چکیدهدرحال حاضر معماري سازماني يكي ازعوامل مهم و كليدي درانجام ماموريت هاي سازمان ها محسوب مي شود هدف معماري سازماني اين است كه فناوري اطلاعات را از حالت يك ابزار خارج كرده و به يكي از منابع سازمان در كنار ساير منابع تبديل نمايد، بطوري كه در خدمت مامو ريت هاي سازمان باشد . در حال حاضرسازمان هاي مختلف به ويژه سازمان هاي پرتلاطم براي اجراي فرآيند معماري سازماني وبه خصوص برنامه ريزي معماري سازماني دچارمشكلاتي هستند. فرآيند برنامه ريزي و اجراي معماري سازماني بسيار لخت، كند و فرسايشي بوده ودر نتيجه يا به درس تي اجرا نشده و يا به شكست منجر مي شود . اين مشكل ناشي از وجود تغييرات زياد و گسترده و پيچيدگي در كسب و كار سازمان‌هاست. براي حل اين مشكل راه حل هاي مختلفي ارائه شده است . هنگامي كه در مساله اي آشفتگي و تلاطم وجود داشته باشد چابكي يكي از كليد هاي حل مساله است. چابكي به توانايي براي ايجاد و پاسخگويي به تغييرات محيط متلاطم كسب و كار گفته مي شود . چابكي به مفهوم تندي، سرعت، سبكي و زيركي بوده و به خلاقيت، ابتكار و نوآوري نياز دارد .متدولوژي ها و روش هاي چابك تطبيق پذير هستند و خودشان را با تغييرات تطبيق مي دهند. معماري سازماني چابك داراي روش ها و راه حل هاي مختلفي براي برنامه ريزي و مدلسازي است. در اين تحقيق سعي بر اين است تا چارچوب C4ISR را با کمک متدولوژی چابک و تجاربعملي چابك ، چابک سازي نماييم .با بكارگيري تجارب عملي چابك مدل هاي چارچوب كم حجم تر و سريع تر تدوين گرديده و امكان پاسخگويي به تغييرات گسترده كسب و كار سازماني فراهم مي آيد.مممممممممممم[1-14]كليد واژه- چابكي، معماري سازماني چابك، روش هاي چابك، مدلسازي چابك، چارچوب چابك، فرآيند چابك ، چارچوب C4ISR فهرست مطالب1- فصل اول: کلیات تحقیق.. 11-1- مقدمه........... 21-2- تعريف مساله.. 31-3- اهداف تحقيق.. 41-4- تحقيقات مرتبط.. 41-5- ساختار پايان نامه.. 52- فصل دوم:ادبیات تحقیق.. 62-1- تعریف معماری سازمانی.. 72-2- انواع معماری سازمانی.. 82-3- فرآیند معماری سازمانی.. 82-4- تفاوت محصولات معماری سازمانی با روش‌های دیگر.. 92-5- کاربرد معماری سازمانی.. 102-6- جايگاهمعماريسازماني.. 112-7- آشنائي با چارچوب‌های معماريسازماني.. 122-7-1- چارچوب معماريِ زكمن.. 152-7-2- چارچوب معماريِ سازماني فدرال.. 162-7-3- چارچوبسازمانخزانهداري.. 192-7-4- چارچوب معماري C4ISR.. 202-8- چالش‌های روش‌هاي كلاسيك معماري سازماني.. 272-9- چابکی در معماری سازمانی.. 312-10- اصولحاكمبرمعماريسازمانيچابك.. 332-11- اهداف معماري سازماني چابك.. 342-12- به‌کارگیریتجاربعمليچابكدرمعماريسازماني.. 353- فصل سوم :روش پیشنهادی.. 393-1- مقدمه.................................................... ................................................................................................................................................................................ 403-2- متدلوژی‌های چابک.. 403-2-1- متدولوژیDSDM... 423-3- چابک‌سازی چارچوب معماری C4ISR.. 443-3-1- برنامهريزيترخيص (تعيينوضعيتموجود).. 463-3-2- برنامهريزيتكرار (تعيينوضعيتمطلوب).. 503-3-3- برنامهريزيروزانه(طرحگذار).. 543-4- بررسيوارزيابيراهحلچابكپيشنهادي.. 584- فصل چهارم: مطالعه موردی.. 