سرآغاز: گردشگري، يكي از پوياترين فعاليت‌هاي اقتصادي عصر حاضر است كه نقش مهمي در توسعه پايدار محلي ايفا مي‌كند. اين صنعت از طريق تركيب و به‌كارگيري همزمان منابع داخلي و خارجي منافع اجتماعي، اقتصادي، زيست‌محيطي و فرهنگي زيادي را به همراه دارد. در بسياري از كشورها، امروزه گردشگري نيروي اصلي بهبود و رشد اقتصادي كشور محسوب شده و با فراهم آوردن فرصتي راهبردي به اقتصاد محلي تنوع بخشيده، موجب اشتغالزايي شده، ايجاد درآمد مي‌كند و باعث افزايش ارزش منابع وارد شونده به محيط محلي مي‌شود. از اين رو گردشگري، يك گزينه اوليه در امر توسعه به حساب مي‌آيد و اركان مهم آن عبارتند از: محيط زيست و فرهنگ محلي در كنار رضايت و موافقت محلي براي پذيرش گردش. گردشگري و توسعه محلي يك قلمرو رشد گردشگري در خلال دهه‌هاي اخير، به گونه‌اي بوده كه در مناطق مختلف دنيا به وضوح ديده شده است. فرآيند جهاني‌سازي به طور مشخص توسعه اين بخش را تحت‌تاثير قرار داده و مرزها را به عنوان يكي از مشكلات مهم براي آن از بين برده است. حركت‌هاي جمعيت و منابع، عوامل دخيل در اين تحول محسوب شده و اثبات مي‌كنند گردشگري ظرفيت بالايي براي تاثيرگذاري داشته و مي‌تواند طلايه‌دار توسعه اقتصادي و اجتماعي در قلمروهاي مختلف باشد. زير بخش‌هاي اقتصادي كمي وجود دارند كه از چنين انعطاف‌پذيري و قابليت انطباق با محيطي كه در آن عمل مي‌كنند، بهره‌مند باشند و اين دليل ارتباط مبحث گردشگري با موقعيت‌هاي راهبردي براي توسعه محلي است، اما گردشگري، ارتباط تنگاتنگي با ساير عوامل اقتصادي دارد و عوامل مختلف دست به دست هم مي‌دهند تا كشوري، از مسير گردشگري به موفقيت‌هاي اقتصادي برسد. در چارچوب گفتمان‌هاي اشتغالزايي و سرمايه‌گذاري، نيز گردشگري مي‌تواند ابزار مهمي براي توسعه ثروت باشد. فراتر از اين، گردشگري تاثيرات مثبتي در تقويت ارزش‌هاي بومي منطقه، اثبات ارزش‌هاي فرهنگي محلي، گشودن جوامع محلي به روي تاثيرات خارجي و توسعه توان بالقوه يك قلمرو مي‌گذارد كه شايان توجه است. اما چگونه؟ ايجاد شرايط لازم براي فعاليت اين منطقه به عنوان منطقه گردشگري فرآيند پيچيده‌اي است و مشكلات فراروي آن اغلب از به كمال رسيدن و ايده‌آل شدنش جلوگيري مي‌كند. عملكرد صحيح يك منطقه هدف گردشگري، به طور مستقيم و انحصاري به تعداد گردشگراني كه از آن بازديد مي‌كنند برنمي‌گردد، بلكه اين عدد صرفا يك شاخص و دستاورد است و نبايد مرجع قرار گيرد و يا به عنوان نقطه‌اي براي آغاز تفسير چرخه زندگي پيچيده يك منطقه گردشگري انتخاب شود. از سوي ديگر، ايجاد يك منطقه هدف جديد درون جريان‌ها و شبكه‌هاي موجود در بازار، كار ساده‌اي نيست و فروش چيزي كه تازه آغاز به فعاليت كرده، مشكلات زيادي را به دنبال دارد. از اين رو، نهادهاي اجرايي محلي، بايد در جهت ارتقاي وضعيت بافت اجتماعي – اقتصادي فعاليت كنند، به نحوي كه در سرمايه‌گذاران منطقه براي سرمايه‌گذاري در زيرساخت‌هاي مربوط به خدمات گردشگري مانند هتل، رستوران و ... انگيزه ايجاد كنند. گردشگري و اشتغالزايي توان بالقوه گردشگري براي اشتغالزايي، يكي از ويژگي‌هاي مهم اين صنعت است. خدمات زيادي در بخش گردشگري تاكنون به وجود آمده است و ظرفيت بالايي براي ايجاد خدمات جديد ديگر نيز وجود دارد و از اين گذشته، گردشگري