چکیده:حقوق تجارت از حيث كار بردي ريشه در عرف و رويه هاي بازرگانان دارد. در حقوق عرفي و اروپايي گفته شده است كه در بازارهاي مكاره نخستين قواعد مدون آن شكل گرفته است. بي ترديد نقش فرهنگ ها و باورهاي ديني در آن را نمي توان ناديده گرفت. مثلادر مورد برات بر اساس حقوق كليسايي صدور آن را ربوي و نامشروع مي دانستند و صرفا براي حل مشكلات تجار صدور برات از شهري براي شهر ديگر را براي پيشگيري از دستبرد راهزنان به اموال تجار اجازه دادند. در ايران نيز از حيث عملي حقوق تجارت ريشه در عرف و باورهاي ديني و مذهبي دارد. از نقطه نظر قانونگذاري حقوق تجارت ما تحت تاثير شديد حقوق اروپايي و بلژيك و خصوصا متاثر از حقوق فرانسه است. با وجود اينكه فرانسه پس از كد ناپلئون چندين مرتبه قانون تجارت را اصلاح كرده اند.در قانون ما هنوز برخي مواد كد ناپلئون باقي است. صرف نظر از برخي مقررات جزيي كه قبل از تصويب قانون تجارت در مواد مقررات جزايي وجود داشت و برخي مقررات موردي مانند مقررات ناظر به چك تضمين شده بانك ملي و امثال آن مهم ترين اقدامات قانونگذاري در باب تجارت ناظر است به قانون تجارت 1310و لايحه اصلاحي1347كه فقط مربوط به شركت هاي سهامي است، همچنين قانون صدور چك كه از سال 1355تاكنون بارها تحت تاثير روزمرّگي ها و به طور عجولانه در سال هاي1372 و1382اصلاح شده است و اخيرا نيز نسخ متعددي براي اصلاح آن مطرح شده است. در اين ميان قانون تصفيه و امور ورشكستگي و قانون ثبت شركت ها را نبايد از نظر دور داشت.همه اين مقررات فرسوده اند و با توجه به مقتضيات تجارت امروز نمي توانند پاسخگوي نيازهاي كشور بزرگ ايران باشند كه در سند چشم انداز20ساله بلند پروازانه به آينده مي نگرد. از نظر عناوين مواد قانوني مساله جوينت ونچرها و گروه هاي اقتصادي با منافع مشترك و عامليت و نمايندگي تجاري و مقررات ضمانتنامه هاي تجاري و گسترش مفهوم فعاليت هاي تجاري به اموال غير منقول و مسائل مربوط به تجزيه و ادغام شركت ها و حذف عنوان شركت هايي كه امروزه كاربرد ندارند و افزودن شركت هايي مانند شركت هاي تك نفره و امكان تشكيل مجامع الكترونيكي و مسائل مربوط به انتشار سهام و اوراق و حفظ حقوق سهامداران اقليت و تعيين تكليف شركت هاي تعاوني و تجاري و پيش بيني امكان ريكاوري معقول شركت هاي در حال ورشكستگي و اصلاح نظام ورشكستگي و... از نكات قابل توجه لايحه است. در مورد اسناد تجاري نيز سعي شده است كه نقش هر يك از اسناد چك،سفته و برات به آنها تخصيص داده شود و از اختلاط مواد و وظايف آنها پيشگيري شود. در اين مورد به كنوانسيون هاي ژنو 1930و1931 و كنوانسيون 1978 توجه شده است.اهداف تحقیقاهداف تحقیق در موارد ذیل خلاصه میگردد:1-تحلیل کارکردهای انتقال اسناد تجاری در لایحه جدید قانون تجارت2-تحلیل و ارزیابی پیامدهای های حقوقی اسناد تجاری توسط اشخاص حقیقی و حقوقی بر اساس قانون جدید3-تحلیل محتوایی لایحه قانون جدید تجارت با قوانین مصوب قبلی تجارت4-1-هدف کاربردیقانونگذار،تجار و بازرگانان و شرکتهای تجاری و بانکها و موسسات اعتباری مهمترین بهره وران تحقیق هستند.5-سوالات تحقیق5 -1-سوالات اصلیمهمترین تحولات و نوآوری لایحه جدید قانون تجارت در مقایسه با قانون تجارت قبلی(1311)در زمینه انتقال اسنادتجاری کدام است ؟5-2-سوالات فرعیانتقال اسناد تجاری درلایحه قانون تجارت چه جایگاهی از نظر حقوقی دارند ؟انتقال اسناد خاص درلایحه قانون تجارت چه جایگاهی از نظر حقوقی دارند ؟ تعداد صفحات 156 word فهرست مطالبعنوان صفحهمقدمه ----------------------------------------------------------------------------------- 11-بیان مساله-------------------------------------------------------------------------------22- مرور ادبیات و سوابق تحقیق------------------------------------------------------------------33- جنبه جديد بودن و نوآوري در تحقيق------------------------------------------------------------34-اهداف تحقیق-----------------------------------------------------------------------------44-1-هدف