فهرست مطالب عنوان صفحهفصل اول 1مقدمه. 21-1 مدلهای هستهای.. 51- 2 مدل قطره مایع. 51-3 مدل لایهای.. 6فصل دوم 8چگالی تراز تک ذرهای.. 92-1 روش جابجایی فاز. 112-2 روش تابع گرین.. 142-3 روش هموار. 152-4 روش نیمه کلاسیکی.. 8فصل سوم 263-1 چگالی تراز هستهای و پارامترهای وابسته به آن.. 273-2 مدل گاز فرمی (FGM). 333-3 مدل جابجایی گاز فرمی (BSFGM). 353-4 مدل جابجایی گاز فرمی با a وابسته به انرژی (BSFGM-ED). 373-5 مدل دمای ثابت (CTM). 383-6 مدل ابر شاره (GSM). 393-7 مشاهده پذیرها403-8 روشهای برازش.... 413-9 اثرات تجمعی در چگالی تراز. 51فصل چهارم 55نتیجه گیری.. 56فهرست شکلهاعنوان صفحهشکل 2-1 نمودار چگالی تراز تک ذرهای با استفاده از روش نیمه کلاسیکی برای چاه پتانسل مربعی.. 20شکل 2-2نمودار پتانسیل نوسانگر هماهنگ.... 21شکل 2-3نمودار پتانسیل وودز-ساکسون. 22شکل 2-4نمودار چگالی تراز تک ذرهای برحسب انرژی برای پتانسیل وودز-ساکسون. 23شکل 2-5نمودار تعداد حالتهای با انرژی کمتر از E بر حسب انرژی.. 25شکل 3-1صحیح لایهای برحسب عدد جرمی.. 29شکل 3-2پارامتر قطع اسپین برحسب عدد جرمی 32شکل 3-3تصحیح لایهای نوترونی برحسب N عدد نوترونی 36شکل 3-4تصحیح لایهای پروتونی برحسب Z عدد پروتونی 36شکل 3-5پارامترهای چگالی تراز پدیدهشناختی برای سه مدل موردنظر. 46شکل 3-6مقادیر محاسبه شده و برازش شده پارامترهای مدل جابجایی گاز فرمی.. 50شکل 3-7مقادیر محاسبه شده و برازش شده پارامترهای مدل جابجایی گاز فرمی وابسته به انرژی.. 50شکل 3-8مقادیرمحاسبه شده و برازش شده پارامترهای مدل دمای ثابت... 51شکل 4-1تغییرات چگالی تراز تک ذرهای نوترونی بر حسب انرژی.. 58شکل 4-2تغییرات چگالی تراز تک ذرهای نوترونی برحسب انرژی.. 59شکل 4-3چگالی تراز تک ذرهای نوترونی برحسب انرژی.. 60شکل 4-4چگالی تراز تک ذرهای نوترونی با اعمال پتانسیل وودز-ساکسون برحسب عدد جرمی.. 63شکل 4-5چگالی تراز تک ذرهای پروتونی با اعمال پتانسیل وودز-ساکسون برحسب عدد جرمی.. 63شکل 4-6چگالی تراز تک ذرهای نوترونی با اعمال پتانسیل نوسانگر هماهنگ برحسب عدد جرمی.. 64شکل 4-7چگالی تراز تک ذرهای پروتونی با اعمال پتانسیل نوسانگر هماهنگ برحسب عدد جرمی.. 64شکل 4-8چگالی تراز تک ذرهای پروتونی برحسب عدد جرمی.. 65شکل 4-9نمودار پارامتر چگالی تراز با استفاده از پتانسیل وودز-ساکسون و تاثیر پتانسیل کولنی.. 68شکل 4-10نمودار پارامتر چگالی تراز با استفاده از پتانسیل نوسانگر هماهنگ و تاثیر پتانسیل کولنی.. 69شکل 4-11نمودار پارامتر قطع اسپین و تاثیر پتانسیل کولنی روی این پارامتر. 72شکل 4-12نمودار پارامتر قطع اسپین برحسب دمای هسته. 73شکل 4-13نمودار پارامتر قطع اسپین برحسب انرژی برانگیختگی.. 