یکی از مهمترین مباحث شهر و شهرنشینی در ایران امروز، بررسی و تحلیل رشد و توسعه فضایی- کالبدی شهر و شهرنشینی است. ساختار شهر، نمایانگر هماهنگی فضای کالبدی شهر با شرایط و عوامل مزبور و نیز گویای چگونگی جریان فعالیت های اصلی شهر می باشد.عوامل مختلفی باعث تغییرساخت کالبدی شهرها شده و بازتاب های مثبت و منفی به همراه می آورند. تأثیر این عوامل در ساخت شهرها، در مواردی باعث بروز نابرابری و برهم خوردن تعادل و توازن توسعه شهر شده و رشد شهر را به یک سمت سوق داده است.از یک سو، دگرگونی های اقتصادی- اجتماعی و سیاسی در سده اخیر، باعث تحول شکل کالبدی و توسعه فضایی شهرها شدهاست. عامل دیگر، تصمیمات و سیاست های دولت در بخش مدیریت زمین شهری می باشد. دولت در برهه ای از زمان، با دخالت در بحث زمین و مسکن، از جمله با آماده سازی اراضی و واگذاری آن ها به افراد، باعث تحولات گسترده ای در حیات شهرها شد. توسعه فضایی-کالبدی شهر آران وبیدگل از ابتدای پیدایش هسته اولیه شهر تا دوره حکومت پهلوی آرام، موزون و متعادل بوده، اما از دهه 1350 به بعد، رشد فضایی – کالبدی شهر شتابان و ناموزون شده و در نتیجه آثار و پیامدهای نامطلوب کالبدی، اقتصادی و اجتماعی به دنبال آورده است. در این راستا این سوال مطرح بوده که طرح های واگذاری اراضی شهری در تکوین نظام درونی شهر، تحول آن و توسعه شتابان و نابسامانی های ایجاد شده در فرآیند طبیعی توسعه فضایی شهری چه نقش و عملکردی داشته اند؟ برای این منظور سعی شده تا با بررسی طرح های واگذاری اراضی در شهر آران و بیدگل و تهیه نقشه های مختلف بازتاب های کالبدی این طرح ها تبیین شود. مطالعه حاضر یک تحقیق کاربردی و روش انجام آن توصیفی- تحلیلی می باشد، و با استفاده از تحلیل آمار و اطلاعات موجود در این زمینه و عکس و نقشه های هوایی شهر آران و بیدگل به این نتیجه رسیده است که در چند دهه اخیر بین رشد جمعیت و مساحت شهر اختلاف بسیار قابل توجهی رخ داده، نیز طرح های واگذاری اراضی شهری، مهم ترین عامل در تکوین و شکل گیری نقشه رشد فیزیکی شهر آران و بیدگل بوده و نقشه های مراحل توسعه و گسترش شهری به همراه مالکیت اراضی دولتی و واگذاری ها، حاکی از آن است که این امر موجب تحول در ساختار کالبدی و تغییر الگوی توسعه این شهر شده است.کلیدواژه ها: دولت،طرح های واگذاری اراضی، مالکیت زمین، توسعه شهری، ساخت کالبدی شهر. فهرست مطالب فصل اول:مقدمه1-1 کلیات21-2 طرح مسئله51-3 ضرورت تحقیق81-4 اهداف تحقیق151-5 سوالات تحقیق151-6 پیشینه تحقیق161-7 فرضیه تحقیق251-8 روش تحقیق251-9 مراحل تحقیق261-10 روش و ابزار گردآوري اطلاعات271-11 روش تجزيه و تحليل اطلاعات27 فصل دوم:چارچوب مفهومی و مبانی نظری تحقیقمقدمه292-1 تعاریف عملیاتی292-1-1 ساخت شهر292-1-2 بافت شهر30عنوان صفحه 2-1-3 بافت کالبدی302-1-4 ساختار فضایی (شهر)312-1-5 کالبدهای شهری312-1-6 برنامه ریزی شهری312-1-7 کاربری زمین شهری322-1-8 بهسازی322-1-9 نوسازی322-2 نظریه های مختلف برنامه ریزی رایج در ارتباط با ساختار فضائی322-2-1 نظریه مناطق متحدالمرکز332-2-2 نظریه قطاعی332-2-3 ساخت چند هسته ای342-3 عوامل اثرگذار بر کالبد شهرها از دیدگاه ایان