تعاملات الکترونیکی[1] با ایجاد شرایطی جهت همکاریهای فرا سازمانی این امکان را به سازمانها میدهد که بدون صرف وقت و هزینه زیاد بتوانند تجارت خود را به انجام برسانند و از موقعیتهای جدید بهره ببرند.هدف از این پایان نامه، بررسی الگوهای مطرح تعاملات الکترونیکی و ارائه مدل مناسب برای شهرداری مشهد میباشد، بدین منظور، چهار فاز اصلی پژوهشی مورد توجه قرار گرفته که نتایج حاصل از آن نیز در این راستا به دست آمده است:فاز اول: چارچوبهای تعامل پذیری دولت الکترونیک 8 کشور مطرح، بررسی و ویژگیهای کلی و فنی برای انتخاب چارچوب تعامل پذیری استخراج شد.فاز دوم: با بررسی وضعیت شهرداری مشهد، ابتدا بلوغ تعامل پذیری این سازمان، سپس وضعیت تعامل پذیری آن تحلیل شد.فاز سوم: بر اساس مدل تطبیقی و استفاده از ابزار پرسشنامه، چارچوب تعامل پذیری و معماری سازمانی مناسبی برای شهرداری مشهد معرفی شد.فاز چهارم: با بررسی که در کشورهای مختلف صورت گرفت، موفقترین روش عملی این کشورها به منظور پیاده سازی تعامل پذیری معرفی شد.فهرست مطالب عنوان صفحه1-1 مقدمه........................................ 151-2 اهمیت و ضرورت تحقیق........................... 171-3 فرضیهها یا سوالهای تحقیق...................... 171-4 هدف اصلی تحقیق............................... 171-5 روش تحقیق.................................... 181-6 مرور مطالب پایان نامه......................... 182-1 تعریف سازمان................................. 202-2 تعریف مبادلات الکترونیک....................... 212-3 تعریف سرویس.................................. 212-4 تعریف سرویس الکترونیکی....................... 212-5 تعریف تعامل پذیری............................ 222-6 انواع تعامل پذیری............................ 232-6-1 تعامل پذیری اطلاعات....................... 232-6-1-1 مزایای استفاده از تعامل پذیری اطلاعات... 232-6-2 تعامل پذیری فنی.......................... 232-6-2-1 دسته بندی استانداردهای حوزه تعامل پذیری فنی 242-6-3 تعامل پذیری فرآیندی...................... 262-7 مقایسه دو مفهوم تعامل پذیری و یکپارچگی........ 262-8 ﻣﺪل ﺑﻠﻮغ ﺗﻌﺎﻣﻞ ﭘﺬﻳﺮی.......................... 272-8-1 مدل بلوغ تعامل پذیری سازمانی............. 272-8-2 مدل بلوغ تعامل پذیری تکنیکی.............. 272-9 تعریف تعامل پذیری دولت الکترونیک.............. 282-10 دستیابی به تعامل پذیری دولت الکترونیک........ 282-11 تعریف استاندارد در دولت الکترونیک............ 292-11-1 استاندارد باز و نقش آن در تعامل پذیری دولت الکترونیک292-11-2 نمونههایی از استانداردهای باز........... 312-11-3 اصول استانداردهای باز- بروس پرنز:....... 322-11-4 مزایای استفاده از استانداردهای باز...... 332-11-5 بررسی ارتباط میان استاندارهای باز و متن باز 352-11-6 تأثیر کدهای متن باز در تعامل پذیری...... 352-12 تعریف معماری سازمانی......................... 362-12-1 ضرورت استفاده از معماری سازمانی......... 372-12-2 تأثیر معماری در تعامل پذیری دولت الکترونیک372-12-3 تعریف معماری سرویس گرا.................. 382-12-4 نحوه گسترش قابلیت همکاری دولت الکترونیک از طریق معماری سرویس گرا............................................ 392-13 تبادل سرویس در معماری سرویس گرا.............. 402-14 تعریف ESB..................................... 422-14-1 چارچوبی برای یکپارچهسازی................ 432-14-2 اتوبوس خدمات سازمان..................... 442-14-3 مجموعه کامل یکپارچه سازی................ 442-15 تعریف ESC..................................... 452-16 موانع و مشکلات تعامل پذیری بین سازمانی........ 453-1 معرفی چارچوبهای انتخابی...................... 483-2 بررسی چارچوبهای تعامل پذیری دولت الکترونیک کشورهای انتخابی493-2-1 چارچوب تعامل پذیری فنی دولت استرالیا..... 493-2-1-1 اصول کلی چارچوب تعامل پذیری دولت استرالیا503-2-1-1 مدل مفهومی چارچوب تعامل پذیری دولت استرالیا 503-2-2 چارچوب تعامل پذیری دولت الکترونیک دانمارک533-2-3 چارچوب تعامل پذیری دولت برزیل............ 543-2-3-1 حوزههای تحت پوشش e-PING................... 543-2-3-1-1 اتصال میانی........................... 543-2-3-1-2 امنیت................................. 553-2-3-1-3 راه های دسترسی........................ 563-2-3-1-4 سازماندهی و تبادل اطلاعات.............. 