مقدمه:حق حاكميت ملت يا حق مردم در تعيين سرنوشتشان، بخشي از حقوق و آزادي‌هاي اساسي مردم مبتني بر حقوق طبيعي انسان مي‌باشد، چنين حقوقي ريشه در عميق‌ترين لايه‌هاي هويت و ويژگي‌هاي متمايز انسان دارد. اعمال اين حق بنيادين بشري تنها در رژيم‌هاي مردم سالار معنا پيدا مي‌كند. ويژگي‌هاي اصلي نظام مردم سالار عبارتند از:۱ـ تضمين حق حاكميت واقعي مردم۲ـ تضمين كامل آزادي انتخابات مردم۳ـ تبعيت كامل حكومت از اراده مردم در كليه سطوح۴ـ تضمين پاسخ‌گويي همه‌ي مسئولان در مقابل مردم۵ـ تضمين نظارت مؤثر و كامل و مستمر مردم بر عملكرد نهادها و مسئولان۶ـ تضمين برابري واقعي مردم در مقابل قانون و رفع كليه اشكال تبعيض۷ـ استقرار يك نظام قضايي كارآمد، مستقل، بي‌طرف، عدالت گستر و تبعيض ستيز۸ـ تضمين آزادي بيان انديشه و مطبوعات۹ـ تضمين رعايت حقوق بشر طبق موازين داخلي و بين‌المللي۱۰ـ تضمين اصل تفكيك قويدر اين راستا قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران در اصل پنجاه و ششم ضمن توجه به ضرورت حاكميت خداوند به حاكميت انسان بر سرنوشت خويش توجه داشته است. «حاكميت مطلق بر جهان و انسان از آن خداست و هم او انسان را بر سرنوشت اجتماعي خويش حاكم ساخته است. هيچ كس نمي‌تواند اين حق الهي را از انسان سلب كند يا در خدمت منافع فرد يا گروهي خاص قرار دهد. و ملت اين حق خدا داد را از طرقي كه در اصول بعد مي‌آيد اعمال مي‌كند.»بنابراين حاكميت تنها از آن خداست و از جانب خداوند تنها به مردم تفويض شده است نه به كس ديگري، قواي سه گانه و مقام رهبري كه اين حاكميت را اعمال مي‌كنند آن را از طريق «اتكاء به آراي عمومي» از مردم كسب كرده‌اند. با توجه دقيق به اصل ۵۶ «همه پرسي يا رفراندم» جلب توجه مي‌نمايد. همه پرسي يا رفراندم يكي از راه‌هاي شناخته شده در نظام‌هاي مختلف حقوقي براي دريافت مستقيم آراي عمومي است كه در قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران در اصول مختلفي به آن اشاره شده است. (اصول ۱، ۶، ۵۹، ۹۹، ۱۱۰، ۱۲۳، ۱۳۲، ۱۷۷).در زبان محافل سياسي مدتي است كه واژه رفراندم يا همه پرسي ـ كه ظرفيت قانون اساسي است ـ مطرح شده است. به همين دليل مباني حقوقي اجراي همه پرسي مورد توجه صاحب نظران حقوقي و سياسي قرار گرفت. برخي از نويسندگان حقوقي و سياسي استفاده از همه پرسي را مناسب‌ترين راهكار براي حل معضلات و مشكلات موجود در كشور و تسريع فرايند‌گذار به مرد سالاري مي‌دانند. از ديدگاه نو انديشان ديني تدبير امور سياسي در زمان غيبت معصومين به عهده‌ي خود مردم گذاشته شده است. مردم مي‌توانند امور اجتماعي خود را بر اساس مصالحي كه در شرايط مختلف زماني و مكاني تشخيص مي‌دهند سامان دهند.شكل حكومت ديني در دوران غيبت شورايي است. يعني تمام مقدرات سياسي با مراجعه به آراي عمومي تعيين مي‌شود. در مقابل اين گروه، عده‌اي از صاحب نظران و شخصيت‌هاي حقوقي و فعالان سياسي با برداشت ديگري از اصول قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران و با ارائه‌ي ادله و مستندات قانوني نظر گروه اول (نو انديشان ديني) را فاقد وجاهت قانوني دانسته و آن را مغاير نظر تدوين كنندگان قانون اساس تشخيص داده و استفاده از اين مكانيزم را در مورد موضوعات مطروحه نه تنها مفيد ندانسته بلكه آن را موجب بي اعتبار نمودن قانون اساسي تشخيص مي‌دهند.