بنتلی342-4 توسعه ساختار کالبدی - فضایی شهرها392-5 انواع توسعه کالبدی شهر422-5-1 توسعهكالبديبرنامهريزيشده (اصولی)422-5-2 توسعهكالبديغيربرنامهريزيشده (غيراصولی)422-5-3 توسعهتكميلي،توسعهكالبديبهمفهومتكاملشهروپرشدن اراضيبايرشهري422-5-4 توسعهكالبديغيرقانونی (حاشيهنشينی)422-6 بازتاب های کالبدی طرح های واگذاری اراضی شهری432-7 اشکال مالکیت و فرایند عرضه زمین452-7-1 مفاهیم مالکیت زمین شهری452-7-2 اثر الگوهای مالکیت زمین بر توسعه و ساختار شهر462-8 دخالت دولت49عنوان صفحه 2-9 روشهای مداخله دولت ها در بازار زمین شهری492-10 چارچوب مفهومی تحقیق502-11 نتیجه گیری51 فصل سوم:معرفی محدوده مطالعاتیمقدمه543- 1 اصفهان553-2 آران و بیدگل563-2-1 جغرافیای طبیعی573-2-1-1 زمین شناسی منطقه573-2-1-2 توپوگرافی583-2-2 ویژگیهای جمعیتی و اجتماعی شهرستان آران و بیدگل583-2-3 وضعیت اقتصادی593-2-4 جغرافیای شهری آران و بیدگل603-2-5 فضای کارکردی شهر آران و بیدگل در وضع موجود623-2-6 دوره بندی تحولات ساخت کالبدی شهری643-2-6-1 سال 1300- 1340 شمسی643-2-6-1-1 توسعه فیزیکی شهر643-2-6-1-2 ساختار کالبدی- فضایی شهر653-2-6-2 سالهای 1340-1357663-2-6-2-1 توسعه فیزیکی شهر663-2-6-2-2 ساخت کالبدی – فضایی شهر673-2-6-3 از سال 1357 به بعد68 3-2-6-3-1 توسعه فیزیکی شهر683-2-6-3-2 ساختار کالبدی- فضایی شهر - دوران گسترش بنیاد های جدید شهری693-3-1 طرح های شهری مصوب شهر آران و بیدگل713-3-1-1 بررسی پیشنهادات طرح جامع سال 1359713-3-1-1-1 بهبود وضع مسکن و محیط زیست723-3-1-1-2 علل توسعه723-3-1-1-3 هدف های توسعه723-3-1-1-4 گزینه های توسعه733-3-1-1-5 راه حل نهایی توسعه733-3-1-1-6 توصیه های مربوط به تغییر محدوده743-3-1-2 بررسی مهمترین پیشنهادات طرح جامع سال 1380743-3-1-3 بررسی پیشنهادات طرح جامع سال 1391، در دست مطالعه از سال 1385773-3-1-3-1 معیارها و ضوابطی که باید در طرح ریزی کالبدی شهر مورد توجه قرار گیرد773-3-1-3-1-1 تحدید گسترش شهر از پیرامون773-3-1-3-1-2 فشردگی و توسعه از درون773-3-1-3-1-3 توسعه، باززنده سازی و نوسازی مراکز و بافت های قدیمی و تاریخی783-3-1-3-2 وضع موجود در سال 1393 بر اساس آخرین مستندات سال 1390803-3-2 واگذاری اراضی در آران و بیدگل823-3-3 چالش های موجود در زمین های واگذار شده:83عنوان صفحه 3-3-4 خاصیت واگذاری های دولتی833-3-5 مالکیت زمین در آران و بیدگل و عرضه زمین شهری843-3-5-1 زمین های دولتی و توسعه زمین شهری آران و بیدگل:843-3-5-1-1 عرضه زمین دولتی و نیاز به زمین در شهر آران و بیدگل:883-3-5-1-2 فرآیند عرضه زمین های تحت تملک دولت893-3-6 سایت های واگذاری زمین در شهر آران و بیدگل:913-3-6-1 قطعات قاسم آباد ( محله قاسم آباد)923-3-6-2 قطعات مسعودآباد933-3-6-4 فاز2953-3-6-5 فاز 3963-3-6-6 فاز4973-3-6-7 فاز 51003-3-6-8 مسکن مهر1013-3-6-9 قطعات احمدآباد1023-3-6-10 قطعات صالح آباد و صالح دشت1033-3-6-11قطعات بابایعقوب1063-3-6-12 قطعات هفت امام زاده(سلمقان)1083-3-6-13 قطعات رسالت109 فصل چهارم:تجزیه و تحلیل یافته های تحقیقمقدمه1134-1 گسترش محدوده شهر- پیشنهادات طرح جامع و وضع موجود1134-2 