بررسی رعایت قواعد تفسیر در «منهج الصادقین فی الزام المخالفینword

دانلود

چکیده
بر هر مفسری لازم است قبل از پرداختن به تفسیر قرآن، قواعد و اصولی را در نظر بگیرد تا براساس آن ها به تفسیر قرآن بیردازد و مراد و مقصود آیات را بدست آورد. این قواعد که به قواعد تفسیر معروف هستند عبارت از دستور العمل های کلی مبتنی بر مبانی متقن عقلی، نقلی و عقلایی اند که رعایت آن ها توسط مفسر سبب دوری وی از خطا و اشتباه و ارائه تفسیری ضابطه مند می شود.
ما در این پژوهش بر آن شدیم تا تفسیر منهج الصادقین فی الزام المخالفین اثر ملا فتح الله کاشانی از مفسران شیعی قرن دهم را از حیث رعایت و توجه به این قواعد بررسی کنیم، بدین جهت پنج قاعده اساسی در تفسیر یعنی توجه به قرائت صحیح ، توجه به ادبیات عرب، تبیین مفردات، در نظر گرفتن قراین، در نظر گرفتن انواع دلالت ها را در این تفسیر مورد بررسی قرار دادیم.
این پژوهش در هفت فصل تدوین شده است، در فصل اول به بررسی کلیات پرداخته ایم و در فصل دوم زندگی نامه مفسر و معرفی تفسیر منهج الصادقین مطرح شده است؛ در فصل سوم تا هفتم نیز به ترتیب قواعد توجه به قرائت صحیح، توجه به ادبیات عرب، توجه به تبیین مفردات، در نظر گرفتن قراین و توجه به انواع دلالت ها، در تفسیر منهج الصادقین مورد بررسی قرار گرفته است.
مفسر، ترجمه آیات را ضمن تفسیر مطرح کرده و ترجمه و تفسیر را بر اساس قرائت ابوبکر از عاصم و گاه نیز موافق قرائت حفص از عاصم بیان می کند و در اکثر موارد به قرائت حفص نیز متعرض می شود. از آنجا که هدف مفسر، تألیف تفسیری ساده و قابل فهم برای عامه مردم بوده است، می توان اذعان کرد که روش وی در توجه به مفردات و قواعد ادبی شایسته و در خور تحسین است. همچنین استفاده فراوان از آیات و روایات و قراین دیگر که مفسر را در فهم صحیح آیات کمک می کند، در تفسیر منهج الصادقین جلوه آشکاری دارد؛ به علاوه این که مفسر هر چند تصریحی به نام دلالت ها ندارد، با این وجود از معنای حاصل از دلالت ها در تفسیر خویش استفاده کرده است.
واژگان کلیدی
تفسیر، قواعد تفسیر، ملا فتح الله کاشانی، تفسیر منهج الصادقین، روش تفسیر.
