پیش گفتارامروزه علم سیال شناسی و نیز مهندسی گل وسعت وگستردگی زیادی پیدا کرده است بطوریکه در حال حاضر این رشته به صورت تخصصی و فنی در مقاطع دکتری تحت عنوان مهندسی گل تدریس می شود .در طی عملیات حفاری چه در صنایع نفت و چه در صنعت معدنکاری مهمترین عوامل و فاکتورها در رسیدن به اهداف از پیش تعیین شده سیال حفاری می باشد زیرا با توجه به خصوصیات فیزیکی و شیمیایی که هر یک از سیالات دارند به پیشرفت عملیات کمک شایانی می کنند . به عنوان مثال از طریق گل می توان به نوع سازند زمین شناسی که در حال حفر شدن است پی برد و یا از بروز اتفاقات بسیار مخرب و خطرناک همچون فوران چاه جلوگیری کرد .اولین چاه نفتی مربوط می شود به ژوئن سال ۱۸۵۹ که در کنار یک چشمه نفتی در پنسیلوانیا حفر شد و در ۲۷ اوت همان سال در عمق ۲۱ متری به نفت رسید . این چاه توسط شخصی به نام ادوین دریک حفر شد و او اولین کسی بود که نفت را از چاهی که با وسایل مکانیکی ساده حفر شده بود استخراج کرد . به نوعی می توان گفت که جرقه ایجاد صنعت گل از همان سالها زده شد و تا به حال پیشرفت و ترقی قابل توجهی نموده است .در چاه های نفتی به علت عمق زیاد و وجود فشارهای ئیدروستاتیکی بالا و نیزفشارهای زمین ایستایی (over burden pressure ) باید از سیالاتی استفاده کرد که چندین خواص شیمیایی مختلفی داشته باشند تا بتوان از این سیال برای چندین هدف مختلف استفاده کرد به عنوان مثال باید وزن آن توانایی کنترل طبقات را داشته باشد و یا بتواند به خوبی مته حفاری را روغنکاری و خنک کند و نیز به مخزن نفتی ما آسیبی نرساند و راحت بتواند توسط پمپ های گل ، پمپ شود یا به عبارتی دیگر گرانروی آن به اندازه ای باشد که فشار به پمپ های گل وارد نسازد .گل های حفاری از طریق پمپ به رشته لوله های حفاری وارد می شود و با سرعت بسیار زیاد از سر نازل های مته به درون چاه می ریزد و از فضای بین رشته لوله حفاری و دیواره چاه ( فضای آنالوس ) به سطح زمین منتقل می شود . وقتی که گل به سطح زمین می رسد گل قبل از بازگشت به مدار بررسی سرندهایی ریخته می شود که توسط آن ها ذراتی که در اثر حفاری سازند وارد گل شده اند خارج می شود . این سرندها بر اساس اندازه ذرات ، مش بندی شده اند . به عنوان مثال برای جدا کردن ، ذرات رس بر روی سرندی به نام shale shaker ریخته می شود و بعد در تانکی به نام mud tank ذخیره می شوند . بر اساس ترکیباتی که دارد تصفیه می شود و مجددا بهمدار گردش گل باز می گردد .از روی ترکیباتی که گل زمان خارج شدن از چاه دارد می توان تا حدود زیادی به مطالبی پیرامون چاه پی برد از آن جمله می توان از میزان گاز درون گل و یا میزان آب گل حفاری و نیز نوع جامداتی که در آن وجود دارند به اطلاعاتی هرچند مختصر ولی بسیار مهم پی برد .