تغییر جهات توسعه شهر - محورهای توسعه پیشنهادی طرح جامع و وضع موجود116عنوان صفحه 4-3 شبکه معابر- ازپیشنهاد طرح جامع سال 1359 تا پیشنهادات طرح جامع 13911194-4 کاربری اراضی- بررسی طرح های جامع 1359-1380 و 1391 (وضع موجود و پیشنهادی)1214-5 ارزش اراضی- پیشنهادات طرح جامع 1359 و 1380 و وضع موجود آن1234-6 پیدایش بافت شطرنجی1274-7 ایجاد تمایز بصری و کالبدی بین بافت قدیم و بافت جدید1294-8 الگوگیری بافت کالبدی قدیم از بافت شطرنجی جدید1334-9 همسان بودن ساختار تعداد طبقات ساختمانی در کل شهر1354-10 تفکیک خودسرانه زمین138 فصل پنجم:نتیجه گیری و ارائه پیشنهادات5-1 آزمون فرضیات1415-1-1 به نظر می رسد دولت با تصمیم گیری های خود در حوزه زمین، نقش مهمی در گسترش شهر آران و بیدگل داشته است1415-1-2 به نظر می رسد واگذاری های انجام گرفته در شهر آران و بیدگل بازتاب های نامطلوب کالبدی از جمله تغییر در جهت گسترش شهری (غیر منطبق با جهت مصوب توسعه شهر) را بهمراه داشته است:1435-1-3 به نظر می رسد واگذاری های انجام گرفته در شهر آران و بیدگل در اراضی با مالکیت منابع ملی به منظور کاهش هزینه های ناشی از تملک بوده است:1445-2 جمع بندی، نتیجه گیری1455-3 پیشنهادات146 عنوان صفحه منابعمنابع فارسی148منابع انگلیسی156 چکیده و صفحه عنوان به انگلیسی فهرست جدولها عنوان صفحهجدول1-1: پیشینه تحقیقات انجام شده23جدول 3-1: جمعيت و مشخصات آن در شهرستان آران و بيدگل (1385-1285)59جدول3-2: جمعیت 6 ساله و بیشتر آران و بیدگل بر حسب جنس و سواد87جدول3-3: میزان و نحوه واگذاری زمین شهری توسط سازمان مسکن و شهرسازی آران وبیدگل بین سال های 1364 تا 139088جدول 3-4: تغییرات سطح جمعیت، نیاز به زمین مسکونی، میزان زمین عرضه شده در بخش دولتی و خصوصی در شهر آران و بیدگل 1365-139089جدول 3-5: مجموع واگذاری های شهر آران و بیدگل بعد از انقلاب. مأخذ111جدول 4-1:کاربری اراضی- طرح جامع 1359- وضع موجود و پیشنهادات افق طرح121جدول 4-2:کاربری اراضی- طرح جامع 1380- وضع موجود و پیشنهادات افق طرح121جدول 4-3:کاربری اراضی- طرح جامع 1391- وضع موجود و پیشنهادات افق طرح122جدول 5-1: میزان اراضی واگذارشده به گونه های مختلف142 فهرست تصویرها عنوان صفحهتصویر 3-1: تصاویر بالا، قطعات واگذار شده در قاسم آباد می باشند.92تصویر 3-2: اطلاعات حاصل از تحقیقات میدانی نگارنده94تصویر 3-3: خانه های موجود در فاز 296تصویر 3-4: اطلاعات حاصل از تحقیقات میدانی نگارنده97تصویر3-5: میدان ولی عصر(عج) و خیابان سردار شهید جواد قاسم پور98تصویر 3-6: تصویر بالا، جانب راست خیابان سردار شهید قاسم پور را نشان می دهد که بنیاد مسکن واحد های ارزان قیمت را برای افراد بی بضاعت و زوج های جوان ساخت.99تصویر 3-7: تصاویر بالا، جانب چپ خیابان شهید قاسم پور را نشان می دهد که مردم با واگذاری های اراضی شروع به ساخت و ساز کرده اند و در ادامه این واگذاری ها فاز 4 زیر ساخت و ساز رفت.99تصویر 3-8: مجموعه های خدماتی که در فاز 4، از جمله حوزه علمیه خواهران، استادیوم در حال ساخت و پمپ گاز و...