فهرست مطالب شماره صفحه
مقدمه...................................................................................................................1
فصل اول: کلیات و مفهوم شناسی
1- کلیات..........................................................................................................................4
1-1- بیان مسئله..................................................................................................................................4
1-2- علت انتخاب موضوع..................................................................................................................5
1-3- سابقه پژوهش.............................................................................................................................5
1-3-1- کتب قواعد تفسير.........................................................................................................5
1-3-2- آثار راجع به رعايت قواعد تفسير در منهج الصادقين.............................................6
1-4- جنبه جدید بودن و نوآوری پژوهش......................................................................................7
1-5- ضرورت واهمیت موضوع..........................................................................................................7
1-6- فواید تحقیق................................................................................................................................8
1-7- پرسش اصلی...............................................................................................................................8
1-8- پرسش های فرعی پژوهش......................................................................................................8
1-9- فرضیه های پژوهش..................................................................................................................9
1-10- پیش فرض های پژوهش........................................................................................................9
1-11- اهداف پژوهش......................................................................................................................10
1-12- روش گرد آوری اطلاعات...................................................................................................10
1-13- نتایج علمی و عقلی تحقیق................................................................................................10
2- مفهوم شناسی............................................................................................................11
2-1- معنای لغوی تفسیر.............................................................................................................11
2-2- معنای اصطلاحی تفسیر........................................................................................................12
2-3- معنای لغوی و اصطلاحی قواعد ..........................................................................................14
2-4- تعریف قواعد تفسیر.................................................................................................................15
2-5- انواع قواعد تفسیر....................................................................................................................17
فصل دوم: نگاهی به زندگی ملا فتح الله و تفسیر منهج الصادقین
1- زیست نامه ملا فتح الله کاشانی...............................................................................19
1-1- ولادت و رشد........................................................................................................................19
1-2- استادان..................................................................................................................................21
1-3- شاگردان................................................................................................................................22
1-4- آثار..........................................................................................................................................23
1-5- وفات.......................................................................................................................................27
1-6- نسبت زنده شدن پس از مرگ............................................................................................28
2- نگاهی گذرا به تفسیر منهج الصادقین........................................................................29
2-1- انگیزه نوشتن و وجه تسمیه تفسیر.....................................................................................30
2-2- مباحث مقدماتی......................................................................................................................32
2-3- منابع تفسیری..........................................................................................................................34
2-4- شیوه طرح مباحث در منهج الصادقین...............................................................................42
فصل سوم:توجه به قاعده در نظر گرفتن قرائت صحیح در منهج الصادقین
1- معنای قرائت.............................................................................................................................................45
2- لزوم در نظر گرفتن قرائت صحیح در تفسیر آیات............................................................................48
3- علل ایجاد اختلاف قرائت و قراء سبعه.................................................................................................49
3-1- اختلاف قرائت تا زمان جمع آوری مصحف امام......................................................................49
3-2- اختلاف قرائت بعد از مصحف امام و به وجود آمدن قراء سبعه...........................................51
3-2-1- بی نقطه بودن حروف.........................................................................................................51
3-2-2- نداشتن اعراب و حرکات....................................................................................................52
3-2-3- ننوشتن الف در وسط کلمات............................................................................................52
3-2-4- ابتدایی بودن خط................................................................................................................53
4- عدم تواتر قرائت های سبعه....................................................................................................................54
5- دلایل معتقدان به تواتر قرائات سبعه....................................................................................................56
5-1- اعتقاد به تواتر قرآن.............................................................................................................56
نقد.............................................................................................................................................56
5-2- اهتمام صحابه و تابعان به قرآن........................................................................................58
نقد.............................................................................................................................................58
5-3- ادعای اجماع.........................................................................................................................58
نقد............................................................................................................................................59
5-4- حدیث احرف سبعه.............................................................................................................60
نقد.............................................................................................................................................60
6- معیار های تشخیص قرائت صحیح........................................................................................................62
7-معتبر بودن قرائت حفص از عاصم..........................................................................................................65
8-روش ملا فتح الله از حیث توجه به قرائت صحیح................................................................................65
9-نقد و بررسی روش ملا فتح الله از حیث توجه به قرائت صحیح.......................................................73
9-1- امتیازات...........................................................................................................................................73
9-2- کاستی ها........................................................................................................................................74
فصل چهارم: توجه به مفردات و تبیین آن ها در تفسیر منهج الصادقین
1- راه های شناخت معانی مفردات قرآن...................................................................................................77
1-1- قرآن کریم.............................................................................................................................77
1-2- روایات پیامبر9و امامان معصوم:...........................................................................77
1-3- فرهنگ عامه عصر نزول.......................................................................................................78
