتها:. 859-3-4: مثال 1:. 86تحلیل حساسیت مدل ارائه شده:. 927-4: پیچیدگی مدل ارائه شده. 1128-4 :دو روش حل براي مدل پيشنهادی. 1121-8-4 : روش حل فراابتكاري. 1122-8-4 : اجزاء و پارامترهاي الگوريتم شبيهسازي تبرید. 1131-2-8-4: نمايش ساختار جواب. 1132-2-8-4: انتخاب جواب اوليه. 1153-2-8-4: انتخاب دماي اوليه. 1154-2-8-4: مكانيزم ايجاد جواب همسايه. 1165-2-8-4: مكانيزم كاهش دما. 1186-2-8-4: مكانيزم پذيرش جوابهاي نامزد شده. 1187-2-8-4: معيارهاي توقف الگوريتم شبيهسازي تبريد. 1193-8-4 : اجزاء و پارامترهاي الگوريتم ژنتیک. 1191-3-8-4: تعريف كروموزم. 1192-3-8-4:ايجاد جمعيت اوليه. 1213-3-8-4: مکانيزم نمونه گيري. 1224-3-8-4: عمگرهای زنتیک. 1221-4-3-8-4:عملگرهاي تقاطعي. 1222-4-3-8-4: عملگرهاي جهشي. 1235-3-8-4: نخبهگرایی. 1246-3-8-4:استراتژي برخورد با محدوديتها. 1247-3-8-4:معیار توقف الگوریتم. 125فصل پنجم1281-5 : نتايج تحقيق. 1292-5 : ارائه پيشنهاد براي تحقيقات آتي. 130منابع و مراجع131 فهرست شکلهاشکل1-3: سيستم هاي توليد انعطاف پذير در مقياس بزرگ (لاگن 1991).. 41شکل 2-3: سيستم هاي توليد انعطاف پذير به عنوان كاراترين ابزار كاهش مشكلات فرايند توليد شناخته مي شوند(لاگن 1991).. 41شکل3-3: مقايسه توابع مختلف تقاضا ( نمايي- يكنواخت- كسري).. 44شکل 4-3: سیستم تولید سلولي پویا.. 48شکل5-3: چيدمان عملكردي(لاگن 1991).. 50شکل6-3: چيدمان خطي(لاگن 1991).. 51شکل7-3: چيدمان سلولي (لاگن 1991).. 52شکل8-3: مدل تئوري داروين.. 62شکل 9-3: فلوچارت يک شبيه سازي تبريد کلاسيک ( بابک جوادی 1385)... 73شکل10-4: نحوه پيكره بندي سلول ها در مثال 1. 92شکل11-4: نحوه پيكره بندي بهينه در مثال 2. 99شکل12-4: نحوه پيكره بهينه در مثال شماره 3. 102شکل13-4: نحوه پيكره بندي بهينه در مثال 4. 107شکل14-4: نحوه پيكره بندي بهينه در مثال 5. 110شکل15-4: نحوه نمايش کروموزوم.. 121شکل 16-4: عملگرتقاطع.. 123جدول1-4: اطلاعات مربوط به ماشین ها.. 88جدول2-4: اطلاعات مربوط به زمان پردازش عملیات قطعات بر روی ماشین ها.. 88جدول3-4: اطلاعات بدست آمده مربوط به میزان تقاضای پاسخ داده شده وقیمت کالا در هر دوره در مثال 1. 90جدول4-4: قسمت های مختلف تابع هدف در مثال1. 91جدول5-4: ماکسیمم تقاضا در هر دوره و حداقل تقاضایی که مجبور به پاسخگویی به آن هستیم.. 93جدول 6-4: اطلاعات بدست آمده مربوط به میزا نتقاضای پاسخ داده شده و قیمت کالا در هر دوره در مثال 2. 97جدول 7-4: اطلاعات بدست آمده مربوط به شکل سلول ها در مثال 2. 98جدول 8-4: قسمت های مختلف تابع هدف در مثال 2. 98جدول 9-4: ماکسیمم تقاضا در هر دوره و حداقل تقاضایی که مجبور به پاسخگویی به آن هستیم.. 100جدول10-4: اطلاعات بدست آمده مربوط به میزان تقاضای پاسخ داده شده وقیمت کالا در هر دوره در مثال 3. 101جدول11-4: اطلاعات بدست آمده مربوط به شکل سلول ها در مثال 3. 102جدول12-4: قسمت های مختلف تابع هدف در مثال 3. 102جدول 13-4: اطلاعات مربوط به ماشين ها ( مثال4 ).. 103جدول14-4: اطلاعات بدست آمده مربوط به میزان تقاضای پاسخ داده شده و قیمت کالا در هر دوره در مثال 4. 