مقدمه:1فصل اول: طرح تحقيق..=.. 2عنوان كامل پژوهش:.=.. 3هدف پژوهش:.......=.. 3اهميت مسئله (نظري علمي):.=... 3سوال ها يا فرضيه هاي پژوهش:3تعريف علمي متغيرهاي مورد بررسي:4مشخص كردن نقش متغيرها....=.... 4طرح پژوهش:4جامعه و گروه نمونه مورد بررسي:4روش نمونه برداري:5ابزار گرد آوري داده ها:5روش تجزيه و تحليل داده ها:5فصل دوم: ادبيات تحقيق......=.... 6مقدمه...=...... 71- منابع طبیعی موجود به خصوص آب و خاک.......................................................................................... 83- ایجاد واریته های مناسب از نباتات مختلف... 8تاریخچه کشاورز.... 9نقش و اهمیت کشاورزی در جامعه. 111- تأمین نیازهای کنونی بدون به مخاطره انداختن توانایی تولید نسل های آینده.... 12نقش و جایگاه بخش کشاورزی در ایجاد اشتغا ل.. 13اهمیت نیروی انسانی ماهردر تولید. 15ساختار و ترکیب شاغلان بخش کشاورزی از نظر سطح سواد. 17اهمیت آموزش و تحقیقات علمی در توسعه کشاورزی.... 18اهمیت نیروی انسانی ماهر و مدیریت............. 20مفهوم ارزش اقتصادی و ارتباط کشاورزی با ارزش افزوده............... 22معرفی مؤسسات و نهادهای عمده تحقیقاتی و آموزش کشاورزی............ 23نقش اطلاعات و آمار در توسعه کشاورزی.. 24وضعیت کلی کشاورزی در کشور........................................................................................................................ 25موقعیت جغرافیایی ایران...................................................................................................................................... 26چه عواملی در تنوع آب و هوایی کشور ما مؤثرند؟. 28سیاست های کشاورزی دولت.............................................................................................................................. 29نگاهی به استان خراسان.. 33خاک شناسی.. 35خاک چیست............................................................................................................................................................ 35شناسایی خاک در ایران........................................................................................................................................ 37پروفیل خاک... 39بافت خاک... 40ساختمان خاک... 40اجزای معدنی خاک................................................................................................................................................ 41هوموس...................................................................................................................................................................... 41ذرات فعال خاک (هوموس و رس)42انواع زمین ها ی زراعتی و طبقه بندی آنها.................................................................................................... 43زمین های آهک دار............................................................................................................................................... 43زمین های بدون آهک........................................................................................................................................... 43واکنش خاک ( قلیائیت یا اسید یت خاک)..................................................................................................... 44اصلاح خاکهای اسیدی – شور و خاکهای قلیا............................................................................................... 46مفاهیم باروری و حاصلخیزی خاک................................................................................................................... 47آبیاری......................................................................................................................................................................... 49وضعیت آب در خاک............................................................................................................................................. 51تعریف آبیاری.. 52روش های مختلف آبیاری..................................................................................................................................... 53سیستم های آبیاری بر دو گونه اند:53آبیاری بارانی............................................................................................................................................................. 56انواع سیستم های آبیاری بارانی......................................................................................................................... 57آبیاری قطره ای....................................................................................................................................................... 59آبیاری زیر زمینی.................................................................................................................................................... 