با توجه به مطالبی که ذکر شد به خاطر اهمیت و حساسیتی که این مقوله دارد تلاش های بسیاری برای پیشرفت این صنعت می شود .در این تحقیق سعی شده است انواع سیالات حفاری معرفی شود و همچنین نقش کلیدی هر یک از آن ها در طی عملیات حفاری تعیین شود تا با استفاده از هر یک از آن ها در زمان مشخص بتوان هزینه های حفاری را کاهش دهیم و راندمان عملیات را بالا ببریم .همچنین در پایان این تحقیق پروژه های عملی و اجرا شده ای که با مؤفقیت به اتمام رسیده اند آورده شده است تا نمونه عملی خوبی برای اجرای هر چه بهتر عملیات حفاری به دست متخصصان باشد تعداد صفحات 108 word فهرست مطالبپیش گفتار ۱فصل اول سیال حفاری۱-۱ مقدمه ۴۱-۲ هرزروی سیال حفاری ۵۱-۳ انواع سیالات حفاری ۷۱-۳-۱ گازها۷۱-۳-۱-۱ معایب سیالات گازی۸۱-۳-۱-۲ محاسن سیالات گازی ۹۱-۳-۲ مایعات۱۰۱-۳-۲-۱ موارد استفاده از آب۱۱۱-۳-۳ ذرات کلوئیدی ۱۲۱-۳-۴ گل حفاری۱۲۱-۳-۴ امولوسیون هیدروکربن های نفتی در آب ۱۲۱-۳-۵ ترکیبی از دو نوع سیال حفاری۱۲۱-۴ سیال حفاری پایه روغنی۱۳۱-۵ سیال حفاری پایه آبی ۱۴۱-۶ سیال حفاری پایه سنتزی ۱۵فصل دوم گل حفاری۲-۱ انواع گل های حفاری ۱۶۲-۱-۱ گل های روغنی۱۶۲-۱-۲ گل های امولوسیونی پایه آبی ۱۷۲-۱-۳ گل های امولوسیونی پایه نفتی۱۸۲-۱-۴ گل های رسی۱۹۲-۲ وظایف گل حفاری ۲۰۲-۲-۱ تمیز کردن چاه۲۱۲-۲-۲ خنک کاری ۲۴۲-۲-۳ روان کردن ۲۵۲-۲-۴ پر کردن منافذ ۲۶۲-۲-۵ کنترل فشار ۲۷۲-۲-۶ معلق نگه داشتن۲۸۲-۲-۷ ترخیص شن ۲۹۲-۲-۸ تحمل وزن لوله های حفاری۳۰۲-۲-۹ دریافت اطلاعات ۳۱۲-۲-۱۰ انتقال توان هیدرولیک پمپ ها به مته ۳۲۲-۳ بنتونیت ۳۳۲-۴ تهیه گل بنتونیتی۳۴۲-۵ فوائد استفاده از گل حفاری در چاه های نفتی ۳۵۲-۶ افزودن ملاس ۳۶۲-۷ انواع رس۳۸۲-۸ تعیین ماهیت رس۳۹۲-۹ ذرات کلوئیدی۴۰فصل سوم تینر۳-۱ انواع تینر۴۱۳-۱-۱ تینرهای معدنی۴۲۳-۱-۲ تینرهای آلی ۴۴۳-۲ مهمترین تینرهای ساخته شده ۴۶فصل چهارم حفاری بوسیله هوا۴-۱ حفاری تحت تعادل۴۸۴-۲ روش های حفاری با هوا۵۰۴-۲-۱ روش تر۵۰۴-۲-۲ روش خشک ۵۱فصل پنجم سیال حفاری هزینه ها را تا ۱۰%در هر فوت کاهش می دهد۵-۱ مقدمه۵۲۵-۲ زمینه میدان۵۴۵-۳ انتخاب مته و هیدرولیک۵۵۵-۴ مایع حفاری۵۶۵-۵ نتیجه استفاده از سیال حفاری ۵۹۵-۶ بالا بردن rop 62۵-۷ خلاصه کارهای انجام شده۶۳۵-۸ نتیجه۶۵فصل ششم تصفیه گل حفاری۶-۱ مقدمه۶۶۶-۲ سیستم های تصفیه گل حفاری ۶۸۶-۲-۱ سیستم solid control 69۶-۲-۲ سیستم zero discharge 71۶-۳ بازیافت گل های حفاری۷۲۶-۴ کاهش حجم پسماند۷۴۶-۵ به حداقل رساندن حجم باطله به کمک نرم افزار ۷۵۶-۶ به حداقل رسانی حجم باطله توسط دستگاه های فرآوری۷۷۶-۷ کاربرد خشک کن ورتیکال بست۷۸۶-۸ تشریح سیستم ۷۹۶-۹ سیستم اداره سیال۸۲۶- ۱۰ نتیجه گیری ۸۴منابع