چکیدهشوری و خشکی از شايعترين تنشهای محيطی میباشند که توليد موفقيتآميز محصولات زراعی را به مخاطره انداختهاند. با توجه به اينکه بخش وسيعی از زمينهای زير کشت محصولات عمده کشاورزی در مناطق خشک و نيمهخشک ايران قرار گرفته است و اين گياهان در معرض شرايط نامطلوب محيطی قرار دارند، افزايش توان گياهان جهت تحمل تنشهای محيطی ناشی از کمبود آب و حضور املاح اضافی در خاک، از نظر تقليل افت عملکرد مهم میباشد. روشهای بيولوژيک مبتنی بر استفاده از پتانسيل ارگانيسمهای مفيد خاکزی در برقراری روابط همزيستی با گياهان، میتواند با تغيير ساختار ژنتيکی محصولات زراعی و ساير گياهان، عملکرد آنها را در واحد سطح افزايش دهد و امکان توسعه کشت آنها را در خاکهای شور، خشک يا اقليمهايی با تنشهای غير زيستی و زيستی فراهم آورد. این پژوهش به بررسی اثرات تلقیح توأم قارچ P. indica و سویه‌های ریزوبیومی بر شاخص‌های مختلف رشد گیاه لوبیا در شرایط تنش شوری و خشکی در دو آزمایش مجزا می‌پردازد. بدین منظور، آزمایش گلخانه‌ای در قالب فاکتوریل کاملاٌ تصادفی با تیمارهایی شامل دو سطح قارچ (تلقیح و عدم تلقیح)، سه سطح باکتری ریزوبیوم (Rb 141، Rb 122 و فاقد ریزوبیوم)، سه سطح شوری (0، 35 و 70 میلی مولار کلرید