105جدول15-4: اطلاعات بدست آمده مربوط به شکل سلول ها در مثال 4. 106جدول16-4: قسمت های مختلف تابع هدف در مثال 4. 106جدول 17-4: اطلاعات مربوط به ماشین ها ( مثال5).. 108جدول18-4: ماکسیمم تقاضا درهردوره و حداقل تقاضایی که مجبور به پاسخگویی به آن هستیم.. 108جدول 19-4: اطلاعات بدست آمده مربوط به میزان تقاضای پاسخ داده شده و قیمت کالا در هر دوره در مثال 5. 110جدول 20-4: اطلاعات بدست آمده مربوط به شکل سلول ها در مثال 5. 111جدول 21-4: قسمت های مختلف تابع هدف در مثال 5. 111جدول 22-4: جواب های بدست آمده با الگوریتم های پیشنهادی.. 126جدول 23-4: مقایسه بین جواب های الگوریتم های توسعه داده شده و بهترین جواب 127 فصل اول 1-1 : مقدمهپس از انقلاب صنعتی و افزایش رقابت بین توليدکنندگان و بالا رفتن انتظارات مشتریان نیاز به تحول عظیم در سیستمهای تولیدی احساس شد. در کنار این مساله بوجود آمدن مسائلی چون کاهش زمان راهاندازی، افزایش حجم تولید، افزایش تنوع قطعات، کاهش هزینه سرمایهگذاری در ابزار و تجهیزات، کاهش فضای مورد نیاز، کنترل سراسری بهتر و موارد بسیار دیگر، ابعاد جدیدی را در بازار رقابت توليدکنندگان بوجود آورد که استراتژی تکنولوژی گروهی[1]يكي از راهبردهای طراحی شده برای پاسخگویی به این نیازها میباشد. تکنولوژی گروهی يك تکنیک تولیدی است که طی آن قطعات با خصوصیتهای يكسان در يك گروه قرار میگیرند و مجموعهای از ماشینآلات نیز که برای تولید آنها به کار برده میشوند به طور مناسبی طبقهبندی شده و در يك واحد استقرار مییابند. تولید سلولی[2] يكي از کاربردهای اولیه قواعد تکنولوژی گروهی برای ساخت و تولید میباشد که بر مبنای آن هر سلول متشكل از تعدادی ماشینآلات و تجهیزات تولیدی، قادر به پردازش گروهی از قطعات تحت عنوان خانواده قطعات[3] که دارای فرآيندهاي تولیدی مشابه هستند، میباشد. با ظهور اتوماسیون[4] و سيستمهای يكپارچه کامپیوتری[5]، سیستمهای تولیدی به تدریج مسیر خود را در جهت افزایش انعطافپذیری تغییر دادند که سیستمهای تولید سلولی نیز از این قاعده مستثنی نبودند. سیستمهای تولید انعطافپذیر[6] به علت داشتن قابلیتهای بالا در زمینههای مختلف، به سرعت توانستند جایگزین سیستمهای تولید قبلی شوند. معایبی از قبیل خاص منظوره بودن سلولها و نیز تنوع تولید پایین در آنها صاحبان صنایع را بر آن داشت تا با ایجاد اتوماسیون در سلولها و افزایش انعطافپذیری آنها، به قابلیتهای توامان سیستمهای تولید سلولی و سیستمهای تولید انعطافپذیر دست یابند. این نوع سیستمهای تولیدی که تحت عنوان سلولهای تولیدی انعطافپذیر[7] از آن نامبرده میشود تا حدودی از اصول اولیه تکنولوژی گروهی (که طراحی سلولها براساس آن است) فاصله میگیرند زیرا اصل متمایز بودن گروهها (سلولها) در این نوع سیستمها کمرنگ می باشد. بدین معنی که به علت اتوماسیون، سلولها قادر به تولید انواع مختلفی از قطعات (خانواده قطعات) میباشند.