فهرست؛عنوانصفحهچكيده1فصل اول: كليات تحقيق3عنوان تحقيق4مقدمه4مسأله تحقيق5ضرورت تحقیق6اهداف تحقيق7سوالات تحقيق8روش ها و ابزارهاي گردآوري اطلاعات9اصطلاحات فني و تخصصی9معرفي كارخانجات ريسندگي و بافندگي مطهري10فصل دوم؛ مروري بر ادبيات تحقيق11مقدمه12سير تكاملي برنامه‌ريزي12انواع گرايش‌هاي برنامه‌ريزي13گرايش ارتجاعي يا گرايش به گذشته13گرايش غيرفعال (گرايش به حال)14گرايش فعال يا آينده‌گرايي14گرايش تعاملي15انواع روش‌هاي برنامه‌ريزي16بودجه بندي(Budgeting)16برنامه‌ريزي عملياتي(Operational Planning)16برنامه ريزي (كوتاه مدت/ميان مدت/بلند مدت)16برنامه‌ريزي غلتان(Rolling Planning)17برنامه ريزي براي SBU17برنامه‌ريزي در سطح کسب و کار17برنامه‌ريزي مشارکتي و تعاملي17مديريت استراتژيك18تفكر استراتژيك (بينش) (Strategic Thought & Vision)19مديريت تغيير19مديريت دانش19سازمان استراتژيست / سازمان يادگيرنده20برنامه ريزي مبتني بر ارزش20شكل گيري استراتژي مبتني براستفاده از منابع ديگران (سازمان‌هاي مجازي)20بومی سازی دستاوردهای مدیریت استراتژیک21روند برنامه ريزي و مديريت استراتژيك در امريكا21فرآيند برنامه ريزي جامع22مدل استراتژي صنعتي23مدل رايت24مدل هيل25مدل ديويد26تدوين استراتژي26اجراي استراتژي26ارزيابي استراتژي27تكنيك هاي جدولي27مدل BCG27مدل GE28مدل پروتر29مدل SWOT30مقالات و پژوهش ها در زمینه برنامه ریزی استراتژیک31تدوین استراتژی سازمانی در بخش دولتی(مطالعه موردی در گمرک ج.ا.ا)31تصویر یک شرکت: یک چهارچوب مفهومی برای برنامه ریزی استراتژیک33تدوین برنامه ریزی استراتژیک بازار مصرف پوشاک مردانه در ایران با مطالعه در یکی از تولید کنندگان عمده34تدوين استراتژي هاي مناسب مالياتي بر اساس مدل SWOT در اداره ماليات بر كالا و خدمات35برنامه ریزی استراتژیک سیستم های اطلاعاتی شرکت های مادر:مطالعه موردی شرکت های مادر مدیریتی در ایران36تدوين استراتژي به روش چارچوب جامع تدوين استراتژي؛ مطالعه موردی: شركت سهند خودروتبريز37فصل سوم؛روش تحقيق39مقدمه40نوع و روش تحقيق40تحقيق اكتشافى41تحقيق توصيفى42تحقيق تبييني43جامعه و نمونه‌ي آماري44روش نمونه گيري44روش و ابزار جمع آوري اطلاعات44گردآوری داده ها45تفكيك داده ها45مشاهده46مصاحبه46مصاحبه انعطاف پذير يا آزاد47مصاحبه با انعطاف پذيري متوسط يا منظم47مصاحبه با انعطاف ناپذير يا پرسشنامه همراه با مصاحبه47نكات مهم در مورد انجام مصاحبه47پرسشنامه48طبقه بندی بر اساس ماهيت پرسشنامه48پرسشنامه باز48پرسشنامه بسته48طبقه بندي بر اساس نحوه اجرا49پرسشنامه همراه با مصاحبه49پرسشنامه پستي49پرسشنامه الكترونيك49نكات مهم در طراحي پرسشنامه49خصوصيات يك پرسش49سرگذشت رنسيس لیکرت50روايي و پايايي ابزار52روايي پرسشنامه (Validity)52پايايي (Reliability)52روش‌هاي تجزيه و تحليل داده‌ها53روش تجزيه و تحليل swot54نقطه قوت55نقطه ضعف55فرصت55تهدید55قواعد