1-4- سخنان صحابه ...................................................................................................................80
1-5- سخن لغت شناسان...............................................................................................................80
2- توجه به معانی مختلف لفظ....................................................................................................................81
3- شناسایی معنای حقیقی و مجازی و فرق نهادن بین آن ها............................................................82
4- روش ملا فتح الله در توجه به مفردات..................................................................................................83
4-1- استناد به آیات دیگر......................................................................................................................83
4-2- استناد به روایات پیامبر9و امامان معصوم:...................................................................85
4-3- توجه به فرهنگ عامه مردم عصر نزول.....................................................................................87
4-4- استناد به سخنان صحابه و اهل لغت.........................................................................................89
4-5- اشاره به وجود معانی مختلف در لفظ...................................................................................... 90
4-6- شناسایی معنای حقیقی و مجازی و فرق نهادن میان آن ها...............................................91
5- نقد و بررسی روش ملا فتح الله در توجه به مفردات.........................................................................92
5-1- امتیازات...........................................................................................................................................93
5-2- کاستی ها.........................................................................................................................................93
فصل پنجم: توجه به قاعده در نظر گرفتن ادبیات عرب در فهم و تفسیر قرآن
1- ادله اهمیت توجه به ادبیات عرب در تفسیر قرآن.............................................................................98
1-1- آیات قرآن......................................................................................................................................99
1-2- روایات معصومین:................................................................................................................101
1-3- سخنان مفسران و دانشمندان علوم قرآنی............................................................................104
1-4- بنای عقلاء....................................................................................................................................105
2- روش ملا فتح الله در توجه به ادبیات عرب.......................................................................................105
3- نقد و بررسی روش ملا فتح الله در توجه به ادبیات عرب..............................................................110
3-1- امتیازات........................................................................................................................................110
3-2- کاستی ها.....................................................................................................................................110
فصل ششم:توجه به قراین تفسیر در منهج الصادقین
1- تعریف و اقسام قراین.............................................................................................................................114
2- دلیل لزوم توجه به قراین.....................................................................................................................115
3- سیاق.........................................................................................................................................................115
3-1- اهمیت توجه به سیاق در تفسیر.............................................................................................117
3-2- انواع سیاق....................................................................................................................................119
3-2-1- سیاق کلمات....................................................................................................................119
3-2-2- سیاق جمله ها.................................................................................................................121
3-2-3- سیاق آیات........................................................................................................................122
3-2-4- سیاق سوره ها..................................................................................................................122
3-3- روش ملا فتح الله در بهره گیری از سیاق..............................................................................123
4- سبب نزول...............................................................................................................................................127
4-1- اهمیت توجه به سبب نزول......................................................................................................128
4-2- روش ملا فتح الله در توجه به سبب نزول.............................................................................129
5- شان نزول.................................................................................................................................................133
5-1- روش ملا فتح الله در توجه به شان نزول...............................................................................135
6- توجه به فرهنگ زمان نزول.................................................................................................................137
7- زمان و مکان نزول آیات........................................................................................................................139
8- استفاده از آیات دیگر به عنوان قرینه................................................................................................141
9- استفاده از روایات به عنوان قرینه.......................................................................................................147
9-1- ادله اهمیت توجه به روایات به عنوان قرینه در تفسیر.......................................................148
9-1-1- دلیل عقلی........................................................................................................................148
9-1-2- آیات قرآن.........................................................................................................................149
9-1-3- روایات................................................................................................................................150
9-2- روش ملا فتح الله در استفاده از روایات به عنوان قرینه.....................................................151
10- نقد و بررسی روش ملا فتح الله در توجه به قراین.......................................................................153
10-1- امتیازات.....................................................................................................................................153
10-2- کاستی ها...................................................................................................................................156
فصل هفتم: در نظر گرفتن انواع دلالت ها در تفسیر منهج الصادقین
1- تعریف دلالت و اقسام آن..........................................................................................................161
1-1- دلالت اقتضاء....................................................................................................................162
1-2- دلالت تنبیه......................................................................................................................164
1-3- دلالت اشاره......................................................................................................................164
1-4- دلالت مفهومی کلام........................................................................................................166
2- روش ملا فتح الله در توجه به انواع دلالت ها.......................................................................169
3- نقد و بررسی روش ملا فتح الله در توجه به انواع دلالت ها..............................................173
3-1- امتیازات.............................................................................................................................173
3-2- کاستی ها..........................................................................................................................173
نتایج ......................................................................................................................175
پیشنهادات..............................................................................................................180
فهرست منابع و مآخذ.............................................................................................181
 مقدمه
قرآن کریم کامل ترین و جامع ترین و آخرین پیام الهی برای دستیابی بشر به سعادت و رستگاری و مایه هدایت تمام انسان ها است«هُدًى لِّلنَّاسِ»[1] و چگونگی برخورداری از این هدایت در گرو فهم و کشف رموز این کتاب الهی است و کشف این رموز تنها از طریق فهم صحیح آن به دست می آید.