74فهرست جدولهاعنوان صفحهجدول 3- 1 پارامترهای برازش شده برای سه مدل دمای ثابت، جابجایی گاز فرمی و مدل جابجایی گاز فرمی وابسته به انرژی برای تعدادی هسته 44جدول 4- 1 چگالی تراز تک ذرهای پروتونی و نوترونی در انرژی فرمی برای هستههای مختلف مربوط به پتانسیل وودز-ساکسون بدون در نظر گرفتن پتانسیل کولنی و با اعمال آن.....................................................................................................................56جدول 4- 2 چگالی تراز تک ذرهای پروتونی و نوترونی در انرژی فرمی برای هستههای مختلف مربوط به پتانسیل نوسانگر هماهنگ بدون در نظر گرفتن پتانسیل کولنی و با اعمال آن.. 62جدول 4- 3 پارامتر چگالی تراز a با اعمال پتانسیل وودز-ساکسون برای تعدادی از هستههای سبک، نیمه سنگین و سنگین، با در نظر گرفتن پتانسیل کولنی و بدون پتانسیل کولنی.. 66جدول 4- 4پارامتر چگالی تراز a با اعمال پتانسیل نوسانگر هماهنگ برای تعدادی از هستههای سبک، نیمه سنگین و سنگین، با در نظر گرفتن پتانسیل کولنی و بدون پتانسیل کولنی.. 67جدول 4- 5 پارامتر چگالی قطع اسپین با اعمال پتانسیل وودز-ساکسون برای تعدادی از هستههای سبک، نیمه سنگین و سنگین، با در نظر گرفتن پتانسیل کولنی و بدون پتانسیل کولنی.. 67جدول 4- 6پارامتر چگالی قطع اسپین با اعمال پتانسیل نوسانگر هماهنگ برای تعدادی از هستههای سبک، نیمه سنگین و سنگین، با در نظر گرفتن پتانسیل کولنی و بدون پتانسیل کولنی.. 71جدول 4- 7مقادیر برازش شده برای جابجایی انرژی برانگیختگی و ثابت η.71مقدمه چگالی تراز تک ذره¬ای، g یکی از عناصر مهم در بررسی ساختار هسته می¬باشد، زیرا در تعیین چگالی تراز هسته، ρ نقش مهمی دارد. در بررسی چگالی تراز تک ذره¬ای از روش¬های مختلفی استفاده شده¬است که از آن جمله به روش¬های مکانیک کوانتومی از قبیل روش تابع گرین، روش اسموث و روش جابجایی فاز می¬توان اشاره کرد، که در این روش¬ها بازه انرژی به دو ناحیه تقسیم می¬شود، ناحیه انرژی پیوسته و نواحی انرژی مقید که بیشتر تمرکز روی نواحی پیوسته است. یکی دیگر از روش¬ها در بررسی چگالی تراز تک¬ذره¬ای روش نیمه کلاسیکی می¬باشد که در این روش از ميدان متوسط براي محاسبات استفاده شده است، که ميدان متوسط نوترون شامل جملات پتانسیل هسته¬اي و برهمکنش اسپین مدار و برای پروتون علاوه بر این جملات، پتانسیل كولني را نیز دربرمی¬گیرد. تاکنون برای محاسبه چگالی تراز تک ذره¬ای با استفاده از روش نیمه کلاسیکی پتانسیل¬های مختلفی برای هسته¬های كروی و تغيير شكل يافته پیشنهاد شده است که از جمله آنها به پتانسیل چاه مربعی متناهي و نامتناهي، پتانسیل نوسانگر هماهنگ و پتانسیل وودز-ساکسون می¬توان اشاره کرد. در روش محاسبه مستقیم پارامتر چگالي تراز با استفاده از این روش، انتخاب پتانسیل میدان میانگین برای بدست آوردن چگالی تراز تک ذره¬ایg و مقدار آن در انرژی فرمی نقش تعیین کننده¬ای دارد[1]. انرژی فرمی بصورت انرژی بالاترین