563-2-3-1-5 محدوده یکپارچگی برای دولت الکترونیک... 563-2-3-2 سیاستهای کلی e-PING:...................... 573-2-4 چارچوب تعامل پذیری اروپا برای خدمات دولت الکترونیک پن اروپا............................................... 583-2-4-1 اهداف چارچوب تعامل پذیری اروپا......... 593-2-4-2 اصول به کار گرفته شده در تعامل پذیری اروپا 593-2-4-3 توصیههای چارچوب تعامل پذیری اروپا برای موانع سازمانی تعامل پذیری.......................................... 603-2-4-4 توصیه های چارچوب تعامل پذیری اروپا برای موانع معنایی تعامل پذیری.......................................... 603-2-5 استاندارد و معماری برای برنامههای کاربردی دولت الکترونیک آلمان.......................................... 613-2-5-1 هدف SAGA................................ 613-2-5-2 مدل مرجع SAGA........................... 623-2-5-3 مدل مرجع معماری SAGA.................... 643-2-6 چارچوب تعامل پذیری دولت مالزی............ 643-2-7 چارچوب تعامل پذیری دولت الکترونیک نیوزیلند653-2-8 چارچوب تعامل پذیری دولت الکترونیکی انگلستان653-3 اجزای تشکیل دهنده تجارب تعامل پذیری کشورها.... 663-4 اصول انتخاب استاندارد........................ 673-5 حیطههای مورد نظر در چارچوب تعامل پذیری کشورهای مورد بررسی 683-6 اعتبار....................................... 693-7 اطلاعات فنی................................... 703-8 ویژگیهای چارچوب تعامل پذیری تعامل پذیری دولت الکترونیک 724-1 معرفی شهرداری مشهد........................... 744-1-1 معاونتهای شهرداری مشهد................... 744-1-2 مناطق شهرداری مشهد....................... 744-1-3 سازمانهای زیر مجموعه شهرداری............. 754-2 سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری مشهد.. 764-2-1 وظایف سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری مشهد 764-3 خدمات شهرداری.............................. 774-3-1 حوزه خدماتی عملیاتی...................... 794-3-2 حوزه خدماتی پشتیبان...................... 804-3-3 حوزه خدماتی پشتیبان مدیریت............... 804-4 وضع موجود تعاملات الکترونیک شهرداری مشهد....... 804- 4- 1 تهیه سند راهبردی شهر الکترونیک......... 814-4-1-1 تاثیر سند راهبردی شهر الکترونیک مشهد در تعامل پذیری814-4-1-2 مراحل ایجاد شهر الکترونیک.............. 824-4-1-3 مراحل ایجاد شهر الکترونیک مشهد......... 824- 4- 2 طرح ایجاد شبکه یکپارچه ارتباطی شهرداری مشهد 844- 4- 3 زیرساخت دادههای مکان (SDI) ................ 854- 4- 4 سامانه گردش الکترونیک مکاتبات اداری.... 854-4-5 پورتال شهر مشهد.......................... 874-4-5-1 اهداف پورتال مشهد...................... 884-4-5-2 لیست برخی از خدمات ارائه شده در پورتال جامع شهرداری مشهد894-4-6 سامانه مدیریت الکترونیک آرشیو اسناد شهرداری مشهد904-4-6-1 هدف از راه اندازی سامانه آرشیو اسناد... 914-5 سرویسهای الکترونیک شهرداری مشهد............... 914-5-1 سطح بلوغ خدمات الکترونیک شهرداری مشهد.... 914-6 زیرساختهای شهرداری مشهد...................... 944-6-1 زیرساختهای نرم افزاری یکپارچه در سطح شهرداری و شهر 944-6-2 زیرساختهای سخت افزاری یکپارچه در سطح شهرداری و شهر 954-7 بلوغ تعامل پذیری شهرداری مشهد................. 974-7-1 مدل بلوغ تعامل پذیری سازمانی انتخابی برای شناسایی سطح تعامل پذیری شهرداری مشهد............................. 974-7-2 سطح بلوغ تعامل پذیری سازمانی شهرداری مشهد994-8 نمودار تحلیل SWOT وضعیت تعاملات الکترونیک شهرداری مشهد1004-9 مراحل پیشنهادی برای توسعه تعامل پذیری شهرداری مشهد 1025- 1 شاخصهای انتخاب چارچوب تعامل پذیری برای شهرداری مشهد 1055-2 استفاده از آزمون دوجمله ای برای رد و پذیرش شاخص ها 1065-3 انتخاب چارچوب مناسب برای شهرداری............. 1085-3-1 مدل سنتی با رویکرد توسعه تدریجی......... 1095-3-2 معماری سرویس گرا........................ 1106- 1 معرفی روش IPIS برای پیاده سازی تعامل پذیری در شهرداری مشهد 1126-1-1 موانع تعامل پذیری....................... 1126-2 مدل مفهومی پیاده سازی تعامل پذیری............ 1136-3 اجزای تشکیل دهنده IPIS......................... 1146-3-1 مخازن تعامل پذیری....................... 1156-3-2 ابزارهای پشتیبانی....................... 