مقدمه:روانشناسي ورزشي[1] شاخهاي از علم ورزش است كه در جستجوي فراهم نمودن پاسخ به سؤالات مختلف در زمينههاي رفتار انساني در حيطه ورزش است. از آنجايي كه روانشناسي به مطالعه رفتار ميپردازد، بالطبع موضوع روانشناسي ورزشي نيز مطالعه حركات و فعاليتهاي ورزشي در تمام ابعاد از فعاليت حركتي يك كودك دبستاني تا مسابقات جهاني و المپيك ميباشد.اگر چه اهميّت مسائل رواني در ورزش از چندين سال پيش شناخته شده است با اين حال روانشناسي ورزشي هنوز دانشي بسيار جوان ميباشد و در خلال دهههاي اخير علاقه و توجه به «روانشناسي ورزشي شناختي[2]» افزايش چشمگيري يافته است. ابتدا تمام تلاشها در اين حيطه معطوف به مردان قهرمان بود اما در سالهاي اخير اين روند متحول شده است و روانشناسي ورزشي قهرمانان زن و مرد حرفهاي و برجسته افراد شركت كننده در فعاليتهاي غير حرفهاي را نيز مورد توجه قرار ميدهد. به عبارتي هدف روانشناسي ورزشي كمك به ورزشكاران در تمام ردههاي سني از نوجوانان تا بزرگسالان است.امروزه متخصصان فيزيولوژي ورزش از دانش روانشناسي ورزشي براي كمك به شركتكنندگان در برنامههاي باز پروري قلبي استفاده ميكنند تا آنها بر ترس خود نسبت به از سرگيري و شروع تمرين غلبه كنند. معلمان همچنين با استفاده از دانش روانشناختي ورزشي شيوه توجه به تأثيرات محيطي را كه باعث بهبود اجرا ميشوند، به متعلمان خود ميآموزانند. دست اندر كاران تيمهاي جوانان براي اطمينان از كسب تجارب مثبت از سوي ورزشكاران جوان، از روانشناسي ورزشي بهره ميگيرند. و نهايتاً مربيان در تمام سطوح از تكنيكهاي روانشناسي ورزشي همچون كنترل هيجان، تصوير سازي ذهني، هدف گزيني و انگيزش كمك ميگيرند تا ورزشكاران را در تكامل بخشيدن اجراهايشان ياري دهند. اكنون با پيشرفت علم روانشناسي ورزشي، بحث مهارتهاي رواني در اجراي عملكردهاي ورزشي از اهمييت بسزايي برخوردار شده است و در حالي كه قبلاً به اهميت آماده سازي جسماني تأكيد ميشد امروزه قهرمانان هرچه بيشتر بر آماده سازي رواني توجه و تأكيد ميكنند. تجارب كسب شده آنان حاكي از آنست كه وقتي در ميدانهاي بزرگ با قهرماناني همتراز به لحاظ جسميبه رقابت ميپردازند، سرانجام آمادگي رواني پيروزي را به نفع يكي از طرفين رقم خواهد زد. روش پژوهشتحقيق حاضر از نوع علمي مقايسه اي پس از وقوع است و سعي برآن است تا حاصل آزمايش يا واقعه اي كه به صورت طبيعي رخ داده و قابل دستكاري نيست ، با علل وابسته به آن ربط داده شود، در اين پژوهش محقق بر آن است تا دو گروه از دانشجويان دختر ورزشكار و غيرورزشكار را در زمينه ي ميزان مهارت ابراز وجود ( قاطعيت) با انجام يك پس آزمون مقايسه نمايد . جامعه و نمونه آماري و روش نمونه برداريجامعه آماري در اين پژوهش شامل 10238 دانشجوي دختر مي باشد كه در سال 1384 در رشته هاي مختلف دانشگاه آزاد اسلامي واحد مشهد به تحصيل اشتغال داشتند . نمونه آماري پژوهش 380 نفر است كه با استفاده از جدول حجم نمونه آماري كرجسي و مورگان تعيين شده است . نمونه آماري دختران غيرورزشكار 300 نفرند كه بصورت تصادفي ساده از رشته هاي مختلف انتخاب شده اند و نمونه ورزشكاران شامل اعضاي تيم هاي ورزشي دانشگاه آزاد اسلامي واحد مشهد است كه در سال تحصيلي 84-83 به مسابقات خارج از دانشگاه اعزام شده اند.