طی بیش از یک قرن که از اکتشاف طلای سیاه در خاک ایران می‌گذرد، صنعت نفت کشور شاهد دوران پر فراز و نشیبی بوده است. از دوران تاریک اجرای قراردادهای امتیازی و رقابت کشورها برای کسب سهم بیشتر از منابع نفتی و عملاً اعمال سیاست‌های کشورهای خارجی در ایران تا ملی شدن صنعت نفت و دوره کنسرسیوم‌ها و سپس انقلاب اسلامی ایران که موجب افزایش چشمگیر قیمت نفت شد و پس از ایجاد اوپک به عنوان شوک اول در افزایش قیمت نفت، شوک دوم نفتی را رقم زد.انقلاب اسلامی ایران باعث شد کنسرسیوم‌ها به بهانه امنیت، ایران را ترک کنند و درنتیجه فعالیت‌ها در این بخش متوقف شد، اما پس از انقلاب شرکت‌های خارجی خواستار بازگشت و از سرگیری فعالیت‌ها در ایران شدند. در ادامه این روند با تحمیل جنگ هشت ساله به ایران از سوی عراق هیچ سرمایه‌گذاری در این بخش اتفاق نیفتاد و پس از دوران جنگ شاهد عقب افتادگی در این بخش و نبود تکنولوژی لازم برای توسعه میادین گازی و نفتی بودیم. ایران به عنوان مهره کلیدی در خاورمیانه برای توسعه صنعت نفت خود نیاز به سرمایه‌گذاری دارد، استفاده از سرمایه‌گذاری خارجی و تکنولوژی و تسریع برنامه‌های سرمایه‌گذاری ضروری به نظر می‌رسد. طی یک دهه اخیر، ایران تلاش کرده است، قراردادهایی را معرفی کند که مغایر با خط قرمزها نباشد و بخشی از سرمایه و تکنولوژی مورد نیاز را در خدمت صنعت نفت به کار گیرد. در نتیجه تجربیات کسب شده در مذاکرات متعدد طی دوران سرمایهگذاریهای اخیر در صنعت نفت ایران، قراردادهای خدماتی شکل کاملتری به خود گرفتند. در عین حال، با وجود تحولات سریع در شرایط این صنعت، هنوز چالش‌هایی برای طرفین قرارداد وجود دارد. با این وجود قراردادهای خدماتی به عنوان یکی از عوامل مهم اثرگذار بر جذب سرمایه‌گذاری خارجی مطرح هستند. کلمات کلیدی: قراردادهای خدماتی، سرمایه‌گذاری خارجی، صنعت نفت ایران به عنوان یک کشور دارای موقعیت ژئوپولیتیک و استراتژیک از فاکتور انرژی نیز بهره می‌برد که همین امر موجب ارتقای جایگاه ایران در منطقه و جهان از لحاظ سیاسی نیز شده است. امروزه توجه بیشتر کشورهای توسعه یافته غربی به ایران از آن روست که ما در حوزه انرژی همواره غنی بوده و تامین کننده نفت کشورهای همسایه نیز بوده‌ایم. حال با دارا بودن این سطح از انرژی و اینکه بخش پتروشیمی از جمله بخشهای مهم برای توسعه کشور می‌باشد، افزایش تولید نفت یکی از ملزومات امروز ایران است که نتیجه آن افزایش منابع ارزی کشور خواهد بود. بنابراین انتظار می‌رود این امتیاز به تولید ثروت ملی و در نتیجه ایجاد قدرت و امنیت در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی بینجامد. برای تحقق این امر وجود منابع مالی تکنولوژی و دانش فنی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. اما از آنجا که ایران کشوری در حال توسعه بوده و در مسیر حرکت به سمت توسعه یافتگی است، نیازمند عواملی است تا در این راه که سختی‌ها و موانع فراوانی نیز به همراه دارد، همواره راه گشای کشور باشد. با نگاهی به میزان ذخایر نفت و ظرفیت‌های تولید ایران و اینکه بخش اعظم انرژی