1166-3-3 سیستمهای مبتنی بر دانش.................. 1177-1 بررسی اهداف اولیه تحقیق...................... 1187-2 کارهای آینده................................ 120منابع........................................... 121پیوست یک – پرسشنامه............................. 129پیوست دو - خدمات الکترونیک شهرداری مشهد.......... 132 فهرست جدول ها عنوان صفحهجدول 3‑1 معرفی چارچوبهای انتخابی48جدول3‑2 تعاریف چارچوبهای تعامل پذیری دولت الکترونیکی از منظر کشورهای مختلف67جدول3‑3 اصول انتخاب استاندارد68جدول3‑4 حیطههای تعامل پذیری در چارچوبهای انتخاب شده69جدول3‑5 اعتبار چارچوبهای تعامل پذیری دولت الکترونیکی انتخاب شده70جدول3‑6 لایههای چارچوبهای انتخاب شده71جدول4‑1 آدرس وب سایت مناطق شهرداری مشهد75جدول 4‑2 گزارشی از فعالیتهای شهرداری مشهد در زمینه تعاملات الکترونیک80جدول4‑3 برخی از خدمات ارائه شده در پورتال جامع شهرداری مشهد89جدول4‑4 دسته بندی مرحلهای سرویسهای الکترونیک (مدل EU)92جدول4‑5 نمودار تحلیل SWOT وضعیت تعاملات الکترونیک شهرداری مشهد100جدول 5‑1 ضریب آلفای کرونباخ پرسشنامه106جدول 5‑2 نتایج به دست آمده از آزمون دو جمله ای برای سوالات پرسشنامه107جدول 5‑3 مقایسه چارچوبهای تعامل پذیری هشت کشور بر اساس شاخص ها108 فهرست شکل ها عنوان صفحهشکل 1‑1 دستیابی به تعاملات الکترونیک16شکل 2‑1 اجزای کلیدی تعاملپذیری دولت الکترونیک29شکل 2‑2 استفاده از ESB در معماری سرویس گرا42شکل 2‑3 سطوح ESB43شکل 3‑1 حوزه فنی - گروه های استانداردها51شکل 3‑2 استفاده از واسطهای تعامل پذیری کاری60شکل 3‑3 view point ها بر اساس مدل RM-ODP63شکل 3‑4 مدل معماری مرجع SAGA برای سیستم های دولت الکترونیک64شکل 3‑5 مدل لایه ای چارچوب تعامل پذیری دولت نیوزلند65شکل4‑1 مدل مرجع خدمات78شکل4‑2 نمودارسلسله مراتبی خدمات مطلوب شهرداری79شکل4‑3 پورتال شهر مشهد88شکل 4‑4 دسته بندی سرویس های شهرداری مشهد بر اساس مدل EU94شکل4‑5 زیرساختهای نرم افزاری یکپارچه در سطح شهرداری و شهر95شکل4‑6 زیرساختهای سخت افزاری یکپارچه در سطح شهرداری و شهر96شکل4‑7 سطح بلوغ تعامل پذیری شهرداری مشهد99شکل6‑1 مدل مفهومی پیاده سازی تعامل پذیری با استفاده از IPIS114تجارت الکترونیکی[2] امروزه عرصه جدیدی از رقابت را در جهان گشوده است و برای شرکتها، سازمانها و افراد شرکت کننده مزایا و موقعیتهای بسیار ارزشمندی را فراهم مینماید. در این بین تعاملات الکترونیکی[3] با ایجاد شرایطی جهت همکاریهای فرا سازمانی این امکان را به آنها میدهند که بدون صرف وقت و هزینه زیاد بتوانند تجارت خود را به انجام برسانند و همچنین از موقعیتهای جدید به وجود آمده بهره ببرند.وجود ارتباطات و همکاری با سایر سازمانها به خصوص در توسعه شهرهای الکترونیکی و همچنین دولت الکترونیک دارای مزایای بی شماری همچون کاهش هزینه مبادلههای درون شهری، کاهش هزینههای ترافیک و عبور و مرورهای شهری، افزایش بهرهوری و بازدهی بیشتر اقتصادی برای سازمانها میباشد، از طرف دیگر رشد و توسعه فزاینده فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی زمینه توسعه همکاریهای بین سازمانی را به عنوان موتور محرکه بیش از پیش امکان پذیر ساخته است.در حال حاضر، اکثر شرکتهای ایرانی به صورت سنتی فعالیت مینمایند و دارای سیستمهایی با فناوری مستقل و قوانین کاری متفاوتی هستند و معمولاً به صورت جزیرهای فعالیت مینمایند.برای ایجاد تعاملات الکترونیکمیبایست فرآیندهای سازمان را یکپارچه نمود؛ اما انجام فرآیندهای سازمان، وابسته به نرم افزارها و سیستمهای اطلاعاتی متنوعی است که هر کدام در زمانهای متفاوت و با فناوریهای خاصی پیاده سازی شدهاند؛ به همین دلیل تعامل چنین فرآیندهایی در محیط سیستمی، منوط به تعامل پذیری سیستمهای مختلف سازمانی است[1]. بنا به گفته نویسنده مقاله «چارچوب تعامل پذیری سازمانی یونان» [2] «تعامل پذیری سیستمهای شرکت کننده در یک همکاری، پیش نیاز ایجاد شبکههای کاری میباشد».شکل 1‑1 دستیابی به تعاملات الکترونیکشاید در نگاه اول، این فکر به ذهن بیاید که برای تعامل پذیری، سیستمهای تمام سازمانهای درگیر را همسان نمایم؛ تا مشکلی از بابت تفاوت سیستمی در تعاملات الکترونیکی نداشته باشیم. اما از آنجا که این تغییر، مستلزم هزینههای بسیاری است، ایده مناسبی نیست.لذا نیاز به الگویی داریم که با صرف هزینه کمتر، بستری برای تعاملات الکترونیک بین سازمانی ایجاد کنیم.