فلسطین در تکاپوی دولت شدنبیان مسئلهپس از جنگ جهاني دوم کميته ويژهاي در سازمان ملل متحد در مورد فلسطين[1] تشکيل شد. اين کميته پس از انجام بررسیهای لازم، پيشنهاد کرد که سرزمین فلسطين به دو دولت عربي و يهودي تقسيم شود و بيت المقدس تحت نظارت یک رژیم بين المللي اداره گردد. در سال 1947 که قطعنامه 181 موسوم به قطعنامه تقسيم صادر شد، دولت ملي يهود نسبت به آن ابراز تمايل و رضايت نمود و به سرعت به عنوان يک دولت، به سازمان ملل متحد درخواست عضويت داد. در خواست مزبور طي قطعنامه 69 مورخ 4 مارس 1949 به تصويب رسيد و اسرائيل به عنوان دولتي صلح جو که قادر به ايفاي تعهدات منشور و آثار آن است به عضويت ملل متحد در آمد.اما از همان دوران رژیم اسرائیل و متحد اصلی اش ایالات متحده آمریکا با کارشکنیهای مختلف مانع از مطرح شدن فلسطین به عنوان یک دولت مستقل در جامعه بینالمللی و متعاقبا عضویتش در ملل متحد شدند.در سال 1988شورای ملی فلسطین، به نمایندگی از سوی مردم فلسطین، استقلال فلسطین را اعلام کرد. در اعلامیه استقلال فلسطین «تشکیل دولت فلسطین در سرزمین فلسطین به پایتختی بیتالمقدس» اعلام شده بود. متعاقب صدور این اعلامیه مجمع عمومی سازمان ملل متحد با تصویب قطعنامه شماره 177/43 «اعلام دولت فلسطین توسط شورای ملی فلسطین در 15 نوامبر 1988 را مورد تصدیق» قرار داد و بر دولت بودن فلسطین صحه گذاشت. اعلامیه 1988در واقع تاکیدی مجدد بر وضعیت از پیش موجود دولت بودن فلسطین بود. بررسی مستندات تاریخی نیز نشان میدهد که جامعه بینالمللی و حتی ایالات متحده آمریکا از بعد از فروپاشی امپراطوری عثمانی فلسطین را یک دولت مستقل تلقی مینموده است. اما نکته عجیب اینجاست که سازمان ملل متحد با رد درخواست پذیرش عضویت فلسطین به عنوان یک دولت مستقل در سال 2011، در حقیقت مفاد قطعنامه 177/43 را زیرپا گذاشت. این در حالی است که بررسی حقوقی عناصر چهارگانه دولت شدن مندرج در کنوانسیون 1933 مونته ویدئو در مورد فلسطین نشان میدهد کهاین موجودیت بینالمللی واجد شرایط چهارگانه مذکور یعنی دارا بودن جمعیت دائمی، سرزمین، حکومت و حاکمیت میباشد. هرچند سازمان ملل متحد تحت فشار برخی کشورهای قدرتمند نتوانست فلسطین را به عنوان یک دولت مستقل به عضویت بپذیرد، اما با تصویب قطعنامه 19/67 در مجمع عمومی ملل متحد که در آن فلسطین به عنوان یک دولت ناظر غیر عضو ملل متحد به رسمیت شناخته شده بود، بار دیگر بر دولت بودن فلسطین تاکید نمود.در این پژوهش ضمن بررسی ماهیت حقوقی دولت فلسطین و بحث مفصل در خصوص دولت بودن یا نبودن آن اغز منظر حقوق بینالملل، معیارها و رویههای سازمان ملل متحد برای پذیرش اعضای جدید را مورد مطالعه قرار خواهیم داد و کارنامه ملل متحد در زمینه بررسی درخواست مطرح شده از سوی فلسطین برای عضویت در این سازمان را ارزیابی خواهیم کرد.پرسشهای تحقیقپرسش اصلی: آیا فلسطین از منظر موازین حقوق بینالملل یک دولت است؟پرسش فرعی اول: معیارهای دولت بودن در حقوق بینالملل چیست؟