چکيدهاکثر پروژه های ساختمانی مبنای دستمزد کارکنان خود را نفر- روز و یا نفر- ماه در نظر می گیرند. اما چنین طرح پرداختی می تواند به افزایش مدت زمان اجرای پروژه منجر شود. علاوه بر این هیچگونه اثر انگیزشی که یکی از اهداف نظام های پرداخت است را ندارد. در نتیجه وجود سیستم پرداختی که محرک همه عوامل در به انجام رساندن پروژه ها با صرف وقت و هزینه کمتر با حفظ کیفیت باشد، ضروری است. طراحی چنین نظام پاداش موثری نیازمند درک و شناخت معیارهای مناسب برای تخصیص پاداش یا کارانه است. اما علی رغم استفاده گسترده از طرح پرداخت کارانه در سازمان های مختلف تولیدی، تجربیات بسیار اندکی در خصوص اجرای طرح کارانه در پروژه های ساختمانی به دلیل ماهیت موقتی بودن آن موجود است. لذا مطالعه حاضر قصد دارد تا به شناسایی و اولویت بندی معیارهای تخصیص کارانه در پروژه های ساختمانی بپردازد. به دلیل نبود مطالعات کافی در این زمینه، از یک رویکرد اکتشافی مبتنی بر مصاحبه های نیمه ساختاریافته برای شناسایی معیارهای تخصیص کارانه استفاده شده. همچنین از روش های تصمیم گیری چندمعیاره دیمتل و گسترش عملکرد کیفیت فازی استفاده شده که علاوه بر روابط درونی و ارتباط میان معیارها ، رتبه بندی معیارها را نیز بررسی می کند. بررسی تم های موجود در داده های کیفی نشان داد اولویت بندی معیارهای تخصیص کارانه باید بر اساس پیامدهای مورد انتظار از اجرای طرح کارانه باشد. نتایج تحقیق نشان می دهد معیارهای اخلاق حرفه ای، کار تیمی، خلاقیت و نوآوری و دانش و توانایی استفاده از آن به ترتیب مهمترین معیارهای تخصیص کارانه در پروژه های ساختمانی هستند.واژه‌هاي كليدي:پاداش ،کارانه، پروژه های ساختمانی، تحلیل تم،تصمیم گیری چندمعیاره،DEMATEL، FuzzyQFD فهرست مطالبفصل 1: مقدمه11-1- مقدمه21-2- تعريف مسأله و بيان موضوع اصلی31-3- اهمیت و ضرورت انجام تحقيق41-4- سوالات تحقیق51-5- اهداف تحقیق51-6- کاربردهای تحقیق61-7- مراحل انجام تحقیق61-8-استفاده کنندگان از نتیجه پایان نامه7فصل 2: مروري بر ادبیات تحقیق82-1- مقدمه92-2- مدیریت منابع انسانی92-2-1- جایگاه ارزیابی عملکرد و جبران خدمات در مدیریت منابع انسانی102-2-2- ارزیابی عملکرد112-2-2- 1- فرآیند ارزیابی عملکرد122-2-2- 2- کاربردهای ارزیابی عملکرد142-3- جبران خدمات و پاداش152-4- انواع پاداش172-4-1- کارانه182-4-1- 1- طرح های کارانه فردی192-4-1- 2- طرح های کارانه گروهی222-4-1- 3- طرح های کارانه سازمانی232-5- معیارهای ارزیابی عملکرد و تخصیص کارانه242-6-پیشینه تحقیق292-7-صنعت ساختمان402-8-فرآیند انجام تحقیق422-9-روش های تصمیم گیری چندمعیاره مورد استفاده432-9-1- ﮔﺴﺘﺮش ﻋﻤﻠﮑﺮد ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺑﺎ روﯾﮑﺮد ﻓﺎزي432-9-2- روش دیمتل48 2-10-جمع بندی 49فصل 3: روش تحقيق513-1- مقدمه523-2-روش تحقیق523-3- جامعه آماری533-4- روش نمونه گیری و نمونه آماری543-5-روش ها و ابزارهای گردآوری داده ها543-5-1- اطلاعات کتابخانه ای543-5-2- مصاحبه553-5-3- پرسشنامه563-6-روایی و پایایی پژوهش573-6-1- اعتبار(روایی)573-6-2- پایایی583-7-ابزارهای تجزیه وتحلیل داده ها593-7-1-تجزیه وتحلیل داده های کیفی593-7-2- تجزیه وتحلیل داده های کمی623-7-2- 1- روش دیمتل623-7-2- 2- رویکرد گسترش عملکرد کیفیت