همانطور که در شکل 1-1 نمایش داده شده، برای دستیابی به تعاملات الکترونیک میبایست سازمان را تعامل پذیر نمود و از آنجا که یکی از اهداف پایان نامه، دستیابی به دولت الکترونیک است؛ به همین خاطر در این تحقیق، پس از بررسی تجارب تعامل پذیری دولت الکترونیک کشورهای مختلف و همچنین بررسی وضعیت موجود شهرداری مشهد، ابتدا چارچوب تعامل پذیری و معماری سازمانی مناسب برای شهرداری مشهد انتخاب؛ و در ادامه الگویی مناسب برای تعاملات الکترونیک ارائه میگردد.- گسترش همکاریهای الکترونیک سازمانها برای دستیابی به دولت الکترونیک[1]- تضمین امنیت تبادل دادههای الکترونیکی- آماده سازی بسترهای الکترونیکی جهت موفقیت تجارت الکترونیکی در کشور- افزایش کارآفرینی در حوزه کسب و کار الکترونیکی با توسعه زیرساختهای فناوری اطلاعات [1]- جهت نیل به تجارت الکترونیک کارا، افراد میبایست به نقل و انتقالات الکترونیکی اعتماد داشته باشند [2].- وضعیت تعاملات الکترونیکی در شهرداری به چه صورتی است و چه ضعفهایی دارد؟- کشورهای موفق برای ارتباط الکترونیکی بین دستگاهی از چه شیوهای استفاده مینمایند؟- مناسبترین الگو برای تعاملات الکترونیک شهرداری چیست؟- آماده سازی سازمانها جهت دستیابی به دولت الکترونیک- گسترش تعاملات الکترونیک بین سازمانی- افزایش کارآفرینی در حوزه کسب و کار الکترونیک- صرفهجویی در زمان و هزینه شرکتهای همکار و استفاده بهینه جهت گسترش خدمات- بررسی مبانی و مفاهیم تعاملات بین دستگاهی- جمع آوری، مطالعه و بررسی سرویسهایی که شهرداری ارائه میدهد.- جمع آوری، مطالعه و بررسی الگوهای جهانی مطرح در تعاملات الکترونیک- بررسی وضع موجود تعاملات الکترونیک شهرداری مشهد- تطبیق الگوهای مختلف برای تعاملات الکترونیک در شهرداری و انتخاب مناسبترین آنها- اعتبار سنجی الگوی انتخابی بر اساس پرسشنامه- تدوین مستندات در قالب پایان نامههدف از این تحقیق، ارائه الگویی برای تعاملات الکترونیک بین سازمانی است. ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ منظور در ﻓﺼﻞ دو ﺑﻪ ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ تعاملات الکترونیک به عنوان ادبیات موضوع تحقیق، پرداخته است. در ﻗﺴﻤﺖ اول اﻳﻦ ﻓﺼﻞ، مفاهیم تعاملات الکترونیک، سرویس و تعامل پذیری بررسی شده است، در ادامه آن، مفاهیم تعامل پذیری دولت الکترونیک، روشهای دستیابی به آن و همچنین موانع تعامل پذیری ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار گرفت.در ﻓﺼﻞ ﺳﻮم، چارچوبهای تعامل پذیری دولت الکترونیک 8 کشور مطرح، مورد بررسی قرار گرفت.ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم نیز ﺑﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت و ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ در راﺳﺘﺎی بررسی وضعیت موجود تعاملات الکترونیک شهرداری مشهد انجام پذیرفته، ﻣﻲﭘﺮدازد.در ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ، چارچوب تعامل پذیری و همچنین معماری سازمانی مناسب برای شهرداری مشهد معرفی می گردد.در فصل ششم، یک روش عملی برای پیاده سازی تعاملپذیری معرفی میگردد و در ﻓﺼﻞ آﺧﺮ، ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﻴﺮی و ﺟﻤﻊ بندی ﻣﻄﺎﻟﺐ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻣﻌﺮﻓﻲ زمینه ﻫﺎی ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ آﻳﻨﺪه ﺑﻴﺎن شده است.همانطور که در فصل اول گفته شد، تعاملپذیری پیش نیاز تعاملات الکترونیک است. به همین دلیل برای رسیدن به تعاملات الکترونیک بین سازمانی میبایست سازمانها را تعامل پذیر نمود. این فصل، به ادبیات تحقیق اختصاص داده شده و مفاهیم تعامل پذیری، تعاملپذیری دولت الکترونیک و روشهای دستیابی به آن بررسی گردیده است.سازمان نهادیست اجتماعی که دارای هدف باشد و سیستمی که به سبب داشتن یک ساختار آگاهانه فعالیتهای خاصی را انجام میدهد و دارای مرزهایی شناخته شده است [3].مبادله الکترونیکی داده به صورت مکانیزمی تعریف میشود که به موجب آن انتقال و تبادل داده در راستای تحقق فعالیتهای تجاری با ساختار و شکل تعریف شده و با بهکارگیری پیامهای استاندارد شده بینالمللی، توسط ابزار الکترونیکی از یک کامپیوتر به کامپیوتر دیگر انجام میشود.عملی که به وسیله یک سرویس دهنده انجام میشود و از نظر سرویس گیرنده ارزشمند است. ممکن است انجام یک درخواست کوچک روی داده مانند دریافت یا ذخیره اطلاعات یا مربوط به انجام کاری پیچیدهتر مانند پردازش یک تصویر باشد