اولیه مورد استفاده در جهان را نفت و فرآورده‌های نفتی تشکیل می‌دهد، حضور عاملی که بتواند این توانایی بالقوه را به بالفعل تبدیل کند لازم و ضروری است.. ضرورت امر زمانی بیش از پیش نمایان می‌شود که نگاهی به بودجه کشور بیاندازیم، جایی که نقش صنعت نفت بسیار حیاتی است و سهم 40 درصدی از بودجه کل کشور اهمیت آنرا برای کشور صد چندان می‌کند. مشکلی که کشور ایران به مانند دیگر کشورهای جهان سوم با آن روبروست فقر سرمایه است. بنابر این داشتن برنامه‌ای جامع، مدون و شناخت نقاط ضعف موجود، برای رفع آنها بسیار ضروری است. با این اوصاف ورود سرمایه‌گذاری خارجی برای تامین اعتبار مورد نیاز به منظور حفظ و افزایش تولید نفت و گاز کشور امری اجتناب ناپذیر است[1] برای پی بردن به اهمیت سرمایه‌گذاری خارجی رجوع به قوانین کشور نیز می‌تواند گویای این مساله باشد که در سالهای اخیر قانونهای مختلفی از جمله قانون تشویق و حمایت سرمایه‌گذاران، قانون رفع موانع تولیدی و سرمایه‌گذاری، قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل 44 ق اساسی و قوانین برنامه‌های پنج ساله توسعه تدوین شده و همه یک موضوع را گوشزد می‌کند و آنهم نیاز به سرمایه‌گذاری خارجی است، به عبارت دیگر قانون نیز دولت را ملزم به جذب سرمایه‌گذاری کرده است. می‌دانیم زمانی قانون برای امری وضع می‌شود که خلائی در یک موضوع حس شود، که باوجود قوانین متعدد در سالهای اخیر احساس نیاز به این حلقه مفقوده بر کسی پوشیده نیست. در همین راستا قانون تشویق و حمایت از سرمایه‌گذاری خارجی مصوب 1381 و قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور مصوب 1383 موید همین امر است. نفت یک فاکتور اساسی در جهت رسیدن به هدفهای اقتصادی، صنعتی، سیاسی، و در جهت تامین امنیت ملی به حساب می‌آید. رشد اقتصادی که همه کشورها به دنبال آن هستند برابر است با برخورداری و بهره برداری از دو عامل سرمایه و انرژی. مالک نفت بودن در جهان امروز به معنای تامین و کسب سرمایه نیز می‌باشد. از لحاظ تامین سرمایه تجارت نفت خام از نظر ارزش پولی، ده درصد از مجموع تجارت جهان را به خود اختصاص داده است که در مقایسه با کالاهای تجاری دیگر مثل گندم با 3تا 4 درصد سهم از کل تجارت جهانی اهمیت آن در تامین سرمایه‌گذاری کشورهای دارای نفت و در جهت رشد اقتصادی بیشتر نمایان می‌شود.با ترسیم سند 20 ساله چشم انداز و هدف گذاری از سوی رهبر معظم انقلاب تمامی ارگانهای کشور باید در رسیدن به نقطه مورد نظر تلاش کنند و در این بین سهم صنعت نفت بیش از سایر عوامل، کلیدی و حایز اهمیت است. اما واقعیت این است که حتی اتکای صرف به این صنعت برای تحقق اهداف سند چشم انداز و بدون سرمایه‌گذاری کافی امکانپذیر نخواهد بود. با نگاهی به نیاز 500 میلیارد دلاری بخش انرژی به ویژه نفت می‌توان دریافت که این سرمایه چیزی نیست که بتوان از داخل تامین کرد، بنابر این ورود هرچه سریعتر سرمایه‌گذار خارجی را می‌طلبد. اما، در صورت تحقق نیافتن سرمایه‌گذاری مورد نیاز در برنامه پنجم، ظرفیت تولید نفت خام کشور در سالهای 1389 تا 1394 از حدود 4 میلیون بشکه در روز به حدود 2، 7 میلیون بشکه در روز کاهش خواهد یافت همه اینها نیازمند تعامل سازنده با جهان خارج و ورود و مشارکت سرمایه‌گذاران و شرکت‌های توانمند و متعهد خارجی و داخلی و عقد قراردادهای هوشمندی است که تحت فشار تحریم‌ها نباشد وگرنه برنامه‌ریزی‌های توسعه‌ای یا باید از اساس مورد بازنگری قرار گرفته و بر اساس محدودیتها تعدیل شود یا باید در حسرت تحقق آن ماند.