کاربردی-------------------------------------------------------------------------45-سوالات تحقیق---------------------------------------------------------------------------45 -1-سوالات اصلی--------------------------------------------------------------------------45-2-سوالات فرعی--------------------------------------------------------------------------46-تعریف واژه ها و اصطلاحات فنی و تخصصی-------------------------------------------------------57-روش شناسی تحقیق------------------------------------------------------------------------58-گردآوری داده ها---------------------------------------------------------------------------59- روش ها و ابزار تحلیل داده ها----------------------------------------------------------------5***فصل اول:كليات و مفاهيم***-11- مبحث اول: مفهومو ماهیت اسناد تجاری--------------------------------------------------------71-1-1- گفتار اول:تعریف سند و انواع آن-----------------------------------------------------------71-1-2- گفتار دوم :مفهوم اسناد تجاری------------------------------------------------------------161-1-3- گفتار سوم: حقوق تجارت و مزایای اسناد تجاری-----------------------------------------------171-1-4 -گفتارچهارم :مزایای منحصری اسناد تجاری ---------------------------------------------------18-5-1-1 گفتار پنجم: توثیق اسناد تجاری------------------------------------------------------------19-6-1-1 گفتار ششم: اوصاف حاکم بر اسناد تجاری----------------------------------------------------19-7-1-1گفتار هفتم :ماهیت اسناد تجاری-----------------------------------------------------------21-8-1-1 گفتار هشتم :اسناد تجارتی به معنای خاص ( برات و سفته و چک ) ----------------------------------22-2-2 مبحث دوم:انواع سند تجاری در وجه حامل-----------------------------------------------------28-1-2-1 گفتاراول:چک در وجه حامل-------------------------------------------------------------30-1-1-2-1 بند اول :پیشینه --------------------------------------------------------------------31-2-1-2-1 بند دوم:بخشهای یک چک-------------------------------------------------------------33-3-1-2-1 بند سوم : واژه و ترکیبات آن-----------------------------------------------------------33-4-1-2-1 بند چهارم:انواع چک-----------------------------------------------------------------34-5-1-2-1 بند پنچم: اصطلاحات----------------------------------------------------------------37-6-1-2-1 بند ششم: نکات مهم و قانونی چک------------------------------------------------------38-7-1-2-1 بند هفتم:آمار و ارقام چک در ایران-------------------------------------------------------39-8-1-2- 1 بند هشتم :قانون صدور چک (ماده ۱۰)----------------------------------------------------40-2-2-1 گفتار دوم: سفتهی در وجه حامل----------------------------------------------------------41-1-2-2- 1 بند اول:تعریف سفته-----------------------------------------------------------------41-2-2-2-1 بند دوم:مندرجات قانونی سفته----------------------------------------------------------42-3-2-2-1 بند سوم:سفته بدون نام ---------------------------------------------------------------42-4-3-2-1 بند چهارم :پشت نویسی سفته-----------------------------------------------------------43-5-2-2-1بند پنجم:سقف سفته ----------------------------------------------------------------43-6-2-2-1 بند ششم:تكاليف دارنده سفته ---------------------------------------------------------43-3 - 1مبحث سوم: اصول کلی حاکم بر اسناد تجاری---------------------------------------------------44-1-3- 1گفتار اول: استقلال امضائات--------------------------------------------------------------44-3-3-1 گفتار دوم :عدم