فازی643-8-قلمرو تحقیق673-8-1-قلمرو زمانی تحقیق673-8-2- قلمرو مکانی تحقیق673-8-3- قلمرو موضوعی تحقیق67فصل 4: تجزیه و تحلیل داده ها684-1- مقدمه694-2- جمع بندی ادبیات694-3- تجزیه وتحلیل داده های حاصل از مصاحبه704-3-1- سازماندهی و کدگذاری داده ها704-3-2- جستجوی تم ها و خلق معانی75 4-4- جمع بندی بخش کیفی تحقیق774-5- خوشه بندی و شناسایی تاثیرگذارترین معیارها و پیامدها824-5-1-خوشه بندی معیارهای تخصیص کارانه824-5-1- 1- تشکیل ماتریس تاثیر مستقیم معیارهای تخصیص کارانه824-5-1- 2- تشکیل ماتریس تاثیر مستقیم نرمال شده معیارهای تخصیص کارانه834-5-1- 3- تشکیل ماتریس تاثیر کل معیارهای تخصیص کارانه844-5-1- 4- تعیین روابط درونی معیارهای تخصیص کارانه844-5-2-خوشه بندی پیامدهای مورد انتظار از اجرای طرح کارانه864-5-2- 1- تشکیل ماتریس تاثیر مستقیم پیامدهای مورد انتظار از اجرای طرح کارانه874-5-2- 2- تشکیل ماتریس تاثیر مستقیم نرمال شده پیامدهای مورد انتظار از اجرای طرح کارانه884-5-2- 3- تشکیل ماتریس تاثیر کل پیامدهای مورد انتظار از اجرای طرح کارانه884-5-2- 4- تعیین روابط درونی پیامدهای مورد انتظار از اجرای طرح کارانه894-6- اولویت بندی معیارهای تخصیص کارانه914-6-1-تعیین اهمیت پیامدهای اجرای طرح کارانه از نگاه خبرگان924-6-2-تعیین ارتباط معیارهای تخصیص کارانه و پیامدهای اجرای طرح کارانه924-6-3-تعیین اهمیت نسبی هریک از معیارهای تخصیص کارانه934-6-4-تعیین میزان همبستگی هریک از معیارهای تخصیص کارانه944-6-5-تعیین امتیاز هریک از معیارهای تخصیص کارانه944-6-6-تعیین ارزش قطعی و اولویت بندی هریک از معیارهای تخصیص کارانه954-7- جمع بندی فصل چهارم97فصل5: نتیجه گیری و پيشنهادها995-1- مقدمه1005-2- نتیجه گیری1005-3- یافته های تحقیق1025-3-1-سوال اول: مهمترین معیارهای تخصیص کارانه در ادبیات1025-3-2-سوال دوم: مهمترین معیارهای تخصیص کارانه در پروژه های ساختمانی1035-3-3-سوال سوم:مهمترین پیامدهای اجرای طرح کارانه در پروژه های ساختمانی1045-3-4-سوال چهارم1055-3-4-1- سوال4،بخش1:خوشه بندی معیارهای تخصیص کارانه در پروژه های ساختمانی1055-3-4-2- سوال4،بخش1:خوشه بندی پیامدهای مورد انتظار از اجرای طرح کارانه1055-3-5-اولویت بندی معیارهای تخصیص کارانه1065-4- بحث1065-5- پیشنهادهای کاربردی1085-6-پیشنهادها برای تحقیقات آتی1105-7-محدودیت های تحقیق111مراجع112پيوست‌ها116 فهرست اشکالشکل (1-1( مراحل انجام تحقیق7شکل (2-1( فرآیندها و فعالیته های منابع انسانی و جایگاه ارزیابی عملکرد و جبران خدمات در فرآیندهای منابع انسانی11شکل (2-2( فرآیند انجام تحقیق43شکل (2-3) خانه کیفیت44شکل (2-4) مقیاس زبانی برای اهمیت نسبی46شکل (4-1) شبکه ارتباط میان تم های داده های حاصل از مصاحبه ها(نرم افزار atlas.ti)80شکل (4-2) نقشه تماتیک داده های حاصل از مصاحبه81شکل (4-3) نمودار علی معیارهای تخصیص کارانه85شکل (4-4)نمودار علی پیامدهای مورد انتظار از اجرای طرح کارانه90شکل (4-5) خانه های کیفیت مورد استفاده برای تجزیه و تحلیل داده ها91شکل (4-6) ارزش قطعی و رتبه نهایی معیارهای تخصیص کارانه96 فهرست جداولجدول (2-1)طبقه بندی انواع پاداش توسط دی سنزو ورابینز18جدول (2-2) مطالعات داخلی،یافته ها و روشهای مورد استفاده در خصوص کارانه38جدول (2-3) مطالعات