بررسی الگوهای مطرح برای تعاملات الکترونیک بین دستگاهی و انتخاب مناسبترین آنها برای ایران (مطالعه موردی شهرداری مشهد) WORD
تعاملات الکترونیکی[1] با ایجاد شرایطی جهت همکاریهای فرا سازمانی این امکان را به سازمانها میدهد که بدون صرف وقت و هزینه زیاد بتوانند تجارت خود را به انجام برسانند و از موقعیتهای جدید بهره ببرند.هدف از این پایان نامه، بررسی الگوهای مطرح تعاملات الکترونیکی و ارائه مدل مناسب برای شهرداری مشهد میباشد، بدین منظور، چهار فاز اصلی پژوهشی مورد توجه قرار گرفته که نتایج حاصل از آن نیز در این راستا به دست آمده است:فاز اول: چارچوبهای تعامل پذیری دولت الکترونیک 8 کشور مطرح، بررسی و ویژگیهای کلی و فنی برای انتخاب چارچوب تعامل پذیری استخراج شد.فاز دوم: با بررسی وضعیت شهرداری مشهد، ابتدا بلوغ تعامل پذیری این سازمان، سپس وضعیت تعامل پذیری آن تحلیل شد.فاز سوم: بر اساس مدل تطبیقی و استفاده از ابزار پرسشنامه، چارچوب تعامل پذیری و معماری سازمانی مناسبی برای شهرداری مشهد معرفی شد.فاز چهارم: با بررسی که در کشورهای مختلف صورت گرفت، موفقترین روش عملی این کشورها به منظور پیاده سازی تعامل پذیری معرفی شد.فهرست مطالب عنوان صفحه1-1 مقدمه........................................ 151-2 اهمیت و ضرورت تحقیق........................... 171-3 فرضیهها یا سوالهای تحقیق...................... 171-4 هدف اصلی تحقیق............................... 171-5 روش تحقیق.................................... 181-6 مرور مطالب پایان نامه......................... 182-1 تعریف سازمان................................. 202-2 تعریف مبادلات الکترونیک....................... 212-3 تعریف سرویس.................................. 212-4 تعریف سرویس الکترونیکی....................... 212-5 تعریف تعامل پذیری............................ 222-6 انواع تعامل پذیری............................ 232-6-1 تعامل پذیری اطلاعات....................... 232-6-1-1 مزایای استفاده از تعامل پذیری اطلاعات... 232-6-2 تعامل پذیری فنی.......................... 232-6-2-1 دسته بندی استانداردهای حوزه تعامل پذیری فنی 242-6-3 تعامل پذیری فرآیندی...................... 262-7 مقایسه دو مفهوم تعامل پذیری و یکپارچگی........ 262-8 ﻣﺪل ﺑﻠﻮغ ﺗﻌﺎﻣﻞ ﭘﺬﻳﺮی.......................... 272-8-1 مدل بلوغ تعامل پذیری سازمانی............. 272-8-2 مدل بلوغ تعامل پذیری تکنیکی.............. 272-9 تعریف تعامل پذیری دولت الکترونیک.............. 282-10 دستیابی به تعامل پذیری دولت الکترونیک........ 282-11 تعریف استاندارد در دولت الکترونیک............ 292-11-1 استاندارد باز و نقش آن در تعامل پذیری دولت الکترونیک292-11-2 نمونههایی از استانداردهای باز........... 312-11-3 اصول استانداردهای باز- بروس پرنز:....... 322-11-4 مزایای استفاده از استانداردهای باز...... 332-11-5 بررسی ارتباط میان استاندارهای باز و متن باز 352-11-6 تأثیر کدهای متن باز در تعامل پذیری...... 352-12 تعریف معماری سازمانی......................... 362-12-1 ضرورت استفاده از معماری سازمانی......... 372-12-2 تأثیر معماری در تعامل پذیری دولت الکترونیک372-12-3 تعریف معماری سرویس گرا.................. 382-12-4 نحوه گسترش قابلیت همکاری دولت الکترونیک از طریق معماری سرویس گرا............................................ 392-13 تبادل سرویس در معماری سرویس گرا.............. 402-14 تعریف ESB..................................... 422-14-1 چارچوبی برای یکپارچهسازی................ 432-14-2 اتوبوس خدمات سازمان..................... 442-14-3 مجموعه کامل یکپارچه سازی................ 442-15 تعریف ESC..................................... 452-16 موانع و مشکلات تعامل پذیری بین سازمانی........ 453-1 معرفی چارچوبهای انتخابی...................... 483-2 بررسی چارچوبهای تعامل پذیری دولت الکترونیک کشورهای انتخابی493-2-1 چارچوب تعامل پذیری فنی دولت استرالیا..... 493-2-1-1 اصول کلی چارچوب تعامل پذیری دولت استرالیا503-2-1-1 مدل مفهومی چارچوب تعامل پذیری دولت استرالیا 503-2-2 چارچوب تعامل پذیری دولت الکترونیک دانمارک533-2-3 چارچوب تعامل پذیری دولت برزیل............ 543-2-3-1 حوزههای تحت پوشش e-PING................... 543-2-3-1-1 اتصال میانی........................... 543-2-3-1-2 امنیت................................. 553-2-3-1-3 راه های دسترسی........................ 