60آبخیزداری................................................................................................................................................................. 62منابع آبهای زیرزمینی............................................................................................................................................ 63چاه ها........................................................................................................................................................................ 63حشره شناسی.......................................................................................................................................................... 64رابطه انسان با حشرات.......................................................................................................................................... 65ارتباط مفید بین انسان و حشرات ( کمک هایی که حشرات به انسان می کنند ):............................ 65ارتباط مضر بین انسان و حشرات:...................................................................................................................... 66روش های مبارزه با آفات نباتی.......................................................................................................................... 67مبارزه فیزیکی.......................................................................................................................................................... 68مبارزه زراعی............................................................................................................................................................ 68مبارزه بیولوژیکی..................................................................................................................................................... 68مبارزه روانی.............................................................................................................................................................. 68مبارزه ژنتیکی.......................................................................................................................................................... 69مبارزه شیمیایی....................................................................................................................................................... 70مبارزه تلفیقی.. 70حشره کش ها یا سموم........................................................................................................................................ 70فرمول شیمیایی DDT دی کلرو دی اتیل اتان است ................................................................................. 71انواع سموم حشره کش........................................................................................................................................ 72سموم حشره کش به دو دسته تقسیم می شوند :....................................................................................... 72حشره كش هاي معدني ................................................................................................................................ 72حشره کش های آلی گیاهی :............................................................................................................................. 72حشره كش هاي آلي كلره: ........................................................................................................................... 72سموم فسفره آلي: ........................................................................................................................................... 72سموم گوگردي آلي: ....................................................................................................................................... 73سموم از نظر نحوه اثر. 73سموم داخلي يا گوارشي ............................................................................................................................... 73سوم تماسي يا خارجي: ................................................................................................................................. 73سموم نفوذي .................................................................................................................................................... 73سموم جذبي (سيستميك) .......................................................................................................................... 73سموم تنفسي ................................................................................................................................................... 73سموم تدخيني ................................................................................................................................................ 