نسبت دين و هنر «نسبت دين و هنر مانند نسبت دين و زندگي است. زيرا هنر قسمتي از آن است. همان طور كه دين براي زندگي ارزش قايل است براي هنر نيز ارزش قائل است... هنر جزيي از زندگي است. در زندگي انسان از نظر قرآن كارها به شايسته ها و ناشايسته ها تقسيم مي شود(عمل صالح و عمل ناصالح) پس هنر هم مي تواند صالح و غيرصالح باشد.»10ائمه اطهار معيارهاي خوبي اثرهنري را به ما آموخته و آن را نقد نموده اند. هنري مورد تأييد آنان بوده كه موجب تعالي و رشد روح بشر باشد. هنري كه او را از تمايل به هوي و هوس به سوي آسمان معنويات و كمالات ببرد. براي مثال در تاريخ موارد متعددي نقل شده كه پيامبر و امامان - عليهم السلام- به قدرداني از شاعران و اشعار آنان پرداخته و به آنان هدايايي داده اند كه اين خود نشاني از قضاوت آنان در مورد شعر و حكم به خوبي و شايستگي شعر است، يا مثلاً در مواردي ائمه - عليهم السلام- به شاعري پيشنهاد مي كردند بيتي را از شعر خود تغيير دهد يا موضوعات هدف داري را در شعر خود مطرح سازد و مقدمه قصيده را كه براساس سنت مرسوم آن زمان شاعران با تغزل و تشبيب آغاز مي شود در شعر خود نخواند.هنر و تعليم و تربيت تعليم و تربيت براي ساختن انسان است. هرمكتبي كه داراي هدفهاي مشخصي است بايد سيستمي هم براي تعليم و تربيت انسان ارائه دهد؛ برنامه اي كه هم براي فرد و هم براي جامعه كارآمد باشد و ما معتقديم كه اسلام كامل ترين اين مكاتب است و برنامه هاي پيشنهادي آن كامل ترين برنامه هاست كه به تمام جنبه هاي زندگي انسان پرداخته و مطابق فطرت، تمايلات و نيازهاي بشر است.تعليم و تربيت دستورالعملي است كه انسان فرشي را به عرش نزديك كند او را از بند ماديات برهاند و الهي كند. هدف تعليم و تربيت اين است كه هدف از خلقت انسان را كه همان لِيعبُدون است تحقق بخشد. كار هنر نيز در همين راستاست. هنر و تعليم و تربيت با هم همسو هستند. به عبارتي مي توان گفت: هنر يكي از ابزار تعليم و تربيت است. هردو در يك مسير حركت مي كنند و در نهايت بايد به سعادت انسان منتهي شوند.«هوالذي بعث في الاميين رسولاً منهم يتلوا عليهم اياته و يزكيهم و يعلمهم الكتاب و الحكمه.»يزكيهم يعني تزكيه و پاكيزه گرداندن. اين همان پرورش و تربيت است. يعلمهم يعني تعليم و علم آموزي تربيت در نظر انبيا مهم تر است از تعليم و به همين جهت اول در آيه ذكر شده است، تربيت پرورش استعدادهاي نهفته انسان است. تعليم بستر تربيت را هموار مي كند. با تعاريفي كه از هنر ارائه داديم روشن مي شود كه هنر هم مي تواند ابزاري در مسأله تعليم باشد و هم تربيت. با توجه به اينكه مولا علي- عليه السلام- فرمودند: «انّ الله جميلٌ و يحِبُّ الجمال.» و با توجه به اينكه روح بشر مشتق از روح الهي است. «و نفختُ فيهِ مِن رُوحي.» پس انسان كشش و ميل فراوان به سمت زيبايي دارد و هرچه زيبا باشد در انسان نفوذ بيشتري دارد، زيرا با فطرت او سازگاري دارد. بنابراين هنر كه قابل انفكاك از زيبايي نيست مي تواند تأثير بسيار زيادي در روح انسان بگذارد. تعليم و تربيتي كه از كانال هنر سرازير زمين روح آدمي شود حتماً در آن نفوذ خواهد كرد و درخت جانش را حتماً به ثمر خواهد نشاند.هنر ديني «انسان در هستي جايگاهي بلند دارد. عنصريست دوبعدي، قبضه اي از گل زمين و دمي از روح خدا و هركدام به جهتي سوق مي دهد. گاهي مغلوب بعد لجني و گاهي مجذوب كشش الهي. انسان در آفريدن لحظات هبوط يا عروج نقش دارد و با انتخاب مي تواند حالات سقوط يا اوج گيري ميخكوب شدن به زمين(اخلاد الي الارض) يا درخشندگي به نور الهي را براي خود فراهم آورد. وظيفه اي كه هنر اسلامي دارد؛ شناخت اين دو بعد در انسان و ترسيم نقش اراده و انتخاب در حركت در جهت تعالي است. نشان دادن لحظات هبوط يك انسان به عنوان نقطه اوج و عظمت، جنايتي است كه هنر غربي گاهي به آن گرفتار مي شود و نقاط ضعف بشر را حقايق قابل تحمل مي داند و انسانهايي را كه نمي خواهند يا نمي توانند به بالا عروج كنند به