پرسش فرعی دوم: آیا فلسطین از نظر جامعه بینالمللی به عنوان یک دولت شناخته میشود؟پرسش فرعی سوم: رویه سازمان ملل متحد در زمینه پذیرش عضویت کشورها چیست؟پرسش فرعی چهارم: آیا بر اساس معیارهای مندرج در منشور ملل متحد فلسطین شرایط عضویت سازمان ملل متحد را دارد؟پرسش فرعی پنجم: آیا عملکرد سازمان ملل و شورای امنیت در قبال درخواست عضویت فلسطین منطبق با معیارهای منشور بوده است؟ [1]UNSCOPفهرست مطالبعنوان صفحهبیان مسئله 1 پرسشهای تحقیق 3فرضیه 3پیشینه تحقیق 4اهداف تحقیق 7روش گردآوری دادهها 8سازماندهی پژوهش 8مفهوم اصطلاحات بکار رفته 9فصل اول: دولت شدن، شناسایی و عضویت در ملل متحدبند اول- دولت شدن 111- شیوههای مختلف شکل گیری دولتها 122- معیار دولت شدن 123- چگونگی احراز عناصر دولت شدن 13بند دوم- شناسایی 141- نظریهی تأسیسی 152- نظریهی اعلامی 172- چگونگی شناسایی 18بند سوم- عضویت در ملل متحد 191- رویه سازمان ملل متحد در پذیرش اعضا 21الف- دولت بودن 22ب- صلح جو بودن 23ج- پذیرش تعهدات منشور 24د- قادر و مایل بودن به اجرای تعهدات منشور 242- نظر مشورتی دیوان در خصوص پذیرش اعضای جدید 263- روند تاریخی پذیرش اعضا در سازمان ملل متحد 29الف-ممانعت سیاسی از پذیرش اعضای جدید (1955- 1946) 30ب-ظهور اعضای جدید در پی استعمار 32ج-دولتهای ذرهای (1990- 1970) 32د- ظهور اعضای جدید پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و تجزیه یوگسلاوی 33فصل دوم: دولت شدن فلسطینبند اول- سابقه تاریخی 36بند دوم- ایجاد دولت فلسطین بعد از جنگ جهانی اول 37بند سوم- ارتقای وضعیت فلسطین به دولت ناظر غیر عضو 411- مزایای بر خورداری از وضعیت دولت بودن 442- تاثیر تصویب قطعنامه 19/67 بر عضویت فلسطین در ملل متحد 503- تاثیر قطعنامه 19/67 بر نحوه برخورد با فلسطین در ملل متحد 534- تاثیر قطعنامه 19/67 در پایان دادن به اشغالگری اسرائیل 555- شناسایی فلسطین از سوی دیگر دولتها 576- دولتهایی که دولت فلسطین را شناسایی کردهاند 58فصل سوم: عضویت فلسطین در ملل متحد به عنوان یک دولتبند اول-بررسی ضابطه دولت شدن در مورد فلسطین 631- جمعیت فلسطین 642- سرزمین فلسطین 643- حکومت فلسطین 66الف- مدعیان احتمالی سرزمین فلسطین 73ب- حکومت فلسطینی 774-روابط دیپلماتیک فلسطین با دیگر دولتها 825-پاسخ به یک استدلال مخالف در زمینه دولت بودن فلسطین 85بند دوم- درخواست عضویت فلسطین در سازمان ملل متحد 861- درخواست رسمی عضویت 862- بررسی درخواست عضویت فلسطین 873- صلح جو بودن فلسطین 894- استفاده از قطعنامه اتحاد برای صلح 905- عضویت در سایر نهادهای تخصصی ملل متحد 93بند سوم-نگاهی به روند پذیرش عضویت اسرائیل در سازمان ملل متحد 971- چگونگی عضویت 982- صلح جو بودن 98بند چهارم- مواردی از مانع تراشی در مسیر عضویت دولتها در سازمان ملل متحد 99بند پنجم- امتیازات عضویت در سازمان ملل متحد 102بند ششم- تأثیر عضویت فلسطین در ملل متحد در رسیدگی به جنایات اسرائیل 104نتیجه گیری 109منابع فارسی 111منابع انگلیسی 116چکیده انگلیسی 122