شرکتها و موسساتی که به فروش کالاها یا خدمات اشتغال دارند، اغلب با مسئلهی فروش ظرفیت محدودی از یک کالای خاص در یک افق زمانی محدود روبرو هستند. چنانچه در بازار مشتریان متنوعی وجود داشته باشند که حاضر به پرداخت قیمتهای مختلف در قبال محصول دریافتی باشند، اغلب این امکان وجود دارد که با تنوع بخشیدن به محصول ، اقسام گوناگونی از مشتریان را هدف فروش قرار دهد. بدین ترتیب محصول را با قیمتهای متفاوتی به فروش رساند و به ازای یک محصول در یک زمان خاص یا ارائهی خدمات با کیفیتی بالاتر ، وجه بیشتری را از مشتری دریافت کرد. بدین منظور باید نخست دربارهی نحوهی قیمتگذاری و نیز تعداد محصولات تخصیص یافته به هریک از انواع مشتریان تصمیم گیری کرد. چگونگی انجام این تصمیم گیریها، موضوع بحث "مدیریت درآمد" است.مدیریت درآمد را میتوان بدین صورت تعریف کرد: هنر بیشینه سازی سود حاصله از ظرفیت محدودی از محصولات، در یک افق زمانی محدود، از طریق فروش هر محصول به مشتری مناسب در زمان مناسب و به قیمت مناسب. این مقوله، فعالیتهای نظیر متمایزسازی قیمت ورد کردن برخی از مشتریان در انتظار مراجعهی مشتریان سودده تر را شامل می گردد.در طول دهه گذشته در بسیاری از صنایع، مدیریت درآمد تبدیل به ابزاری حیاتی در بهبود و افزایش سطح سوددهی شرکتها شده است. یک شرکت ممکن است سود بسیاری را از دست بدهد فقط به این دلیل که قیمتهای تعیین شده از سوی او برای محصولاتش همراستا و هماهنگ با تقاضا نباشد. حجم بسیار زیادی از تحقیقات انجام شده بر یافتن استراتژی بهینه در قیمتگذاری پویا و تخصیص موجودی با هدف حداکثر کردن سود، تمرکز داشته است. شرکتهای هواپیمایی جزء اولین شرکتهایی بودند که این گونه استراتژیهای پویا را در عمل پیاده کردند.در این پژوهش یک مسئله توام تولید سلولی – قیمت گذاری توسعه داده شده است. که با تعیین قیمت برای هر کالا در هر رده به منظور حداکثر کردن درآمد با تعیین میزان تولید هر کالا در هر دوره تاثیر آن را بر شکل سلول و نحوه تخصیص قطعات به سلولها بررسی میشود.ساختار این پایاننامه به شرح زیر میباشد:در فصل دوم مروری بر تحقیقات انجام شده در زمینه تولید سلولی پویا و مسائل قیمت گذاری صورت گرفته و مسائلی كه توسط محققین مختلف در این زمینه مطرح گردیده است مورد بررسي قرار خواهند گرفت.در فصل سوم سیستمهای تولید سلولی پویا و مسئله قیمتگذاری تعریف و به طور مفصل تشريح خواهند شد. در ادامۀ این فصل به معرفی الگوریتمهای فرا ابتکاری ژنتیک و شبیهسازی تبرید[8] که روشهای فرا ابتکاری[9] برای حل مسائل NP-Completeمورد استفاده قرار خواهند گرفت، پرداخته خواهد شد. در قسمت اول فصل چهارم، مساله در غالب یک مدل ریاضی مدلسازی شده و سپس ضمن ارائه مثال و حل آن به بررسی صحت مدل ارائه شده پرداختهایم. در قسمت دوم، یک تحلیل حساسیت جامع از پارامترهای مختلف مدل ارائه و تشریح گردیده است. در قسمت سوم الگوریتمی بر مبنای روش های ژنتیک و شبیه سازی تبرید جهت حل مساله ارائه میشود. برای مقایسه نتایج بدست آمده با حل بهینه، ابتدا برخی مسائل با ابعاد پایین توسط نرمافزارLingo9 حل و سپس جوابهاي بدست آمده و زمان پردازش لازم برای آنها با نتایج حاصل از روش های ژنتیک و شبیهسازی تبرید مقایسه میشوند و در نهایت در فصل پنجم به نتیجهگیری و ارائه پیشنهادات برای انجام تحقیقات آتی مبادرت ورزیده میشود.