حالت تک ذره¬ای پرشده در حالت پایه هسته تعریف می¬شود. مقدار انرژی فرمی برای پروتون و نوترون متفاوت است[2]. در هسته¬های سنگین به دلیل نزدیک شدن ترازها به همدیگر و همپوشانی¬های آنها تمایز بین ترازها سخت می¬باشد و با افزایش انرژی، ترازها بیشتر بهم نزدیک می¬شوند. به همین دلیل چگالي تراز براي هسته-هاي سنگين دارای اهمیت قابل توجهی است. چگالي تراز یکی از پارامترهای مهم ساختار هسته به حساب می¬آید که با استفاده از آن سایر پارامترهای ترمودینامیکی هسته از قبیل دما، آنتروپی، فشار و ظرفیت گرمایی را می¬توان بدست آورد[3,4]. بطوركلي برای محاسبه چگالي تراز از دو روش مستقیم وغیر مستقیم استفاده می¬شود. در روش غیرمستقیم با محاسبه آنتروپی و تابع پارش هسته و با استفاده از رابطه بین آنتروپی و چگالی تراز هسته¬ای، چگالي تراز محاسبه می¬شود. به عنوان مثال به مدل¬هاي آماري BCS ، SMMC و SPA+RPA می¬توان اشاره کرد[5-7]. در محاسبه چگالی تراز بطور مستقیم از روش¬های آماری که به صورت تئوری ارائه می¬شوند استفاده می¬شود. به عنوان مثال به مدل¬های آماری CTM ، FGM ، BSFGM و GSM می توان اشاره کرد. در این مدل¬ها پارامتر چگالی تراز بطور تئوری و نیمه تجربی محاسبه می¬شود. در بسیاری از مطالعات مربوط به محاسبه برهمکنش¬های هسته¬ای، فرمول¬های تحلیلی مربوط به چگالي تراز ترجیح داده می¬شوند[3,8-10]
مطالعه چگالي تراز هسته اي با استفاده از مدل لایه ایword
فهرست مطالب عنوان صفحهفصل اول 1مقدمه. 21-1 مدلهای هستهای.. 51- 2 مدل قطره مایع. 51-3 مدل لایهای.. 6فصل دوم 8چگالی تراز تک ذرهای.. 92-1 روش جابجایی فاز. 112-2 روش تابع گرین.. 142-3 روش هموار. 152-4 روش نیمه کلاسیکی.. 8فصل سوم 263-1 چگالی تراز هستهای و پارامترهای وابسته به آن.. 273-2 مدل گاز فرمی (FGM). 333-3 مدل جابجایی گاز فرمی (BSFGM). 353-4 مدل جابجایی گاز فرمی با a وابسته به انرژی (BSFGM-ED). 373-5 مدل دمای ثابت (CTM). 383-6 مدل ابر شاره (GSM). 393-7 مشاهده پذیرها403-8 روشهای برازش.... 413-9 اثرات تجمعی در چگالی تراز. 51فصل چهارم 55نتیجه گیری.. 56فهرست شکلهاعنوان صفحهشکل 2-1 نمودار چگالی تراز تک ذرهای با استفاده از روش نیمه کلاسیکی برای چاه پتانسل مربعی.. 20شکل 2-2نمودار پتانسیل نوسانگر هماهنگ.... 21شکل 2-3نمودار پتانسیل وودز-ساکسون. 22شکل 2-4نمودار چگالی تراز تک ذرهای برحسب انرژی برای پتانسیل وودز-ساکسون. 23شکل 2-5نمودار تعداد حالتهای با انرژی کمتر از E بر حسب انرژی.. 25شکل 3-1صحیح لایهای برحسب عدد جرمی.. 29شکل 3-2پارامتر قطع اسپین برحسب عدد جرمی 32شکل 3-3تصحیح لایهای نوترونی برحسب N عدد نوترونی 36شکل 3-4تصحیح لایهای پروتونی برحسب Z عدد پروتونی 36شکل 3-5پارامترهای چگالی تراز پدیدهشناختی برای سه مدل موردنظر. 