حاکم بر ماتریس تحلیلی SWOT55روش کمّی تحلیل SWOT56کاربرد تحلیلSWOT در سطح کشورها57انواع نمودار58نمودار ستونی58هیستوگرام59نمودار خطی59نمودار دایره‌ای59نمودار تصویری60نمودار نقشه‌ای60فصل چهارم؛ تجزيه و تحليل نتايج تحقيق62مقدمه63بيانيه مأموريت شركت ريسندگي و بافندگي مطهري63بيان چگونگي فرآيند جمع آوري اطلاعات و تجزيه و تحليل آن64عوامل موثر محيط خارجي65فرصت ها(Opportunities)65تهديدها(Threats)65عوامل موثر محيط داخلي66قوت ها(Strenghths)66ضعف ها(Weaknesses)66روايي و پايايي67تجزيه و تحليل سوالات پرسشنامه78فرصت ها78تهديد ها84قوت ها89ضعف ها91فصل پنجم؛ بحث، پیشنهادات و نتيجه گيري99مقدمه100استراتژی های So101استراتژی هایST102استراتژی های WO103استراتژی های WT104پيشنهادات105نتيجه گيري107پيشنهاداتي براي تحقيقات آتي108فهرست منابع109پيوست ها؛111رزومه و چارت سازماني كارخانجات مطهريسوالات پرسشنامهAbstract چكيده:برنامه ريزي نخستين گام در مديريت علمي مي باشد كه باعث شناخت خوب اهداف شركت توسط مديران و كاركنان شده و موجب انسجام و هماهنگي بيشتر در راه رسيدن به اهداف مي گردد. برنامه ريزي باعث خارج شدن شركت از روزمرگي شده و با ايجاد انگيزه بالا موجب تلاش بيشتر در راه رسيدن به آينده اي مطلوب مي گردد.بيشتر برنامه ریزی ها براساس ديدگاه عقلايي، داراي شكل «آرمانها و اهداف ـ طرحها و اقدامات ـ منابع مورد نياز» مي‌باشند. در اين مدل ها، ابتدا آرمانها و اهداف سازمان تبيين شده، سپس طرحها و اقدامات لازم تعيين و در نهايت منابع مورد نياز براي انجام برآورد مي‌گردند. تغيير در شرايط محيط، سياستها، نگرشها، ديدگاهها، ساختارها، نظامها و... عواملي هستند كه بر آرمانها و اهداف برنامه ريزي تأثير گذاشته و در نهايت باعث تغيير برنامه مي‌گردند.يكي از انواع برنامه ريزي، برنامه ريزي استراتژيك است.برنامه ريزي استراتژيك گونه‌اي از برنامه ريزي است كه در آن هدف، تعريف و تدوين استراتژيهاست. از آنجايي كه استراتژي مي‌تواند داراي عمر كوتاه يا بلند باشد برنامه ریزی استراتژیک مي‌تواند برنامه ريزي بلندمدت يا كوتاه‌مدت باشد.برنامه ريزي استراتژيك به سازمان اين امكان را مي دهد كه به شيوه اي خلاق و نوآور عمل كرده و براي شكل دادن به آينده خود به صورت انفعالي عمل ننمايد. اين شيوه مديريت باعث مي شود كه سازمان داراي ابتكار عمل بوده و همچنين منافعي نصيب سازمان گردد.فرايند برنامه ریزی استراتژیک، يك فرايند مديريتي است شامل هماهنگي قابليت هاي سازمان با فرصت هاي موجود. اين فرصت ها در طول زمان تعيين شده و براي سرمايه‌گذاري يا عدم سرمايه‌گذاري منابع سازمان مورد بررسي قرار مي‌گيرند.در برنامهريزياستراتژيكبابررسيمحيطخارجيوداخليسازمان،فرصت هاوتهديد هايخارجيوقوت هاو ضعف هايداخليراشناساييميكنندوبادر نظرداشتنماموريتسازمان،اهدافبلند مدترا برايسازمانتنظيم ميكنندوبرايدستيابيبهايناهداف،ازبينگزينههاياستراتژيكاقدامبهانتخاباستراتژيهاييمي كنندكهباتكيهبرقوت هاوبابهرهگيريازفرصت ها،ضعف هارااز بينبردهوازتهديد هاپرهيزكندتادر صورت اجرايصحيحباعثموفقيتسازماندرميدانرقابتشود.