طیچنددههگذشته، قراردادهاینفتیازنظرنحوهنگارشوتدوینمتونمورداستفاده، بهلحاظشکلی دچارتغییراتیشدهاست. قراردادهاینفتیدرکشورهایمختلفجهانچارچوبمشخصی داردمثلاقراردادهاینفتیدرداخلایالاتمتحدهآمریکاعمدتاازنوعاجارهودرانگلستانواسترالیاوبرخیازکشورهاازنوعامتیازییا ازنوعمشارکتی(مانندقراردادهایمشارکتدرتولید) یاخدماتیمی‌باشند.شرکتهاینفتیخارجیعموما(باتوجهبهفرمول‌های رایجسرمایه‌گذاریدرکشورهایدارایذخایر هیدروکربنی) ازانواعمختلفقراردادهاینفتیبهاشکالمتنوعاستفادهمی‌کنند. هدفازعقدچنینقراردادهاییتأمینبهرهبرداریدرازمدتازذخایرطبیعیاستوبنابراینقراردادهایمزبورمشتملبرعملیاتیاستکهانجامآنهامستلزمسرمایه‌گذاریعظیمدرتاسیساتوکارخانه‌ها وغیرهاست.ایران با داشتن زمینه‌های تاریخی، صنعتی، امکانات، تسهیلات تولید، انرژی و نیروی کار ارزان و فراوان، دارای قدرت رقابت مناسبی برای تولید و عرضه صنعتی انواع فرآورده‌های نفتی در بازارهای جهانی است. نفت ایران نه تنها درآمدهای هنگفت برای کشور جهت سرمایهگذاریهای عظیم در طرحهای توسعه اقتصادی می‌گردد، بلکه به طرق مستقیم وغیر مستقیم دیگر نیز نقش عمده‌ای در اقتصاد مملکت ایفاد می‌کند. و در واقع نفت در ساختار اقتصادی کشورهای دارای میادین نفتی نقش گرانبهایی را ایفا می‌کند که اقتصاد ایران نیز به طور عمده بر پایه نفت قرارداد داشته و دارد.صنعت نفت مراحل مختلفی را چون اکتشاف، استخراج و تولید، حمل و نقل، پالایش، پتروشیمی وتوزیع را شامل می‌گردد، که در تمام مراحل فوق علم بشری به کار گرفته می‌شود، قراردادهای نفتی یا بهصورت بالا دستی و یا به صورت پایین دستی می‌باشند:قراردادهای بالا دستی شامل اکتشاف و توصیف و توسعه و بهره برداری است، یعنی تا مرحله انتقال کهشامل مصرف و صادرات است و قراردادهای پایین دستی شامل توزیع در منطقه، حمل و نقل و فروشاست یعنی به عبارتی به بعد از انتقال می‌باشد.به طور کلی می‌توان گفت:بالادستی: آنچه زیرزمین است. اکتشاف، استخراج، توسعه، بهره برداری و تولید را شامل می‌شود.پایین دستی: آنچه روی زمین است. ناظر به انتقال نفت، پالایش، پخش و فروش است.میان دستی: انتقال نفت از میدان نفتی به پالایشگاهصنعت پتروشیمی، در بخشهای مختلف بالادستی، میان دستی و پایین دستی (تکمیلی) به صورت تفکیک ناپذیری به هم متصل است و نرخ خوراک در بالادستی، در بخشهای دیگر نیز تأثیرگذار بوده به طوری که تولید بخش بالادستی به عنوان خوراک بخش میان دستی و تولید بخش میانی به عنوان خوراک صنایع تکمیلی مورد استفاده قرار می‌گیرد و این زنجیره تولید در صورت تحقق، ارزش آفرینی موثری برای اقتصاد یک کشور داشته و ضریب اشتغال زایی بالایی دارد. اما در ایران با وجود بسترهای مناسب برای ایجاد زنجیره‌های تولید در صنعت پتروشیمی، توسعه این صنعت همواره در بخش بالادستی متمرکز شده و تولیدات خام این بخش به کشورهای دیگر صادر می‌شود.