مقدمه معاشرت نیکو بستگی به علم و تعلیم و حلم و تربیت نیکو و عمل صالح ، صبر و تحمل و مهر و محبت و اخلاق حسنه دارد . آنکه علمش بیشتر و تربیتش نیکو تر است عملش صالح تر است و مطمئنا از رذائل اخلاقی همچون خشم و شهوت ، بخل و حسادت ، افراط و تفریط و عصبیت و تکبر و خود بینی به دور است . در این حالت چنین شخصی نه تنها از سلامت جسم وروان برخوردار است بلکه معاشرانش نیز از این چشمه فیاض بهره کافی می برند ، و معاشرت با چنین فردی سعادت دو دنیا را به همراه دارد .از پیامبر ( ص ) روایت شده :« مومنی که با مردم می آمیزد و آزار آنها را تحمل می کند در پیشگاه الهی اجرش بزرگتر است از آن مومنی که با مردم آمیزش ندارد و بر اذیت آنها صبر نمی کند . » درباره معاشرتهای اجتماعی ، حضرت علی ( ع ) در توصیه خود به فرزندشان امام مجتبی ( ع ) چنین فرمود :« به اتکاء روابط دوستانه و رفاقت صمیمانه ، حق برادرت را ضایع مکن ، چه در زمینه تضییع حقوق ، روابط دوستی نابود می شود و آنکس که حقش را تباه ساختی ، برای تو برادر نخواهد شد . » روابط افراد با همدیگر در کلیه سطوح اجتماعی ، باید رفتاری برادرانه و دوستانه باشد همراه با عدل و انصاف ، تا بقاء و دوام یابد و البته در سایه چنین معاشرتهایی جامعه رو به تکامل و امنیت و سعادت پیش می رود . البته هرگز نمی توانیم با تمام افراد جامعه رفتاری برادرانه داشته باشیم مگر اینکه به فرموده خداوند در قرآن کریم گوش جان دهیم و دستورات ایشان را آمیزه گوش خود نماییم . تعداد صفحات 270 word فهرست مقدمه ......................................................................................................................... 1کلیات.................................................................................................................... 2تبیین موضوع ......................................................................................................... 2اهمیت و ضرورت موضوع....................................................................................... 2انگیزه انتخاب موضوع ............................................................................................. 2پیشینه موضوع ........................................................................................................ 3سؤالات ................................................................................................................. 3روش تحقیق .......................................................................................................... 3فرضیه ................................................................................................................... 4چکیده ................................................................................................................... 5فصل اول ......................................................................... 6الف : شناخت لغوی .............................................................................................. 71- معاشرت .......................................................................................................... 72- روابط............................................................................................................... 9ب : کاربرد قرآنی ................................................................................................. 111- معاشرت .......................................................................................................... 112- روابط .............................................................................................................. 12ج : شناخت حوزه معاشرت انسان ......................................................................... 15الف : معاشرت اختیاری ......................................................................................... 15ب : معاشرت اضطراری ........................................................................................ 15الف : معاشرتهای نیک ........................................................................................... 161- خردمند و کریم ............................................................................................... 162- خوش اخلاق ................................................................................................... 163- صادقان ........................................................................................................... 16ب : معاشرتهای بد ................................................................................................ 171- کافران ............................................................................................................ 172- استهزاء گران دین ............................................................................................ 183- فاسقان ............................................................................................................ 184- عصیانگران ...................................................................................................... 19چگونگی معاشرت ................................................................................................ 19حفظ عزت انسانی در روابط و معاشرت ................................................................ 20اعتدال در معاشرت ............................................................................................... 21د : هدف از معاشرت ............................................................................................ 21هـ : انواع معاشرت ............................................................................................... 22فصل دوم ......................................................................... 24بخش اول : آداب معاشرت در حوزه عمومی ......................................................... 25الف : آداب وارد شدن به خانه .............................................................................. 26مقدمه .................................................................................................................... 26استیذان .................................................................................................................. 26امنیت و آزادی در محیط خانه ................................................................................. 29کنترل نگاه ............................................................................................................. 33چشمهای بی بها ..................................................................................................... 332- آداب سلام و تحیت ....................................................................................... 36اهمیت سلام نمودن در قرآن ................................................................................... 36اهمیت سلام نمودن در سنت ................................................................................... 37کیفیت سلام وتحیت ............................................................................................... 39فلسفه سلام کردن .................................................................................................. 40آداب فقهی سلام کردن ........................................................................................... 42لزوم پاسداری از این سنت اسلامی ......................................................................... 433- آداب غذا خوردن ........................................................................................... 45بخش دوم : بررسی معاشرت در حوزه مسلمانان ..................................................... 48مقدمه .................................................................................................................... 49بررسی معاشرت مسلمانان از دیدگاه قرآن ................................................................ 491- مسالمت و بخشش ........................................................................................... 502- فرو بردن خشم و احسان ................................................................................. 533- دوری از تکبر و فخر فروشی ............................................................................. 