چکیده مديران و معلمان براي کسب موفقيت در ارتقاي کيفيت اجراي برنامههاي درسي، به دانش و اطلاعاتي گسترده نياز دارند؛ دانش و اطلاعاتي که از منابع موثق و معتبر قابل حصول باشد. مدارس و کلاسهاي درس امروز، بسيار ناهمگنتر و پيچيدهتر از مدارس و کلاسهاي گذشتهاند. بهدليل وجود تفاوتهاي فردي و فرهنگي، چهدر جامعهي دانشآموزي و چهدر جامعهي معلمان و کارکنانمدارس، و نيز بهدليل چندوجهيبودن فرهنگ و محيط مدارس و کلاسها، معلمان و مديران مدارس بهعنوان رهبران آموزش و سکانداران چرخهي يادگيري، با چالشهاي متعدد و متنوع رو به رو هستند. کلید واژه ارتقا کیفیت درسی یادگیری مفاهیم آموزش مقدمه چگونگي رويا رويي با معضلات و چالشها، بدون شک در کيفيت اجراي برنامههاي درسي، بهعنوان مهمترين مؤلفه ي مسئوليتي و کاري مؤثر است. در اين دوره از انتشار مجله (دوره‌ي بيست و پنجم) کوشش بر اين است که در هر شماره چند نکته يا توصيهي کليدي ارائه شود که بهطور عام راهگشاي ارتقاي کيفيت اجراي برنامههاي درسي در مدارس و کلاسهاي درس باشد؛ نکتههايي که حاوي اصول و بايستهها در جهت تحقق هدفهاي برنامههاي درسي باشد و در نهايت به کسب درجات بالاي کيفيت اجرا در مدارس بينجامد. تاريخچه تكوين تدریس در ايران باستان آموزش در آتشكده‌ها صورت مي‌گرفت و پيشوايان ديني بعد از پدر و مادر نخستين آموزگاران به شمار مي‌آمدند. روش آموزش، شفاهي، حفظي و تلقيني بود.1 و برنامه تحصيلي عبارت بود از: خواندن، نوشتن، حساب كردن و مطالب زباني آموخته مي شد. در دوره‌ي هخامنشي، ايرانيان عقيده داشتند همانطور كه بايد براي ادامه زندگي كار كنند براي خواندن متون مذهبي هم بايد خواندن و نوشتن را فرا بگيرند. 2 آموزش در اين دوران به دو صورت ارايه مي‌شد، يكسري حفظ و تكرار و آموزش مفاهيم كتاب اوستا و ديگري آموزش عملي كه شامل اسب سواري، تيراندازي، شكار، چوگان بازي، كشتي، زوبين اندازي و شنا بود. 3 در دوره سلطنت کوروش مدارس هنري تأسيس گشت، استرابون منشي اسكندر مي‌‌گويد: مدارس هنري كه كوروش به وجود آورد كار آموزان را براي نقاش و مجسمه‌سازي و كاشي سازي و چيني سازي و سازي پرورش مي‌داد، ولي بعد از اينكه داريوش به سلطنت رسيد در آن مدارس صنايع دستي رسيد در آن مدارس صنايع دستي ديگر هم به كارآموزان آموخته شد، از قبيل قاليبافي، نجاري، منبت كاري، پارچه بافي و قلاب دوزي. 4 همانطور كه از اسناد و مدارك به جا مانده بر مي‌آيد آموزش عملي از دير باز در ايران باستان رايج و مرسوم بوده است. در رم باستان نيز معلمان رومي در فن تعليم بر حافظه و تكرار بسيار تكيه مي‌كردند، اما در دوران شكوفايي فرهنگ روش آموزش در غرب به دست انديشمندان و آموزش شناسان افتاد و در نتيجه هرروز به بالندگي آن افزوده شد. 5 در مكاتب مختلف فلسفي نيز به تناسب مباني فلسفي، هستي شناسي، ارزش شناسي و شناخت شناسي تعاريف خاصي از تدريس به عمل آورده‌اند. لذا در هر مكتب فلسفي شيوه ارايه و بهره‌گيري از الگوهاي تدريس خاصي مورد نظر است. از نظر ايدآليستها1 تدريس تنها ارايه اطلاعات و حقايق به شاگردان نيست. بلكه منظور از آن كمك به شاگردان است تا اطلاعات به دست آمده را به صورت منسجم كليت بخشيده و با معني سازند. ايمانويل كانت 2 معتقد است براي پرورش عقل باید به شيوه‌ي سقراط عمل كنيم. شيوه‌ي سقراط همان شيوه ديالكتيك است لوءیس آنتز3 و دونالدباتلر4 از ايدآليستهاي مشهور معاصر ديالكتيك را به عنوان روش اساسي آموزش مطرح مي سازند. به اعتقاد واقع‌گرايان5 شيوه‌هاي تدريس بايد مبتني بر يافته‌هاي روان شناختي باشد. البته در ديدگاه واقع گرايان تعقلي6 روش‌هاي تدريس مبتني بر نگرشهاي روان شناسان شناختي ‹‹ گشتالتي›› ودر ديدگاه واقع گرايان طبيعي 7 يا علمي تدريس بايد مبتني بر نگرشهاي روان شناسان ‹‹رفتارگرا››8 است و بر شيوه‌هاي آزمايشي و مشاهد و تجربيات حسي تأكيد دارند. عمل گرايان9 روش اساسي تعليم و تربيت را همان شيوه تحقيق و تفكر مي‌دانند. به عبارت ديگر از نظر اين مكتب، شاگردان بايد تحت هدايت و راهنمايي معلم خود، تفكر انتقادي را در خود پرورش دهند. آنها بايد در جريان يادگيري و فعاليتهاي كلاسي دست به تلاشي آگاهانه و معني‌دار بزنند.