563-2-3-1-4 سازماندهی و تبادل اطلاعات.............. 563-2-3-1-5 محدوده یکپارچگی برای دولت الکترونیک... 563-2-3-2 سیاستهای کلی e-PING:...................... 573-2-4 چارچوب تعامل پذیری اروپا برای خدمات دولت الکترونیک پن اروپا............................................... 583-2-4-1 اهداف چارچوب تعامل پذیری اروپا......... 593-2-4-2 اصول به کار گرفته شده در تعامل پذیری اروپا 593-2-4-3 توصیههای چارچوب تعامل پذیری اروپا برای موانع سازمانی تعامل پذیری.......................................... 603-2-4-4 توصیه های چارچوب تعامل پذیری اروپا برای موانع معنایی تعامل پذیری.......................................... 603-2-5 استاندارد و معماری برای برنامههای کاربردی دولت الکترونیک آلمان.......................................... 613-2-5-1 هدف SAGA................................ 613-2-5-2 مدل مرجع SAGA........................... 623-2-5-3 مدل مرجع معماری SAGA.................... 643-2-6 چارچوب تعامل پذیری دولت مالزی............ 643-2-7 چارچوب تعامل پذیری دولت الکترونیک نیوزیلند653-2-8 چارچوب تعامل پذیری دولت الکترونیکی انگلستان653-3 اجزای تشکیل دهنده تجارب تعامل پذیری کشورها.... 663-4 اصول انتخاب استاندارد........................ 673-5 حیطههای مورد نظر در چارچوب تعامل پذیری کشورهای مورد بررسی 683-6 اعتبار....................................... 693-7 اطلاعات فنی................................... 703-8 ویژگیهای چارچوب تعامل پذیری تعامل پذیری دولت الکترونیک 724-1 معرفی شهرداری مشهد........................... 744-1-1 معاونتهای شهرداری مشهد................... 744-1-2 مناطق شهرداری مشهد....................... 744-1-3 سازمانهای زیر مجموعه شهرداری............. 754-2 سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری مشهد.. 764-2-1 وظایف سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری مشهد 764-3 خدمات شهرداری.............................. 774-3-1 حوزه خدماتی عملیاتی...................... 794-3-2 حوزه خدماتی پشتیبان...................... 804-3-3 حوزه خدماتی پشتیبان مدیریت............... 804-4 وضع موجود تعاملات الکترونیک شهرداری مشهد....... 804- 4- 1 تهیه سند راهبردی شهر الکترونیک......... 814-4-1-1 تاثیر سند راهبردی شهر الکترونیک مشهد در تعامل پذیری814-4-1-2 مراحل ایجاد شهر الکترونیک.............. 824-4-1-3 مراحل ایجاد شهر الکترونیک مشهد......... 824- 4- 2 طرح ایجاد شبکه یکپارچه ارتباطی شهرداری مشهد 844- 4- 3 زیرساخت دادههای مکان (SDI) ................ 854- 4- 4 سامانه گردش الکترونیک مکاتبات اداری.... 854-4-5 پورتال شهر مشهد.......................... 874-4-5-1 اهداف پورتال مشهد...................... 884-4-5-2 لیست برخی از خدمات ارائه شده در پورتال جامع شهرداری مشهد894-4-6 سامانه مدیریت الکترونیک آرشیو اسناد شهرداری مشهد904-4-6-1 هدف از راه اندازی سامانه آرشیو اسناد... 914-5 سرویسهای الکترونیک شهرداری مشهد............... 914-5-1 سطح بلوغ خدمات الکترونیک شهرداری مشهد.... 914-6 زیرساختهای شهرداری مشهد...................... 944-6-1 زیرساختهای نرم افزاری یکپارچه در سطح شهرداری و شهر 944-6-2 زیرساختهای سخت افزاری یکپارچه در سطح شهرداری و شهر 954-7 بلوغ تعامل پذیری شهرداری مشهد................. 974-7-1 مدل بلوغ تعامل پذیری سازمانی انتخابی برای شناسایی سطح تعامل پذیری شهرداری مشهد............................. 974-7-2 سطح بلوغ تعامل پذیری سازمانی شهرداری مشهد994-8 نمودار تحلیل SWOT وضعیت تعاملات الکترونیک شهرداری مشهد1004-9 مراحل پیشنهادی برای توسعه تعامل پذیری شهرداری مشهد 1025- 1 شاخصهای انتخاب چارچوب تعامل پذیری برای شهرداری مشهد 1055-2 استفاده از آزمون دوجمله ای برای رد و پذیرش شاخص ها 1065-3 انتخاب چارچوب مناسب برای شهرداری............. 1085-3-1 مدل سنتی با رویکرد توسعه تدریجی......... 1095-3-2 معماری سرویس گرا........................ 1106- 1 معرفی روش IPIS برای پیاده سازی تعامل پذیری در شهرداری مشهد 1126-1-1 موانع تعامل پذیری....................... 1126-2 مدل مفهومی پیاده سازی تعامل پذیری............ 1136-3 اجزای تشکیل دهنده IPIS......................... 1146-3-1 مخازن تعامل پذیری....................... 