74چغندر قند................................................................................................................................................................ 74پنبه. 75آفات جالیز................................................................................................................................................................ 75آفات مهم گیاهان زراعی....................................................................................................................................... 76آفات مهم غلات...................................................................................................................................................... 76آفات درختان میوه. 76آفات مهم درختان پسته....................................................................................................................................... 78آفات انار. 78مبارزه با علف هرز................................................................................................................................................... 78مبارزه با موش ها.................................................................................................................................................... 79اصلاح نباتات............................................................................................................................................................ 79اثرات اصلاح نبات در کشاورزی.......................................................................................................................... 81منابع طبیعی............................................................................................................................................................ 82اهمیت و نقش منابع طبیعی............................................................................................................................... 85تعریف جنگل........................................................................................................................................................... 89تعریف جنگل داری.......................................................................................................................................... 91از نقطه نظر اقتصادي.................................................................................................................................. 91از نقطه نظر كشاورزي .................................................................................................................................. 91از نقطه نظر بهداشتي .................................................................................................................................. 92فوائد جنگل: جنگل ها دارای فوائد زیادی هستند........................................................................................ 92نگاهی به فرآیند های تخریبی جنگل های کشور:........................................................................................ 93مرتع.. 95بیابان.. 97بیابان زائی و مبارزه با آن...................................................................................................................................... 98مشاغل مربوط:101تعریف مکانیزاسیون................................................................................................................................................ 105فوائد ماشینی کردن کشاورزی.. 106آشنایی با وضعیت کشاورزی و نیروی کششی مورد استفاده در ایران.. 107انواع اتصالات در ادوات کشاورزی....................................................................................................................... 109تراکتور و تکامل آن.. 111طبقه بندی تراکتورها112هدف های خاک ورزی عبارتند از :113روش های خاک ورزی.. 114گاو آهن.. 116انواع گاوآهن و موارد استفاده آن....................................................................................................................... 118گاو آهن برگردان دار:.................................................................................................................................. 118ادوات خاک ورزی ثانویه....................................................................................................................................... 122كولتيواتورها ................................................................................................................................................. 122ديسك ها (هرس بشقابي) ....................................................................................................................... 123دیسک ها.................................................................................................................................................................. 123ديسك يك راهه:.......................................................................................................................................... 