متغيرهاي پژوهش الف ) متغيرهاي مستقل :1ـ دختران ورزشكار و غير ورزشكار با دامنه سني 18 تا 30 سال ب ) مغيرهاي وابسته :1ـ ميزان ابراز وجود ( قاطعيت ) و زير مجموعه هاي آن شامل : ميزان امتناع از درخواست يا قدرت نه گفتن ، بيان و ابراز محدوديت هاي شخصي ، شروع برقراري ارتباط اجتماعي ، ابراز احساسات مثبت ، انتقاد كردن ، اختلاف عقيده داشتن با ديگران ، ابرازوجود در موقعيت خدماتي ، 2- ميزان ابرازوجود با توجه به وضعيت تاهل3- ميزان ابرازوجود با توجه به ترتيب تولد در خانواده ابزار اندازه گيري الف ) پرسشنامه مشخصات فردياز اين پرسشنامه براي اندازه گيري متغيرهاي مستقل كه حاوي خصوصيات فردي آزمودني ها شامل سن و سابقه ورزشي ، وضعيت تاهل ، ترتيب تولد ، ميزان تحصيلات پدر و مادر و …..مي باشد استفاده گرديده و همراه با پرسشنامه اصلي به آزمودني ها تحويل داده شده است.( پيوست ) ب ) پرسشنامه ارزيابي ميزان ابراز وجود ( قاطعيت ) گامبريلاين پرسشنامه توسط حميدرضا رمضاني بروي دانشجويان با قاطعيت كم مورد استفاده قرار گرفته وپايايي پرسشنامه در روش پس آزمون حدود 81 % مي باشد ، در اين پژوهش روايي با انجام يك پيش آزمون بروي 30 نفر از ورزشكاران و غير ورزشكاران و آزمون آلفا كرونباخ بالاي 80 % بست آمده است .اين پرسشنامه شامل 40 سؤال مي باشد هر سؤال بيان يك موقعيت است كه آزمودني بايستي پاسخ ( 5-1 ) خود را در قبال هر سؤال مشخص سازد اين پرسشنامه توسط فارنهام و هندرسون 1984 ، الكساندرار . ريچ و هارود . اي اسچرودر ، راكوس . ا . ريچارد 1991 جهت اندازه گيري متغييرهاي مستقل تاييد و مورد استفاده قرار گرفت .قابل ذكر است كه سؤالات پرسشنامه 7 موقعيت شامل : امتناع از درخواست يا قدرت نه گفتن (در سوالات 1 ، 4 ، 6 ، 11 ، 27 ، 35 ) - بيان و ابراز محدوديت هاي شخصي (5 ، 7 ،10 ،19 ،34 ، 39 شروع برقراري ارتباط اجتماعي (12، 15، 17، 18، 29 ) – ابراز احساسات مثبت (2، 16، 22، 28، 30، 37 ) – انتقاد كردن (14، 23، 31، 32، 38 ) – اختلاف عقيده داشتن با ديگران (8 ،21، 24، 26، 33 ،40 ) – ميزان ابراز وجود در موقعيت هاي خدماتي (3، 9، 13، 20، 25، 36 ) كه به صورتنا منظم قرار گرفته اند را مورد سنجش قرار مي دهد .روش جمع آوري داده هابه منظور جمع آوري داده ها با مسئولان واحد فوق برنامه تربيت بدني دانشگاه آزاد هماهنگي شد و اسامي اعضاي تيم هاي ورزشي به همراه شماره هاي تماس آنها گرفته شد ، پس از هماهنگي با يكايك ورزشكاران پرسشنامه ها به آنها تحويل گرديد و پس از تكميل توسط پژوهشگر جمع آوري شد، در مورد نمونه ي غير ورزشكاران ، با ارائه معرفي نامه به گروه دانشكده ها ، پرسشنامه ها به صورت گروهي يا انفرادي در رشته هاي مختلف دانشگاه آزاد اسلامي واحد مشهد توزيع و توضيحات لازم در مورد نحوه تكميل آن به دانشجويان داده شده است و پس از تكميل توسط پژوهشگرجمع آوري گرديد ، لازم به ذكر است ، موضوع اصلي پژوهش يعني ابراز وجود محرمانه نزد پژوهشگر باقي مانده و پرسشنامه تحت عنوان ويژگي هاي شخصيتي به آزمودني ها ارائه شد، در ضمن ساعت تكميل پرسشنامه ها در روزهاي مختلف توسط كليه ي غير ورزشكاران و اكثريت ورزشكاران در حدود 5 بعد از ظهر بوده است . روش تجزيه وتحليل آماريدر اين پژوهش به منظور تجزيه و تحليل داده ها از نرم افزار SPSSدر دو سطح آمار توصيفي و استنباطي استفاده شده است .در آمار توصيفي براي تعيين ميانگين ، انحراف معيار ، جداول فراواني استفاده شده است .در آمار استنباطي به منظور آزمون فرضيه ها از آزمون آماري t استيودنت درگروه هاي مستقل و همچنين آزمون تحليل واريانس يكطرفه استفاده شده است .