604-1- مقدمه.................................................... ................................................................................................................................................................................ 614-2- محصولاتمعماري C4isr. 634-2-1- محصولمعماري AV -1. 634-3- رویکردبررسی،دیدگاه‌هاو محصولاتمعماري ارائهشده.. 644-4- محصولمعماري OV-1. 654-5- محصولمعماري OV-5. 664-6- محصولمعماريOV-6c. 674-7- محصولمعماري OV-2. 674-8- محصولمعماريOV-6b. 694-9- محصولمعماري OV-7. 714-10- نتیجهگیري.. 725- نتیجه‌گیری و پیشنهادات.. 745-1- خلاصه تحقيق.. 755-2- محدوديت هاي تحقيق.. 755-3- نتايج تحقيق.. 755-4- پیشنهادات و کارهای آتی.. 76مراجع.. 78 فهرست جداولجدول 2‑1- ماتريس چارچوب سازمان خزانه داري20جدول 2‑2- محصولاتمعماريدرچارچوب C4ISR26جدول 2‑3- تفاوت‌های معماري سازماني چابك با معماري سازماني كلاسيك34 فهرست شکلهاشکل 2‑1- جايگاهمعماريسازمانيوارتباطآنباسايرحوزه‌هایسازمان 11شکل 2‑2- وجه‌هاودیدگاه‌هایمختلفچارچوبمعماريزكمن.. 16شکل 2‑3- مؤلفه‌هایچارچوبمعماريسازمانيفدرال.. 17شکل 2‑4- دیدگاه‌های چارچوب معماری c4isr.. 21شکل 2‑5- تعاملاتدیدگاه‌هایمختلفچارچوبC4ISR 24شکل 2‑6- پشتهمديريتچابكنیازمندی‌هایكاربران.. 36شکل 3‑1: فرآيند متدلوژی DSDM.. 43شکل 3‑2-چرخه حیات DSDM... 45شکل 3‑3- دیدگاه‌های چارچوب C4ISR.. 46شکل 3‑4-برنامهريزيترخيص.. 47شکل 3‑5-يكداستانكاربريسادهواوليه.. 48شکل 3‑6-برنامهريزيتكرار.. 51شکل 3‑7-نمونه‌ای از كارت CRC.. 52شکل 3‑8-مدل چابک چارچوب C4ISR.. 56شکل 4‑1- محصولمعماري OV-1 از دید سطح بالا.. 65شکل 4‑2-محصولمعماري OV-1 ازدیدسناریويAV- 1. 65شکل 4‑3-فلوچارتحملهبههدفدرقالبمحصولمعماري OV- 5. 66شکل 4‑4-نمودارتوالیفازهادرمحصولمعماريOV-6c. 68شکل 4‑5-نمودارکلاسنودهايشرکتکنندهدرعملیاتارزیابیواجرايحملهمطابقبامحصولمعماري OV- 2 .. 69شکل 4‑6-نمودارماشینحالتمطابقبامحصولمعماري OV-6b. 71شکل 4‑7- مدل منطقی داده مطابق با محصول معماری OV-7. 72يكي از مهمترين دلايل كندي و فرسايشي بودن فرآيند معماري سازماني تغييرات مداوم در حوزه فناوري و يا ماموريت هاي يك سازمان است. يكي از پارادايم هاي مطرح شده در حوزه معماري سازماني پارادايم چابكي است. چابكي به معني تطبيق پذير بودن در مقابل تغييرات مداوم كسب و كار است.نيروهاي مسلح جمهوري اسلامي ايران، در راستاي انجام ماموريتهاي خود، نيازمند سيستمهائي يكپارچه و تعامل پذير هستند. به منظور رسيدن به سيستمهاي مطلوب ابتدا لازم است تا آنها را بصورتي علمي توصيف نمائيم. بهترين راه حل براي ايجاد توصيف هاي يكدست، يكپارچه، و تعامل پذير، استفاده از يك چارچوب معماري مناسب است.در صورتيكه هر سازمان، اقدام به توصيف سيستمهاي خود نمايد، به توصيفهائي ناسازگار و فاقد يكپاچگي و تعامل پذيري خواهيم رسيد.با وجود اينكه در اكثر متون به چارچوب زكمن به عنوان اولین چارچوب معماري سامانه هاي اطلاعاتي اشاره مي‌شود، ولي بايد گفت كه تلاشي كه در وزارت دفاع آمريكا در جهت معماري سامانه هاي اطلاعاتي و ارتباطي صورت گرفت، مستقل از چارچوب زكمن و مسائل مطرح شده در آن بود.C4ISRكه در ابتدا براي معماري سامانه هاي ارتباطي و اطلاعاتي در صحنة عمليات نظامي تدوين شده بود، رفته رفته جاي خود را به عنوان يك راه حل ممتاز براي پرداختن به معماري در حوزه هاي ديگر نيز باز كرد. چارچوب C4ISR بر خلاف زكمن كه شامل شش ديدگاه مي‌شد از سه ديدگاه تشكيل شده كه با هم تفاوت عمده دارند، اين سه ديدگاه عبارتند از :ديدگاه عملياتي(Operational View) : اين ديدگاه توصيف كننده وظايف و عملكردهاي گره هاي عملياتي و گردش اطلاعات بين اين گره ها در جهت انجام عمليات است. با استفاده از نمادهاي گرافيكي مي‌توان گره ها و عناصر عملياتي، چگونگي انجام و پشتيباني عمليات، نحوه گردش و تبادل اطلاعات بين گره ها را مشخص نمود.