بدین جهت خداوند خود را معلم و مفسّر قرآن معرفی کرده است(الرَّحْمَنُ* عَلَّمَ الْقُرْآنَ)[2]، به علاوه آیات قرآن نیز خود مبین و مفسّر یکدیگر هستند؛ در مرحله بعد رسول خدا برای اصحاب و یاران خویش آیات قرآن را تبیین می کرده است تا آن ها از هدایت این کتاب برخوردار شوند و خداوند تفسیر و تبیین قرآن را یکی از وظایف پیامبر9بیان کرده است.(وَأَنزَلْنَا إِلَيْكَ الذِّكْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَيْهِمْ)[3]؛ بعد از پیامبر9نیز به تبع ایشان اهل بیت3به تفسیر و تبیین قرآن پرداخته اند و در طول دوران حیات خویش به رهنمود های آن توجه داشته و برای اصحاب و یاران خویش آن را بیان کرده اند؛ تفسیری که توسط پیامبر9و ائمه3بیان می شد به دلیل اتصال علم آن ها به علم الهی از هر گونه خطا و اشتباه عاری بود.
دانشمندان و مفسّران شیعه نیز در طول تاریخ تحت آموزش اهل بیت3به تفسیر قرآن همت گماشتند و آثار جاودانه ای از خود به جای نهادند اما با وجود تلاش های فراوان صورت گرفته از سوی این مفسّران باز هم تفسیر قرآن در طول تاریخ دچار ضعف ها و نقص هایی شده است و این امر را می توان نتیجه عدم توجه کافی به رعایت قواعد و ضوابط تفسیر دانست. قواعد تفسیر، قوانین و ضوابط کلی ای هستند که مفسّر باید با در نظر گرفتن آن ها اساس و شالوده تفسیر خویش را پی ریزی کند و بر اساس آن ها به تفسیر قرآن بپردازد؛ به گونه ای که عدم رعایت آن ها موجب خطا و اشتباه در تفسیر خواهد شد. برخی از قواعد تفسیر عبارتند از: توجه به قرائت صحیح، در نظر گرفتن مفردات و تبیین آن ها، توجه به قواعد و ادبیات عرب، توجه به قراین و در نظر گرفتن انواع دلالت ها.
تفسیر منهج الصادقین فی الزام المخالفین اثر مفسّر گرانقدر ملا فتح الله کاشانی از مفسّران شیعی قرن دهم هجری، تفسیری است که ما در این پژوهش به بررسی آن از حیث رعایت قواعد تفسیر خواهیم پرداخت.
این تفسیر که به زبان فارسی نگاشته شده است، بدون شک یکی از بهترین و جامع ترین تفاسیر فارسی تالیف شده در عصر خویش بوده است.