نسبت دين و هنر «نسبت دين و هنر مانند نسبت دين و زندگي است. زيرا هنر قسمتي از آن است. همان طور كه دين براي زندگي ارزش قايل است براي هنر نيز ارزش قائل است... هنر جزيي از زندگي است. در زندگي انسان از نظر قرآن كارها به شايسته ها و ناشايسته ها تقسيم مي شود(عمل صالح و عمل ناصالح) پس هنر هم مي تواند صالح و غيرصالح باشد.»10ائمه اطهار معيارهاي خوبي اثرهنري را به ما آموخته و آن را نقد نموده اند. هنري مورد تأييد آنان بوده كه موجب تعالي و رشد روح بشر باشد. هنري كه او را از تمايل به هوي و هوس به سوي آسمان معنويات و كمالات ببرد. براي مثال در تاريخ موارد متعددي نقل شده كه پيامبر و امامان - عليهم السلام- به قدرداني از شاعران و اشعار آنان پرداخته و به آنان هدايايي داده اند كه اين خود نشاني از قضاوت آنان در مورد شعر و حكم به خوبي و شايستگي شعر است، يا مثلاً در مواردي ائمه - عليهم السلام- به شاعري پيشنهاد مي كردند بيتي را از شعر خود تغيير دهد يا موضوعات هدف داري را در شعر خود مطرح سازد و مقدمه قصيده را كه براساس سنت مرسوم آن زمان شاعران با تغزل و تشبيب آغاز مي شود در شعر خود نخواند.هنر و تعليم و تربيت تعليم و تربيت براي ساختن انسان است. هرمكتبي كه داراي هدفهاي مشخصي است بايد سيستمي هم براي تعليم و تربيت انسان ارائه دهد؛ برنامه اي كه هم براي فرد و هم براي جامعه كارآمد باشد و ما معتقديم كه اسلام كامل ترين اين مكاتب است و برنامه هاي پيشنهادي آن كامل ترين برنامه هاست كه به تمام جنبه هاي زندگي انسان پرداخته و مطابق فطرت، تمايلات و نيازهاي بشر است.تعليم و تربيت دستورالعملي است كه انسان فرشي را به عرش نزديك كند او را از بند ماديات برهاند و الهي كند. هدف تعليم و تربيت اين است كه هدف از خلقت انسان را كه همان لِيعبُدون است تحقق بخشد. كار هنر نيز در همين راستاست. هنر و تعليم و تربيت با هم همسو هستند. به عبارتي مي توان گفت: هنر يكي از ابزار تعليم و تربيت است. هردو در يك مسير حركت مي كنند و در نهايت بايد به سعادت انسان منتهي شوند.«هوالذي بعث في الاميين رسولاً منهم يتلوا عليهم اياته و يزكيهم و يعلمهم الكتاب و الحكمه.»يزكيهم يعني تزكيه و پاكيزه گرداندن. اين همان پرورش و تربيت است. يعلمهم يعني تعليم و علم آموزي تربيت در نظر انبيا مهم تر است از تعليم و به همين جهت اول در آيه ذكر شده است، تربيت پرورش استعدادهاي نهفته انسان است. تعليم بستر تربيت را هموار مي كند. با تعاريفي كه از هنر ارائه داديم روشن مي شود كه هنر هم مي تواند ابزاري در مسأله تعليم باشد و هم تربيت. با توجه به اينكه مولا علي- عليه السلام- فرمودند: «انّ الله جميلٌ و يحِبُّ الجمال.» و با توجه به اينكه روح بشر مشتق از روح الهي است. «و نفختُ فيهِ مِن رُوحي.» پس انسان كشش و ميل فراوان به سمت زيبايي دارد و هرچه زيبا باشد در انسان نفوذ بيشتري دارد، زيرا با فطرت او سازگاري دارد. بنابراين هنر كه قابل انفكاك از زيبايي نيست مي تواند تأثير بسيار زيادي در روح انسان بگذارد. تعليم و تربيتي كه از كانال هنر سرازير زمين روح آدمي شود حتماً در آن نفوذ خواهد كرد و درخت جانش را حتماً به ثمر خواهد نشاند.هنر ديني «انسان در هستي جايگاهي بلند دارد. عنصريست دوبعدي، قبضه اي از گل زمين و دمي از روح خدا و هركدام به جهتي سوق مي دهد. گاهي مغلوب بعد لجني و گاهي مجذوب كشش الهي. انسان در آفريدن لحظات هبوط يا عروج نقش دارد و با انتخاب مي تواند حالات سقوط يا اوج گيري ميخكوب شدن به زمين(اخلاد الي الارض) يا درخشندگي به نور الهي را براي خود فراهم آورد. وظيفه اي كه هنر اسلامي دارد؛ شناخت اين دو بعد در انسان و ترسيم نقش اراده و انتخاب در حركت در جهت تعالي است. نشان دادن لحظات هبوط يك انسان به عنوان نقطه اوج و عظمت، جنايتي است كه هنر غربي گاهي به آن گرفتار مي شود و نقاط ضعف بشر را حقايق قابل تحمل مي داند و انسانهايي را كه نمي خواهند يا نمي توانند به بالا عروج كنند به