بررسی بیمه اتکایی و ماهیت حقوقی آناگر چه متجاوز از هشتاد سال از فعالیت موساست بیمه بازرگانی خارجی در ایران می گذرد ،اما هنوز بیمه به عنوان یک ابزار اقتصادی در جامعه امروز نتوانسته است جایگاه بایسته خود را بازیابد و حرکت خود را به نحوی تنظیم کند که در بستر زمان اقتصاد را به سوی تکامل و کاربرد بیمه آن سوق دهد .همراه با رشد اقتصادی جوامع بشری ،حجم مبادلات بازرگانی افزایش می یابد و کاربرد ابزار و تکنولوژی های نوین بر پیچیدگی و تخصصی بودن زمینه های حمل و نقل ،صنعت و بیمه می افزاید . روابط بازرگانی و توسعه و گسترش و صنعت و اقتصاد در صورتی امکان پذیر است که منافع سرمایه گزاران و در واقع سرمایه های ملی حفظ و حراست گردد .جهان امروز به طور گسترده بسوی پیچیدگی نظام سازمانی گام بر می دارد و با افزایش مناسبات داد و ستد،کمتر کشوری می تواند خود را از روند تحولات و فعالیت های جهانی بر کنار دارد و بر همین دلیل قویترین زنجیره اتصال ملت ها به یکدیگر بازرگانی بین المللی است که این ضرورت عصر جدید همه جوامع انسانی را بر عرصه داد و ستد بین المللی کشانده است و این فعالیت برای حفظ منافع و منابع خود به ابزارهای جدید نیازمند است که یکی از آنها بیمه اتکایی نامیده می شود. یکی از پرکارترین نمونه های بیمه در جهان عقد بیمه اتکایی است که در این تحقیق بر آن بوده با معرفی این نوع از بیمه نوین بتوان از راهکارها و فواید آن در کشور عزیزمان بهره جست.البته در حقوق ایران و در قوانین و مقررات و آثار حقوقی دکترین و فقه شیعه جعفری(تحت عنوان اعاده تامین) به عقد بیمه اتکایی اشاره شده است ولی در تبیین و تفهیم وگسترش علمی آن اقدامات موثری انجام نشده است. از آنجا که قرارداد بیمه اتکایی نوعی از تعهدات بیمه ای جدید بوده و آثار حقوقی آن کاهش ریسک های ناشی از اعمال بیمه ای می باشد و تعداد محدودی از کشورها از این قاعده حقوقی به نحو احسن استفاده می کنند، با این تحقیق بر آن شدیم تا یکی از گامهای اساسی در نیل به رسیدن به قانون گذاری شایسته در این مورد را برداشته باشیم .ساختار این تحقیق در پنج فصل آمده است؛ فصل نخست تاریخچه ، تعریف و ماهیت، فصل دوم اوصاف و اصول حاکم بر بیمه اتکایی وانعقاد واجرا و انحلال آن، فصل سوم آثار حقوقی، انواع و روش های اجرای بیمه اتکایی، فصل چهارم رشته های عقد بیمه اتکایی و فصل پنجم نتیجه گیری و پیشنهاد.چکیده 1مقدمه 2فصل نخستمبحث نخست- تاریخچه بیمه اتکایی 7مبحث دوم- تعریف و مفهوم عقد بیمه اتکایی 10مبحث سوم- قلمرو قرارداد عقد بیمه اتکایی 11گفتار نخست- قلمرو عقد بیمه اتکایی از لحاظ نوع تحصیل معاملات بیمه ای 13گفتار دوم- قلمرو عقد بیمه اتکایی از لحاظ نوع خطر 13گفتار سوم- قلمرو جغرافیایی عقد بیمه اتکایی 13مبحث چهارم- تمیز عقد بیمه اتکایی از نهادهای حقوقی مشابه 16گفتار نخست- بیمه اتکایی و عقد وکالت 17گفتار دوم- بیمه اتکایی و عقد شرکت 20گفتار سوم- بیمه اتکایی و عقد بیمه 21گفتار چهارم- بیمه اتکائی و عقد ضمان 23مبحث پنجم- ماهیت حقوقی عقد بیمه اتکایی و سابقه فقهی آن 26گفتار اول: ماهیت حقوقی عقد بیمه اتکایی 26گفتار دوم-سابقه فقهی عقد بیمه اتکایی 29بند نخست- بیمه اتکایی ( اعاده التأمین ) در فقه 29بند دوم- چالش های عقد التأمین در فقه 30مبحث ششم- کارکردهای عقد بیمه اتکائی 31بند نخست- تأمین مالی 32بند دوم: ظرفیت 32بند سوم- تثبیت هزینه های خسارت 32بند چهارم- حمایت در برابر حوادث فاجعه آمیز 33بند