فلسطین در تکاپوی دولت شدن
فلسطین در تکاپوی دولت شدنبیان مسئلهپس از جنگ جهاني دوم کميته ويژهاي در سازمان ملل متحد در مورد فلسطين[1] تشکيل شد. اين کميته پس از انجام بررسیهای لازم، پيشنهاد کرد که سرزمین فلسطين به دو دولت عربي و يهودي تقسيم شود و بيت المقدس تحت نظارت یک رژیم بين المللي اداره گردد. در سال 1947 که قطعنامه 181 موسوم به قطعنامه تقسيم صادر شد، دولت ملي يهود نسبت به آن ابراز تمايل و رضايت نمود و به سرعت به عنوان يک دولت، به سازمان ملل متحد درخواست عضويت داد. در خواست مزبور طي قطعنامه 69 مورخ 4 مارس 1949 به تصويب رسيد و اسرائيل به عنوان دولتي صلح جو که قادر به ايفاي تعهدات منشور و آثار آن است به عضويت ملل متحد در آمد.اما از همان دوران رژیم اسرائیل و متحد اصلی اش ایالات متحده آمریکا با کارشکنیهای مختلف مانع از مطرح شدن فلسطین به عنوان یک دولت مستقل در جامعه بینالمللی و متعاقبا عضویتش در ملل متحد شدند.در سال 1988شورای ملی فلسطین، به نمایندگی از سوی مردم فلسطین، استقلال فلسطین را اعلام کرد. در اعلامیه استقلال فلسطین «تشکیل دولت فلسطین در سرزمین فلسطین به پایتختی بیتالمقدس» اعلام شده بود. متعاقب صدور این اعلامیه مجمع عمومی سازمان ملل متحد با تصویب قطعنامه شماره 177/43 «اعلام دولت فلسطین توسط شورای ملی فلسطین در 15 نوامبر 1988 را مورد تصدیق» قرار داد و بر دولت بودن فلسطین صحه گذاشت. اعلامیه 1988در واقع تاکیدی مجدد بر وضعیت از پیش موجود دولت بودن فلسطین بود. بررسی مستندات تاریخی نیز نشان میدهد که جامعه بینالمللی و حتی ایالات متحده آمریکا از بعد از فروپاشی امپراطوری عثمانی فلسطین را یک دولت مستقل تلقی مینموده است. اما نکته عجیب اینجاست که سازمان ملل متحد با رد درخواست پذیرش عضویت فلسطین به عنوان یک دولت مستقل در سال 2011، در حقیقت مفاد قطعنامه 177/43 را زیرپا گذاشت. این در حالی است که بررسی حقوقی عناصر چهارگانه دولت شدن مندرج در کنوانسیون 1933 مونته ویدئو در مورد فلسطین نشان میدهد کهاین موجودیت بینالمللی واجد شرایط چهارگانه مذکور یعنی دارا بودن جمعیت دائمی، سرزمین، حکومت و حاکمیت میباشد. هرچند سازمان ملل متحد تحت فشار برخی کشورهای قدرتمند نتوانست فلسطین را به عنوان یک دولت مستقل به عضویت بپذیرد، اما با تصویب قطعنامه 19/67 در مجمع عمومی ملل متحد که در آن فلسطین به عنوان یک دولت ناظر غیر عضو ملل متحد به رسمیت شناخته شده بود، بار دیگر بر دولت بودن فلسطین تاکید نمود.در این پژوهش ضمن بررسی ماهیت حقوقی دولت فلسطین و بحث مفصل در خصوص دولت بودن یا نبودن آن اغز منظر حقوق بینالملل، معیارها و رویههای سازمان ملل متحد برای پذیرش اعضای جدید را مورد مطالعه قرار خواهیم داد و کارنامه ملل متحد در زمینه بررسی درخواست مطرح شده از سوی فلسطین برای عضویت در این سازمان را ارزیابی خواهیم کرد.پرسشهای تحقیقپرسش اصلی: آیا فلسطین از منظر موازین حقوق بینالملل یک دولت است؟پرسش فرعی اول: معیارهای دولت بودن در حقوق بینالملل چیست؟