توان جذب نيروهاي مازاد ساير بخش‌هاي اقتصادي را نيز دارد. اما يكي از مشكلات نگران‌كننده در اين عرصه استخدام كنترل‌نشده و بي‌رويه نيروهاي غيرمتخصص است و اين امر در درازمدت مي‌تواند به افت شديد كيفيت خدمات ارائه‌شده در اين بخش و كاهش مطلوبيت و به تبع ارزش آن در بازار منجر شود. دلايل شكل‌گيري چنين وضعيتي متعدد است از جمله اينكه در مناطقي شرايط اقتصادي نابسامان موجب مي‌شود كه قسمتي از نيروهاي كار متعلق به بخش‌هاي ديگر به بخش گردشگري انتقال پيدا كنند و تبديل به مجريان تورهاي كوچك شوند. اين تغيير ناگهاني آن قدر سريع اتفاق مي‌افتد كه برنامه‌هاي آموزشي صحيح و كارآمد نمي‌تواند براي آن پيش‌بيني شود. همچنين در مناطقي كه هيچ سنتي در زمينه گردشگري وجود ندارد، فعاليت‌هاي گردشگري به طور غريزي سامان يافته و اين آفتي است كه به ويژه در زمينه گردشگري روستايي زياد به چشم مي‌خورد. به اين ترتيب تخصص‌گرايي مورد غفلت واقع مي‌شود و در اينجا هم دوباره اهميت دخالت به هنگام نهادهاي اجرايي عمومي در برگزاري دوره‌ها و برنامه‌هاي آموزشي خود را نشان مي‌دهد. صنعت گردشگري، ساختاري است كه از مجموعه اجزاء و عوامل سخت افزاري و نرم افزاري تشكيل شده است كه درك مفاهيم تشكيل دهنده اين ساختار ما را در ايجاد اين صنعت و شناخت اجزاي آن و برآورد نياز به سرمايه، نيروي انساني، زيرساخت ها، آموزشها و پژوهشها ياري مي رساند كه بدون درك ساختار مورد نظر نمي توانيم انتظار عملكردها و رفتارهاي مناسب داشته باشيم. ايجاد صلح يكي از اجزاي مهم مقوله گردشگري است كه موجب وحدت ملي در كشورهاي چند قومي در راستاي بازديد اقوام مختلف از سرزمين، فرهنگ، آداب و رسوم و ميراث فرهنگي و تاريخي يكديگر و شناخت و تفاهم بيشتر و در نتيجه وحدت و وفاق ملي مي گردد. مسير و مقصد گردشگري از ديگر اجزاء صنعت گردشگري است كه در اين راستا به شاخه هاي مختلف مذهبي، طبيعت گردي، درماني و تاريخي و فرهنگي تقسيم مي رسيم كه در گذشته مقصد بيشتر جهانگردان درون تمدني و فرهنگي بوده است كه در حال حاضر به گردشگري بين المللي در شاخه هاي متعدد تبديل شده است. كسب اطلاعات گردشگري در گذشته بسيار ناقص بوده كه در حال حاضر مي توان از طريق مختلف توسط آژانسهاي مسافرتي، كتاب، روزنامه و سيستم ارتباطي ماهواره اي و اينترنت همه اطلاعات مورد نياز را اخذ نمود كه در اين راستا نقش مهم تبليغات در جذب گردشگر بسيار پررنگ مي نمايد. براي توسعه امر گردشگري در كشورهاي مختلف تدابير مختلفي انديشيده شده است كه نمونه آن مي توان به كشور ايران در گذشته اشاره كرد كه در محدوده زماني از گردشگري كاركنان دولت حمايت مي شد و در اين راستا بسياري از نهادها و سازمانهاي دولتي در محلهاي مناسب گردشگري، اماكن ويژه اي براي كاركنان خود ساخته و يا اجاره مي كردند كه كارمندان و خانواده آنان در مدت معيني از امكانات اقامتي رفاهي دولتي و سازماني استفاده كنند كه خود اين امر نوعي محدوديت در محل مسافرت را پيش مي آورد كه نمونه بارز آن مي توان سفر به شمال ايران و مشهد را در خصوص كارمندان ادارات و شركتهاي دولتي نام برد كه اين روند به معني ايجاد امكانات و اقامتگاههاي دولتي و تعيين مقصد گردشگري مي باشد كه عملا دولت، شهرها و استانهايي را از درآمدهاي گردشگري برخوردار كرده است.