554- پرهیز از بدگویی و عیب جویی .......................................................................... 565- صداقت ........................................................................................................... 596- دوری از تمسخر و گمان بد ............................................................................... 59بررسی معاشرت مسلمانان از دیدگاه روایات ............................................................. 63 اعتدال ودوری از حسادت وتملق ............................................................................ 63حق مسلمان بر مسلمان ........................................................................................... 65محبت , مهم ترین عامل در معاشرتها ....................................................................... 66انفاق مال برای رضای محبوب ................................................................................. 70بخش سوم : آداب معاشرت در حوزه خانواده و خویشاوندان ................................. 73مقدمه .................................................................................................................... 741- آداب معاشرت با والدین و فرزندان ....................................................................... 75مقدمه .................................................................................................................... 75الف - آداب معاشرت با والدین .............................................................................. 76معاشرت با والدین از دیدگاه قرآن ........................................................................... 76وظایف فرزندان ..................................................................................................... 76دقت فوق العاده در احترام به پدر و مادر .................................................................. 79احسان به والدین .................................................................................................... 80دعا برای پدر و مادر ............................................................................................... 82معاشرت با والدین از دیدگاه روایات ....................................................................... 85معاشرت با پدر از دیدگاه روایات ............................................................................ 86حق پدر بر فرزند ................................................................................................... 86معاشرت با مادر از دیدگاه قرآن ............................................................................... 87معاشرت با مادر از دیدگاه روایات ........................................................................... 88هشدارها در مورد والدین ........................................................................................ 89نیکی به والدین در حیات و ممات ........................................................................... 91افضل اعمال در ارتباط با والدین .............................................................................. 91اقسام پدران ........................................................................................................... 91 پیامبر ( ص ) و حضرت علی ( ع ) دو پدر این امت اسلامی .................................. 92ب - روابط و وظایف متقابل والدین به فرزندان......................................................... 95بررسی وظایف والدین و فرزندان از دیدگاه قرآن ...................................................... 95بررسی وظایف و حق فرزند از دید گاه روایات ....................................................... 99محبت به فرزند ...................................................................................................... 99اجرای عدالت ........................................................................................................ 100توجه بیشتر به دختر ................................................................................................ 101ب : آداب معاشرت زوجین ................................................................................... 102مقدمه .................................................................................................................... 102بررسی معاشرت زوجین از دیدگاه قرآن ................................................................... 1031- وفاداری به پیمان ازدواج ................................................................................... 1032- مودت و مهربانی و ایجاد آرامش ........................................................................ 1033- حفظ و پوشانیدن عیوب یکدیگر ........................................................................ 106ادای حقوق یکدیگر ................................................................................................ 107معاشرت نیکو ........................................................................................................ 116هدایت و فضاسازی معنوی ..................................................................................... 118حق همسر در روایات ............................................................................................ 119نظر ابن مسکویه رازی درباره معاشرت با همسر ( زوجه ) ......................................... 1203- آداب معاشرت در حوزه خویشاوندان .............................................................. 122بررسی معاشرت در حوزه خویشاوندان از دیدگاه قرآن .............................................. 1231- رعایت تقوای الهی ............................................................................................ 1232- صله رحم ......................................................................................................... 1233- احسان ............................................................................................................. 1244- انفاق ................................................................................................................ 126معاشرت با خویشاوندان از دیدگاه روایات ................................................................ 129قطع رحم از دیدگاه قرآن ........................................................................................ 130زیان کاران واقعی ................................................................................................... 134اهمیت صله رحم در اسلام....................................................................................... 136قطه رحم نشانه فسق .............................................................................................. 137اولو النهی از دیدگاه پیامبر ( ص ) ........................................................................... 138عاقبت قطع از دیدگاه روایات ................................................................................. 139ائمه معصومین ( ع ) مصداق اولوالارحام .................................................................. 139آداب معاشرت با ارحام هم کیش ............................................................................. 1414- آداب معاشرت برادران و خواهران ................................................................... 143انواع نسبت ............................................................................................................ 143انواع اخوت ........................................................................................................... 143بررسی معاشرت با خواهران و برادران نسبی و رضاعی از دیدگاه روایات .................... 144رعایت حقوق خواهران و برادران ............................................................................ 144بخش چهارم : آداب معاشرت در حوزه مرتبطان غیر خویشاوند .............................. 145الف : معاشرت با همسایگان .................................................................................. 146مقدمه .................................................................................................................... 146معاشرت با همسایگان ............................................................................................. 