124ديسك دو زانويي:......................................................................................................................................... 124ديسك يك زانويي (افست): ..................................................................................................................... 124انواع تسطیح کن..................................................................................................................................................... 125غلتك ها يا خرد كننده ها: ...................................................................................................................... 126کاشت محصولات.. 126بذر افشاني: ................................................................................................................................................... 127بذر کاری:127بذر کاری دقیق یا تک دانه کاری....................................................................................................................... 127کپه کاری:................................................................................................................................................................. 127ماشین آلات کاشت... 127ردیف کارها:127ردیف کارهائی که بر روی زمین مسطح کشت می کنند. 128ردیف کارهائی که بر روی پشته کشت می کنند:128ردیف کارهائی که در شیار کشت می کنند:................................................................................................... 129اندازه ردیف کارها:129خطی کارها:.............................................................................................................................................................. 130انواع خطی کارهای غلات.. 131بذر پاش ها132کارنده های مخصوص( سیب زمینی کار و نشاء کار)133نشاء کار:.................................................................................................................................................................... 133سیب زمینی کارها:133ادوات داشت............................................................................................................................................................. 134سمپاش ها:137اجزای اصلی ساختمان یک سمپاش................................................................................................................. 137مخزن:137به هم زن:................................................................................................................................................................. 138صافی:138بوم............................................................................................................................................................................... 138نازل یا افشانک:138ماشین های برداشت... 139دروگر.......................................................................................................................................................................... 139ماشین های برداشت غلات.................................................................................................................................. 141ماشین های برداشت سیب زمینی..................................................................................................................... 143ماشین برداشت چغندرقند................................................................................................................................... 144فصل سوم: روش تحقيق........................................................................................... 146مقدمه:147روش تحقيق:............................................................................................................................................................ 147مصاحبه با مزرعه داران:........................................................................................................................................ 148مزايا و معايب مكانيزه كردن مراحل كشاورزي:............................................................................................... 148توجيه اقتصادي مكانيزاسيون:149مصاحبه با دانش آموزان و استادان دانشگاهها:............................................................................................... 149توسعه كشاورزي چه مزايايي دارد؟................................................................................................................... 149جامعه آماري:150منابع اطلاعات.......................................................................................................................................................... 