چکیدهپیشرفت و توسعه سریع تکنولوژی و تغییر نامطلوب زندگی در برخی عرصهها به ویژه عرصه مصرف، باعث شده است تا با انبوهی از زبالهها که بعضاً حاوی انواع مختلف مواد گرانبها و همچنین مواد سمی هستند، مواجه باشیم. این زبالهها اگر به صورت مطلوب مدیریت نشوند هم برای انسان و هم برای محیطزیست بسیار زیانآور میباشند. از آنجا که فرآیند جمعآوری و ذخیرهسازی نامناسب زبالهها سبب آلودگی محیطزیستی خطرناکی میشود، لذا، شیوه صحیح بازیابی و رعایت استانداردهای محیطزیستی میتواند از بروز چنین مشکلاتی جلوگیری کند. اجرای این شیوه ها و رعایت استاندارد ها به عواامل متعددی بستگی دارد که عوامل اسانی از جمله عوامل بسیار مهم در این زمینه می باشد. لازمه اجرای این شیوه های صحیح و رعایت استانداردها توسط عوامل انسانی از جمله نیازمند نگرش و رفتار مطلوب زیست محیطی محیطی نسبت به پدیده بازیافت می باشد. بنابراین، در تحقیق حاضر نگرش و رفتار مردم نسبت به بازیافت زباله و برخی عوامل مؤثر بر آن در شهر مریوان پرداخته شده است. براساس نظریات موجود و پیشینههای تجربی مدلی نظری طراحی گردید. در این تحقیق از نمونهگیری خوشهای استفاده شده است. در مجموع 400 پرسشنامه تكميل و جمعآوری گردید. دادهها با استفاده از نرمافزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که بین پارادایم نوین اکولوژیکی با رفتار بازیافت رابطه معنادار و مثبت وجود دارد. همچنین، بین نگرش نسبت به بازیافت و رفتار بازیافت رابطه معنادار و مثبت به دست آمده است. یافتهها نشان داد که بین سن با رفتار بازیافت پاسخگو رابطه معناداری وجود ندارد. بین جنسیت پاسخگو با رفتار بازیافت رابطه معناداری بدست آمد. همچنین بین وضعیت تأهل با رفتار بازیافت رابطه معناداری بدست نیامد. بین سطح تحصیلات با رفتار بازیافت نیز رابطه معناداری وجود ندارد. با این وجود، متغیر متوسط درآمد خانوار با رفتار بازیافت رابطه معنادار و مثبت را نشان میدهد. همچنین رابطه مثبت و معناداری بین نوع شغل با رفتار بازیافت وجود دارد. نتایج تحلیل رگرسیونی نیز نشان داد که، 19 درصد از واریانس متغیر وابسته بهوسیله متغیرهای مستقل (نگرش نسبت به بازیافت و پارادايم نوين اكولوژيكي) تبیین شده است. در واقع، ضریب تأثیر پارادایم نوین اکولوژیکی 142/0و برای متغیر نگرش نسبت به بازیافت 465/0 میباشد.واژگان کلیدی: رفتار بازیافت، نگرش نسبت به بازیافت، نگرش محیطزیستی، پارادایم نوین اکولوژیکی، شهر مریوان. فهرستعنوان صفحهفصل اول )کلیات تحقیق(1-1- مقدمه 21-2- بیان مسأله و اهمیت آن 41-3- اهداف تحقیق 61-3- سؤالات تحقیق 7فصل دوم )پیشینه تجربی تحقیق(2-1- مقدمه 92-2- پیشینه خارجی 92 – 3- پیشینه داخلی 342-4- جمعبندی پیشینه تجربی تحقیق 42فصل سوم )پیشینه نظری تحقیق(3-1- مقدمه 453-2- پیشینه نظری تحقیق 453-2-1- مدل خطی US اولیه 463-2-2- مدل رفتار محیطزیستی مسئولانه 483-2-3- مدل چندگانه: مدل انگیزه، توانایی، فرصت و رفتار 503-2-4- مدل جامعهشناختی رفتار محیطزیستی 513-2-5- مدل یکپارچهنگرشو انتخابرفتار 523-2-6- پارادايم جديد زيست