كليات پرورش گاوتاريخچهبشر اوليه كه ساليان درازي را بصورت بدوي از ميوه درختان و شكار حيوانات امرار معاش مينمود رفته رفته در صدد برآمد براي مواقعي كه دسترسي به شكار نداشت حيواناتي را كه مفيد تر و مطيع تر تشخيص داده بود بتدريج رام و اهلي سازد . كم كم در اثر تماس مداومي كه بدين طريق با گاو ،بز و ميش كوهي حاصل كرد علاوه بر فوائد گوشت از مزاياي شير هم برخوردار شد و پس از قرون متمادي هنگاميكه شهرنشين شد در گوشه خانه و كاشانه اي كه براي خود ميساخت جاي مخصوصي هم براي نگاهداري گاو ترتيب داد . بعقيده مارشاك اهلي كردن حيوانات 8 هزار سال قبل از ميلاد مسيح ابتدا در خاورميانه انجام شده است .پرورش گاو در اعصار جديدتر چنانچه از روي نقوش و كتب يوناني ،مصري و چيني و ايراني مشهود ميباشد از اهميت ويژه اي برخوردار شده بود چنانچه در قرون وسطي و دوره رنسانس در كشورهاي اروپائي بعلت پيشرفت علم از يكطرف و استعداد زمين و شرايط مساعد جوي مراحل اول اصلاح نژاد گاوها متداول شده و تكثير يافت ولي چون سيل بنيان كن بيماريها بخصوص طاعون گاوي كه همواره از كشورهاي آفريقائي يا مركز آسيا سرچشمه ميگرفت تلفات و خسارات زيادي به گاوداريهاي اروپائي وارد ميكرد لذا دانشمندان درصدد برآمدند مانند مسائل پزشكي براي جلوگيري از بيماريهاي دام نيز دانشكده هائي تاسيس كنند . از اينرو فرانسويان در 210سال قبل اولين دانشكده را در ليون افتتاح كرده و كم كم دانشجوياني از ساير كشورها باين دانشكده اعزام شده و در مراجعت به تاسيس دانشكده هاي دامپزشكي متعدد در كشورهاي خود همت گماشتند .نژادهاي معروف گاو :اهميت پرورش نژادهاي ممتاز گاو از نظر افزايش شير و گوشت از ديرزماني مورد توجه بشر قرار داشته است . تا آنجا كه در تواريخ منقول است بعد از ميلاد مسيح ايتاليائيها ضمن تبادل تجارت با چين و رونق كشتيراني تعدادي گاو گوشتي عظيم الجثه از چين وارد كرده و در ايتاليا بنام ChIANINA پرورش داده اند . در اثر جنگهاي صليبي نيز نقل و انتقالات ديگري بين كشورهاي داخلي اروپائي بعمل آمده است . پس از كشف امريكا و استراليا صادرات گاو از اروپا از يكطرف و از هندوستان و افريقا از طرف ديگر در آمريكا و استراليا توسعه يافته و مطالعات دانشمندان در باره نژادهاي گوشتي و شيري و آميخته گري آنها وارد مراحل نويني گرديد.شرايط تاسيس گاو داري : بمنظور ايجاد نظم و هماهنگي بين واحدهاي و جلوگيري از تراكم كه باعث انتشار عوامل بيماريها ميشود از طرف وزارت كشاورزي در تهران و شهرستانهاي بزرگ با تهيه فرمهاي مخصوص درخواست صدور پروانه نمايند .در اين ضوابط ساختن اصطبل ،بهاربند ،شيردوشي و خانه هاي كارگري با رعايت اصول فني تهيه شده است . اينك نكاتي كه دامپروران در تاسيس واحد گاوداري بايد رعايت كنند براي مزيد اطلاع درج ميگردد .1-رعايت فاصله – حداقل فاصله تاسيسات دامداري جديد با مجتمع يا قريه روستائي 200 متر2-حداقل فاصله تاسيسات دامداري جديد با شهركها و شهرها و فاصله دو دامپروري يك كيلومتر3-حداقل فاصله تاسيسات دامداري جديد با اتوبان و جاده اصلي 150 متر .4-حداقل فاصله تاسيسات دامداري جديد با كارخانجات صنعتي و غذائي 500متر5-حداقل فاصله تاسيسات دامداري جديد با مرز انتهائي زمين هاي فرودگاه يك كيلومتر .نكات بهداشتي :1- حتي المقدور دامداري در سمتي نباشد كه باد فضولات گاوداري را به خانه هاي روستائي و شهركها انتقال دهد .2- از تجمع انواع دامهاي ديگر در گاوداري بايد خودداري شود.3- دامداريها بايد مجهز به لوازم سم پاشي و ضد عفوني و وسائل ايمني كامل و وسائل آتش نشاني باشند .4- ساختن حوضچه ضدعفوني در جلو درب ورودي و مدخل اصطبلها ضروري است .5- محل مناسب براي جمع آوري و انباشته كردن كود تهيه شود و حتي المقدور زودتر بخارج حمل شود .6- نصب كوره لاشه سوز در امكاني كه حفر چاه براي فضولات امكان ندارد ضروري است .7- انداختن لاشه و ساير فضولات در كنار جاده ها اكيداً ممنوع است .8- فاضل آب دامداريها بهتر است ضد عفوني شده و بزمين زراعتي از زير زمين منتقل شود .9-از اياب و ذهاب اشخاص متفرقه جلوگيري شود .10- كارگران دامداري بايد گواهي بهداشتي داشته باشند .11- محل تلف شدن بايد فوراً ضد عفوني و لاشه در چاه يا كروه لاشه سوز انداخته شود .12-ساختن محل كوچك جداگانه اي بنام بيمارستان در گاوداريهاي بزرگ ضروري است .بهداشت جايگاه دام :گاوداري از مشاغلي است كه رو به صنعتي شدن نهاده است در واقع در مسير روي به يك صنعت مدرني تبديل شده است كه به تأمين پروتئين و انرژي مورد نياز بشرنقش عمده اي در خانوار ايفا مي نمايد. شير به عنوان مايع گرانبها و ارزشمند از بدو تولد بشر ذائقه او را شيرين نموده است و با تأمين پروتئين ويتامينهD نقش مهمي در سلامت و رشد و توسعه ابناء بشر داشته است .گوشت قرمز به عنوان يك ماده پروتئيني ارزشمند بخش زيادي از نياز پروتئين بشر را كه از سوي غلات تأمين نمي شود را براي او به ارمغان آورده است . پيش نياز مواد سازنده و موثر خونرساني و انتقال اكسيژن در بافتها در منابع لبني و سر بسته به دام و ضروريات مي شود . ضد عفوني در درب ورودي يكي از عوامل مهم در جلوگيري از ورود عوامل بيماريزا و عفونت زا در داخل گاوداري مي باشد . ميكروبها ممكن است از طريق كفشها ،لاستيكها ،وسايل نقليه به داخل گاوداري منتقل شود .جلوگيري از ورود عوامل