پنجم: ایجاد شکلهای جدید عقد بیمه 33بند ششم- مساعدت در بیمه گری 33بند هفتم- تسهیل ورود و خروج از یک قلمرو جغرافیایی یا یک حوزه فعالیت 34فصل دوممبحث نخست- اوصاف عقد بیمه 37گفتار نخست- عقد بیمه اتکایی عقدی است رضایی ( قصدی ) 37گفتار دوم- عقد بیمه اتکایی عقدی است لازم 37گفتار سوم- بیمه اتکایی عقدی است معوض 38گفتار چهارم- عقد بیمه اتکایی عقدی استمراری است 39گفتار پنجم- بیمه اتکایی عقدی اتفاقی است 39گفتار ششم- بیمه ی اتکایی عقدی است مبنی بر حسن نیت 40گفتارهفتم- بیمه عقدی است الحاقی (تحمیلی) 40مبحث دوم- اصول حقوقی حاکم بر روابط میان طرفین عقد بیمه اتکایی 41گفتار اول- اصل حسن نیت 41گفتار دوم- اصل نفع بیمه ای 47گفتار سوم- اصل غرامت 49گفتار چهارم- اصل وحدت سیاست مالی 53گفتار پنجم- اصل حق بازرسی بیمه گر اتکائی 55مبحث سوم- انعقاد قرارداد بیمه 57گفتار نخست- سمت در انعقاد عقد و نفع بیمه ای 57گفتار دوم- زمان و نحوه ی انعقاد عقد بیمه 59بند نخست- پیشنهاد بیمه 59بند دوم- قبول بیمه گر اتکایی 60بند سوم- زمان شروع پوشش بیمه نامه و تعهدات 60مبحث چهارم- اجرای قرارداد بیمه 63گفتار نخست: تعهدات بیمه گر واگذارنده 63گفتار دوم- تعهد بیمه گر اتکایی 66مبحث پنجم- انحلال بیمه اتکایی 68فصل سوممبحث نخست- آثار حقوقی عقد بیمه اتکائی 74مبحث دوم- انواع بیمه اتکایی 75گفتارنخست - بیمه اتکایی اختیاری 75بند نخست- تعهدات بیمه گر اتکائی واگذارنده در عقد بیمه اتکائی اختیاری 75بند دوم- مزایای عقد بیمه اتکایی اختیاری 77بند سوم- معایب بیمه اتکایی اختیاری 78گفتار دوم- عقد بیمه اتکائی قانونی(اجباری) 79بند نخست- مزایای بیمه اتکایی قانونی 80بند دوم- عیوب بیمه اتکایی قانونی 80گفتار سوم- عقد بیمه اتکائی قراردادی 80مبحث سوم- روش های اجرای عقد بیمه اتکایی 85گفتار نخست- قراردادهای اتکایی نسبی 86بند نخست- عقد بیمه اتکایی مازاد سرمایه 86بند دوم- عقد بیمه اتکایی مشارکت 88بند سوم- عقد اتکایی اختیاری- اجباری 92بند چهارم- اتکایی پوشش باز 92بند پنجم- پوشش اتکایی نیمه اتوماتیک 93بند ششم- پوشش بیمه ای اجباری– اختیاری 93بند هفتم- پوشش اتکایی مختلط مشارکت و مازاد سرمایه 93گفتار دوم- عقد بیمه اتکایی غیر نسبی (مازاد خسارت) 94بند نخست-تبیین اتکایی مازاد خسارت و ویژگی های آن 94بند دوم- مزایای عقد بیمه اتکایی مازاد خسارت 96بند سوم- تفاوتهای قراردادهای اتکایی مازاد خسارت با اتکائی نسبی 96بند چهارم- انواع بیمه اتکایی مازاد خسارت 97فصل چهارمرشته های متداول بیمه اتکایی 100مبحث نخست- بیمه اتکایی آتش سوزی 100گفتار نخست- تبیین موضوع 100گفتار دوم- شناسایی واحدهای در معرض خطر خسارت 102گفتار سوم- برنامه ریزی اتکایی 102مبحث دوم- بیمه اتکایی باربری دریایی 104گفتار نخست-تبیین اتکایی بار بری و ویژگی های آن 104گفتار دوم- توسعه برنامه های اتکایی بیمه باربری 105گفتار سوم- ظرفیت ها 107گفتار چهارم- بیمه اتکایی بدنه کشتی و کالا 108بند نخست- قراردادهای بدنه 108بند دوم- قراردادهای کالا 109گفتار پنجم- تجمع سرمایه های در معرض خطر 109مبحث سوم- بیمه اتکایی هواپیما 110مبحث چهارم- اتکایی بیمه های عمر 111گفتار نخست- بازار اتکایی بیمه های عمر 111گفتار دوم- تقاضا برای اتکایی بیمه های عمر 111گفتارسوم- قلمرو قرارداد 113گفتار چهارم- سهم نگهداری 113گفتار پنجم- اتکایی 114گفتار ششم - نحوه عملکرد 114فصل پنجمنتیجه گیری 116پیشنهاد 119منابع و ماخذ 122ضمیمه