براساس اصول كلي گفته شده در بالا جهت بررسي مشكلات صنعت نساجي اقدام به تهيه اين پژوهش گرديد و براي هدفمند بودن، كار بصورت مطالعه موردي صورت گرفت. نتايج پژوهش بطور مفصل در فصول 4 و 5 ارائه گرديده است. فصل اول: كليات تحقيق1-1 عنوان تحقيق:برنامه ريزي استراتژيك در كارخانجات ريسندگي و بافندگي ( مطالعه موردي در كارخانجات مطهري)Strategic planning in spinning and weaving factories (a Case Study in factories Motahari) 2-1 مقدمه:آيا تا به حال از خود پرسيده‌ايد كه چرا بعضي از شركت‌هاي بزرگ و موفق در مدت زمان كوتاهي با از دست دادن سهم بزرگي از بازار به موقعيتي معمولي و حتي تأسف بار تنزل يافته‌اند و چرا برخي از شركت‌هاي كوچك و گمنام به يكباره به جايگاه‌هاي ممتازي در صحنه رقابت بين المللي رسيده‌اند؟ آيا در اين مورد فكر كرده‌ايد كه چرا برخي از مؤسسات، نوسان‌هاي سياسي، اقتصادي، اجتماعي را به راحتي تحمل نموده و بر آنها غلبه مي‌كنند و در مقابل، برخي از سازمان‌ها طعم تلخ شكست را چشيده و از ادامه راه باز مي‌مانند؟ به عقيده بسياري از متخصصان علم مديريت پاسخ بسياري از اين گونه سئوالات را بايد در مفاهيمي به نام«استراتژي» و «برنامه ريزي استراتژيك» جستجو كرد.[1]برنامه‌ريزي وظيفه‌اي نيست كه يكبار انجام گرفته و براي مدتي مسكوت بماند، بلكه فعاليتي است فرآيندي، يعني از ويژگي‌هايي چون تداوم، استمرار، پويايي و جامعيت برخوردار است. از اين رو مديران به منظور احياي سازمان، پيوسته در حال برنامه‌ريزي و طراحي هستند و اين وظيفه‌اي است كه تعطيل شدني و منقطع نيست. برنامه‌ريزي فعاليتي است آگاهانه، دقيق، مبتني بر تجزيه و تحليل واقعي از زمان و شرايط دروني و بيروني سازمان.[2]استراتژي موضوع تازه اي در جهان نيست و سالهاست كه شركت هاي بزرگ و كوچك براي بقا و رقابت در بازار از ابزارهاي استراتژيك استفاده مي كنند. در ايران نيز در طي چند سال اخير اين موضوع به صورت گسترده اي مورد توجه قرار گرفته است.امروزه با توجه به پيشرفت تكنولوژي و افزايش توليد و همچنين رقابتي شدن بازار و افزايش عرضه نسبت به تقاضا، بازاريابي، فروش، گسترش و نگهداري بازار، استراتژي از عمده دغدغه هاي شركت ها مي باشد. 3-1 مسأله تحقيق:امروزه با توجه به تغييرات و تحولات سريع محيط خارجي سازمان ها و غير قابل پيش بيني بودن آنها و با توجه به اينكه منابع در اختيار ما محدود مي باشد، موسسات، سازمان ها و شركت ها براي پاسخ گويي اثربخش به نيازهاي گوناگون مشتريان، نيازمند تفكري راهبردي هستند. بدين منظور مديران تجارب، ايده ها و توانمندي هاي مديريتي موفق و موثر را در قالب يك تفكر راهبردي و در چارچوب برنامه ريزي استراتژيك ارائه مي كنند.