تعبیه شده است.99تصویر 3-9: تصاویر بالا مربوط به فاز 5 مسعودآباد می باشد که زمین ها آماده سازی شده و خیابان بندی شده اند و در حال واگذاری و ساخت و ساز هستند.100تصویر 3-10: تصاویر بالا قطعات مسکن مهر واقع در مسعودآباد آران و بیدگل را نشان می دهد101تصویر 3-11: اطلاعات حاصل از تحقیقات میدانی نگارنده106تصویر 3-12: قطعات بابا یعقوب که به صورت منظم شکل بندی شده و از اطراف به زمین های کشاورزی محدود می شوند. 107تصویر 3-13: اطلاعات حاصل از تحقیقات میدانی نگارنده108تصویر 3-14: قطعات واگذار شده در شهرک رسالت، و بعضی خدمات عمومی که برای ساکنان تعبیه شده است110تصویر 4-1: اطلاعات میدانی نگارنده128تصویر 4-2: درتصاویر بالا خیابان شهید باباکمال نشان داده شده است. سمت راست این خیابان را بافت ارگانیک محله عباس آباد و سمت چپ این خیابان را بافت شطرنجی شهرک احمدآباد، تشکیل می دهد.132تصویر 4-3: تصویر سمت راست، یکی ازکوچه های ورودی به محله عباس آباد با بافت ارگانیک وتصویر سمت چپ، زمین های واگذارشده و ساخته شده در شهرک احمدآباد با بافت کاملاً منظم را نشان می دهد.132تصویر 4-4: تصاویر بالا، موقعیت قطعات احمدآباد و نفوذ خاصیت نظم بخشی ساخت و سازها به اطراف می باشد. نیز تصاویر قطعاتی را نشان می دهند که با الگوگیری از زمین های واگذار شده در احمد آباد با اختیار خود مردم و به صورت توافقی با راهنمایی شهرداری و هیأت امنا به صورت منظم ساخته شده اند134تصویر 4-5: تصویر سمت راست تفکیک یک قطعه به دو قطعه زمین کوچک تر در فاز 2، و تصویر سمت چپ تفکیک زمین را در فاز 3 نشان می دهد.138 فهرست نمودارها عنوان صفحه نمودار 2-1: چارچوب مفهومی تحقیق.50نمودار3-1: راه حل نهایی توسعه در طرح جامع 135974نمودار3-2: میزان زمین واگذاری و زمین مورد نیاز در شهر آران و بیدگل طی سال های 1365-1390.90 فهرست نقشهها عنوان صفحهنقشه 3-1: موقعیت جغرافیایی استان اصفهان55نقشه 3-2: موقعیت جغرافیایی آران و بیدگل در استان اصفهان56نقشه 3-3: مراحل گسترش و شکل گیری شهر آران و بیدگل70نقشه 3-4: محورهای توسعه پیشنهادی طرح جامع سال 1380 76نقشه 3- 5: نقشه محدوده های مصوب شهر در 3 دوره طرح های شهری81نقشه 3-6: نقشه عمده تصرفات زمین های ملی توسط دولت86نقشه 4-1: مقایسه وضعیت شهر آران و بیدگل، قبل و بعد از اجرای طرح های واگذاری اراضی شهری115نقشه 4-2: نقشه محورهای گسترش شهر آران و بیدگل بعد از انقلاب، بر خلاف جهات پیشنهادی طرح های مصوب.............. 118نقشه 4-3: ارزیابی طرح جامع سال 1391 از معابر شهر- جدول ارزیابی گزینه هایپیشنهادی و الگوی برگزیده در بالا، نقشه سطح سرویس معابر اصلی شهر پایین سمت چپ و نقشه معابر دچار عدم تناسب ساختار و عملکردسمت راست120نقشه4-4: نقشه قیمت اراضی شهر مطابق طرح جامع مصوب 1359124نقشه 4-5: نقشه وضعیت فعلی ارزش اراضی شهر...... 126نقشه 4-6: مقایسه بافت کالبدی محله عباس آباد به عنوان یک محله ارگانیک و قطعات احمدآباد به عنوان قطعات شطرنجی131نقشه 4-7: نقشه تعداد طبقات ساختمان ها در شهر آران و بیدگل137عنوان صفحه نقشه 5-1: موقعیت شهر آران و بیدگل قبل و بعد از واگذاری اراضی شهری143نقشه 5-2: جهات توسعه شهر- پیشنهادات طرح و وضع فعلی143نقشه 5-3: نقشه عمده تصرفات زمین های ملی توسط دولت144 