151فصل چهارم: جمع آوري اطلاعات و تجزيه و تحليل داده ها152ماشين هاي كشاورزي و مكانيزاسيون.. 153بررسي فرضيه ها:................................................................................................................................................... 159فرضيه2:160فرضيه 3:................................................................................................................................................................... 160فرضيه 4:161تحليل يافته هاي مصاحبه اي:............................................................................................................................ 161فصل پنجم: نتيجه گيري و پيشنهادات..................................................................... 165نتايج به دست آمده در ارتباط با فرضيه.......................................................................................................... 166نتايج به دست آمده در ارتباط با فرضيه 4:..................................................................................................... 166نتايج به دست آمده در ارتباط با فرضيه 4:167نتايج به دست آمده در ارتباط با فرضيه 4:..................................................................................................... 168پيشنهادات:168پيشنهادات در ارتباط با فرضيه 1:168پيشنهادات در ارتباط با فرضيه 2:..................................................................................................................... 169پيشنهادات در ارتباط با فرضيه 3:..................................................................................................................... 169پيشنهادات در ارتباط با فرضيه 4:170ساير پيشنهادات:..................................................................................................................................................... 170فهرست منابع.. 172 انسان براي تامين نايزهاي روزمره خود را پيش رو داشت. ابتدا شكار و استفاده از گياهان خودرو و سپس به مرور زمان و با فرا گرفتن فنون اوليه كشاورزي اقدام به تهيه مايهتاج خود نمود. با توجه به خطراتي كه در شكار حيوانات انسان را تهديد مي كرد، لذا تمايل به سمت كشاوزي بيشتر و بيشتر شد تا جايي كه در گذشته اي نه چندان دور، بيشتر مردم عدي در كره زمين پيشه كشاورزي را برگزيدند. كشاورزان با سه عامل زمين، نيروي كار و آب روبرو هستند كه اهميت هر سه مورد به نوع خود بسيار مهم بوده و مي باشد.امروزه با مكانيزه شدن صنعت كشاورزي نوع محصولات و تنوع فصلي آنها و نيز مقدار توليد آنها تفاوتهاي بسياري بوده است با استفاده از ابزار آلاتي مانند كمباين، تراكتور و دستگاههاي مخصوص شخم زنيف سم پاشي هاي هوايي و نيروي انساني كمتري درگير كشاورزي مي شود كه اين امر موجب كاهش هزينه توليد در مجموع، و از طرف ديگر افزايش بيكاري را سبب مي شود.امروزه كشاورزي سنتي در مقايسه با سالهاي گذشته بسيار كمتر شده است. اكثر كشاورزان يا كوچ كرده و به شهرهاي بزرگ آمده اند و يا آنهايي كه توان مالي داشته اند با سيستم هاي امروزه خود را وقف داده و از سيستم هاي نوين آبياري و ماشين آلات كشاورزي استفاده مي كنند.در سالهاي اخير با استفاده از تكنولوژي نانو، توليد محصولات فصلي، در تمام فصول امكانپذيري شده است كه اين امر بمنزله انقلابي در كشاورزي به حساب مي آيد. از اين رو مي توان گفت ديگر مي توان كشاورز را به همان ديدگاه قديم نگريست بلكه نيازمند توجه و ديدگاه علمي و دقيق مي باشد. نقش و تاثير توسعه كشاورزي به پيشرفت صنعتيهدف از اين پژوهش بررسي رابطه بين كشاورزي، صنعت و تاثير متقابل آنها بر يكديگر وضعيت كشاورزي فعلي ايران و نيز بررسي از جنبه اقتصادي مكانيزه كردن كشاورزي مي باشد.با توجه به اينكه نياز انسان به مواد غذايي پاياني ندارد و نياز انسان به غذا از نيازهاي اساسي محسوب مي شود، و نيز بيشتر نياز از طريق محصولات كشاورزي برآورده مي شود و همچنين كمبود زمين هاي قابل كشاورزي و اينكه بيشتر سطح زمين را آب فرا گرفته است، همه و همه بر اهميت توجه به كشاورزي مي افزايد، كشور ما ايران نيز كه بيشترين سطح آنرا بيابان و كوه فرا گرفته استف و زمين هاي قابل كشت بسيار كمي دارد.از سوي ديگر وضعيت آب و هوايي ايران و نيز تنوع فراوان محصولات كشاورزي و مزايايي كه از قبل آن حاصل مي شود مانند نيز كاهش هزينه هاي وارداتي، ايجاد اشتغال و جلوگيري از مهاجرت اهميت دارد.1- توسعه كشاورزي و پيشرفت صنعتي، رابطه مستقيم دارند.2- استفاده از صنعت در كشاورزي موجب تسريع توسعه كشاورزي مي شود.3- توسعه كشاورزي، همپاي توسعه صنعت، توجيه اقتصادي دارد4- پيشرفت كشاورزي و استفاده از تكنولوژي در آن موجب شكوفايي اقتصادي كشور مي شود.(متغير هاي مستقل)f= متغير تابعمتغيرهاي مستقل شامل پيشرفت در كشاورزي، تاثير كشاورزي در اقتصاد و عوامل وابسته به كشاورزي مي باشد و متغير وابسته صنعت و توسعه صنعت مي باشد.مقياس اندازه گيري نسبي است (توسعه صنعت)، با توجه به اينكه متغيرها وابسته هستند، مقياس اندازه گيري در اين پژوهش نسبي است.در اين پژوهش: پيشرفت، در كشاورزي متغير مستقل و توسعه صنعت به عنوان متغير وابسته مورد بررسي قرار مي گيرد.