1156-3-2 ابزارهای پشتیبانی....................... 1166-3-3 سیستمهای مبتنی بر دانش.................. 1177-1 بررسی اهداف اولیه تحقیق...................... 1187-2 کارهای آینده................................ 120منابع........................................... 121پیوست یک – پرسشنامه............................. 129پیوست دو - خدمات الکترونیک شهرداری مشهد.......... 132 فهرست جدول ها عنوان صفحهجدول 3‑1 معرفی چارچوبهای انتخابی48جدول3‑2 تعاریف چارچوبهای تعامل پذیری دولت الکترونیکی از منظر کشورهای مختلف67جدول3‑3 اصول انتخاب استاندارد68جدول3‑4 حیطههای تعامل پذیری در چارچوبهای انتخاب شده69جدول3‑5 اعتبار چارچوبهای تعامل پذیری دولت الکترونیکی انتخاب شده70جدول3‑6 لایههای چارچوبهای انتخاب شده71جدول4‑1 آدرس وب سایت مناطق شهرداری مشهد75جدول 4‑2 گزارشی از فعالیتهای شهرداری مشهد در زمینه تعاملات الکترونیک80جدول4‑3 برخی از خدمات ارائه شده در پورتال جامع شهرداری مشهد89جدول4‑4 دسته بندی مرحلهای سرویسهای الکترونیک (مدل EU)92جدول4‑5 نمودار تحلیل SWOT وضعیت تعاملات الکترونیک شهرداری مشهد100جدول 5‑1 ضریب آلفای کرونباخ پرسشنامه106جدول 5‑2 نتایج به دست آمده از آزمون دو جمله ای برای سوالات پرسشنامه107جدول 5‑3 مقایسه چارچوبهای تعامل پذیری هشت کشور بر اساس شاخص ها108 فهرست شکل ها عنوان صفحهشکل 1‑1 دستیابی به تعاملات الکترونیک16شکل 2‑1 اجزای کلیدی تعاملپذیری دولت الکترونیک29شکل 2‑2 استفاده از ESB در معماری سرویس گرا42شکل 2‑3 سطوح ESB43شکل 3‑1 حوزه فنی - گروه های استانداردها51شکل 3‑2 استفاده از واسطهای تعامل پذیری کاری60شکل 3‑3 view point ها بر اساس مدل RM-ODP63شکل 3‑4 مدل معماری مرجع SAGA برای سیستم های دولت الکترونیک64شکل 3‑5 مدل لایه ای چارچوب تعامل پذیری دولت نیوزلند65شکل4‑1 مدل مرجع خدمات78شکل4‑2 نمودارسلسله مراتبی خدمات مطلوب شهرداری79شکل4‑3 پورتال شهر مشهد88شکل 4‑4 دسته بندی سرویس های شهرداری مشهد بر اساس مدل EU94شکل4‑5 زیرساختهای نرم افزاری یکپارچه در سطح شهرداری و شهر95شکل4‑6 زیرساختهای سخت افزاری یکپارچه در سطح شهرداری و شهر96شکل4‑7 سطح بلوغ تعامل پذیری شهرداری مشهد99شکل6‑1 مدل مفهومی پیاده سازی تعامل پذیری با استفاده از IPIS114تجارت الکترونیکی[2] امروزه عرصه جدیدی از رقابت را در جهان گشوده است و برای شرکتها، سازمانها و افراد شرکت کننده مزایا و موقعیتهای بسیار ارزشمندی را فراهم مینماید. در این بین تعاملات الکترونیکی[3] با ایجاد شرایطی جهت همکاریهای فرا سازمانی این امکان را به آنها میدهند که بدون صرف وقت و هزینه زیاد بتوانند تجارت خود را به انجام برسانند و همچنین از موقعیتهای جدید به وجود آمده بهره ببرند.وجود ارتباطات و همکاری با سایر سازمانها به خصوص در توسعه شهرهای الکترونیکی و همچنین دولت الکترونیک دارای مزایای بی شماری همچون کاهش هزینه مبادلههای درون شهری، کاهش هزینههای ترافیک و عبور و مرورهای شهری، افزایش بهرهوری و بازدهی بیشتر اقتصادی برای سازمانها میباشد، از طرف دیگر رشد و توسعه فزاینده فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی زمینه توسعه همکاریهای بین سازمانی را به عنوان موتور محرکه بیش از پیش امکان پذیر ساخته است.در حال حاضر، اکثر شرکتهای ایرانی به صورت سنتی فعالیت مینمایند و دارای سیستمهایی با فناوری مستقل و قوانین کاری متفاوتی هستند و معمولاً به صورت جزیرهای فعالیت مینمایند.برای ایجاد تعاملات الکترونیکمیبایست فرآیندهای سازمان را یکپارچه نمود؛ اما انجام فرآیندهای سازمان، وابسته به نرم افزارها و سیستمهای اطلاعاتی متنوعی است که هر کدام در زمانهای متفاوت و با فناوریهای خاصی پیاده سازی شدهاند؛ به همین دلیل تعامل چنین فرآیندهایی در محیط سیستمی، منوط به تعامل پذیری سیستمهای مختلف سازمانی است[1]. بنا به گفته نویسنده مقاله «چارچوب تعامل پذیری سازمانی یونان» [2] «تعامل پذیری سیستمهای شرکت کننده در یک همکاری، پیش نیاز ایجاد شبکههای کاری میباشد».شکل 1‑1 دستیابی به تعاملات الکترونیکشاید در نگاه اول، این فکر به ذهن بیاید که برای تعامل پذیری، سیستمهای تمام سازمانهای درگیر را همسان نمایم؛ تا مشکلی از بابت تفاوت سیستمی در تعاملات الکترونیکی نداشته باشیم. اما از آنجا که این تغییر، مستلزم هزینههای بسیاری است، ایده مناسبی نیست.لذا نیاز به الگویی داریم که با صرف هزینه کمتر، بستری برای تعاملات الکترونیک بین سازمانی ایجاد کنیم.