46شکل 3-6مقادیر محاسبه شده و برازش شده پارامترهای مدل جابجایی گاز فرمی.. 50شکل 3-7مقادیر محاسبه شده و برازش شده پارامترهای مدل جابجایی گاز فرمی وابسته به انرژی.. 50شکل 3-8مقادیرمحاسبه شده و برازش شده پارامترهای مدل دمای ثابت... 51شکل 4-1تغییرات چگالی تراز تک ذرهای نوترونی بر حسب انرژی.. 58شکل 4-2تغییرات چگالی تراز تک ذرهای نوترونی برحسب انرژی.. 59شکل 4-3چگالی تراز تک ذرهای نوترونی برحسب انرژی.. 60شکل 4-4چگالی تراز تک ذرهای نوترونی با اعمال پتانسیل وودز-ساکسون برحسب عدد جرمی.. 63شکل 4-5چگالی تراز تک ذرهای پروتونی با اعمال پتانسیل وودز-ساکسون برحسب عدد جرمی.. 63شکل 4-6چگالی تراز تک ذرهای نوترونی با اعمال پتانسیل نوسانگر هماهنگ برحسب عدد جرمی.. 64شکل 4-7چگالی تراز تک ذرهای پروتونی با اعمال پتانسیل نوسانگر هماهنگ برحسب عدد جرمی.. 64شکل 4-8چگالی تراز تک ذرهای پروتونی برحسب عدد جرمی.. 65شکل 4-9نمودار پارامتر چگالی تراز با استفاده از پتانسیل وودز-ساکسون و تاثیر پتانسیل کولنی.. 68شکل 4-10نمودار پارامتر چگالی تراز با استفاده از پتانسیل نوسانگر هماهنگ و تاثیر پتانسیل کولنی.. 69شکل 4-11نمودار پارامتر قطع اسپین و تاثیر پتانسیل کولنی روی این پارامتر. 72شکل 4-12نمودار پارامتر قطع اسپین برحسب دمای هسته. 73شکل 4-13نمودار پارامتر قطع اسپین برحسب انرژی برانگیختگی.. 74فهرست جدولهاعنوان صفحهجدول 3- 1 پارامترهای برازش شده برای سه مدل دمای ثابت، جابجایی گاز فرمی و مدل جابجایی گاز فرمی وابسته به انرژی برای تعدادی هسته 44جدول 4- 1 چگالی تراز تک ذرهای پروتونی و نوترونی در انرژی فرمی برای هستههای مختلف مربوط به پتانسیل وودز-ساکسون بدون در نظر گرفتن پتانسیل کولنی و با اعمال آن.....................................................................................................................56جدول 4- 2 چگالی تراز تک ذرهای پروتونی و نوترونی در انرژی فرمی برای هستههای مختلف مربوط به پتانسیل نوسانگر هماهنگ بدون در نظر گرفتن پتانسیل کولنی و با اعمال آن.. 62جدول 4- 3 پارامتر چگالی تراز a با اعمال پتانسیل وودز-ساکسون برای تعدادی از هستههای سبک، نیمه سنگین و سنگین، با در نظر گرفتن پتانسیل کولنی و بدون پتانسیل کولنی.. 66جدول 4- 4پارامتر چگالی تراز a با اعمال پتانسیل نوسانگر هماهنگ برای تعدادی از هستههای سبک، نیمه سنگین و سنگین، با در نظر گرفتن پتانسیل کولنی و بدون پتانسیل کولنی.. 67جدول 4- 5 پارامتر چگالی قطع اسپین با اعمال پتانسیل وودز-ساکسون برای تعدادی از هستههای سبک، نیمه سنگین و سنگین، با در نظر گرفتن پتانسیل کولنی و بدون پتانسیل کولنی.. 67جدول 4- 6پارامتر چگالی قطع اسپین با اعمال پتانسیل نوسانگر هماهنگ برای تعدادی از هستههای سبک، نیمه سنگین و سنگین، با در نظر گرفتن پتانسیل کولنی و بدون پتانسیل کولنی.. 