محيطي 553-3- چارچوب نظری تحقیق 613-4- مدل نظری تحقیق 633-5- فرضیات تحقیق 64فصل چهارم )روش شناسی تحقیق(4-1- مقدمه 664-2- روش تحقیق 674-3- واحد تحلیل 684-4- جامعه آماری 684-5- روش نمونه گیری و حجم نمونه 684-6- نحوهی جمعآوری دادهها:704-7- روایی و پایایی ابزار:714-8- مفهوم سازی 734-3-1- تعریف نظری و عملیاتی متغیرهای تحقیق 73فصل پنجم )یافته های تحقیق(5-1-مقدمه 805-2- بخش اول: توصیف داده ها805-2-1- ویژگی های جامعه آماری 815-2-1-1- توزیع پاسخگویان برحسب سن 815-2-1-2- توزیع پاسخگویان بر حسب جنس 825-2-1-3- توزیع پاسخگویان برحسب وضعیت تأهل 835-2-1-4- توزیع پاسخگویان برحسب میزان تحصیلات 845-2-1-5- توزیع پاسخگویان برحسب وضعیت اشتغال 855-2-1-6- توزیع پاسخگویان بر حسب میزان درآمد خانوار 865-2-2- توصیف متغیرهای اصلی تحقیق 875-2-2-1- نگرش نسبت به بازیافت 875-2-2-2- رفتار بازیافت 925-2-2-3- مقیاس پارادایم نوین اکولوژیکی 945-3- بخش دوم: تحلیل داده ها1005-3-1- آزمون فرضیات 1015-3-1-1-پارادایم نوین اکولوژیکیبا رفتار بازیافت (فرضیه اول)1015-3-1-2- رابطه نگرش نسبت به بازیافت با رفتار بازیافت (فرضیه دوم)1025-3-1-3- رابطه پارادایم نوین اکولوژیکی با نگرش نسبت به بازیافت 1025-3-1-4- رابطه متغیرهای جمعیت شناختی با رفتار بازیافت (فرضیه چهارم)1035-3-1-4- رابطه متغیرهای جمعیت شناختی بانگرش نسبت به بازیافت (فرضیه پنجم)1055-3-2- بخش سوم: تحلیل رگرسیونی چندمتغیره 1065-3-2-1 تأثیر متغیرهای مستقل بر متغیر رفتار بازیافت 1075-3-2-2- تأثیر متغیرهای مستقل بر نگرش نسبت به بازیافت 1095-3-3- تحلیل مسیر و بررسی مدل نظری تحقیق 1115-3-3-1- اثرات مستقیم و غیر مستقیم هر متغیر مستقل بر متغیر وابسته 1125-3-3-2- بررسی کلی تاثیرات متغیرهای مستقل تاثیرگذار بر متغیر وابسته 113فصل ششم )بحث و نتیجه گیری(6-1- مقدمه 1156-2- نتیجه گیری 1166-3- پیشنهادات 1226-4- محدودیتها123 فهرست جداولعنوان صفحهجدول 1-4: تعربف عملیاتی متغیرهای زمینه ای تحقیق. 74جدول(2-4): گویههای مربوط به نگرش نسبت به بازیافت زباله. 76جدول(3-4): گویههای مربوط به پارادایم نوین اکولوژیکی.. 77جدول (4-4): گویههای مربوط به رفتار بازیافت.. 78جدول شماره(6-4): ضریب آلفای متغیرهای تحقیق. 72جدول شماره(5-4): نام خوشه ها و مناطق نمونه. 69جدول شماره (1-5): توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب سن. 81جدول شماره (2-5): توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب جنسیت.. 82جدول شماره (3-5): توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب وضعیت تأهل. 83جدول شماره (4-5): توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب میزان تحصیلات.. 84جدول شماره (5-5): توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب وضعیت اشتغال. 85جدول شماره (6-5): توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب میزان درآمد ماهیانه خانوار. 865-2-2- توصیف متغیرهای اصلی تحقیق. 87جدول شماره (7-5): شاخصهای آماری متغیرهای اصلی تحقیق. 