خارجی،یافته ها و روشهای مورد استفاده در خصوص کارانه39جدول (3-1)نمونه ای برای آماده سازی داده های کیفی60جدول (3-2) مقیاسهای زبانی برای قضاوت اهمیت64جدول (3-3) روابط نمادهای گرافیکی و اعداد فازی مرتبط65جدول (3-4) همبستگی ها، نمادهای گرافیکی و اعداد فازی مرتبط65جدول (4-1) معیارهای شناسایی شده تخصیص کارانه از ادبیات تحقیق70جدول (4-2) سازماندهی داده های بدست آمده از مصاحبه اول71جدول (4-3) سازماندهی داده های بدست آمده از مصاحبه دوم71جدول (4-4) سازماندهی داده های بدست آمده از مصاحبه سوم72جدول (4-5) سازماندهی داده های بدست آمده از مصاحبه چهارم72جدول (4-6) سازماندهی داده های بدست آمده از مصاحبه پنجم73جدول (4-7) سازماندهی داده های بدست آمده از مصاحبه ششم73جدول (4-8)سازماندهی داده های بدست آمده از مصاحبه هفتم74جدول (4-9)سازماندهی داده های بدست آمده از مصاحبه هشتم74جدول (4-10) عناوین کدهای حاصل از تحلیل داده های مصاحبه74جدول (4-11)معیارهای نهایی تخصیص کارانه در پروژه های ساختمانی(استخراجی از بخش کیفی تحقیق)78جدول (4-12)پیامدهای مورد انتظار از اجرای طرح کارانه در پروژه های ساختمانی79جدول (4-13)جمع بندی نظرات خبرگان با استفاده از میانگین حسابی(ماتریس تاثیر مستقیم) برای معیارهای تخصیص کارانه83جدول (4-14)ماتریس تاثیر مستقیم نرمال شده83جدول (4-15)ماتریس کل84جدول (4-16)مقادیر r و c برای هر عامل85جدول (4-17)مقادیر ri+ci و ri-ci85جدول (4-18)جمع بندی نظرات خبرگان با استفاده از میانگین حسابی(ماتریس تاثیر مستقیم)برای پیامدهای اجرای طرح کارانه87جدول (4-19)ماتریس تاثیر مستقیم نرمال شده پیامدهای اجرای طرح کارانه88جدول (4-20) ماتریس تاثیر مستقیم کل پیامدهای اجرای طرح کارانه89جدول (4-21)مقادیر r و c برای هر پیامد89جدول (4-22)مقادیر ri +ci و ri-ci پیامدها90جدول (4-23)اهمیت نسبی پیامدهای اجرای طرح کارانه از نگاه خبرگان92جدول (4-24)ارتباط معیارهای تخصیص کارانه وپیامدهای اجرای طرح کارانه93جدول (4-25)اهمیت نسبی هریک از معیارهای تخصیص کارانه93جدول (4-26) همبستگی میان معیارهای تخصیص کارانه94جدول (4-27)امتیاز هریک از معیارهای تخصیص کارانه95جدول (4-28) ارزش قطعی و رتبه نهایی معیارهای تخصیص کارانه95 1-1مقدمهیکی از مشکلات امروزه واحدهای تولیدی چگونگی توزیع کارانه بر اساس یک معیار مناسب است. در واقع علی رغم اینکه فلسفه وجودی اجرای طرح کارانه ایجاد انگیزش در کارکنان است، اما متعاقب پرداخت کارانه در بسیاری از سازمان ها شاهد کاهش تولید و افزایش ضایعات هستیم که علت عمده‌ی آن عدم وجود معیار مناسب جهت پرداخت کارانه است(عالم تبریز، 1381). در نتیجه یکی از مهمترین گام هاي ارزیابی عملکرد به منظور اندازه گیری عملکرد کارکنان و تخصیص کارانه، تعیین شاخص ها و معیارهای تخصیص کارانه است. در خصوص معیارهای مناسب تخصیص کارانه در صنایع مختلف تحقیقات بسیاری انجام شده است اما پروژه های ساختمانی به دلیل ماهیت موقتی بودن و آشکار نبودن پیامد و ثمره کاری هر فرد مشابه با برای مثال کارکنان یک کارگاه یا کارخانه قطعه سازی کمتر مورد توجه محققین قرار گرفته است. در صنعت ساختمان،افراد جزو دارایی های اصلی شرکت ها هستند. بنابراین شرکت ها باید برنامه هایی برای جذب و نگه داشت کارکنان اجرا کنند. یک طرح جبران