برنامه ريزي استراتژيك به سازمان اين امكان را مي دهد كه به شيوه اي خلاق و نوآور عمل كرده و براي شكل دادن به آينده خود به صورت انفعالي عمل ننمايد. اين شيوه مديريت باعث مي شود كه سازمان داراي ابتكار عمل بوده و همچنين منافعي نصيب سازمان گردد.[1]هر سازماني بايد بكوشد در صنعت مربوطه پيشگام بوده و خلاق و مبتكرانه عمل كند و بجاي اينكه در برابر رويدادها از خود واكنش نشان دهد بايد بكوشد بر محيط اطراف خود اثر بگذارد. در صحنه تصميم گيري، فرايند برنامه ريزي استراتژيك نماد اين ابتكار عمل بوده و مويد روشي معقول، خردمندانه و نظام مند مي باشد.فرايند برنامه ریزی استراتژیک، يك فرايند مديريتي است شامل هماهنگي قابليت هاي سازمان با فرصت هاي موجود. اين فرصت ها در طول زمان تعيين شده و براي سرمايه‌گذاري يا عدم سرمايه‌گذاري منابع سازمان مورد بررسي قرار مي‌گيرند. حوزه‌اي كه در آن تصميمات استراتژيك اتخاذ مي‌گردند شامل:[3](1) محيط عملياتي سازمان،(2) مأموريت سازمان و(3) اهداف جامع سازمان مي‌باشد.برنامه ريزي استراتژيك فرايندي است كه اين عناصر را با يكديگر در نظر گرفته و گزينش گزينه‌هاي استراتژیک سازگار با اين سه عنصر را آسان مي‌سازد و سپس اين گزينه‌ها را بكار گرفته و ارزيابي مي‌كند.[3]بايد توجه داشت كه فرايند برنامه ريزي استراتژيك زماني با ارزش است كه به تصميم‌گيرندگان اصلي كمك كند كه به صورت استراتژيك فكر كرده و عمل كنند. برنامه ريزي استراتژیک به خودي خود هدف نيست بلكه تنها مجموعه‌اي از مفاهيم است كه براي كمك به مديران در تصميم‌گيري استفاده مي‌شود.مي‌توان گفت كه اگر تفکر استراتژیک و عمل كردن در فرايند برنامه ریزی استراتژيك به صورت عادت درآيد، آنگاه فرايند مي‌تواند كنار گذاشته شود.[3]كارخانجات ريسندگي و بافندگي و در كل صنعت نساجي جزء پرمعضل ترين صنايع حال حاضركشور مي باشند و براي رهايي از اين مشكلات برنامه ريزي استراتژيك مي تواند بسيار راهگشا باشد. 4-1 ضرورت تحقیقبرنامه ريزي نخستين گام در مديريت علمي مي باشد كه باعث شناخت خوب اهداف شركت توسط مديران و كاركنان شده و موجب انسجام و هماهنگي بيشتر در راه رسيدن به اهداف مي گردد. برنامه ريزي باعث خارج شدن شركت از روزمرگي شده و با ايجاد انگيزه بالا موجب تلاش بيشتر در راه رسيدن به آينده اي مطلوب مي گردد. همچنين بايستي توجه داشت كه تغييرات و دگرگوني هاي وسيع و همه جانبه سياسي، اقتصادي، تكنولوژيكي و بحران هاي ناشي از اين دگرگوني ها، دنيايي بسيار متفاوت از دنياي ديروز به وجود آورده است؛ دنيايي كه مديران را با چالش هاي متعددي روبرو ساخته به گونه اي كه ويژگي اصلي آن، عدم اطمينان است. مديران، در اين وضعيت براي حفظ موقعيت خود در درون محيط رقابت و اداره فعاليت هاي چند بعدي و پيچيده به ابزارها و مفاهيم جديدي نيازمندند؛ ابزارها و مفاهيمي كه امكان عكس العمل مناسب را براي آنان در برخورد با رويدادهاي غير قابل