در پژوهش حاضر که در هفت فصل نگاشته شده است در فصل نخست به بیان مفاهیم و کلیات از قبیل تفسیر، قواعد تفسیر و لزوم توجه به آن ها می پردازیم؛ در فصل دوم نگاهی به زندگی ملا فتح الله صاحب تفسیر منهج الصادقین و دیگر آثار وی داریم و در فصل سوم تا هفتم نیز به بررسی پنج قاعده تفسیری بعنی در نظر گرفتن قرائت صحیح، توجه به مفردات، توجه به قواعد ادبی، توجه به قراین، در نظر گرفتن انواع دلالت ها، در تفسیر منهج الصادقین و میزان رعایت آن ها در این تفسیر خواهیم پرداخت.
در زمینه قواعد تفسیر کتب و مقالاتی تالیف شده است مانند «قواعد التفسیر لدی الشیعه والسنه» اثر محمد فاکر میبدی، «قواعد التفسیر جمعاً و دراسهً» از خالدبن عثمان سبت، «اصول التفسیر و قواعده» از خالد عبدالرحمن عک، و «روش شناسی تفسیر قرآن» از علی اکبر بابایی که در فصل دوم آن به بیان هفت قاعده کلی از قواعد تفسیر پرداخته است. اما این آثار تنها به ذکر قواعد تفسیر پرداخته و تفسیر خاصی را از حیث رعایت این قواعد مورد بررسی قرار نداده اند.
در مورد رعایت قواعد تفسیر در منهج الصادقین، با وجود این که این تفسیر حاوی مطالب تفسیری رفیع و در خور تامل بسیاری است، باید گفت آن گونه که شایسته است، مورد بررسی قرار نگرفته است و با تحقیقی که درباره کتب و مقالات و پایان نامه هایی که در رابطه با ملا فتح الله کاشانی و تفسیر منهج الصادقین انجام گرفته، روشن می شود که اکثر این آثار به منهج و روش تفسیری آن اشاره کرده اند و قواعد مورد استفاده در این تفسیر را بررسی نکرده اند.
از این رو ما در این پژوهش اولاً حوزه تحقیق را به تفسیر منهج الصادقین و ثانیاً به قواعد مورد استفاده در این تفسیر محدود کرده ایم و به این جهت، اشکالی که در آثار فوق دیده می شود، سعی شده که در این تحقیق بر طرف شود.
به امید آن که پژوهش حاضر بتواند در مراکز علمی به عنوان مقدمه ای برای آشنایی بیشتر قرآن پژوهان با این تفسیر و زمینه ای برای ورود به بحث تفسیری، مورد استفاده قرار گیرد.
 فصل اول: کلیات و مفهوم شناسی
1- کلیات
1-1- بیان مسأله
قرآن کریم در بر دارنده برنامه جامع سعادت و رستگاری بشر است و از این رهگذر انسان را هدایت و راهنمایی می کند (هُدًى لِّلنَّاسِ)[4]« [كتابى ] كه مردم را راهبر و [متضمن] است». خداوند متعال برای فهم قرآن کریم و بهره مندی بشر از هدایت آن، دستور به تدبّر و تفکّر در آیات خویش داده است. اما چون قرآن دارای مراتب مختلف فهم، بطون، تاویل، ایجاز، استعاره، و اموری از این قبیل است همه مردم نمی توانند به کنه همه معانی و مفاهیم قرآن پی ببرند بلکه برای فهم دقیق کلام وحی بی نیاز از مراجعه به کتب تفسیری نیستند یکی از این تفاسیر، تفسیر ارزشمند منهج الصادقین فی الزام المخالفین اثر ملا فتح الله کاشانی است. از آن جا که برای فهم دقیق قرآن مانند هر کلام دیگری باید ضوابط و و قواعدی را رعایت کرد که پایه های اساسی استنباط و فهم آن به شمار می آید، از این رو ارزش هر تفسیری بستگی به رعایت قواعد تفسیر دارد تا برداشت های تفسیری مفسّر مطابق با مقاصد الهی آیات باشد. مراد از قواعد تفسیر هم مجموعه ای از قوانین و ضوابط کلی ای است، که واسطه فهم قرآن قرار می گیرد و چهار چوب و قوانین اصلی تفسیر را بیان می کند تا مفسّر در هنگام تفسیر با رعایت آن ها و بر طبق آن ها به تبیین و تفسیر کلام الهی بپردازد. از این رو بر آن شدیم تا این تفسیر گرانسنگ را از حیث رعایت برخی قواعد تفسیر مورد بررسی قرار دهیم.