87جدول شماره (8-5): توزیع فراوانی متغیر نگرش نسبت به بازیافت.. 88جدول شماره (9-5): توزیع فراوانی متغیر نگرش نسبت به بازیافت.. 92جدول شماره (10-5): توزیع فراوانی متغیر پارادايم نوين اكولوژيكي (NEP)95جدول شماره (11-5): ضریب اسپرمن بین پارادايم نوين اكولوژيكي (NEP) با رفتار بازیافت.. 101جدول شماره (12-5): ضریب همبستگی اسپرمن بین نگرش نسبت به بازیافت با رفتار بازیافت.. 102جدول شماره (13- 5 ): ضریب اسپرمن بین پارادايم نوين اكولوژيكي با نگرش نسبت به بازیافت.. 102جدول شماره (14-5): ضرایب مربوط به ارتباط متغیرهای زمینه ای با رفتار بازیافت.. 103جدول شماره (15-5): ضرایب مربوط به ارتباط متغیرهای زمینه ای با نگرش نسبت به بازیافت.. 105جدول(16-5): نتیجه کلی معناداری رگرسیون. 107جدول (17-5): تحلیل رگرسیون چندگانه بین متغیرهای مستقل با رفتار بازیافت.. 107جدول(18-5)ضرایب آزمون تحلیل رگرسیون درباره عوامل موثر بر رفتار بازیافت.. 108جدول(19-5): نتیجه کلی معناداری رگرسیون. 109جدول (20-5): تحلیل رگرسیون چندگانه بین متغیرهای مستقل با نگرش نسبت به بازیافت.. 109جدول(21-5)ضرایب آزمون تحلیل رگرسیون درباره عوامل موثر بر نگرش نسبت به بازیافت.. 110جدول شماره (22-5): محاسبه اثرات نگرش نسبت به بازیافت (X1) بر رفتار بازیافت.. 112جدول شماره (23-5): محاسبه پارادایم نوین محیط زیستی (X2) بر رفتار بازیافت.. 112جدول شماره (24-5): محاسبه اثرات مستقیم و غیر مستقیم درآمد (X3) بر رفتار بازیافت.. 112جدول شماره (25-5): محاسبه اثرات مستقیم و غیر مستقیم سن (X4) بر رفتار بازیافت.. 112جدول شماره (26-5): محاسبه اثرات مستقیم و غیر مستقیم تحصیلات (X5) بر رفتار بازیافت.. 112جدول شماره (27-5): مجموع تاثیرات مستقیم و غیر ستقیم متغیرهای مستقل بر متغیر وابسته 113 تولید زباله که خود ناشی از فعالیت انسان شهرنشین و مصرف کننده است و هر روز نیز او را به مصرف بیشتر ترغیب میکند، جزء لاینفک زندگی است. امروزه توليد زباله به يكي از معضلات اساسي محيطزيستی تبديل شده است. چنانچه دفع این حجم فزاینده زباله به صورت مناسب انجام نشود معضلات جبران ناپذیر محيطزيستی را بدنبال خواهد داشت. اجرای طرح بازیافت زباله و تفکیک از مبداء یکی از راهکارهای موثر در بهبود وضعیت بازیافت زباله در کشورهایی است که معمولا کمبود امکانات ذخیره زباله در آنها وجود دارد [چانگ و پون[1]، 2001: به نقل از صالحی، 1391)].مواد زاید جامد شامل تمام مواد زاید حاصل از فعالیتهایی است که انسان انجام می دهد. این مواد هم از نظر منبع تولید و هم از نظر خواص فیزیکی و شیمیایی با هم متفاوتند. بخشهای خانگی، تجاری، حمل و نقل، صنعتی، درمانی بهداشتی و خدمات، هر کدام مواد زیادی با خصوصیات ویژه ای تولید می کنند:(عبدلی،1372، به نقل از؛ احرامپوش و همکاران، 1390). افزایش نرخ رشد شهر نشینی، رشد جمعیت و تغییر در شیوه زندگی در کشورهای در حال توسعه موجب افزایش سرانه تولید مواد زاند جامد میشود(ابراهیمی و همکاران، 1388)
بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر نگرش و رفتار بازیافت (مطالعه موردی: شهر مریوان) WORD
چکیدهپیشرفت و توسعه سریع تکنولوژی و تغییر نامطلوب زندگی در برخی عرصهها به ویژه عرصه مصرف، باعث شده است تا با انبوهی از زبالهها که بعضاً حاوی انواع مختلف مواد گرانبها و همچنین مواد سمی هستند، مواجه باشیم. این زبالهها اگر به صورت مطلوب مدیریت نشوند هم برای انسان و هم برای محیطزیست بسیار زیانآور میباشند. از آنجا که فرآیند جمعآوری و ذخیرهسازی نامناسب زبالهها سبب آلودگی محیطزیستی خطرناکی میشود، لذا، شیوه صحیح بازیابی و رعایت استانداردهای محیطزیستی میتواند از بروز چنین مشکلاتی جلوگیری کند. اجرای این شیوه ها و رعایت استاندارد ها به عواامل متعددی بستگی دارد که عوامل اسانی از جمله عوامل بسیار مهم در این زمینه می باشد. لازمه اجرای این شیوه های صحیح و رعایت استانداردها توسط عوامل انسانی از جمله نیازمند نگرش و رفتار مطلوب زیست محیطی محیطی نسبت به پدیده بازیافت می باشد. بنابراین، در تحقیق حاضر نگرش و رفتار مردم نسبت به بازیافت زباله و برخی عوامل مؤثر بر آن در شهر مریوان پرداخته شده است. براساس نظریات موجود و پیشینههای تجربی مدلی نظری طراحی گردید. در این تحقیق از نمونهگیری خوشهای استفاده شده است. در مجموع 400 پرسشنامه تكميل و جمعآوری گردید. دادهها با استفاده از نرمافزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که بین پارادایم نوین اکولوژیکی با رفتار بازیافت رابطه معنادار و مثبت وجود دارد. همچنین، بین نگرش نسبت به بازیافت و رفتار بازیافت رابطه معنادار و مثبت به دست آمده است. یافتهها نشان داد که بین سن با رفتار بازیافت پاسخگو رابطه معناداری وجود ندارد. بین جنسیت پاسخگو با رفتار بازیافت رابطه معناداری بدست آمد. همچنین بین وضعیت تأهل با رفتار بازیافت رابطه معناداری بدست نیامد. بین سطح تحصیلات با رفتار بازیافت نیز رابطه معناداری وجود ندارد. با این وجود، متغیر متوسط درآمد خانوار با رفتار بازیافت رابطه معنادار و مثبت را نشان میدهد. همچنین رابطه مثبت و معناداری بین نوع شغل با رفتار بازیافت وجود دارد. نتایج تحلیل رگرسیونی نیز نشان داد که، 19 درصد از واریانس متغیر وابسته بهوسیله متغیرهای مستقل (نگرش نسبت به بازیافت و پارادايم نوين اكولوژيكي) تبیین شده است. در واقع، ضریب تأثیر پارادایم نوین اکولوژیکی 142/0و برای متغیر نگرش نسبت به بازیافت 465/0 میباشد.واژگان کلیدی: رفتار بازیافت، نگرش نسبت به بازیافت، نگرش محیطزیستی، پارادایم نوین اکولوژیکی، شهر مریوان. فهرستعنوان صفحهفصل اول )کلیات تحقیق(1-1- مقدمه 21-2- بیان مسأله و اهمیت آن 41-3- اهداف تحقیق 61-3- سؤالات تحقیق 7فصل دوم )پیشینه تجربی تحقیق(2-1- مقدمه 92-2- پیشینه خارجی 92 – 3- پیشینه داخلی 342-4- جمعبندی پیشینه تجربی تحقیق 42فصل سوم )پیشینه نظری تحقیق(3-1- مقدمه 453-2- پیشینه نظری تحقیق 453-2-1- مدل خطی US اولیه 463-2-2- مدل رفتار محیطزیستی مسئولانه 483-2-3- مدل چندگانه: مدل انگیزه، توانایی، فرصت و رفتار 503-2-4- مدل جامعهشناختی رفتار محیطزیستی 513-2-5- مدل