سرآغاز: گردشگري، يكي از پوياترين فعاليت‌هاي اقتصادي عصر حاضر است كه نقش مهمي در توسعه پايدار محلي ايفا مي‌كند. اين صنعت از طريق تركيب و به‌كارگيري همزمان منابع داخلي و خارجي منافع اجتماعي، اقتصادي، زيست‌محيطي و فرهنگي زيادي را به همراه دارد. در بسياري از كشورها، امروزه گردشگري نيروي اصلي بهبود و رشد اقتصادي كشور محسوب شده و با فراهم آوردن فرصتي راهبردي به اقتصاد محلي تنوع بخشيده، موجب اشتغالزايي شده، ايجاد درآمد مي‌كند و باعث افزايش ارزش منابع وارد شونده به محيط محلي مي‌شود. از اين رو گردشگري، يك گزينه اوليه در امر توسعه به حساب مي‌آيد و اركان مهم آن عبارتند از: محيط زيست و فرهنگ محلي در كنار رضايت و موافقت محلي براي پذيرش گردش. گردشگري و توسعه محلي يك قلمرو رشد گردشگري در خلال دهه‌هاي اخير، به گونه‌اي بوده كه در مناطق مختلف دنيا به وضوح ديده شده است. فرآيند جهاني‌سازي به طور مشخص توسعه اين بخش را تحت‌تاثير قرار داده و مرزها را به عنوان يكي از مشكلات مهم براي آن از بين برده است. حركت‌هاي جمعيت و منابع، عوامل دخيل در اين تحول محسوب شده و اثبات مي‌كنند گردشگري ظرفيت بالايي براي تاثيرگذاري داشته و مي‌تواند طلايه‌دار توسعه اقتصادي و اجتماعي در قلمروهاي مختلف باشد. زير بخش‌هاي اقتصادي كمي وجود دارند كه از چنين انعطاف‌پذيري و قابليت انطباق با محيطي كه در آن عمل مي‌كنند، بهره‌مند باشند و اين دليل ارتباط مبحث گردشگري با موقعيت‌هاي راهبردي براي توسعه محلي است، اما گردشگري، ارتباط تنگاتنگي با ساير عوامل اقتصادي دارد و عوامل مختلف دست به دست هم مي‌دهند تا كشوري، از مسير گردشگري به موفقيت‌هاي اقتصادي برسد. در چارچوب گفتمان‌هاي اشتغالزايي و سرمايه‌گذاري، نيز گردشگري مي‌تواند ابزار مهمي براي توسعه ثروت باشد. فراتر از اين، گردشگري تاثيرات مثبتي در تقويت ارزش‌هاي بومي منطقه، اثبات ارزش‌هاي فرهنگي محلي، گشودن جوامع محلي به روي تاثيرات خارجي و توسعه توان بالقوه يك قلمرو مي‌گذارد كه شايان توجه است. اما چگونه؟ ايجاد شرايط لازم براي فعاليت اين منطقه به عنوان منطقه گردشگري فرآيند پيچيده‌اي است و مشكلات فراروي آن اغلب از به كمال رسيدن و ايده‌آل شدنش جلوگيري مي‌كند. عملكرد صحيح يك منطقه هدف گردشگري، به طور مستقيم و انحصاري به تعداد گردشگراني كه از آن بازديد مي‌كنند برنمي‌گردد، بلكه اين عدد صرفا يك شاخص و دستاورد است و نبايد مرجع قرار گيرد و يا به عنوان نقطه‌اي براي آغاز تفسير چرخه زندگي پيچيده يك منطقه گردشگري انتخاب شود. از سوي ديگر، ايجاد يك منطقه هدف جديد درون جريان‌ها و شبكه‌هاي موجود در بازار، كار ساده‌اي نيست و فروش چيزي كه تازه آغاز به فعاليت كرده، مشكلات زيادي را به دنبال دارد. از اين رو، نهادهاي اجرايي محلي، بايد در جهت ارتقاي وضعيت بافت اجتماعي – اقتصادي فعاليت كنند، به نحوي كه در سرمايه‌گذاران منطقه براي سرمايه‌گذاري در زيرساخت‌هاي مربوط به خدمات گردشگري مانند هتل، رستوران و ... انگيزه ايجاد كنند. گردشگري و اشتغالزايي توان بالقوه گردشگري براي اشتغالزايي، يكي از ويژگي‌هاي مهم اين صنعت است. خدمات زيادي در بخش گردشگري تاكنون به وجود آمده است و ظرفيت بالايي براي ايجاد خدمات جديد ديگر نيز وجود دارد و از اين گذشته، گردشگري