در بررسي اين پژوهش ابتدا وضعيت كشاورزي ايران مورد بررسي قرار مي گيرد و سپس رابطه ميان صنعت و كشاورزي مورد بررسي قرار مي گيرد و در پايان ميزان تاثر گذاري كشاورزي بر صنعت مورد بررسي و ارزيابي قرار مي گيرد.جامعه و گروه بررسي شده، جمعي از دانش آموختگان اقتصاد كشاورزي، مهندسين كشاورزي و مزرعه داران مي باشند.با توجه به اينكه اين پژوهش، يك پژوهش و تحقيق مكاشفه اي است، لذا جامعه آماري ما از مزرعه باران ودانش آموختگان اقتصاد كشاورزي استفاده شده است كه با توجه به كم بودن تعداد آنها و عدم دسترس مناسب به آنها، به صورت انتخاب شده تعيين شده اند.در اين محقق براي گرد آوري داده ها از روش مصاحبه و منابع كتابخانه اي و آماري استفاده شده است اصلي ترين و روش گرد آوري مصاحبه با دانش آموختگان كشاورزي و اقتصاد كشاورزي مي باشد و نيز استفاده از آمار سايتهاي جهاد كشاورزي و وزارت بازرگاني مي باشد. با توجه به نوع پژوهش، پرسشنامه امكانپذير نبوده و بيشتر مصاحبه صورت مي گرفته است.در اين پروژه براي تجزيه و تحليل داده ها از روش هاي آمار استنباطي به آزمون فرضيه ها پرداخته شده است. گرسنگی در دنیای امروز امر تازه ای نبوده و همیشه تهدیدی برای بقای نسل بشر بوده است.در بعضی از نقاط دنیا طی قرون متمادی کمبود مواد غذایی همیشه عامل عمده بدبختی امراض و حتی مرگ محسوب می شده است ولی هیچگاه مانند امروز تا این حد کمبود غذا و خطر گرسنگی دسته جمعی محسوس نبوده است.این تهدید به علت کاهش ظرفیت دنیا در تولید غذا نیست چون از بسیاری جهات این ظرفیت حتی بالاتر هم رفته و همچنان در حال ترقی است.مسئله اصلی در این است که جمعیت دنیا با سرعت زیادی در حال افزایش است به طوری که ازدیاد تولید مواد غذایی به زحمت می تواند همگام با بالا رفتن جمعیت پیش برود.پیشرفت علم را می توان در واقع عامل اصلی ازدیاد جمعیت در دنیا و به خصوص در کشورهای در حال توسعه دانست. تا اواسط قرن بیستم ، تولد زیاد دربیشتر کشورهای آمریکای جنوبی ، آفریقا و آسیا با میزان مرگ و میر زیاد از طریق مرگ و میر اطفال ، امراض ، و بهداشت غلط متعادل گردیده و مانع از افزایش سریع جمعیت می شد.در چند دهه اخیر پیشرفت قابل ملاحظه علم پزشکی و کاربرد آن در سراسر دنیا وضعیت فوق را شدیدا" تغییر داده است؛ کاهش مرگ و میر اطفال ، کنترل امراض و ناقلین آنها و ایجاد خدمات پزشکی حتی در دورافتاده ترین نقاط سبب افزایش بی سابقه جمعیت دنیا شده است.بیشترین افزایش در کشورهای در حال توسعه که حتی حالا با کمبود مواد غذایی مواجه هستند روی خواهد داد. با توجه به افزایش جمعیت تردیدی باقی نمی ماند که تأمین مواد غذایی کافی برای جمعیت دنیا جدی ترین مسئله ایست که بشر با آن روبروست و خواهد بود.زندگی انسان با فراگیری زراعت و کشاورزی شکل جدیدی به خود گرفتو شخم زمین سرآغاز حرکتی نوین در استفاده مطلوب انسان از طبیعت بود ، اما هرچه زمان گذشت اشکال این نوع بهره برداری از زمین تغییر کرد به گونه ای که پس از انقلاب صنعتی به دلیل تنوع در محصولات کشاورزی و رشد تجهیزات و ادوات کشاورزی میزان برداشت از سطح زیر کشت به صورت چشمگیری افزایش یافت و در حال حاضر صادرات محصولات کشاورزی یکی از منابع درآمد ارزی کشورهای توسعه یافته محسوب می شود. به همین دلیل توسعه کمی و کیفی محصولات کشاورزی یکی از اهداف مهم دولت ها به حساب می آید.بدون تردید کشور ما از این قاعده جهانی ، مستثنی نمی باشد ، ولی باید این اصل را پذیرفت که اگر استراتژی مشخصی برای کشاورزی نداشته باشیم ، همچنان بار هزینه های سنگین بی برنامه گی دولت را باید مردم پرداخت کنند.توانایی یک کشور در تولید مواد غذایی به عوامل زیادی بستگی دارد که شامل عوامل اجتماعی ، اقتصادی و سیاسی است که همگی در برنامه ریزی کشاورزی ، انگیزه کشاورزان و کارآیی منابع تولید اثر قابل ملاحظه ای دارند. علاوه بر اینها عوامل بیولوژیکی و فیزیکی زیر که در واقع عامل اصلی تولید مواد غذایی هستند تأثیر دارند:1-منابع طبیعی موجود به خصوص آب و خاک2-تکنولوژی و ماشین آلات موجود و مدیریت صحیح دراستفاده از خاک ، حیوانات و نباتات3-ایجاد واریته های مناسب از نباتات مختلف4-تهیه و کاربرد کودها، حشره کش ها ، علف کش ها و آبیاریجای تأسف است که زمین های قابل کشت دنیا به نسبت تراکم جمعیت بین ممالک تقسیم نشده است ، این مسئله، مشکلی برای کشورهای اروپایی و ممالک توسعه یافته آسیایی ایجاد نمی کند، زیرا آنها می توانند کمبود خود را از کشورهای دیگر خریداری کنند و فقط باید مسائل مربوط به حمل و نقل و معاملات بازرگانی را برطرف سازند.در کشورهای در حال توسعه آسیا ، آفریقا و آمریکای لا تین وضعیت بحرانی تر است.در این ممالک سرعت افزایش جمعیت خیلی بیشتر از آهنگ افزایش تولید است ، به طوری که کشورهایی که تا اندک زمانی پیش ، از صادر کنندگان مواد غذایی بودند ، حالا مجبور به وارد کردن آن هستند. متأسفانه بسیاری از این کشورها فقیر و دارای رشد اقتصادی پایینی هستند ، به طوری که ارز کافی برای خرید کمبود احتیاجات غذایی در دسترس نیست.تنها چاره این ممالک گرفتن کمک از کشورهای غنی تر و یا ازدیاد قدرت تولید کشاورزی خودشان است.بزرگترین مسئله ای که بشر همیشه در طول تاریخ چند هزار ساله اش با آن روبرو بوده، قحطی و کمبود مواد غذائی است و به این دلیل در زمانهای قدیم، پایه و اساس اجتماعات را کشاورزی تشکیل می داده است.