استنادبه ايرادات----------------------------------------------------------48-3-3- 1 گفتار سوم:تجریدی بودن---------------------------------------------------------------50-4-3-1 گفتار چهارم :منجر بودن ---------------------------------------------------------------55***فصل دوم:انتقال اسناد تجاری در حقوق ایران***-2فصل دوم:انتقال اسناد تجاری در حقوق ایران-----------------------------------------------------682-1- مبحث اول:جایگاه ظهر نویسان در انتقال سند تجاری و مسئولیت ظهر نویسان------------------------------68-1-1-2گفنار اول: انتقال به منظور دریافت یا واگذاری--------------------------------------------------682-1-2-گفتار دوم: اقسام انتقال سند---------------------------------------------------------------68-1-2-1- 2بند اول -قهری --------------------------------------------------------------------69-2-2-1- 2بند دوم-ارادی---------------------------------------------------------------------69-3-1-2 گفتار سوم: مفهوم ومعنای ظهرنویسی-------------------------------------------------------694-1- 2- گفتار چهارم :شرایط ظهر نویسی----------------------------------------------------------69-1-4-1-2بند اول:شرایط ماهوی ---------------------------------------------------------------69-2-4-1-2بند دوم:شرایط صوری --------------------------------------------------------------69-5-1-3گفتار پنجم:اقسام ظهر نویسی--------------------------------------------------------------70-1-5-1-3بند اول : ظهرنویسی برای انتقال----------------------------------------------------------70-2-5-1-2 بند دوم:ظهرنویسی به منظور وکالت-------------------------------------------------------73-3-5-1-2بند سوم: ظهرنویسی به عنوان تضمین ------------------------------------------------------802-1-6-گفتار ششم:ظهر نویسی وثیقه ای در اسناد تجاری------------------------------------------------822-1-6-1- بند اول:رهن برات ------------------------------------------------------------------822-1-6-2-بند دوم :تنظیم---------------------------------------------------------------------842-1-6-3-بند سوم : واگذاری------------------------------------------------------------------882-1-6-4- بند چهارم : آثار رهن برات------------------------------------------------------------922-1-6-5- بند پنجم:موعد برات قبل از رسیدن دین----------------------------------------------------932-1-6-6- بند ششم: سررسید دین پیش از موعد برات--------------------------------------------------942-1-7-گفتار هفتم: ظهرنويسي براي ضمانت--------------------------------------------------------952-1-7-1- بند اول: تشخیص ظهرنویسی از ضمانت----------------------------------------------------952-1-7-2-بند دوم: ظهرنویسی مشروط------------------------------------------------------------962-1-7-3- بند سوم: تفاوت ظهرنویسی تجاری با انتقال مدنی---------------------------------------------962-1-7-4-بند چهارم:مسئولیت ظهر نویسی برات-----------------------------------------------------962-1-7-5-بندپنجم:طرح دعوای کیفری در اسناد تجاری-------------------------------------------------972-1-7-6- بند ششم : مسئولیت ضامن و مدت ضمان-------------------------------------------------1002-1-7-7-بند هفتم: فایده تشخیص ضامن از ظهرنویس------------------------------------------------104-2-2 مبحث دوم:قواعد حاکم بر انتقال اسناد در وجه حامل----------------------------------------------105-1-2- 2گفتار اول:مقررات حاكم بر سند در وجه حامل-------------------------------------------------105-1-1-2-2 بند اول:سند در وجه حامل از دیدگاه قانون تجارت------------------------------------------105-2-1-2- 2بند دوم:مبنای حقوقی مالکیت حامل (دارنده) -----------------------------------------------1062 -2-2- گفتار دوم:ویژگیهای حقوقی اسناد در وجه حامل---------------------------------------------106-1-2-2-2 بند اول: تصرف سند در وجه حامل، شرط مالکیت آن است--------------------------------------106-2-2-2- 2 بند دوم: اسناد در وجه حامل به وسیلهی)قبض و اقباض(قابل انتقال به غیر هستند----------------------106-3-2-2- 2بند سوم:استحقاق مطالبهی وجه سند------------------------------------------------------107-4-2-2- 2بند چهارم: وصول وجه سند در مقابل رسید-------------------------------------------------107-3-2-2 گفتار سوم: نمونه هایی از اسناد در وجه حامل-------------------------------------------------107-1-3-2- 2 بند اول :سهام بینام شرکتهای بازرگانی موضوع مادهی 39 ق.ا.ت--------------------------------107-2-3-2-2بند دوم:گواهینامهی موقّت سهام بینام موضوع ذیل ماده 39 ق.ا.ت---------------------------------107-3-3-2-2بند سوم:اسناد خزانه----------------------------------------------------------------108-4-3-2-2بند چهارم: ورقهی قرضهی بدون نام موضوع مادهی 52 ق.ا.ت------------------------------------108-5-3-2-2 بند پنجم: برات--------------------------------------------------------------------1082 -3- مبحث سوم: مفقود شدن اسناد در وجه حامل---------------------------------------------------108-1-3-2 گفتار اول:مفقود شدن سند در وجه حامل دارای کوپن-------------------------------------------109-2-3- 2گفتار دوم:مفقود شدن سند در وجه حامل ساده------------------------------------------------109-4- 2مبحث چهارم: قواعد حاکم بر انتقال اسناد در وجه شخص معین---------------------------------------110***فصل سوم:نوآوری های لایحه جدید قانون تجارت***3-فصل سوم:نوآوری های لایحه جدید قانون تجارت--------------------------------------------------115-1-3مبحث اول: بررسی مقررات مدنی و کیفری چک در لایحه جدید تجارت---------------------------------115-1-1-3گفتار اول: جایگاه چک در لایحه تجارت --------------------------------------------------115-2-1-3 گفتار دوم: نوآوری های لایحه تجارت درباره چک--------------------------------------------116-1-2-1-3بند اول:تعریف و انواع چک -----------------------------------------------------------116-2-2-1-3بند دوم:شرایط صدور چک------------------------------------------------------------116-3-2-1-3 بند سوم:تکمیل مندرجات چک---------------------------------------------------------1164-2-1-3–بند چهارم :مواعد قانونی در چک--------------------------------------------------------117-5-2-1-3بند پنجم:ظهرنویسی چک-------------------------------------------------------------1172-3-مبحث دوم: مقررات برات در لايحه اصلاح و بازنگري قانون تجارت------------------------------------1181-2-3-گفتار اول: جایگاه برات در لایحه تجارت ----------------------------------------------------1182-2-3-گفتار دوم: شرایط صدور برات------------------------------------------------------------1193-1-2-3گفتارسوم: تکمیل مندرجات برات--------------------------------------------------------1204-1-2-3گفتارچهارم :مواعد قانونی برات---------------------------------------------------------121-5-1-2-4 گفتارپنجم: ظهر نویسی و مسئولیت ظهر نویس و ضامن برات------------------------------------125***فصل چهارم:نتیجه گیری و پیشنهادات***4- فصل چهارم: نتیجه گیری وپیشنهادات----------------------------------------------------------133-1-4مبحث اول:نتیجه گیری-------------------------------------------------------------------133-2-4مبحث دوم:پیشنهادات--------------------------------------------------------------------137منابع و مأخذ------------------------------------------------------------------------------138