ديدگاه سيستمي(System View) : اين ديدگاه توصيف كننده سيستمهاي اطلاعاتي و چگونگي ارتباط بين آنها در جهت انجام يا پشتيباني عمليات است. آنچه كه نشان دهنده نقش فناوري در كمك به انجام بهتر ماموريتهاي سازمانی بوده، در اينجا توصيف مي‌شود. از ديدگاه عملياتي كه به ديدگاه سيستمي وارد شويم، گره هاي عملياتي با سيستم هاي اطلاعاتي و فواصل با خطوط انتقال اطلاعات جايگزين مي‌شوند.ديدگاه تكنيكي(Technical View) : اين ديدگاه توصيف كننده قوانين، مشخصات و ملزومات تعيين شده براي هر سيستم در جهت نيل به اهداف و وظايف تعريف شده آن است. در حقيقت هدف از اين ديدگاه، تضمين تطابق در عملكرد سيستم ها با انتظارات خواسته شده از آنهاست هدف نهایی چارچوب معماری C4ISR، افزایش میزان تعامل در سطح سازمان می‌باشد. با توجه به سایر چارچوب های معماری، در چارچوب معماریC4ISR "استاندارد سازی" بطور کامل مورد توجه قرار می گیرد. یکی از مهمترین اهداف اصلی معماری عملیاتی در چارچوب C4ISR تعریف ملزومات تبادل اطلاعات می‌باشد.از جمله ويژگي هاي چارچوب معماري C4ISR می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:o محصول گراo نمايش اطلاعات و تعامل پذيريo ايجاد كارايي و تعامل پذيريo بيان چگونگي تشريح معماريo پوشش به نياز در تمام سطوحo داراي سه ديدگاه معماري عملياتي،سيستمي، تكنيكيمعماري سازماني چابك يك پارادايم طراحي و مدلسازي براي معماري سازماني است. بومي كردن چارچوب C4ISR از طريق بكارگيري تجارب عملي چابك[1] در جهت پوشش كامل به آن يك روش مناسب معماري براي سازمان هاي چابك و متلاطم است. نوآوري اين تحقيق چابک‌سازی چارچوب C4ISR در معماری سازمانی می‌باشد. این چابک‌سازی از طريق بکارگیری متدولوژی DSDM در چارچوب C4ISR و استفاده از تجارب عملی چابک خواهد بود.در حال حاضرسازمان هاي متلاطم و پرتغيير به منظور برنامه ريزي و اجراي فرآيند معماري سازماني دچارمشكلاتي هستند. فرآيند معماري سازماني بسيار لخت، كند و فرسايشي بوده و گاهي اوقات به شكست منجر مي شود. يكي از مهمترين دلايل كندي و فرسايشي بودن فرآيند معماري سازماني تغييرات مداوم، گسترده و پيش بيني نشده (غيرقابل پيش بيني ) در حوزه فناوري و يا كسب و كار سازمان ها است. روش هاي جاري معماري سازماني مبتني بر پارادايم هاي قديمي تر بوده و از ويژگي هاي خاصي بر خوردار هستند. امروزه سازمان ها با كمبود منابع و زمان مواجه بوده و از طرفي ديگر به دليل گسترش بكارگيري فناوري هاي نوين مجبور به توليد كالاها و خدمات انعطاف پذير براي جلب رضايت مشتريان هستند. تلاطم و تغييرات مكرر و غير قابل پيش بيني سازمان ها ناشي از موارد فوق الذكر بوده و لذا نيازمند نگاهي جديد به معماري سازماني مي باشيم. در عصر چابكي ديگر نمي توان همه چيز را ازقبل پيش بيني و برنامه ريزي كرد، لذا استفاده از روش هاي كلاسيك معماري سازماني نتيجه بخش نخواهد بود. با توجه به گسترش تغييرات و تلاطم ديگر نمي توان وضعيت موجود و وضعيت مطلوب را به شكل ايستا تعريف