انتظار و ناگهاني فراهم سازد. برنامه ريزي بلند مدت، تنظيم استراتژي و مديريت استراتژيك از جمله اين مفاهيم و فرايندهايي هستند كه براي اين منظور در كشورهاي صنعتي مورد توجه جدي مديران و صاحب نظران قرار گرفته و تحقيقات و تأليفات متعدد در اين زمينه انجام مي شود. تحقيقاتي كه انتخاب هاي مبتني بر تجربيات گذشته و استقرار را كافي ندانسته و بر اين فرض استوارند كه استراتژي ها بايد با دقت و هوشياري بيشتري تغييرات محيط آينده را پيش بيني و دامنه وسيع تري از راه حل ها را بررسي نمايند تا امكان دستيابي به اهداف سازمان ها فراهم تر گردد؛ به عبارت ديگر، مديريت بايد بياموزد كه چگونه با تغييرات اجتماعي، سياسي و تكنولوژيكي كه غير قابل انتظار و سريع هستند، برخورد و تصميمات استراتژيك اتخاذ نمايد؛ تصميماتي كه داراي ويژگيهاي زير هستند:[4]1- مقدار زيادي از منابع شركت را به خود اختصاص مي دهند.2- بر چشم انداز و موقعيت بلند مدت مؤسسه مؤثر هستند.3- نيازمند تصميمات مديران عالي رتبه هستند.4- نتايج چند جانبه يا چند بعدي دارند.5- گرايش به آينده نگري دارند.6- در اتخاذ اينگونه تصميمات بايد نقش عوامل محيطي را به طور جدي مورد توجه قرار داد.امروزه مديريت استراتژيك و مفاهيم مربوط به آن از جمله برنامه ريزي استراتژيك به عنوان راه اداره كارآمد مؤسسات در محيط هاي پويا شناخته مي شود، راهي كه در آن نقش مدير استراتژيك، اطمينان از تنظيم دقيق استراتژي، اجراي صحيح و ارزشيابي مستمر آن است.[4]بنابراين براي پاسخگويي به تغييرات سريع و مستمر، لازمست كه شركت ها به اِعمال برنامه ريزي بلندمدت و اجراي فرآيند مديريت استراتژيك پرداخته و خود را با شرايط جديد كسب و كار هماهنگ سازند.مشكلات صنايع نساجي در ايران، ضرورت بهره گيري هرچه بيشتر از اين گونه تحقيقات را موجب مي شود. 5-1 اهداف تحقيق:در كل اهداف برنامه ریزی استراتژیک بهره برداری از فرصت های مختلف و جدید است.با انجام اين تحقيق اميد است كه موارد زير در شركت محقق گردد: 6-1 سوالات تحقيق:در كل برنامه ريزي استراتژيك با پرسش سوالاتي درباره هدف و عملياتي كه در جهت رسيدن به آن در تلاشيم شروع مي شود. سوالاتي از قبيل اينكه:نقاط قوت و ضعف شركت چيست؟فرصت ها و تهديدهاي پيش روي شركت چيست؟ما براي ارائه چه محصول و خدمتي تلاش مي كنيم؟رقابت ما بخاطر چيست؟آيا آنچه را كه اكنون انجام مي دهيم بايد ادامه دهيم؟كداميك از تحولات تكنولوژيكي، اجتماعي و سياسي مي تواند در انجام كارهاي ما تأثير بگذارد؟اين تأثير تا چه ميزان است؟پاسخ سوالات فوق به مديران كمك مي كند تا فعاليت هاي خود را ارزيابي كرده و تصميمات لازم را اتخاذ نمايند.اما ما در اين تحقيق علاوه بر پاسخ گويي به سوالات كلي فوق، به دو سوال اساسي زير نيز پاسخ مي دهيم:آيا براي رهايي از مشكلات كارخانجات ريسندگي و بافندگي مي توان برنامه اي استراتژيك تهيه نمود؟خصوصيات اين برنامه ريزي استراتژيك چيست؟