فصل اول مقدمه 1-1 کلیات برنامه ریزی شهری، یک رویکرد بین رشته ای است که در آن عوامل سیاسی و اجتماعی با عوامل اقتصادی در تعاملند. برنامه‌ریزی و طراحی شکل شهرها و الگوی گسترش فیزیکی آنها بخشی از ادبیات شهرسازی است. برنامه ریزان شهری در جستجوی شناخت و مطالعه ابعاد شهر مخصوصاً از جنبه کالبدی – فضایی و رشد و گسترش شهر هستند تا شهری که در حال شکل گیری است محل مناسبی برای سکونت و آرامش انسان ها باشد. از جمله این جنبه ها که مطالعه آن الزامی است، اشکال کالبدی و الگوهای رفتاری بین آنهاست که بخشی از عناصر تشکیل دهنده ساخت شهر هستند که رابطه متقابل با یکدیگر دارند و با ایجاد اصلاحات در شکل‌های کالبدی می توان روش استفاده شهروندان از محیط شهر را بهبود بخشید. برنامه ریزی شهری با مسائلی سر و کار دارد که به کمک آنها می توان شهر پیرامون خود را بهتر شناخت. در برنامه ریزی شهری، شناخت شهر، هم در بر گیرنده ظاهر (کالبد) و هم الگوهای رفتاری است که بر کالبد تاثیر می گذارند.شهرها،هموارهتحتتأثيرنيروهاو عواملگوناگونيشكلگرفتهوگسترشمييابند. شهردراساس پديدهاياجتماعی - اقتصادياست،انسانهابرايكاروزندگيو ارتباطات،درپهنه ايمحدودوكمابيش متراكمگردهمميآيندوكمكمشهرراپديدميآورند. شهرهاباتحولاتاجتماعي،جابه جاييهای جمعيتي، تغييراتاقتصاديو نوآوري هايفنشناختي،دگرگونميشوند. باافزايشجمعيت،نيزفعاليتوسرمایه گذاری به شدتتوسعهمييابدو نظاموسازمانكالبديشهرهادستخوشتغيیرات اساسيميشود(سعیدنیا، 1378: 19).بنابراينشهرهاهمانندموجوداتزنده،هموارهازلحاظكالبدبزرگتروازلحاظساختپيچيدهترميشوند. بهدنبالاينرشدفيزيكي،شرايطاقتصادي،اجتماعيوفرهنگيآنهانيزبهتدريجدگرگون می شود. بررسي تاريخيشيوهيگسترشكالبديشهر،عواملمؤثردرتغييرساختارشهرراآشكارميسازد. چراشهردراين مكانايجادشدهاست؟چگونهرشدكردهوعللپيشرفتآنچهبودهاست؟ساخت کالبدی شهر یکی از مباحث مهم در شهرشناسی است که در جای خود می تواند شرایط درونی شهر را نشانگر باشد و کمیت و کیفیت آن، حاکمیت نوعی تفکر و ایده را نشان می دهد و یا بیانگرمسائل اقتصادی و سیاسی و اجتماعی است که شهر با آنها دست به گریبان هست.در ایران، پس از اجرای برنامه اصلاحات ارضی و وقوع انقلاب اسلامی شهرهای عمده کشورمان با رشد فزاینده جمعیت شهری و لجام گسیختگی کالبدی مواجه شدند و گسترش نامتوازن فیزیکی شهرها یکی از پیامدهای این موضوع بود.بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و استقرار نظام جمهوری اسلامی ایران، تحولات عظیمی در عرصه‌های کشور رخ داد. بروز جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، تحریم اقتصادی ایران از سوی قدرت‌های بزرگ، رشد فزاینده جمعیت، تغییر الگوی مصرف جامعه، شکل گیری نهادهای دولتی و انقلابی در امر زمین و مسکن و توجه بیشتر به رفاه مردم، واگذاری زمین از سوی سازمان شهری به مردم، خاصه طبقات کم‌درآمد، جلوگیری از اشغال بی‌رویه اراضی شهری و اعمال قوانین شهرداری بر الگوی شهرنشینی و به تبع آن بر ساختار فضایی - کالبدی شهر تأثیر تعیین‌کننده گذاشت.