نموده و سپس براي حركت از وضعيت موجود به وضعيت مطلوب برنامه ريزي نمود. روش هاي كلاسيك معماري سازماني به دليل داشتن برخي از ويژگي ها در محيط هاي پرتلاطم دچار مشكلاتي هستند. برخي از اين ويژگي ها عبارتند از :o سخت بودن توليد محصولات و فرآورده هاي معماري سازمانيo توليد حجم عظيمي از مستنداتo وجود افراد تطبيق ناپذير در تيم معماري سازماني و ساير تيم هاo اصراربيش از حد داشتن به مسائل تكنيكي به جاي همكاري و كارتيميo عدم بكارگيري مديريت دانش محورo استفاده از متدولوژي هاي نامناسبo عدم وجود ابتكار وخلاقيت درافراد و تبعيت محض از برنامه ها و رعايت حداكثر بروكراسيo وجود فازها و چرخه هاي طولانيo برگزاري جلسات نامناسب كارشناسي و مديريتيo طولاني بودن زمان توسعه سيستم هاي كاربردي اثر بخش و تحول آفرين و...روش‌هاي چابك معماري سازماني سعي دارند تا از شكنندگي معماري سازماني در سازمان‌هاي متلاطم و پرتغيير جلوگيري نمايند. بكارگيري بهترين تجارب چابك در جهت پوشش به زكمن و استفاده از آنها در متدولوژي هاي منطبق با آن يك روش مناسب جهت چابكي معماري سازماني است.اهداف اصلي كه در پايان نامه مورد بحث قرار خواهند گرفت، به شرح زير است :چابک‌سازی چارچوب معماري سازماني C4ISRبا تزریق متدولوژی DSDM و استفاده از تجارب عملی چابککه براين اساس با استفاده از روش هاي تكاملي تدريجي و مدلسازي چابك، موارد غير ضروري و برخي از جزئيات از مدل ها و مستندات كاسته شده و سرعت برنامه ريزي افزايش مي يابد و سبب تزريق چابكي در روش ها و مدل ها مي گردد.به طور كلي استفاده از بهترين تجارب عملي چابك در جهت پوشش به چارچوب C4ISR براي برنامه ريزي و مدلسازي فرآيند معماري سازمانينشان دادن افزايش سرعت برنامه ريزي و سرعت انتقال معماري سازماني و استفاده از ايده هاي معماري سازماني چابك.از آنجا كه موضوع اين تحقيق تركيبي از مباحث مربوط به معماري سازماني چابك، چارچوب زكمن و تجارب عملي چابك متاثر از روش هاي چابك توسعه نرم افزار است، تحقيق دقيقا" مشابهي شناسايي نگرديده اما مقالات، كتب و منابع متعددي درخصوص هر كدام از موارد مطرح شده بصورت جداگانه بحث نموده اند. نوآوري اين تحقيق مربوط به بومي سازي چارچوب زكمن از طريق ادغام تجارب عملي چابك در آن است. چارچوب و متدولوژي چم، معماري معماري سازماني مبتني بر، Scrum سازماني سرويس گرا [ 8]، معماري سازماني مبتني بر و RAD، AUP، Scrum، XP مدلسازي چابك و متدولوژي هاي چابك توسعه نرم افزار مثل.... هر كدام در مورد برخي از موارد اين تحقيق (و نه كامل ) سخن گفته اند.در حال حاضر معماری سازمانی یکی از عوامل مهم و کلیدی در انجام مأموریت‌های سازمانی محسوب می‌شود. آقاي امبلر كه يكي از نظريه پردازان مشهور معماري سازماني چابك می‌باشد، معتقد است كه معماري سازماني چابك به معماري می‌گویند كه مبتني بر خدمات باشد و در فرآيند معماري سازماني، مستند سازي و مدلسازي به شكل چابك صورت پذيرند که به عقيده آقاي امبلر بايد ابتدا از كوچك شروع كرده وسپس كار را توسعه داد [2, 3]. در[4] نیز با استفاده از تجارب عملي چابك به بررسی نحوه بكارگيري اين تجارب در معماری سازمانی تحت چارچوب زکمن پرداخته است که براي مدل سازي سطرها و ستون‌های این چارچوب در جهت بهبود برنامه ريزي معماري سازماني راهكارهايي را ارائه داده است. این در حالی است که در زمینه چابک‌سازی چارچوب C4ISR در معماری سازمانی تاکنون پژوهشی صورت نگرفته است.