چکیدهازدواج موقت نهادی است که در فقه اسلامی به آن پرداخته شده و همچنين در قرآن کریم بدان اشاره گردیده که هدف اصلی آن کنترل غریزه جنسی در مسیر شرعی و صحيح بيان شده است و در مواقع عسرت و اضطرار پیشنهاد میگردد .قانونگذار ایران که به تاسی از فقه اسلامی به وضع قوانین میپردازد ازدواج موقت را به رسميت شناخته است. در تحقیق حاضر که با عنوان ازدواج موقت در حقوق ایران با تاکید بر قانون جديد حمایت از خانواده مصوّب 91 مي‌باشد از روش توصیفی تحلیلی استفاده گردیده است و تمامی اهتمام خود را بر آن گذاشته که به بررسی جایگاه ازدواج موقت در ایران و به بررسی نقاط ضعف و قوت مواد قانونی مطرح شده بپردازد و در نهایت به این نتیجه دست یافتيم که قوانین مرتبط به ازدواج موقت بسیار ناقص و مبهم میباشد که نه تنها با اين اوصاف به عنوان راه حلی که جامعه را از تباهی و فساد نجات دهد استفاده نمیشود بلکه با این اهمال کاری و اغماض قانونگذار محترم به مشکلات عدیده جامعه مشکلاتی از قبیل اختلاف در نسب، اختلاط درنسب، پایمال گردیدن حقوق زوجین و.. می افزاید و در نهایت این امر منجر به تباهی کانون خانواده و جامعه می گردد از اين‌رو مي‌بايست با صرف وقت و هزینه بیشتر در جهت مطالعه همه‌ي جوانب ازدواج موقت به وضع قوانین جامع و واضحی در زمینه شرایط شکلی و ماهوی و آثار اين ازدواج و از همه مهمتر به ضمانت اجرای این موارد پرداخته شود. از سوی دیگر قانون جدید حمایت از خانواده با امعان نظر به این موضوع تغییراتی را تنها در زمینه ثبت ازدواج موقت ایجاد نموده که جای بسی امید میباشد اما باز هم ناقص است و میتوانست حداقل برای جلوگیری از مشکلات به تاسیس نهادی بیاندیشد که برای زوجین سند نکاحیه ای صادرنماید که قابلیت استناد در محاکم دادگستری را داشته باشد. در نهایت تا رسیدن به نقطه‌اي که بتوان در آن تمامی جوانب را مد نظر قرار داد راه زیادی باقی مانده است.کلمات کلیدی :ازدواج موقت ، آثار متعه ، ثبت نکاح موقت ، فرزند متعه ، قانون حمایت از خانوادهفهرست مطالبمقدمه.. 1الف) بيان مسئله.. 2ب) اهداف پژوهش.. 4ج) سوالات اصلي پژوهش.. 4د) فرضيه هاي پژوهش.. 4ه) روش پژوهش.. 5و) پيشينه پژوهش.. 5ز) سازماندهي پژوهش.. 7فصل اول: کلیّاتمبحث اول : مفاهیم و تقسیمات.. 10گفتار اول : مفهوم نکاح. 11بند اول : مفهوم نكاح در فقه.. 12بند دوم : مفهوم نكاح در حقوق موضوعه.. 13گفتار دوم : انواع نكاح. 16بنداول: نکاح دائم.. 17مبحث دوم : مباني و تاريخچه ازدواج موقت.. 19گفتار اول : فلسفه ازدواج موقت. 21بند اول : مباني عام ازدواج موقت.. 22بند دوم : مباني خاص ازدواج موقت.. 24گفتار دوم : پيشينه ازدواج موقت در اديان. 25بند اول : قبل از اسلام.. 25بند دوم : بعد از اسلام.. 27بند سوم : ازدواج موقت در يهود.. 29بند چهارم : ازدواج موقت در زرتشتيان.. 31مبحثسوم: جايگاه ازدواج موقت در اسلام ودلايل مشروعيت آن 32گفتار اول :جايگاه ازدواج موقت در اسلام. 33بند اول : ازدواج موقت در قرآن كريم.. 33ج ) متعه و ازدواج در قرآن کریم.. 36بند دوم : ازدواج موقت در سنت.. 40بند سوم : ازدواج موقت از نظرفقها.. 45بند چهارم : ازدواج موقت و عقل.. 47گفتار دوم: ادله مشروعيت ازدواج موقت از نظر شيعه. 50بند اول : قرآن مجید.. 50بند دوم: روایات.. 56بند سوم :اجماع فقهاء شیعه:60گفتار سوم : ادلّهیحرمت ازدواج موقت از نظر اهل سنت. 60بند اول : تحریم خلیفه دوم.. 60بند دوم : مخالفت صحابه و تابعین.. 