یکی از اولین اجتماعات کشاورزی دنیا طبق تحقیق دانشمندان، در منطقه خاورمیانه و به احتمال غالب در گوشه شمال غربی آن، که شامل قسمتی از ایران، آسیای صغیر و شمال بین النهرین می گردد، به وجود آمد و این کار با پیدا کردن بوته گندم و جو وحشی و نیز کاشت آن شروع شد. باغ های ایران در دنیای قدیم از معروفیت خاصی برخوردار بوده است. از شواهد و قرائن چنین بر می آید که فلات ایران یکی از مراکز اجتماعات اولیه بوده است و در هزاره چهارم پیش از میلاد در جنوب غربی این سرزمین یعنی ایلام آنروز، خوزستان و لرستان و پشتکوه و جبال بختیاری امروز مرکزیتی وجود داشته است.گفته می شود که ایران یکی از اولین کشورهای دنیاست که در آن کشاورزی و تمدن شروع شده و انسان اولیه برای نخستین بار در فلات ایران به کشت و زرع و پرورش دام دست زده است. دین زرتشت به کشاورزی اهمیت فراوان داده و در اوستا آمده است که سومین جایی که زمین شادمان ترین است، آنجاست که یکی از خداپرستان بیشترین غله را کشت کند و بیشترین گیاه و میوه را به کارد.گزنفون از قول سقراط نقل کرده است که در عصر هخامنشیان باغ هایی در ایران وجود داشته که آنها را پردیس می نامیده اند و در آنها درختان از حیث ارتفاع مساوی و روی خطوط منظم کشت شده و به وسیله چرخ چاه های بزرگی که توسط گاو گردانده می شدند آبیاری می گشت.دانش کشاورزی نزد اسلامیان از اهمیت والایی برخوردار بوده است. احداث باغ و درخت کاری در میان مسلمین گسترش داشته است از جمله می توان از نخلستان های مدینه یاد کرد.با وجود قدمت رویش و پرورش گیاهان و درختان در فلات ایران، متأسفانه از پیشرفت هایی که در قرون اخیر ( از قرن 16 به بعد ) در امر اصلاح نژاد و روش پرورش کشاورزی و باغداری در دنیا وجود داشته، کشور ما بی خبر مانده است و در نتیجه ایران با داشتن شرایط اقلیمی مناسب نتوانسته است جای شایسته خود را از نظر اقتصادی در میان کشورهای تولید کننده فرآورده های کشاورزی، احراز نماید.بخش کشاورزی نقش حیاتی در اقتصاد ملی ایران دارد به طوری که حدود 27% تولید ناخالص ملی 23% اشتغال و تأمین بیش از 80% غذای جامعه را در کشور تشکیل می دهد.کشاورزی به عنوان محور مدیریت برای نیل به توسعه پایدار اقتصاد کشور مطرح شده است. بانک جهانی توسعه ، کشاورزی را یک استراتژی می داند که باعث بهبود وضع زندگی گروه خاصی از مردم به ویژه روستاییان می شود. بانک جهانی همچنین معتقد است که چون توسعه کشاورزی قصد تقلیل فقر را دارد ، بنابراین باید به طور واضح طوری طراحی و اجرا شود که تولیدات را افزایش داده و قدرت تولید روستاییان را بالا ببرد.مدیرکل سابق سازمان خواروبار جهانی آقای فورما می گوید:«در پیشرفت کشاورزی عامل انسانی از اهمیت ویژه ای برخوردار است و برنامه های آموزش کشاورزی در صورتی که منطبق با احتیاجات و شرایط روستایی طرح و اجرا شود از عوامل کلیدی توسعه روستایی به شمار می آید.»تعریف توسعه: تغییرات مثبتی که باعث بهبود وضع زندگی مردم شود و به معنی تلاش آگاهانه و مبتنی بر برنامه ریزی دقیق که جهت ترقی اقتصادی-اجتماعی جامعه می باشد.به طور خلاصه می توان گفت : هدف توسعه بهبود است. ولی با کدام وسایل موجود می توان فرآیند توسعه را در جهت بهبود به حرکت در آورد؟در این زمینه می توان به آسانی دو جنبه کاملا" متمایز را مشخص کرد: رشد و توسعه در مورد یک ارگانیسم (گیاه یا حیوان)، ابتدا رشد که عبارت است از افزایش کمی و سپس علاوه بر رشد کمی تغییر دیگری نیز مشاهده می کنیم و آن گسترش پیچیده ساختار وجودی ارگانیسم است. این نوع گسترش را می توان توسعه کیفی نامید به همین ترتیب کاربرد مفهوم توسعه در مورد کشور، جامعه یا انسان نیز در چارچوب همین دوجنبه اساسی مطرح است به طور کلی توسعه دارای ویژگی هایی است که می توان آن را چنین توصیف کرد:توسعه فرآیندی هدف دار است که به وسیله انسان آغاز می گردد و هدف آن بهبود بخشیدن به شرایط زیستی کلیه افرادی است که در یک جامعه زندگی می کنند. توسعه را از طریق آنچه که به محیط اضافه می شود و به چشم می آید و قابل اندازه گیری است ، می توان شناسایی کرد. از این رو اندازه گیری رشد یعنی اندازه گیری امکانات و خدمات اضافه شده به محیط که خوداز شاخص های توسعه مثل رشد و کیفیت زندگی محسوب می شود.ترویج و آموزش کشاورزی اهرم عمران روستایی و بازوی قوی توسعه کشاورزی می باشد که این دو خود بخشی از توسعه ملی است.بدون توسعه کشاورزی ، عمران ملی امکان پذیر نبوده و یا کشورهای جهان سوم با مشکلات زیادی روبرو بوده از این رو توسعه کشاورزی که مبتنی بر ترویج و آموزش کشاورزی است جزء لاینفک توسعه ملی محسوب میشود.از دو دهه پیش که مفهوم توسعه پایدار در برنامه ریزی های اقتصاد کلان کشورها مورد توجه و تأکید مجامع علمی قرار گرفته، تعاریف متفاوتی ارائه شده است،لیکن در بخش های زیر توافق کلی وجود دارد:1-تأمین نیازهای کنونی بدون به مخاطره انداختن توانایی تولید نسل های آینده2-مدیریت صحیح منابع و ظرفیت های زیست محیطی موجود واحیا و بهینه سازی محیط زیست قبلی که در معرض انهدام و استفاده نامناسب قرار گرفته است.در توسعه کشاورزی پایدار، مدیریت اقتصادی به ویژه در کشورهای رو به رشد باید به گونه ای باشد که منابع پایه زیست محیطی را حفظ یا اصلاح کند و شرایط زیست مناسب برای نسل آینده را تأمین نماید.پس می توان نتیجه گرفت:مفهوم توسعه پایدار یعنی توسعه ای که از نظر زیست محیطی غیرمخرب ، از نظر فنی مناسب ، از نظر اقتصادی مانا و از نظر اجتماعی قابل پذیرش باشد.