این قواعد طیف گسترده ای از قوانین و مقررات را در بر می گیرد. برخی از قواعد که در این تحقیق مورد بررسی قرار خواهد گرفت عبارتند از: قاعده توجه به قرائت صحیح آیات، توجه به مفردات و تبیین آن ها، در نظر گرفتن قواعد ادبیات عرب، توجه به قراین تفسیر و قاعده توجه به دلالت های کلام.
 1-2- علت انتخاب موضوع، اهمیت و فایده آن
می دانیم که قرآن کریم آخرین و کامل ترین رهنمود خداوند برای دست یابی به سعادت و رستگاری بشر است. بهره مندی او از این اقیانوس بی کران در گرو فهم و تفسیر صحیح آیات الهی است و با این که مفسّران گرانقدر با به کار گیری شیوه های مختلف تفسیری از جمله تفسیر روایی، قرآن به قرآن، اشاری، عرفانی و ... به تفسیر قرآن پرداخته اند، نمی توان ادعا کرد که حاصل این زحمات تفسیری کامل و خالی از هر نوع خطا یا اشتباه و انحرافات تفسیری است و به جرات می توان گفت یکی از دلایل مهم این اشتباهات و انحرافات عدم توجه کافی به قواعد و ضوابط تفسیری است. قواعدی که در صورت بی توجهی به آن ها مفسّر گرفتار تفسیر به رای شده و از ارزشمندی تفسیر او کاسته می شود.
علاوه براین، اعتماد به یافته های مفسّران اهمیت این موضوع را دو چندان می سازد؛ چرا که بهره مندی از هدایت قرآن و رسیدن به سعادت جز بر مبنای شناخت صحیح و تفسیر دقیق کلام الهی میسر نیست و این مهم فقط در سایه رعایت قواعد تفسیر از سوی مفسّران در استنباط مراد الهی از آیات قرآن میسر است. از این جهت بر آن شدیم تا با انتخاب این موضوع هم اهمیت رعایت قواعد تفسیر را بررسی کنیم و هم با برجسته کردن نقاط قوت تفسیر گرانسنگ منهج الصادقین، توجه دوست داران تفسیر را هر چه بیشتر به آن جلب کنیم و قدم نا چیزی در جهت قدردانی از این مفسّر بزرگ و ارج نهادن به تفسیر وی برداریم.
1-3- سابقه پژوهش
آثاری که به قواعد تفسير و تفسير منهج الصاديقين پرداخته اند، به چند دسته تقسيم مي‌شوند، که عبارتند از:
1-3-1- کتب قواعد تفسير
راجع به قواعد تفسیر و لزوم به کار گیری آن ها توسط مفسّر، کتب و مقالات مختلفی تدوین و تالیف شده است مانند «قواعد التفسیر لدی الشیعه والسنه»از محمد فاکر میبدی، «منطق تفسیر قرآن- مبانی و قواعدتفسیر قرآن»، از محمد علی رضایی اصفهانی، «قواعد التفسیر جمعاً و دراسهً» از خالدبن عثمان سبت، «اصول التفسیر و قواعده» ازخالد عبدالرحمن عک، و «روش شناسی تفسیر قرآن» از علی اکبر بابایی که در فصل دوم آن به بیان هفت قاعده کلی از قواعد تفسیر پرداخته است.