[2]پروژه‌هایی که به صورت عمده در بخش بالا دستی اجرا می‌شود. پروژه اکتشاف، توسعه و بهره‌برداری ازمخزن تا پایان عمر آن است، به طور معمول عملیات اکتشافی 2 سال، مدت عملیات توسعه 4 سال ومدت عمر مخزن در مرحله بهره برداری 30 سال است. کلا ریسک در پروژه‌های بالادستی نسبت بهپایین دستی بالاتر است و خیلی هزینه بردار نیز می‌باشد. به عبارتی سرمایه‌گذاری بلند مدت می‌طلبدریسک بسیار بالایی را به علت امکان از دست رفتن کل سرمایه نیز در بردارد و این ریسک تا حد زیادیمتأثر از طبیعت احتمال پذیر کار اکتشافی در نتیجه تصادفی بودن ماهیت تابع موفقیت اکتشافی است.ایران با داشتن زمینه‌های تاریخی، صنعتی، امکانات، تسهیلات تولید، انرژی و نیروی کار ارزان و فراوان، دارای قدرت رقابت مناسبی برای تولید و عرضه صنعتی انواع فرآورده‌های نفتی در بازارهای جهانیاست.بیش ازیک قرن از اکتشاف و تولید نفت در ایران می‌گذرد و روشهای مختلف قراردادی برای این امر آزمایش شده است، در این بین روشی که بتواند هم منافع کشور را حفظ کرده، درچهارچوب قوانین جاریه کشور باشد، وهم آنقدربرای شرکتهاجاذبه داشته باشد که در بازار رقابتی حرفی برای گفتن داشته باشد، پیوسته امری دشوار بوده است. کشورایرانتاقبلازانقلاباسلامیانواعمختلفیازقراردادهاراتجربهکردهاست، امابعدازدراختیارگرفتنمنابعطبیعیازجملهنفتوگازتوسطدولتانعقادقراردادفقطدرچارچوبروشهایمشارکتمدنی، خدماتیوساختمجازشناختهشدهاست. باتوجهبهمادهدومقانوناصلاحنفتوماده 6 قنفتمصوبسال 1366 کهبرممنوعیت مالکیت سرمایه‌گذارخارجیتاکیددارد، عملاقراردادهایخدماتیبهعنواناصلی‌ترینقراردادنفتیایرانتلقیمی‌شود.از آنجا که هر یک از قرارداهای نفتی از یکسری قواعد و اصول پیروی می‌کنند و هریک از طرفهای قرارداد با توجه به این اصول قراردادهای خود را منعقد مینمایند. قراردادهای خدماتی نیز از این قاعده مستثنی نیست، اصول حاکم بر این قراردادها ناشی از برخی محدودیتها و خط قرمزهای ناشی از قانون است که سرمایه‌گذار خارجی ملزم به رعایت آنهاست.از جمله مهمترین این موارد حفظ مالکیت و حاکمیت کشور بر منابع نفت و گاز است که پیمانکار نمی‌تواند ادعای مالکیتی بر نفت و گاز تولیدی داشته باشد. علاوه بر این در خصوص چهارچوب‌های مالی، پولی و حقوقی نیز قوانین کشور میزبان حاکم خواهد بود.[3]-شرکتهاینفتیخارجیعموما(باتوجهبهفرمول‌های رایجسرمایهگذاریدرکشورهایدارایذخایرهیدروکربنی) ازانواعمختلفقراردادهاینفتیبهاشکالمتنوعاستفادهمی‌کنند.از زمانی که ایده انجام یک پروژه نفوذ مالک اعم از اشخاص حقیقی یا حقوقی مطرح می‌شود تا زمانی که پروژه به بهره برداری می‌رسد مراحل مختلفی طی می‌شود. این روند در سه مرحله بررسی می‌شود:پیدایش ایده تا تصویب طرح، تصویب تا راه اندازی پروژه و مرحله آخر یعنی بهره برداری از طرح. مسئله نفت در ایران البته بیشتر به تحولات یکصد ساله اخیر مربوط است. رویدادهای سیاسی واجتماعی و تاثیر عمیق این سیال ارزشمند بر اقتصاد ایران بر همگان روشن است. اما طلای سیاه ازروزگار باستان و نخستین ادوار تمدن بشری در ایران اهمیت داشته و با توجه به هرکدام از این مقاطعتاریخی، از روزگار باستان تا معاصر، می‌توان کارهای پژوهشی دقیق و مفیدی انجام داد.