خدمات و تشویقی درست ساختار یافته به سازمان این اجازه را می دهد تا زحمات کارکنان را بر اساس عملکرد شرکت جبران کند. یک نکته مهم در طراحی چنین مکانیسم هایی هم راستایی اهداف شرکت با کارکنان است. در صنعت ساختمان با توجه به اهمیت نیروی انسانی، اهداف یک بسته تشویقی می تواند شامل جذب بهترین کارکنان، نگه داشت کارکنان با عملکرد بالا، انگیزه بخشیدن به کارکنان برای عملکرد عالی و ایجاد یک مزیت رقابتی برای شرکت باشد(وانگ[1] ، 2004). مدت زمانی است که استفاده از چنین طرح هایی در برخی از پروژه های ساختمانی بزرگ کشور متداول شده است. از این رو تحقیق حاضر سعی دارد تا با استفاده از مصاحبه های نیمه ساختار یافته که برای تحقیقات اکتشافی مناسب هستند با خبرگان این حوزه، معیارهای مناسب تخصیص کارانه در پروژه های ساختمانی را شناسایی کند. اما برای تخصیص کارانه باید توجه داشت که مشاغل به صورت تقریبی همیشه بیش از یک معیار یا ابعاد شغلی دارند. همچنین بعضی از معیارهای شغلی ممکن است اهمیت بیشتری برای سازمان داشته باشند و اوزانی که به معیارهای مختلف در یک شغل داده می شود، نشان دهنده اهمیت نسبی آن ها می باشد(متیس و جکسون[2] ، 1388). این مسئله باعث می شود تا اولویت بندی معیارهای تخصیص کارانه با توجه به اهداف سازمان و مدیران پروژه اهمیت زیادی داشته باشد. مطالعه حاضر نیز قصد دارد پس از شناسایی معیارهای تخصیص کارانه در پروژه های ساختمانی با استفاده از یک رویکرد ترکیبی به بررسی روابط درونی و ارتباطات میان معیارهای تخصیص کارانه پرداخته و آن ها را اولویت بندی کند.1-2 تعريف مسأله و بيان موضوع اصلی:بی شک از جمله روشهای موثر برای ایجاد انگیزه و بهبود بهره وری در کارکنان و عملکرد یک سازمان وجود یک نظام جبران خدمات و پاداش متناسب با بودجه و درآمدها است. مجموعه ارزیابی عملکرد و نظام پاداش و دستمزد موثر ،مدیریت عملکرد یک سازمان را شکل می دهد.انتخاب یک سیستم پاداش موثر به روشهای مختلفی صورت می گیرد که یکی از این روشهای تشویقی ، روش پرداخت مبتنی بر عملکرد است.کارانه نیز یکی از انواع پرداخت بر مبنای عملکرد است که در بخشهای گوناگون صنعت اعم از دولتی و خصوصی ،اشکالی از آن موجود است.مسکن بعنوان یکی از نیازهای اولیه و اساسی معیشتی و حیاتی انسانها و خانوارهای یک جامعه بطور خاص و صنعت ساختمان و مشاغل وابسته در اقتصاد امروز کشور ما دارای جایگاه ویژه ای است.این صنعت ، سهم 14.2 درصدی از شاغلین کل کشور بر اساس آمار سال1389 را منهای بخشی از بخش خدمات که غیر مستقیم با آن مرتبط است به خود اختصاص داده است و یکی از کسب و کارهای پررونق به شمار می رود. تحویل به موقع پروژه ها خصوصا در بخش انبوه سازی ضمن برخورداری از اهمیت خاص خود در میزان سود دهی پروژه ، از لحاظ نوسان بهای مصالح و دستمزد کارهای تخصصی و مطابقت با برنامه های زمان بندی مقرر در قراردادها ، از جنبه سیاسی نیز دارای آثار قابل توجهی در کسب رضایت مردمی و پایداری اقتصادی می باشد.مواردی که در این پژوهش به آنها پرداخته خواهد شد عبارتند از:1-معرفی انواع روشهای تشویقی فردی و گروهی ،پرداخت مبتنی بر عملکرد، کارانه و ...