پيشگفتار ايران يكي از قديمي ترين گاهواره هاي تمدن است و معماري و شهرسازي، دست كم از چهار هزار سال قبل در اين سرزمين متداول بوده است. آثار شامخ معماري و بقاياي قصرها و شهرهاي باستاني و دوام و بقاي شگفت انگيز تعدادي از كهن ترين نمونه هاي ساختماني و شهرسازي حكايت از تطّور و شكوفايي اين فن ظريف و زيبا در كشور ما مي كند. هنوز بيگانگان با شگفتي و اعجاب از ويرانه هاي در خور مباهات تخت جمشيد ديدن مي كنند. ساختمانها، ميدانها، مساجد و گلدسته هاي شهر نام آور اصفهان در صدر فهرست جاهاي ديدني و مورد توجه سياحاني قرار دارد كه هر سال راهي خاور زمين مي شوند.([1]) سرٌ پايداري شگرف اين آثار باستاني و تاريخي كه در موارد عديده اي حتي در خور استفاده براي مردم اين روزگار هستند، مانند شبستان و صحن مساجد قديمي چند صد ساله شيراز و اصفهان و از مهمتر آستان قدس رضوي و امثالهم را بايد در كوشندگي، دقت نظر، انتخاب مواد و مصالح مناسب و بادوام و موشكافي سازندگان آن جست كه طبعاً وقوف و تبحرشان را در فن معماري بيان مي كند. طي شصت سال اخير فن معماري و ساختمان و شهرسازي در ايران دگرگون شد. پس از يك دوره دويست ساله فترت كه آشوبها و جنگهاي داخلي و خارجي به معماران ايراني فرصت خلق آثار بي همتايي مانند ساخته هاي دوران صفوي را نمي داد، به تدريج با شكل گيري دانش نوين معماري در ايران، تحصيل و تجربه دانشجويان ايراني در خارج و تأسيس دانشكده هاي فني و مهندسي، احداث ساختمان و سازه وارد مرحله تحول نويني شد و چهرهء شهرهاي ايران دگرگون شد. آميزه هايي از سبكهاي معماري باستاني-اسلامي و اروپايي در ساختمانهاي رفيع و با عظمت دولتي، بانكها و شهرسازي پديد آمد. مي توان پذيرفت كه مهندسان ساختماني و شهرسازي اروپايي مانند آلمانها، ايتالياييها، چكها و فرانسويها كه در خلال سالهاي 1320ـ1310 در فعاليتهاي ساختماني ايران به كار گمارده شده بودند، گامهاي نخستين را برداشتند. پيش از آن در دوران قاجار، گرچه آثاري به وجود آمد، امٌا اين آثا هرگز به پاي دوران صفوي نمي رسيد و از ديدگاه بعضي از آگاهان، نشانهء انحطاط فن معماري اصيل ايران به شمار مي رفت.
پيشگفتار ايران يكي از قديمي ترين گاهواره هاي تمدن است و معماري و شهرسازي، دست كم از چهار هزار سال قبل در اين سرزمين متداول بوده است. آثار شامخ معماري و بقاياي قصرها و شهرهاي باستاني و دوام و بقاي شگفت انگيز تعدادي از كهن ترين نمونه هاي ساختماني و شهرسازي حكايت از تطّور و شكوفايي اين فن ظريف و زيبا در كشور ما مي كند. هنوز بيگانگان با شگفتي و اعجاب از ويرانه هاي در خور مباهات تخت جمشيد ديدن مي كنند. ساختمانها، ميدانها، مساجد و گلدسته هاي شهر نام آور اصفهان در صدر فهرست جاهاي ديدني و مورد توجه سياحاني قرار دارد كه هر سال راهي خاور زمين مي شوند.([1]) سرٌ پايداري شگرف اين آثار باستاني و تاريخي كه در موارد عديده اي حتي در خور استفاده براي مردم اين روزگار هستند، مانند شبستان و صحن مساجد قديمي چند صد ساله شيراز و اصفهان و از مهمتر آستان قدس رضوي و امثالهم را بايد در كوشندگي، دقت نظر، انتخاب مواد و مصالح مناسب و بادوام و موشكافي سازندگان آن جست كه طبعاً وقوف و تبحرشان را در فن معماري بيان مي كند. طي شصت سال اخير فن معماري و ساختمان و شهرسازي در ايران دگرگون شد. پس از يك دوره دويست ساله فترت كه آشوبها و جنگهاي داخلي و خارجي به معماران ايراني فرصت خلق آثار بي همتايي مانند ساخته هاي دوران صفوي را نمي داد، به تدريج با شكل گيري دانش نوين معماري در ايران، تحصيل و تجربه دانشجويان ايراني در خارج و تأسيس دانشكده هاي فني و مهندسي، احداث ساختمان و سازه وارد مرحله تحول نويني شد و چهرهء شهرهاي ايران دگرگون شد. آميزه هايي از سبكهاي معماري باستاني-اسلامي و اروپايي در ساختمانهاي رفيع و با عظمت دولتي، بانكها و شهرسازي پديد آمد. مي توان پذيرفت كه مهندسان ساختماني و شهرسازي اروپايي مانند آلمانها، ايتالياييها، چكها و فرانسويها كه در خلال سالهاي 1320ـ1310 در فعاليتهاي ساختماني ايران به كار گمارده شده بودند، گامهاي نخستين را برداشتند. پيش از آن در دوران قاجار، گرچه آثاري به وجود آمد، امٌا اين آثا هرگز به پاي دوران صفوي نمي رسيد و از ديدگاه بعضي از آگاهان، نشانهء انحطاط فن معماري اصيل ايران به شمار مي رفت.