71جدول 4- 7مقادیر برازش شده برای جابجایی انرژی برانگیختگی و ثابت η.71مقدمه چگالی تراز تک ذره¬ای، g یکی از عناصر مهم در بررسی ساختار هسته می¬باشد، زیرا در تعیین چگالی تراز هسته، ρ نقش مهمی دارد. در بررسی چگالی تراز تک ذره¬ای از روش¬های مختلفی استفاده شده¬است که از آن جمله به روش¬های مکانیک کوانتومی از قبیل روش تابع گرین، روش اسموث و روش جابجایی فاز می¬توان اشاره کرد، که در این روش¬ها بازه انرژی به دو ناحیه تقسیم می¬شود، ناحیه انرژی پیوسته و نواحی انرژی مقید که بیشتر تمرکز روی نواحی پیوسته است. یکی دیگر از روش¬ها در بررسی چگالی تراز تک¬ذره¬ای روش نیمه کلاسیکی می¬باشد که در این روش از ميدان متوسط براي محاسبات استفاده شده است، که ميدان متوسط نوترون شامل جملات پتانسیل هسته¬اي و برهمکنش اسپین مدار و برای پروتون علاوه بر این جملات، پتانسیل كولني را نیز دربرمی¬گیرد. تاکنون برای محاسبه چگالی تراز تک ذره¬ای با استفاده از روش نیمه کلاسیکی پتانسیل¬های مختلفی برای هسته¬های كروی و تغيير شكل يافته پیشنهاد شده است که از جمله آنها به پتانسیل چاه مربعی متناهي و نامتناهي، پتانسیل نوسانگر هماهنگ و پتانسیل وودز-ساکسون می¬توان اشاره کرد. در روش محاسبه مستقیم پارامتر چگالي تراز با استفاده از این روش، انتخاب پتانسیل میدان میانگین برای بدست آوردن چگالی تراز تک ذره¬ایg و مقدار آن در انرژی فرمی نقش تعیین کننده¬ای دارد[1]. انرژی فرمی بصورت انرژی بالاترین حالت تک ذره¬ای پرشده در حالت پایه هسته تعریف می¬شود. مقدار انرژی فرمی برای پروتون و نوترون متفاوت است[2]. در هسته¬های سنگین به دلیل نزدیک شدن ترازها به همدیگر و همپوشانی¬های آنها تمایز بین ترازها سخت می¬باشد و با افزایش انرژی، ترازها بیشتر بهم نزدیک می¬شوند. به همین دلیل چگالي تراز براي هسته-هاي سنگين دارای اهمیت قابل توجهی است. چگالي تراز یکی از پارامترهای مهم ساختار هسته به حساب می¬آید که با استفاده از آن سایر پارامترهای ترمودینامیکی هسته از قبیل دما، آنتروپی، فشار و ظرفیت گرمایی را می¬توان بدست آورد[3,4]. بطوركلي برای محاسبه چگالي تراز از دو روش مستقیم وغیر مستقیم استفاده می¬شود. در روش غیرمستقیم با محاسبه آنتروپی و تابع پارش هسته و با استفاده از رابطه بین آنتروپی و چگالی تراز هسته¬ای، چگالي تراز محاسبه می¬شود. به عنوان مثال به مدل¬هاي آماري BCS ، SMMC و SPA+RPA می¬توان اشاره کرد[5-7]. در محاسبه چگالی تراز بطور مستقیم از روش¬های آماری که به صورت تئوری ارائه می¬شوند استفاده می¬شود. به عنوان مثال به مدل¬های آماری CTM ، FGM ، BSFGM و GSM می توان اشاره کرد. در این مدل¬ها پارامتر چگالی تراز بطور تئوری و نیمه تجربی محاسبه می¬شود. در بسیاری از مطالعات مربوط به محاسبه برهمکنش¬های هسته¬ای، فرمول¬های تحلیلی مربوط به چگالي تراز ترجیح داده می¬شوند[3,8-10]