61بند سوم : اجماع صحابه بر تحریم ازدواج موقت.. 63بند چهارم : نسخ ازدواج موقت به آیات قرآن.. 65گفتار چهارم: نقد و ارزيابي دلايل موافق و مخالف مشروعيت ازدواج موقت 68بند اول : نقد مخالفين بر اساس آيات قرآن.. 68بند دوم : نقد مخالفين ازدواج موقت با سنت.. 72فصل دوم: پیشینه، جایگاه و شرایط ازدواج موقت در حقوق ایرانمبحث اول : پيشينه و جايگاه ازدواج موقت در نظام حقوقي ايران 75گفتاراول: پيشينه درحقوق ايران. 75بند اول : قبل از انقلاب.. 75بند دوم : بعد از انقلاب.. 76گفتار دوم :جايگاه ازدواج موقت در قوانين ايران. 78بند اول : سن نكاح منقطع.. 78بند دوم : اجازه ولي و مصلحت مولي عليه.. 80بند سوم: حدود و قيود در ازدواج موقت.. 81مبحث دوم: شرايط شكلي ازدواج موقت.. 83گفتار اول :خواستگاري. 83گفتار دوم: قصد انشاء درازدواج موقت. 85گفتار سوم: الفاظ درازدواج موقت. 86گفتار چهارم : صيغه. 87گفتار پنجم: تعلیقدرازدواج موقت. 88گفتار ششم : ثبت نكاح موقت. 88بند اول :پیشینة ثبت.. 89بند دوم : اهداف ثبت نكاح.. 89بند سوم: ثبت نکاح درقانون حمایت خانواده.. 93مبحثسوم: شرایط ماهویازدواجموقت.. 96گفتاراول: شرايطعاقددرازدواج موقت. 96گفتار دوم :طرفين ازدواج موقت. 97گفتار سوم : مدت در ازدواج موقت. 98بند اول: چگونگی مدت درازدواج موقت.. 98بند دوم : تجدید مدت در ازدواج موقت.. 99بند سوم : عدم ذکر مدت در نکاح منقطع.. 99گفتارچهارم: مهر در ازدواج موقت. 100بند اول :اقسام مهر.. 100بند دوم: شرايط مهر در ازدواج.. 101بند سوم : تسليم مهر در ازدواج موقت.. 103بند چهارم : تراضي مقدار مهر.. 103بند پنجم: تملك مهر در ازدواج موقت.. 104گفتارپنجم: احكام مهر در ازدواج موقت. 105بند اول : تقسيط مهر.. 105بند دوم : تلف و عيب مهر.. 106بند سوم : حق امتناع زوجه.. 107بندچهارم: سقوط حق امتناع در نكاح موقت.. 108گفتار ششم : شروط ضمن عقد. 109بند اول : شروط مفسد عقد.. 109بند دوم : شروط صحیح عقد.. 110بند سوم : شرط خيار در ازدواج موقت.. 111فصل سوم: احکام و آثار ازدواج موقت و تحولات ناشی ازاجرای قانون جدید حمایت از خانوادهمبحث اول: آثار ازدواج موقت.. 114گفتاراول: حقوق و تكاليف زوجين. 116بند اول : حسن معاشرت.. 116بند دوم: تشييدمباني خانوادگي وتربيت اولاد.. 118بند سوم : رياست خانواده.. 121بند چهارم : نفقه.. 123بند پنجم : توارث.. 127بند ششم: وصیّت.. 130گفتار دوم : عده در ازدواج موقت. 131بنداول: عده فسخ نكاح و بذل مدت و انقضاي آن.. 132بند دوم: عده وفات.. 134گفتار سوم : نسب فرزند حاصل از ازدواج موقت. 135گفتار چهارم: مقايسه آثار ازدواج موقّت با ازدواج دائم. 136بنداول : وجوه اشتراك.. 137بند دوم : وجوه افتراق.. 139مبحث دوم: انحلال ازدواج موقت.. 140گفتار اول : فسخ نكاح. 141بند اول : خيار عيب.. 142بند دوم : خيار تدليس.. 143بند سوم : خيار تخلف وصف.. 144گفتاردوم : انقضاي مدت. 145گفتار سوم : فوت. 145گفتارچهارم: بذل مدت. 146بند اول : شرایط صحت بذل.. 146بند دوم: جايگاه بذل مدت در قوانين ايران.. 147گفتارپنجم: مهر وانحلال نكاح موقت. 148بنداول: مهر در مورد فسخ.. 148بند دوم : مهر در مورد انقضاي مدت.. 149بند سوم : مهر و بطلان عقد ازدواج موقت.. 149بندچهارم : مهر زوجه در صورت فوت در نكاح موقت.. 149بند پنجم : مهر زن در صورت عدم نزديكي تا انقضاي مدت.. 150بند ششم : مهر در مورد بذل مدت پس از نزديكي.. 151بند هفتم : مهر در مورد فوت.. 151گفتارششم : استنكاف شوهراز دادن نفقه و انحلال عقد موقت. 152مبحث سوم : تحوّلات قانوني حمايت از خانواده در موضوع نکاح موقّت153گفتار اول : ازدواج موقت در قانون حمايت از خانواده. 