توان جذب نيروهاي مازاد ساير بخش‌هاي اقتصادي را نيز دارد. اما يكي از مشكلات نگران‌كننده در اين عرصه استخدام كنترل‌نشده و بي‌رويه نيروهاي غيرمتخصص است و اين امر در درازمدت مي‌تواند به افت شديد كيفيت خدمات ارائه‌شده در اين بخش و كاهش مطلوبيت و به تبع ارزش آن در بازار منجر شود. دلايل شكل‌گيري چنين وضعيتي متعدد است از جمله اينكه در مناطقي شرايط اقتصادي نابسامان موجب مي‌شود كه قسمتي از نيروهاي كار متعلق به بخش‌هاي ديگر به بخش گردشگري انتقال پيدا كنند و تبديل به مجريان تورهاي كوچك شوند. اين تغيير ناگهاني آن قدر سريع اتفاق مي‌افتد كه برنامه‌هاي آموزشي صحيح و كارآمد نمي‌تواند براي آن پيش‌بيني شود. همچنين در مناطقي كه هيچ سنتي در زمينه گردشگري وجود ندارد، فعاليت‌هاي گردشگري به طور غريزي سامان يافته و اين آفتي است كه به ويژه در زمينه گردشگري روستايي زياد به چشم مي‌خورد. به اين ترتيب تخصص‌گرايي مورد غفلت واقع مي‌شود و در اينجا هم دوباره اهميت دخالت به هنگام نهادهاي اجرايي عمومي در برگزاري دوره‌ها و برنامه‌هاي آموزشي خود را نشان مي‌دهد. صنعت گردشگري، ساختاري است كه از مجموعه اجزاء و عوامل سخت افزاري و نرم افزاري تشكيل شده است كه درك مفاهيم تشكيل دهنده اين ساختار ما را در ايجاد اين صنعت و شناخت اجزاي آن و برآورد نياز به سرمايه، نيروي انساني، زيرساخت ها، آموزشها و پژوهشها ياري مي رساند كه بدون درك ساختار مورد نظر نمي توانيم انتظار عملكردها و رفتارهاي مناسب داشته باشيم. ايجاد صلح يكي از اجزاي مهم مقوله گردشگري است كه موجب وحدت ملي در كشورهاي چند قومي در راستاي بازديد اقوام مختلف از سرزمين، فرهنگ، آداب و رسوم و ميراث فرهنگي و تاريخي يكديگر و شناخت و تفاهم بيشتر و در نتيجه وحدت و وفاق ملي مي گردد. مسير و مقصد گردشگري از ديگر اجزاء صنعت گردشگري است كه در اين راستا به شاخه هاي مختلف مذهبي، طبيعت گردي، درماني و تاريخي و فرهنگي تقسيم مي رسيم كه در گذشته مقصد بيشتر جهانگردان درون تمدني و فرهنگي بوده است كه در حال حاضر به گردشگري بين المللي در شاخه هاي متعدد تبديل شده است. كسب اطلاعات گردشگري در گذشته بسيار ناقص بوده كه در حال حاضر مي توان از طريق مختلف توسط آژانسهاي مسافرتي، كتاب، روزنامه و سيستم ارتباطي ماهواره اي و اينترنت همه اطلاعات مورد نياز را اخذ نمود كه در اين راستا نقش مهم تبليغات در جذب گردشگر بسيار پررنگ مي نمايد. براي توسعه امر گردشگري در كشورهاي مختلف تدابير مختلفي انديشيده شده است كه نمونه آن مي توان به كشور ايران در گذشته اشاره كرد كه در محدوده زماني از گردشگري كاركنان دولت حمايت مي شد و در اين راستا بسياري از نهادها و سازمانهاي دولتي در محلهاي مناسب گردشگري، اماكن ويژه اي براي كاركنان خود ساخته و يا اجاره مي كردند كه كارمندان و خانواده آنان در مدت معيني از امكانات اقامتي رفاهي دولتي و سازماني استفاده كنند كه خود اين امر نوعي محدوديت در محل مسافرت را پيش مي آورد كه نمونه بارز آن مي توان سفر به شمال ايران و مشهد را در خصوص كارمندان ادارات و شركتهاي دولتي نام برد كه اين روند به معني ايجاد امكانات و اقامتگاههاي دولتي و تعيين مقصد گردشگري مي باشد كه عملا دولت، شهرها و استانهايي را از درآمدهاي گردشگري برخوردار كرده است.