1-3-2- آثار (کتب، پايان نامه و مقاله) درباره تفسير منهج الصادقين
اما در مورد رعایت قواعد تفسیر در منهج الصادقین، با وجود این که این تفسیر حاوی مطالب تفسیری رفیع و در خور تامل بسیاری است، باید گفت آن گونه که شایسته است، مورد بررسی قرار نگرفته است و با تحقیقی که درباره کتب و مقالات و پایان نامه هایی که در رابطه با ملا فتح الله کاشانی و تفسیر منهج الصادقین انجام گرفته، روشن می شود که اکثر این آثار به منهج و روش تفسیری ايشان اشاره کرده اند که از جمله می توان کتاب«المفسّرون حیاتهم و منهجهم» اثر سید محمد علی ایازی و مقدمه علامه شعرانی بر تفسیر منهج الصادقین و تعدادی مقاله و پایان نامه دیگر را نام برد. از این میان فقط برخی از کتب و مقالات و پایان نامه هایی برخوردیم که به گونه ای بحث قواعد تفسیر منهج الصادقین را در خلال مباحث خود آورده و به طور مستقل به بررسی آن نپرداخته اند. در این جا به برخی از این آثار اشاره می کنیم. در کتاب «ملا فتح الله کاشانی و تفسیر منهج الصادقین» تالیف شهناز شایانفر که درچهار فصل نوشته شده است در فصل اول و دوم به شرح حال مولف و معرفی تفسیر منهج الصادقین پرداخته و در همان فصل عنوانی با نام «پاره ای از قواعد تفسیر منهج الصادقین» آورده و در حد پنج صفحه پاره ای از قواعد این تفسیر را بیان کرده است. در فصل سوم سیمای کلامی و نمونه های تفسیری از منهج الصادقین را آورده است. پایان نامه ای تحت عنوان «اهم افکار کلامی در تفسیر منهج الصادقین» توسط علی اصغر کریمی نگاشته شده که در خلال مباحث گاهی به قواعد تفسیر در منهج الصادقین اشاره می کند. پایان نامه دیگری نیز با عنوان«نقد و بررسی تفسیر منهج الصادقین» نوشته اصغر معظم وجود دارد که در آن پس از شرح حال مفسّر و آثار او مباحث فقهی، تاریخی، شأن نزول و مبحث قرائت در این تفسیر مورد بررسی قرار می گیرد. مقالات تقریبا خوبی در مورد منهج الصادقین به نگارش در آمده است ولی در اکثر آن ها فقط روش تفسیر منهج الصادقین مورد بررسی قرار گرفته است. به عنوان نمونه دو مورد از این مقالات را ذکر می کنیم. مقاله «نگاهی به تفسیر منهج الصادقین» تالیف حسین ستار که در آن پس از معرفی مولف و آثارش برخی ویژگی های تفسیر منهج الصادقین را شمرده است، مقاله«روش شناسی تفسیر منهج الصادقین» نوشته حمید رضا فهیمی تبار که در این مقاله نیز فقط به بررسی روش های تفسیری منهج پرداخته شده است. همچنین مقاله«روش شناسی تفسیر منهج الصادقین» تالیف علی خادم پیر، وی بعد از شرح حال مفسّر، شیوه تفسیری و برخی مباحث تفسیری را مورد بررسی قرار می دهد.
با توجه به مطالب فوق روشن می شود که تحقیقات انجام شده در مورد ملا فتح الله کاشانی و تفسیر منهج الصادقین در حد روش شناسی بوده و اگر هم به قواعد توجه شده به صورت خیلی گذرا بوده است؛ به همین دلیل در این تحقیق برآنیم تا این تفسیر را از حیث رعایت قواعد تفسیر مورد بررسی قرار دهیم.