146انواع همسایه و حقوق آنها ...................................................................................... 149حق همسایه از دیدگاه روایات ................................................................................. 149روابط همسایگان و حقوق آنان بر یکدیگر ................................................................ 151حد همسایگی ........................................................................................................ 152عاقبت همسایه آزاری ............................................................................................. 152رفتار با همسفر ذمی ( صاحب بالجنب ) .................................................................. 153پرهیز از مصاحبت بعضی از هم نشین ها .................................................................. 1532- معاشرت با دوستان .......................................................................................... 155آداب معاشرت در حوزه دوستی .............................................................................. 155آیین دوست یابی از نظر دیل کارنگی ....................................................................... 158آیین دوست یابی از دیدگاه قابوسنامه و حکما و بزرگان ............................................ 159لقمان حکیم و وصیت او به پسرش پیرامون دوستی ................................................... 160صفات و ویژگیهای دوست خوب در اسلام .............................................................. 160آداب رفاقت .......................................................................................................... 1643- معاشرت با معلمان و مربیان .............................................................................. 166معاشرت با مربی از دیدگاه قرآن .............................................................................. 166معاشرت با مربی از دیدگاه روایات .......................................................................... 168لزوم دقت در انتخاب استاد ..................................................................................... 1694- معاشرت با مومنان و برادران دینی .................................................................... 171الف - اصلاح بین مردم و عدالت ورزی .................................................................. 171ب- اخوت و تقوی ................................................................................................ 173د- برآوردن نیازهای مومنان ..................................................................................... 1815- معاشرت با مسئولان و نهادهای اجتماعی ........................................................... 184الف - رعایت حقوق متقابل .................................................................................... 184ب- حفظ وحدت و نظم عمومی ............................................................................. 185ج- پیروی از فرمانروایان صالح ............................................................................... 186د- عدم توجه به گزارش فاسقان .............................................................................. 187رعایت ادب گفتار دربرابر پیامبر ( ص ) ................................................................... 189بخش پنجم : آداب معاشرت در حوزه غیر مسلمانان ............................................... 192مقدمه .................................................................................................................... 192اصل عدم تسلط کفار بر مسلمانان ............................................................................ 192انواع کافران ........................................................................................................... 193کفار غیر محارب ( غیر جنگنده ) ............................................................................. 193احسان به کفار غیر حربی ........................................................................................ 194معاشرت با کافران غیر حربی ( سالم ) ..................................................................... 194تعادل در روابط با کافران غیر حربی ........................................................................ 196تعادل در محبت ..................................................................................................... 196نهی از دوست داشتن والدین کافر از دیدگاه قرآن ..................................................... 197معاشرت با کافر ذمی .............................................................................................. 201چگونگی معاشرت با اهل ذمه .................................................................................. 205معاشرت با کافران حربی از دیدگاه قرآن .................................................................. 206مبارزه با کفر .......................................................................................................... 209مقاومت درجنگ با کفار ........................................................................................ 210خلاصه و نتیجه گیری ............................................................................................. 215همنوع دوستی ولی نه به هر بها ............................................................................... 215فصل سوم : جایگاه ، آثار و پیامدهای معاشرت ................................. 217بخش اول : انسان موجودی اجتماعی ..................................................................... 218مقدمه .................................................................................................................... 218آیا انسان بالطبع اجتماعی است ................................................................................ 219اجتماعی شدن فرد ................................................................................................. 222بخش دوم : جایگاه روابط اجتماعی از نظر اسلام ................................................... 224بخش سوم : آثار روانشناختی آداب معاشرت ......................................................... 228اهمیت گفتار در ارتباطات ....................................................................................... 229الف : تاثیر گفتار .................................................................................................... 231ضرورت توجه به سطح مخاطب در گفتار ................................................................. 232ب : تاثیرات رفتاری ............................................................................................... 238عدم افشای « اسرار » یا گفتار بیرون از حد تحمل ..................................................... 239انطباق کردار با گفتار شرط اصلی تاثیر گفتار ............................................................. 240نقش معاشرت در برآوردن نیازهای اساسی ............................................................... 242نیاز به محبت ......................................................................................................... 243نیاز به بستگی و تعلق به گروه ................................................................................. 244نیاز به بیان و ابراز خود ........................................................................................... 245نقش معاشرت در رشد اجتماعی .............................................................................. 255نقش معاشرت در توسعه ارتباط با دیگران ................................................................ 256نقش معاشرت در رشد اخلاقی ................................................................................ 257رشد و توسعه تمایلات به گروهها و موسسات اجتماعی ............................................ 259نقش معاشرت در احساس نشاط وسرزندگی ( شادمانی و سرور ) ............................. 264 خلاصه و نتیجه گیری فصل ................................................................................... 265نتیجه رساله ........................................................................................................... 267منابع و مأخذ ........................................................................................................ 270