یکپارچهنگرشو انتخابرفتار 523-2-6- پارادايم جديد زيست محيطي 553-3- چارچوب نظری تحقیق 613-4- مدل نظری تحقیق 633-5- فرضیات تحقیق 64فصل چهارم )روش شناسی تحقیق(4-1- مقدمه 664-2- روش تحقیق 674-3- واحد تحلیل 684-4- جامعه آماری 684-5- روش نمونه گیری و حجم نمونه 684-6- نحوهی جمعآوری دادهها:704-7- روایی و پایایی ابزار:714-8- مفهوم سازی 734-3-1- تعریف نظری و عملیاتی متغیرهای تحقیق 73فصل پنجم )یافته های تحقیق(5-1-مقدمه 805-2- بخش اول: توصیف داده ها805-2-1- ویژگی های جامعه آماری 815-2-1-1- توزیع پاسخگویان برحسب سن 815-2-1-2- توزیع پاسخگویان بر حسب جنس 825-2-1-3- توزیع پاسخگویان برحسب وضعیت تأهل 835-2-1-4- توزیع پاسخگویان برحسب میزان تحصیلات 845-2-1-5- توزیع پاسخگویان برحسب وضعیت اشتغال 855-2-1-6- توزیع پاسخگویان بر حسب میزان درآمد خانوار 865-2-2- توصیف متغیرهای اصلی تحقیق 875-2-2-1- نگرش نسبت به بازیافت 875-2-2-2- رفتار بازیافت 925-2-2-3- مقیاس پارادایم نوین اکولوژیکی 945-3- بخش دوم: تحلیل داده ها1005-3-1- آزمون فرضیات 1015-3-1-1-پارادایم نوین اکولوژیکیبا رفتار بازیافت (فرضیه اول)1015-3-1-2- رابطه نگرش نسبت به بازیافت با رفتار بازیافت (فرضیه دوم)1025-3-1-3- رابطه پارادایم نوین اکولوژیکی با نگرش نسبت به بازیافت 1025-3-1-4- رابطه متغیرهای جمعیت شناختی با رفتار بازیافت (فرضیه چهارم)1035-3-1-4- رابطه متغیرهای جمعیت شناختی بانگرش نسبت به بازیافت (فرضیه پنجم)1055-3-2- بخش سوم: تحلیل رگرسیونی چندمتغیره 1065-3-2-1 تأثیر متغیرهای مستقل بر متغیر رفتار بازیافت 1075-3-2-2- تأثیر متغیرهای مستقل بر نگرش نسبت به بازیافت 1095-3-3- تحلیل مسیر و بررسی مدل نظری تحقیق 1115-3-3-1- اثرات مستقیم و غیر مستقیم هر متغیر مستقل بر متغیر وابسته 1125-3-3-2- بررسی کلی تاثیرات متغیرهای مستقل تاثیرگذار بر متغیر وابسته 113فصل ششم )بحث و نتیجه گیری(6-1- مقدمه 1156-2- نتیجه گیری 1166-3- پیشنهادات 1226-4- محدودیتها123 فهرست جداولعنوان صفحهجدول 1-4: تعربف عملیاتی متغیرهای زمینه ای تحقیق. 74جدول(2-4): گویههای مربوط به نگرش نسبت به بازیافت زباله. 76جدول(3-4): گویههای مربوط به پارادایم نوین اکولوژیکی.. 77جدول (4-4): گویههای مربوط به رفتار بازیافت.. 78جدول شماره(6-4): ضریب آلفای متغیرهای تحقیق. 72جدول شماره(5-4): نام خوشه ها و مناطق نمونه. 69جدول شماره (1-5): توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب سن. 81جدول شماره (2-5): توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب جنسیت.. 82جدول شماره (3-5): توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب وضعیت تأهل. 83جدول شماره (4-5): توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب میزان تحصیلات.. 84جدول شماره (5-5): توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب وضعیت اشتغال. 85جدول شماره (6-5): توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب میزان درآمد ماهیانه خانوار. 865-2-2- توصیف متغیرهای اصلی تحقیق. 