[4]تاکیدنفتبررویدادهایاقتصادی، سیاسیواجتماعیایرانورخدادهایتاریخیاینسرزمینآنچنانزیادوحساساستکهبامبناقراردادننقشنفتبررخدادهایتاریخیگذشتهمی‌توانچندینوچندبارهرحادثهورویدادراازنوبازخوانیوکنکاشکرد.النهایه اینکه ایجاد ارتباط با کشورهای توسعه یافته همیشه یکی از چالشهای کشورهای درحال توسعه بوده است و یکی از علتهای عمده این امر نیز می‌تواند انتقال دانش فنی و جذب منابع مالی مورد نیاز برای شکوفایی قابلیتهای خود در عرصه‌های مختلف باشد. از ویژگیهای قراردادهای خدماتی ایجاد ارتباط با سرمایه‌گذار خارجی برای محقق کردن همین هدف است. [1]. موحد، محمد علی، قانون حاکم، درسهایی از داوری های نفتی، نشرکارنامه، چاپ اول، 1386.[2]. علت جذب پایین سرمایه گذاری در بخشهای میان دستی و پایین دستی، عیار آنلاین، 16 آذر 1392[3]. آدمیت، فریدون، اندیشهترقیوحکومتقانون، انتشاراتخوارزمی، تهران، چاپاول، 1351.[4].خدادادیان، فرشید، روایتنفت(مروریبرنتیجهنخستتاریخیکصدسالهنفتایران)روابطعمومیشرکتملینفتایران، مطالعات، انتشارات، اطلاعرسانی، چاپاول، 1390، ص7.فهرست مطالبعنوان شماره صفحهچکیده 1مقدمه 2بیان مسئله 8سوالات تحقیق 8فرضیه ها 8اهداف تحقیق 9روش تحقیق 9پیشینه تحقیق 10ساختار تحقیق 12فصل اول: تاریخچه صنعت نفت 131ـ1 مفاهیم و تعاریف 141ـ1ـ1 تاریخچه نفت 141ـ1ـ2 دوران ابتدایی کشف نفت در ایران 141ـ1ـ3 ذخایر نفتی 151ـ1ـ4 استخراج نفت 151ـ1ـ5 کمپانی‌های نفتی 161ـ2 تاریخچه قراردادهای نفت ایران 181ـ2ـ1 امتیازات نفتی 181ـ2ـ2 امتیاز شرکت هاتز 191ـ2ـ3 قرارداد دارسی 191ـ2ـ4 قرار داد آرمیتاژ اسمیت 201ـ2ـ5 الغای امتیاز نفت دارس 211ـ2ـ6 امتیاز شرکت استاندارد اویل نیوجرسی 221ـ2ـ7 امتیاز شرکت نفت سینکلر 231ـ2ـ8 شرکت نفت کویر خوریان 231ـ2ـ9 قرارداد1933 241ـ2ـ10 قرارداد الحاق گس ـ گلشائیان 251ـ2ـ11 شرکت نفت ایران 261ـ2ـ12 نهضت ملی شدن صنعت نفت 261ـ2ـ13 تحولات صنعت نفت ایران تا انقلاب 1357 271ـ2ـ14 دوران پس از انقلاب 291ـ2ـ15 صادرات نفت در سالهای گذشته 301ـ3 انواع قراردادهای نفتی 321ـ3ـ1 قراردادهای امتیازی (مالکیت کل محصول درون مخزن) 331ـ3ـ2 قراردادهای مشارکت در تولید 331ـ3ـ3 قراردادهای خدماتی 341ـ3ـ4 سابقه قراردادهای خدمت در صنعت نفت 361ـ3ـ5 ویژگیهای قراردادهای خدمات 381ـ3ـ6 قراردادهای اکتشاف و توسعه 391ـ3ـ7 انواع قراردادهای خدماتی 401ـ3ـ8 قراردادهای صرفا خدماتی 401ـ3ـ9 قراردادهای خدماتی خطرپذیر 411ـ3ـ10 قراردادهای کاملا خطر پذیر 421ـ3ـ11 قراردادهای بیع متقابل 421ـ3ـ12 موارد مهم در قراردادهای خدماتی 461ـ3ـ13 حل و فصل اختلاف در قراردادهای خدماتی 471ـ3ـ14 قراردادهای خدمت بعد از پیروزی انقلاب اسلامی 481ـ3ـ15 نسل جدید قراردادهای نفتی 481ـ3ـ16 قراردادهای نسل چهارم