پرسش فرعی دوم: آیا فلسطین از نظر جامعه بینالمللی به عنوان یک دولت شناخته میشود؟پرسش فرعی سوم: رویه سازمان ملل متحد در زمینه پذیرش عضویت کشورها چیست؟پرسش فرعی چهارم: آیا بر اساس معیارهای مندرج در منشور ملل متحد فلسطین شرایط عضویت سازمان ملل متحد را دارد؟پرسش فرعی پنجم: آیا عملکرد سازمان ملل و شورای امنیت در قبال درخواست عضویت فلسطین منطبق با معیارهای منشور بوده است؟ [1]UNSCOPفهرست مطالبعنوان صفحهبیان مسئله 1 پرسشهای تحقیق 3فرضیه 3پیشینه تحقیق 4اهداف تحقیق 7روش گردآوری دادهها 8سازماندهی پژوهش 8مفهوم اصطلاحات بکار رفته 9فصل اول: دولت شدن، شناسایی و عضویت در ملل متحدبند اول- دولت شدن 111- شیوههای مختلف شکل گیری دولتها 122- معیار دولت شدن 123- چگونگی احراز عناصر دولت شدن 13بند دوم- شناسایی 141- نظریهی تأسیسی 152- نظریهی اعلامی 172- چگونگی شناسایی 18بند سوم- عضویت در ملل متحد 191- رویه سازمان ملل متحد در پذیرش اعضا 21الف- دولت بودن 22ب- صلح جو بودن 23ج- پذیرش تعهدات منشور 24د- قادر و مایل بودن به اجرای تعهدات منشور 242- نظر مشورتی دیوان در خصوص پذیرش اعضای جدید 263- روند تاریخی پذیرش اعضا در سازمان ملل متحد 29الف-ممانعت سیاسی از پذیرش اعضای جدید (1955- 1946) 30ب-ظهور اعضای جدید در پی استعمار 32ج-دولتهای ذرهای (1990- 1970) 32د- ظهور اعضای جدید پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و تجزیه یوگسلاوی 33فصل دوم: دولت شدن فلسطینبند اول- سابقه تاریخی 36بند دوم- ایجاد دولت فلسطین بعد از جنگ جهانی اول 37بند سوم- ارتقای وضعیت فلسطین به دولت ناظر غیر عضو 411- مزایای بر خورداری از وضعیت دولت بودن 442- تاثیر تصویب قطعنامه 19/67 بر عضویت فلسطین در ملل متحد 503- تاثیر قطعنامه 19/67 بر نحوه برخورد با فلسطین در ملل متحد 534- تاثیر قطعنامه 19/67 در پایان دادن به اشغالگری اسرائیل 555- شناسایی فلسطین از سوی دیگر دولتها 576- دولتهایی که دولت فلسطین را شناسایی کردهاند 58فصل سوم: عضویت فلسطین در ملل متحد به عنوان یک دولتبند اول-بررسی ضابطه دولت شدن در مورد فلسطین 631- جمعیت فلسطین 642- سرزمین فلسطین 643- حکومت فلسطین 66الف- مدعیان احتمالی سرزمین فلسطین 73ب- حکومت فلسطینی 774-روابط دیپلماتیک فلسطین با دیگر دولتها 825-پاسخ به یک استدلال مخالف در زمینه دولت بودن فلسطین 85بند دوم- درخواست عضویت فلسطین در سازمان ملل متحد 861- درخواست رسمی عضویت 862- بررسی درخواست عضویت فلسطین 873- صلح جو بودن فلسطین 894- استفاده از قطعنامه اتحاد برای صلح 905- عضویت در سایر نهادهای تخصصی ملل متحد 93بند سوم-نگاهی به روند پذیرش عضویت اسرائیل در سازمان ملل متحد 971- چگونگی عضویت 982- صلح جو بودن 98بند چهارم- مواردی از مانع تراشی در مسیر عضویت دولتها در سازمان ملل متحد 99بند پنجم- امتیازات عضویت در سازمان ملل متحد 102بند ششم- تأثیر عضویت فلسطین در ملل متحد در رسیدگی به جنایات اسرائیل 104نتیجه گیری 109منابع فارسی 111منابع انگلیسی 116چکیده انگلیسی 122