87جدول شماره (7-5): شاخصهای آماری متغیرهای اصلی تحقیق. 87جدول شماره (8-5): توزیع فراوانی متغیر نگرش نسبت به بازیافت.. 88جدول شماره (9-5): توزیع فراوانی متغیر نگرش نسبت به بازیافت.. 92جدول شماره (10-5): توزیع فراوانی متغیر پارادايم نوين اكولوژيكي (NEP)95جدول شماره (11-5): ضریب اسپرمن بین پارادايم نوين اكولوژيكي (NEP) با رفتار بازیافت.. 101جدول شماره (12-5): ضریب همبستگی اسپرمن بین نگرش نسبت به بازیافت با رفتار بازیافت.. 102جدول شماره (13- 5 ): ضریب اسپرمن بین پارادايم نوين اكولوژيكي با نگرش نسبت به بازیافت.. 102جدول شماره (14-5): ضرایب مربوط به ارتباط متغیرهای زمینه ای با رفتار بازیافت.. 103جدول شماره (15-5): ضرایب مربوط به ارتباط متغیرهای زمینه ای با نگرش نسبت به بازیافت.. 105جدول(16-5): نتیجه کلی معناداری رگرسیون. 107جدول (17-5): تحلیل رگرسیون چندگانه بین متغیرهای مستقل با رفتار بازیافت.. 107جدول(18-5)ضرایب آزمون تحلیل رگرسیون درباره عوامل موثر بر رفتار بازیافت.. 108جدول(19-5): نتیجه کلی معناداری رگرسیون. 109جدول (20-5): تحلیل رگرسیون چندگانه بین متغیرهای مستقل با نگرش نسبت به بازیافت.. 109جدول(21-5)ضرایب آزمون تحلیل رگرسیون درباره عوامل موثر بر نگرش نسبت به بازیافت.. 110جدول شماره (22-5): محاسبه اثرات نگرش نسبت به بازیافت (X1) بر رفتار بازیافت.. 112جدول شماره (23-5): محاسبه پارادایم نوین محیط زیستی (X2) بر رفتار بازیافت.. 112جدول شماره (24-5): محاسبه اثرات مستقیم و غیر مستقیم درآمد (X3) بر رفتار بازیافت.. 112جدول شماره (25-5): محاسبه اثرات مستقیم و غیر مستقیم سن (X4) بر رفتار بازیافت.. 112جدول شماره (26-5): محاسبه اثرات مستقیم و غیر مستقیم تحصیلات (X5) بر رفتار بازیافت.. 112جدول شماره (27-5): مجموع تاثیرات مستقیم و غیر ستقیم متغیرهای مستقل بر متغیر وابسته 113 تولید زباله که خود ناشی از فعالیت انسان شهرنشین و مصرف کننده است و هر روز نیز او را به مصرف بیشتر ترغیب میکند، جزء لاینفک زندگی است. امروزه توليد زباله به يكي از معضلات اساسي محيطزيستی تبديل شده است. چنانچه دفع این حجم فزاینده زباله به صورت مناسب انجام نشود معضلات جبران ناپذیر محيطزيستی را بدنبال خواهد داشت. اجرای طرح بازیافت زباله و تفکیک از مبداء یکی از راهکارهای موثر در بهبود وضعیت بازیافت زباله در کشورهایی است که معمولا کمبود امکانات ذخیره زباله در آنها وجود دارد [چانگ و پون[1]، 2001: به نقل از صالحی، 1391)].مواد زاید جامد شامل تمام مواد زاید حاصل از فعالیتهایی است که انسان انجام می دهد. این مواد هم از نظر منبع تولید و هم از نظر خواص فیزیکی و شیمیایی با هم متفاوتند. بخشهای خانگی، تجاری، حمل و نقل، صنعتی، درمانی بهداشتی و خدمات، هر کدام مواد زیادی با خصوصیات ویژه ای تولید می کنند:(عبدلی،1372، به نقل از؛ احرامپوش و همکاران، 1390). افزایش نرخ رشد شهر نشینی، رشد جمعیت و تغییر در شیوه زندگی در کشورهای در حال توسعه موجب افزایش سرانه تولید مواد زاند جامد میشود(ابراهیمی و همکاران، 1388)