خدماتی ایران (ipc) 491ـ3ـ17الزامات مدل IPC 491ـ3ـ18 ویژگیهای مدل جدید 501ـ3ـ19 تحولات تقنینی قراردادهای بالا دستی نفت و گاز 511ـ3ـ19ـ1 قانون تشویق و حمایت از سرمایه‌گذاری خارجی 521ـ3ـ19ـ2 قانون بودجه سال 1382 521ـ3ـ19ـ3 قانون برنامه توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران 521ـ3ـ19ـ4 ماده 14 قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران 531ـ3ـ19ـ5 1390 قانون برنامه پنج ساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران 1394 531ـ3ـ19ـ6 قانون اصلاح قانون نفت مصوب تیر ماه 1390 531ـ3ـ19ـ7 قانون وظایف و اختیارات وزارت نفت مصوب 1391 54فصل دوم: سرمایه‌گذاری خارجی 552ـ1 توضیح و تبیین سرمایه‌گذاری خارجی 562ـ1ـ1 تاریخچه سرمایه‌گذاری خارجی 562ـ1ـ2 تاریخچه سرمایه‌گذاری خارجی در ایران 572ـ1ـ3 تعریف سرمایه‌گذاری خارجی 592ـ1ـ4 تعریف برخی سازمان‌های بین‌المللی از سرمایه‌گذاری خارجی 592ـ1ـ5 روشهای جذب سرمایه‌گذاری خارجی در جهان 602ـ1ـ6 سرمایه‌گذاری خارجی در جهان و جایگاه ایران 612ـ1ـ7 اهداف سرمایه‌گذار و سرمایه پذیر 622ـ2 اهمیت جذب سرمایه‌گذاری خارجی در صنعت نفت ایران 652ـ2ـ1 سرمایه‌گذاری خارجی و توسعه اقتصادی 672ـ3 مقررات قانونی حاکم بر سرمایه‌گذاری خارجی در صنعت نفت 692ـ3ـ1 قانون اساسی 692ـ3ـ2 قانون تشویق و حمایت از سرمایه‌گذاری خارجی و آئین نامه اجرایی آن 712ـ3ـ3 قانون برنامه پنج ساله پنجم توسعه 742ـ3ـ4 قانون نفت 1366 اصلاحی 1390 752ـ3ـ5 قانون وظایف و اختیارات وزارت نفت 762ـ3ـ5ـ1 صدور پروانه 772ـ3ـ5ـ2 مشارکت با بخش خصوصی داخلی و خارجی 782ـ3ـ6 سرمایه‌گذاری خارجی و اقتصاد مقاومتی در صنعت نفت 792ـ3ـ7 تهدیدها و فرصتها در سرمایه‌گذاری خارجی 81فصل سوم: صنعت نفت و جذب سرمایه‌گذاری خارجی 843ـ1 بسترهای لازم جهت دستیابی به سرمایه‌گذاری خارجی در صنعت نفت کشور 853ـ1ـ1 ملاحظات سیاسی 883ـ1ـ2 ملاحظات غیر سیاسی 893ـ1ـ3 تحریمهای اقتصادی 903ـ1ـ4 طرحهای صنعت نفت 913ـ1ـ5 بیمه، قوانین گمرکی و قوانین کار 933ـ1ـ6 عوامل سیاسی 943ـ1ـ7 عوامل اقتصادی 953ـ1ـ8 عوامل حقوقی و فرهنگی 963ـ1ـ9 عوامل جغرافیایی 963ـ1ـ10 چالشهای سرمایه‌گذاری خارجی 973ـ1ـ11 برخی از چالشهای موجود سرمایه‌گذاری خارجی در صنعت نفت ایران 1003ـ2 جذابیت سرمایه‌گذاری در صنعت نفت ایران 1013ـ2ـ1 فواید سرمایه‌گذاری خارجی در صنعت نفت 1043ـ2ـ2 بخش بالادستی و سرمایه‌گذاری خارجی 1073ـ3 سرمایه‌گذاری خارجی و قراردادهای نفتی خدماتی 1083ـ3ـ1 قراردادهای خدماتی منعقدشده در بخش نفت 1133ـ3ـ1ـ1 توسعۀ میدان نفتی درود 1133ـ3ـ1ـ2 میدان نفتی بلال 1133ـ3ـ1ـ3 توسعۀ میادین نفتی سروش و نوروز 1133ـ3ـ1ـ4 طرح توسعۀ میادین نفتی نصرت و فرزام 1133ـ3ـ1ـ5 طرح توسعۀ میادین نفتی فروزان و اسفندیار 1143ـ3ـ1ـ6 طرح توسعۀ میدان نفتی دارخوین 1143ـ3ـ1ـ7 توسعۀ میدان نفتی مسجد سلیمان 1143ـ3ـ2 مرور نتایج پروژه‌های خدماتی 1153ـ3ـ3 معایب قراردادهای خدماتی در جذب سرمایه‌گذاری خارجی 115نتیجهگیری 119پیشنهادات 123منابع و ماخذ 125چکیده انگلیسی 132