يكي از مهم‌ترين شاخصه‌هاي رژيم حكومتي دموكراتيك (همان طور كه در صفحه قبل اشاره شد) مشاركت دادن هر چه بيشتر مردم در صورت بندي قدرت و امور عمومي است يعني تصميم گيري در مورد سرنوشت سياسي مردم به خود مردم سپرده شود به عبارتي ديگر تمام حقوق سياسي مردم اعم از حقوق قانون گذاري، اجرايي و قضايي توسط خود مردم اعمال گردد ولي به جهت تخصصي بودن مسايل سياسي و حكومتي و پيچيدگي جوامع امروزي اعمال دموكراسي مستقيم در عمل ميسور نيست به همين دليل در رژيم‌هاي دموكراتيك علاوه بر انتخاب مقامات حكومتي و سياسي (نمايندگان مجلس شوراي اسلامي، نمايندگان مجلس خبرگان رهبري، رياست جمهوري و …) توسط مردم، در مواردي همچون تصويب قوانين مهم و اخذ تصميم حساس و بنيادي جامعه، مراجعه به آراي عمومي مي‌شود كه اين مراجعه به آراي عمومي در اصطلاح حقوقي «همه پرسي يا رفراندم» ناميده مي‌شود.مسأله همه پرسي در ارتباط با نظريه‌ي حاكميت، سابقه‌اي طولاني دارد و حتي فلاسفه قديم هم بر آن تأكيد داشته و رعايت آن را از زمامداران طلب مي‌كردند. در قانون اساسي رژيم سابق مسأله همه پرسي مطرح نبود با اين حال در سال ۱۳۳۲ دولت وقت با استفاده از همه پرسي، مجلس شوراي دوره‌ي هفدهم را منحل ساخت و در سال ۱۳۴۱ نيز شاه براي مردمي جلوه دادن سلطنت خود، مسأله تصويب ملي را عنوان كرد.پس از انقلاب اسلامي و سقوط رژيم سلطنت لازم بود كه نوع حكومت آينده مشخص شود، براي اين منظور به پيشنهاد رهبري انقلاب در فروردين سال ۱۳۵۸ همه پرسي صورت گرفت و ملت با اكثريت قاطع به جمهوري اسلامي رأي داد. رفراندم ديگر در ايران صورت گرفت مربوط به قانون اساسي بود كه پس از تهيه و تصويب از جانب مجلس بررسي نهايي قانون اساسي به تصويب اكثريت قاطع مردم رسيد و آخرين رفراندم، در سال ۱۳۶۸ مربوط به تجديد نظر و بازنگري قانون اساسي بود كه پيشنهاد حضرت امام صورت گرفت كه در نهايت به تصويب مردم رسيد.هدف از انجام اين پژوهش بررسي و شناخت همه پرسي از ديدگاه حقوقي و سياسي بوده است. به همين منظور اين رساله در دو بخش آمده است:بخش اول: به بررسي زمينه‌هاي موضوعي همه پرسي پرداخته كه اين بخش در دو فصل گردآوري شده است و هر يك از اين فصول در دو مبحث آمده است. فصل اول ضمن ارائه تعريف از همه پرسي و بررسي تمايز آن با انتخابات و افكار عمومي به بررسي اصول و مقوله‌هاي مرتبط با همه پرسي پرداخته است. در فصل دوم اين بخش سوابق همه پرسي چه در دوره‌ي قبل از انقلاب و بعد از انقلاب مورد بررسي قرار گرفته است.بخش دوم: اختصاص به بررسي نظام حقوقي همه پرسي دارد. كه در فصل اول به بررسي ساختار قانوني و سياسي همه پرسي پرداخته‌ايم و در فصل دوم ارتباط اين نهاد را با قوه‌ي مقننه و مجريه مورد بررسي قرار داده‌ايم.در اين بخش سعي ير اين بوده تا به اين سؤالات پاسخ گوييم.۱ـ چه مقامي مي‌تواند اظهار نظر ملت را درخواست كند؟۲ـ امكان مراجعه به آراء عمومي مخصوص مواردي است كه مجالس قانون گذاري در حال تعطليل است و يا در همه حال مي‌توان به طور مستقيم از ملت نظر خواست؟۳ـ در چه موضوعاتي مراجعه به آراء عمومي مشروع است؟ آيا در همه موارد مي‌توان از اين وسيله استفاده كرد يا اختصاص به پاره‌اي مسايل مهم و استثنايي دارد؟ و در صورت اخير آن مسايل كدام است؟۴ـ اعتبار تصميمات مردم تا چه حد است و آيا با وضع قانون عادي، مي‌توان آن را فسخ كرد يا خير؟ فهرست مطالب دانلود پایان نامه بررسی نظام حقوقی همه پرسی و مراجعه به آراء عمومی در ايران:بخش اول: مفهوم و اصول همه پرسی و پیشینه تاریخی آن در ایرانفصل اول: مفهوم و اصول همه پرسیمبحث اول: مفهوم همه پرسیبند اول: دموکراسیاول: تعریف دموکراسیدوم: انواع دموكراسيالف) دموكراسي مستقيم (مشاركتي)ب) دموكراسي غير مستقيم (دموكراسي بر اساس نمايندگي)ج) دموكراسي نيمه مستقيميك ـ وتوي مردمدو ـ رفراندم (همه پرسي)الف) چرا رفراندم (همه پرسي)ب) ضرورت مراجعه به همه پرسيج) ماهيت همه پرسي۱ـ همه پرسي مشورتي۲ـ همه پرسي تصويبي۳ـ همه پرسي الزامي۴ـ همه پرسي اختياريسه ـ پله بيسيتچهار ـ ابتكار عام (پيشنهاد مدرم)پنج ـ گزينش گريشش ـ حق لغو نمايندگي (باز خواني)بند دوم: تمايز همه پرسي با انتخابات و افكار عمومياول: همه پرسي و انتخاباتدوم: همه پرسي و افكار عموميمبحث دوم: بررسي اصول و مقوله‌هاي مرتبط با همه پرسيبند اول: همه پرسي و توسعه سياسياول: مفهوم توسعه سياسيدوم: رابطه همه پرسي با توسعه سياسيبند دوم: همه پرسي و حاكميت قانوناول: مفهوم حاكميت قانونالف) استقلال قوه قضاييه و حاكميت قانونب) دموكراسي و حاكميت قانوندوم: رابطه همه پرسي با اصل حاكميت قانونالف) بررسي اصول قانون اساسي در خصوص همه پرسيب) محدوديت‌هاي وارده بر اصل حاكميت قانون در خصوص همه پرسيـ مفهوم جمهوريت و ويژگي‌هاي آنعدم تعارض حكومت جمهوري با اسلاميتعارض حكومت جمهوري با اسلاميـ توجيه و رفع تعارض بين حكومت جمهوري و حكومت ولاييفصلدوم:پيشينه ی تاريخي هم پرسی در ايرانمبحث اول: همه پرسي در دوره‌ي مشروطيتبند اول: همه پرسي ۱۲ و ۱۹ مرداد ۱۳۳۲مخالفين انجام رفراندمبند دوم: همه پرسي ۶ بهمن ۱۳۴۱مبحث دوم: همه پرسي در جمهوري اسلاميبند اول: همه پرسي ۱۲ و ۱۳ فروردين ۱۳۵۸بند دوم: همه پرسي ۱۲ آذر ۱۳۵۸بند سوم: همه پرسي بازنگري قانون اساسيبخش دوم: بررسی نظام حقوقي همه پرسیفصل اول: همهپرسي قانوني و سياسيمبحث اول: همه پرسي قانونيبند اول: همه پرسي تقنيني (موضوع اصل ۵۹)اول: قلمرو وضع قواعد از طريق همه پرسيدوم: ابتكار همه پرسيسوم: شأن و ارزش مصوبات از طريق همه پرسيبند دوم: همه پرسي تأسيسي (موضوع اصل ۱۷۷)اول: مشروعيت قانون اساسيدوم: همه پرسي و تعيين نظام سياسي كشورمبحث دوم: همه پرسي سياسيفصل دوم: همهپرسي و قواي مقننه و مجريهمبحث اول: همه پرسي و قوه‌ي مقننهبند اول: همه پرسي و مجلس شوراي اسلامياول: ارتباط همه پرسي با مجلس شوراي اسلاميدوم: همه پرسي ناقض استقلال قوه‌ي مقننه يا محدوديت دامنه‌ي قانونگذاري مجلس؟بند دوم: همه پرسي و شوراي نگهباناول: نظارت شوراي نگهبان بر مصوبه مجلس در خصوص ارجاع امر به همهپرسيدوم: نظارت شوراي نگهبان در جريان اجراي همه پرسيسوم: نظارت يا عدم نظارت شوراي نگهبان بر نتيجه‌ي همه پرسيمبحث دوم: همه پرسي و قوه‌ي مجريهبند اول: همه پرسي و رهبرالف) نظريه عموميت اختيارات مقام رهبريب) نظريه خاص بودن اختيارات مقام رهبريبند دوم: همه پرسي و رئيس جمهورالف) منع تجديد نظر در قانون اساسيب) منع همه پرسينتيجهگيریمنابع و مأخذالف) كتبب) مقالاتنوع فایل : ورد (doc)حجم فایل : ۱۸۲ کیلوبایت (zip)محل ارائه : دانشگاه شهید بهشتیمقطع : کارشناسی ارشدتعداد صفحات : ۱۶۹ صفحهقیمت : 2800 تومانخرید این فایل از ایران پروژه:http://iranprozhe.ir/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D9%84%D9%88%D8%AF-%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D9%86%D8%B8%D8%A7%D9%85-%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82%DB%8C-%D9%87%D9%85%D9%87/