و تاثیر آن بر بهره وری با استفاده از منابع روز .2- پرداختن به صنعت ساختمان و نقش و جایگاه آن در اقتصاد کشور و جهان، اولویتهای موجود در پرداختهای مربوط به دستمزد پرسنل،تاثیر نظام تشویقی مناسب و تاثیر آن در بهره وری و سودآوری پروژه های ساختمانی.3-شناسایی ذینفعان و تعیین و تبیین اولویتهای مورد نظر مدیران ارشد و صاحبان شرکتها در خصوص ردیف فوق و تهیه و تنظیم پرسشنامه ها و فرمهای نظرسنجی متناسب جهت کسب داده های مورد نیاز برای طراحی سیستم کارانه مطلوب به کمک مطلوبترین روش از روشهای تصمیم گیری چندمعیاره.4- تهیه پرسشنامه ها و فرمهای نظرسنجی جهت کسب داده های مورد نیاز جهت تعیین و تبیین موارد و اولویتهای مد نظر کارکنان در روش انتخابی.1-3 اهمیت و ضرورت انجام تحقيق :هم اکنون اکثرپروژه های ساختمانی مبنای دستمزد پرسنل خود را نفر- روز و یا نفر ماه ارائه کار در نظر گرفته اند.در دیدی کوتاه مدت و کوتاه نگرانه درآمد و منافع پرسنل پیمانکار، مشاور و نیز نظارت طرح بیشتر در اطاله پروژه ها است.بنابر این وجود سیستم پرداختی که محرک همه عوامل در به انجام رساندن پروژه ها با صرف وقت و هزینه کمتر با حفظ کیفیت باشد ضروری می باشد تا در سایه آن، شرکتها و افراد از آن بطور مشترک بهره مند گردند.طراحی چنین سیستم پاداش موثری نیازمند درک و شناخت معیارها و فاکتورهای مناسب با چنین هدفی است.در بررسی به عمل آمده بویژه در کتب و مقالات مدیریت منابع انسانی مشخص شد که تعداد منابع قابل توجهی به زبان فارسی در خصوص پاداش ، خصوصا پرداخت مبتنی بر عملکرد که در بردارنده همه روشهای موجود در جهان از قرن نوزدهم تا کنون باشد وجود ندارد. در مقالات خارجی که در پایگاههای ساینس دایرکت[3] ، پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی[4] ، امرالد اینساید[5] و همچنین به مدد جستجوگرهای متفاوت نظیر گوگل اسکالر[6] به عمل آمد مقالات متعددی در خصوص استفاده از روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی[7] مشاهده شد اما به طور اخص هیچ عنوانی که به موضوع پرداختهای تشویقی یا کارانه در صنعت ساختمان پرداخته باشد یافت نشد.1-4 سوالات تحقیق :1-چه معیارهایی برای تخصیص کارانه در سازمانها مورد استفاده قرار می گیرند؟2-مهمترین معیارهای تخصیص کارانه در پروژه های ساختمانی کدامند؟3-مهمترین پیامدهای اجرای طرح کارانه در پروژه های ساختمانی کدامند؟4-چه روابطی میان معیارهای تخصیص کارانه در پروژه های ساختمانی وجود دارد؟5-چه معیارهایی در تخصیص کارانه در پروژه های ساختمانی در اولویت قرار دارند؟1-5 اهداف تحقیق :-کمک به غنای مطالب موجود در فضای علمی کشور در زمینه مدیریت سیستم و بهره وری در صنعت ساختمان ،روشهای تشویقی و سیستم های پاداش موثر.- ارائه معیارهایی مناسب با استفاده از تصمیم گیری چندمعیاره برای طراحی سیستم پاداش (کارانه) و ارائه نمونه ای مطالعاتی در صنعت ساختمان از تصمیم گیری چندمعیاره که در مقالات فارسی و انگلیسی کمتر به چشم می خورد .- سعی جهت بهبود بهره وری در پروژه های ساختمانی و تلاش در جهت اجرای با هزینه کمتر و در زمان مقرر با حفظ کیفیت از طریق افزایش انگیزش و مشارکت کارکنان بعنوان ذینفعان پروژه ها .- نمایاندن نقش رشته مهندسی صنایع به عنوان یک رشته جدی و موثر در صنعت ساختمان و ارائه نقشی فراتر از برنامه ریزی و کنترل پروژه های ساختمانی برای دانش آموختگان این رشته به صاحبان شرکتهای پیمانکاری ساختمانی و نیز کارفرمایان بخش دولتی.