1-4- جنبه جدید بودن و نوآوری پژوهش
با توجه به آثاری که در سابقه پژوهش در این زمینه بیان شد، می توان گفت جنبه جدید بودن این پژوهش نسبت به سایر پژوهش های انجام گرفته این است که اولاً در این پژوهش حوزه تحقیق به منهج الصادقین محدود شده است و مانند برخی از کتب که به آن اشاره کردیم فقط به بیان قواعد تفسیر پرداخته و تفسیر خاصی را مورد توجه قرار نداده اند، دارای تمایز است چرا که در این پژوهش تمام مطالب در حوزه منهج الصادقین بوده و قواعد تفسیر به کار رفته در آن را ارائه می دهد. ثانیاً برخی تحقیقات خصوصا مقالاتی که قبلاً به آن ها اشاره شد به طور کلی روش تفسیر منهج الصادقین را بررسی می کنند و اگر هم به قواعد تفسیر می پردازند به صورت خیلی گذرا از آن رد می شوند. در این پژوهش ما حوزه تحقیق را به قواعد تفسیر در منهج الصادقین محدود کرده ایم که از این جهت نیز نسبت به آثار فوق داری تمایز است و از این رو تحقیقی نو در این زمینه به شمار می آید.
1-5- ضرورت و اهمیت موضوع
اهمیت فهم قرآن و تفسیر و تبیین معارف و آموزه های قرآن کریم که اصلی ترین منبع هدایت بشر به سوی سعادت و رستگاری است، بر کسی پوشیده و مخفی نیست. از آن جا که قواعد تفسیر راه فهم کلام الهی را برای ما تسهیل می کند و بکارگیری آن ها توسط مفسّر وی را از خطا و گرفتار شدن به تفسیر به رای باز می دارد، بر پوینده راه تفسیر است که با این قواعد آشنا شده و از آن ها برای فهم قرآن مدد گیرد. با توجه به جایگاهی که تفسیر منهج الصادقین در میان تفاسیر دارد اهمیت و ضرورت شناخت قواعد این تفسیر بر کسی پوشیده نیست. پس در مرحله اول شناخت قواعد تفسیر در منهج الصادقین کمکی برای فهم بهتر این تفسیر است که این نیز به نوبه خود سبب فهم بهتر قرآن خواهد شد به علاوه بررسی قواعد تفسیر در منهج الصادقین از این جهت ضرورت پیدا می کند که مطرح ساختن این تفسیر سبب می شود تا همچنان بر سر زبان ها باشد و این حفظ آثار گذشتگان و زنده نگه داشتن آن ها یکی از ابزار حفظ قرآن است.
 1-6- فواید تحقیق
یکی از فواید این پژوهش آشنا شدن نسل قرآن پژوه جدید با تفسیر منهج الصادقین و برداشتن غبار کهنگی از روی این تفسیر است به علاوه کسی که قصد مطالعه و تحقیق پیرامون تفسیر منهج الصاد
[1]- بقره(2)، 185.
[2]- الرحمن(55)، 1و 2.
[3]- نحل(16)، 44.
[4]- بقره(2)، آیه 185.

👇 تصادفی👇

مقاله 5- طراحی تقويم ساعت و آلارم ديجيتالدانلود Easy Battery Saver – نرم افزار کاهش مصرف باتری اندرویدسیستم های اندازه گیریتاثیر نوسانات مالی بر نوسانات رشد بخش صنعت در ایران wordبررسی رابطه میان ادراکات مشتریان و عملکرد مالی بانکهای خصوصیلیست کامل مشاغل خانگیAchieving safer and more economical buildings through database-assisted, reliability-based design for windI2C Protocol ويژگي ها و کاربرهاي آن در صنعت ✅فایل های دیگر✅

#️⃣ برچسب های فایل بررسی رعایت قواعد تفسیر در «منهج الصادقین فی الزام المخالفینword

بررسی رعایت قواعد تفسیر در «منهج الصادقین فی الزام المخالفینword

دانلود بررسی رعایت قواعد تفسیر در «منهج الصادقین فی الزام المخالفینword

خرید اینترنتی بررسی رعایت قواعد تفسیر در «منهج الصادقین فی الزام المخالفینword

👇🏞 تصاویر 🏞