153گفتاردوم:تفاوت قانون حمايت از خانواده با قانون خانواده گذشته درعقد موقت 156نتیجه‌گیری و پیشنهاداتنتيجه گيري.. 159منابع و مأخذ.. 163ضمیمه: قانون جدید حمایت خانواده مصوب اسفند 1391169 مقدمهدين اسلام به عنوان يكي از كاملترين اديان بشري ، همواره تمامي ابعاد زندگي انسان را مد نظر خود قرار داده است در اين بين حفظ و بقاي نسل انسان ، يكي از مواردي بوده كه مد نظر پروردگار متعال قرار گرفته است و بر همين اساس، در آئين اسلام ، يك قالب و چارچوب اساسي به جهت هدفمند نمودن غريزه جنسي تدوين گرديده است كه بر اساس آن ، انسان به جهت حفظ بقاء و نسل و سپس در مرحله دوم كنترل و هدايت غريزه جنسي در مسير صحيح ، ازدواج را مد نظر قرار داده به گونه اي كه پيامبر عظيم الشان اسلام آن را سنت حسنه خويش ناميد. اما با توجه به اين كه در پاره اي از مواقع در برخي از افراد جامعه ، حضور زن ديگري در تكميل نمودن اغناي جنسي فرد اثر گذار بوده و در اين بين ، عدول و تخطي از قوانين اسلامي به هيچ عنوان پذيرفته نمي باشد، بحث وجود ازدواج موقت مطرح مي گردد ، شايد زمينه سازي اين نوع ازدواج بازگشت به دوران صدر اسلام است كه تاجران و برخي افراد به جهت طول مسافت محل كارشان تا محل زندگي شان ، يا به جهت لشكر كشي قواي اسلام به بلاد دوردست ، وجود نهادي كه بتواند علاوه بر شرعي بودن و پرهيز از هرگونه گناه و بي نظمي در جامعه اسلامي ، توانايي ارضاي نياز جنسي مسلمين را بنمايد بسيار پر اهميت به نظر مي رسيد ، كما اينكه در طول تاريخ پس از رحلت پيامبر (ص) برخي از خلفاي جهان اسلام حكم بر حرام بودن آن صادر كرده و مهمترين دليل خويش را به جهت ورود سربازان به اروپا و اختلاط بين نژاد مسلمين عرب با غير عرب مي دانستند كه البته مولي متقيان علي (ع) ، چنين فتاوي را مورد نكوهش و انتقاد قرار مي داد. علي هذا امروزه به جهت گستردگي جوامع و پيچيدگي آن ، و لزوم ارتباط نزديك بين آحاد جامعه، وجود چنين نهادي به جهت جلوگيري از فساد در جامعه در پاره اي از مواقع به عنوان يك داروي موقت شايد عملي مناسب به نظر برسد كه اگر بخواهيم به نفس گفتار ائمه در اسلام بنگريم ، آنان ازدواج دايم را همواره بر ازدواج موقت ارجح تر دانسته و اهتمام آنان بر اين بود كه مسلمين در نهايت در صورتي كه احساس آلوده شدن به گناه را بنمايد، به عنوان آخرين چاره و راهكار ازدواج موقت را پيشنهاد مي نمودند .در تحقيق حاضر ، با عنایت به وجود مشکلاتی از قبیل اینکه در حوزه ازدواج موقت و مباحث مربوط به آن کتب مستقل انگشت شمار می باشد کتب معروف فقهای شیعه که در زمینه ازدواج موقت اظهار نظر فرموده اند به فارسی ترجمه نشده و یا ترجمه فارسی آن نایاب است و از همه مهمتر بحث و تفسیر در خصئص نقاط ضعف و قوت قانون جدید حمایت از خانواده در سطح علمی کشور به صورت کتاب چاپ شده وجود ندارد. تمام تلاش محقق بر آن است كه بحث ازدواج موقت را در حقوق ايران مورد بحث و بررسي قرار دهد تا بدين وسيله ضمن بررسي همه جانبه آن ، مسير بحث را به نقطه اي ختم نمايد كه قانون حمايت از خانواده در ايران در مورد آن سخن رانده و متاسفانه با وجود تمامي سفارشات اسلام و علماي دين به ازدواج موقت براي پيشگيري از فساد، هنوز جايگاه واقعي خود را در جامعه ايران و قوانين موضوعه نيافته و اختصاص يك بند در قانون حمايت از خانواده به ازدواج موقت خود بيانگر اين حديث مجمل مي باشد.ا