همانطور که در شکل 1-1 نمایش داده شده، برای دستیابی به تعاملات الکترونیک میبایست سازمان را تعامل پذیر نمود و از آنجا که یکی از اهداف پایان نامه، دستیابی به دولت الکترونیک است؛ به همین خاطر در این تحقیق، پس از بررسی تجارب تعامل پذیری دولت الکترونیک کشورهای مختلف و همچنین بررسی وضعیت موجود شهرداری مشهد، ابتدا چارچوب تعامل پذیری و معماری سازمانی مناسب برای شهرداری مشهد انتخاب؛ و در ادامه الگویی مناسب برای تعاملات الکترونیک ارائه میگردد.- گسترش همکاریهای الکترونیک سازمانها برای دستیابی به دولت الکترونیک[1]- تضمین امنیت تبادل دادههای الکترونیکی- آماده سازی بسترهای الکترونیکی جهت موفقیت تجارت الکترونیکی در کشور- افزایش کارآفرینی در حوزه کسب و کار الکترونیکی با توسعه زیرساختهای فناوری اطلاعات [1]- جهت نیل به تجارت الکترونیک کارا، افراد میبایست به نقل و انتقالات الکترونیکی اعتماد داشته باشند [2].- وضعیت تعاملات الکترونیکی در شهرداری به چه صورتی است و چه ضعفهایی دارد؟- کشورهای موفق برای ارتباط الکترونیکی بین دستگاهی از چه شیوهای استفاده مینمایند؟- مناسبترین الگو برای تعاملات الکترونیک شهرداری چیست؟- آماده سازی سازمانها جهت دستیابی به دولت الکترونیک- گسترش تعاملات الکترونیک بین سازمانی- افزایش کارآفرینی در حوزه کسب و کار الکترونیک- صرفهجویی در زمان و هزینه شرکتهای همکار و استفاده بهینه جهت گسترش خدمات- بررسی مبانی و مفاهیم تعاملات بین دستگاهی- جمع آوری، مطالعه و بررسی سرویسهایی که شهرداری ارائه میدهد.- جمع آوری، مطالعه و بررسی الگوهای جهانی مطرح در تعاملات الکترونیک- بررسی وضع موجود تعاملات الکترونیک شهرداری مشهد- تطبیق الگوهای مختلف برای تعاملات الکترونیک در شهرداری و انتخاب مناسبترین آنها- اعتبار سنجی الگوی انتخابی بر اساس پرسشنامه- تدوین مستندات در قالب پایان نامههدف از این تحقیق، ارائه الگویی برای تعاملات الکترونیک بین سازمانی است. ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ منظور در ﻓﺼﻞ دو ﺑﻪ ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ تعاملات الکترونیک به عنوان ادبیات موضوع تحقیق، پرداخته است. در ﻗﺴﻤﺖ اول اﻳﻦ ﻓﺼﻞ، مفاهیم تعاملات الکترونیک، سرویس و تعامل پذیری بررسی شده است، در ادامه آن، مفاهیم تعامل پذیری دولت الکترونیک، روشهای دستیابی به آن و همچنین موانع تعامل پذیری ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار گرفت.در ﻓﺼﻞ ﺳﻮم، چارچوبهای تعامل پذیری دولت الکترونیک 8 کشور مطرح، مورد بررسی قرار گرفت.ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم نیز ﺑﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت و ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ در راﺳﺘﺎی بررسی وضعیت موجود تعاملات الکترونیک شهرداری مشهد انجام پذیرفته، ﻣﻲﭘﺮدازد.در ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ، چارچوب تعامل پذیری و همچنین معماری سازمانی مناسب برای شهرداری مشهد معرفی می گردد.در فصل ششم، یک روش عملی برای پیاده سازی تعاملپذیری معرفی میگردد و در ﻓﺼﻞ آﺧﺮ، ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﻴﺮی و ﺟﻤﻊ بندی ﻣﻄﺎﻟﺐ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻣﻌﺮﻓﻲ زمینه ﻫﺎی ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ آﻳﻨﺪه ﺑﻴﺎن شده است.همانطور که در فصل اول گفته شد، تعاملپذیری پیش نیاز تعاملات الکترونیک است. به همین دلیل برای رسیدن به تعاملات الکترونیک بین سازمانی میبایست سازمانها را تعامل پذیر نمود. این فصل، به ادبیات تحقیق اختصاص داده شده و مفاهیم تعامل پذیری، تعاملپذیری دولت الکترونیک و روشهای دستیابی به آن بررسی گردیده است.سازمان نهادیست اجتماعی که دارای هدف باشد و سیستمی که به سبب داشتن یک ساختار آگاهانه فعالیتهای خاصی را انجام میدهد و دارای مرزهایی شناخته شده است [3].مبادله الکترونیکی داده به صورت مکانیزمی تعریف میشود که به موجب آن انتقال و تبادل داده در راستای تحقق فعالیتهای تجاری با ساختار و شکل تعریف شده و با بهکارگیری پیامهای استاندارد شده بینالمللی، توسط ابزار الکترونیکی از یک کامپیوتر به کامپیوتر دیگر انجام میشود.عملی که به وسیله یک سرویس دهنده انجام میشود و از نظر سرویس گیرنده ارزشمند است. ممکن است انجام یک درخواست کوچک روی داده مانند دریافت یا ذخیره اطلاعات یا مربوط به انجام کاری پیچیدهتر مانند پردازش یک تصویر باشد