این تحولات، باعث رشد سریع شهرها و گسترش بی رویه آنها در چند دهه اخیر شد. توسعه فضایی- کالبدی شتابان و ناموزون شهرها در چند دهه اخیر آثار و پیامدهای نامطلوب اقتصادی، اجتماعی و کالبدی را به دنبال آورده است. هزینه های گزاف حمل و نقل و خدمات رسانی شهری، اتلاف انرژی در شهر، تشدید جدایی گزینی های اجتماعی، تخریب محیط زیست، عدم زیبایی و انسجام و عدم وحدت عناصر شهری، بی هویتی در شهر و خلاصه ناپایداری شهر از مهمترین پیامدهای گسترش شهرها و بر هم خوردن توازن شهر بود.در این میان نباید از جایگاه مهم دولت ها و سیاست گذاری هایشان در حیات شهرها غافل بود. نقش دولت در سراسر جهان نقشی حیاتی بوده و توسعه شهری و مدیریت برآن به ویژه در کشورهای در حال توسعه تحت تأثیر سیاست گذاری دولت قرار گرفته است و رشد و گسترش فیزیکی شهرهای معاصر بدون بررسی نقش دولت ها تقریباً بی معنا خواهد بود.دولت و نهادهای دولتی و انقلابی پس از استحکام بنیان های خود تصمیم به حل مشکلات مردم و برنامه ریزی در جهت آینده شهرها گرفتند. در آن ایام بیشتر هم و غم مسئولین پیاده کردن شرایط مناسب زندگی برای همگان بود و مهمتر از همه اینکه اساس شکل گیری این نظام هم بر این مبنا بود. در این راستا سازمان مسکن و شهرسازی و بنیاد مسکن انقلاب اسلامی دو نهاد مهم و تصمیم گیر اصلی در حوزه زمین و مسکن یکی در شهرها و دیگری در روستاها شدند. این دو نهاد برنامه های مختلفی را از جمله در امر تملک اراضی موات، گرفتن سند برای زمین ها، آماده سازی زمین در شهرها، واگذاری زمین، ساخت مسکن ارزان برای مستضعفان و ... در نقاط مختلف انجام دادند. مهمترین بازتاب این اقدامات در همان اوایل، بازتاب مثبت اجتماعی بود، اما در زمره دخالت های دولت ها در امور شهرها، و می توان گفت از جمله مهمترین عرصه هایی که دولت در آن ورود پیدا کرد و آینده شهرها را تحت تأثیر قرار داد، نقش دولت در واگذاری ها اراضی شهری بود. مبحث طرح های واگذاری اراضی در طول دهه های اخیر و با افزایش سریع جمعیت شهرنشین، افزایش تقاضا برای زمین و مسکن از جانب خانواده ها و سیر صعودی قیمت های زمین به بحث مهمی در جامعه تبدیل شد. مردمان ساکن در نواحی شهری تا آغاز سده حاضر و حتی تا چهار دهه پیش با مشکل چندانی در زمینه کمبود زمین و مسکن مواجه نبودند و رابطه آنها با محیط اطرافشان در چارچوب قوانین پایداری و استفاده عادلانه از زمین و امکانات آن بود. اما پیشرفت های صنعتی و رشد و ارتقای سطح بهداشت باعث رشد چشمگیر جمعیت و در مقابل، معضل کمبود زمین در سده حاضر در اکثر جوامع شد. طبیعتاً با توجه به اینکه زمین منبعی است که قابل تولید نیست و در مقابل، تقاضا برای آن رو به افزایش است، پس بهره گیری و استفاده از آن بیشتر از توان زمین شده و پیامدهایی را به دنبال داشته است.در حال حاضر، این مسأله در استفاده زمین برای کاربری های مسکونی بیشتر به چشم می خورد و افراد و نهاد ها را به دست اندازی به زمین های اطراف شهر (چه کشاورزی و یا غیره) واداشته است تا با تغییر کاربری ها کاستی های این حوزه را جبران کنند. نتیجه این مسائل، در خروجی طرح های جامع مشخص می شود، آنجایی که میزان تصرف اراضی و اختصاص آن ها به کاربری مسکونی در خارج شهر بیش از حد مورد نیاز بوده و طرح های شهری همیشه یک قدم از اقدامات بشری عقب تر بوده اند.