شهریار افندی زاده - دانشیار دانشکده مهندسی عمران، تهران، دانشگاه علم و صنعت ایرانسیدابراهیم عبدالمنافی - دانشجوی دکتری مهندسی برنامه ریزی حمل و نقل، تهرانسجاد خلیلی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی برنامه ریزی حمل و نقل، کارشناسترافیکمافزایشتقاضا در استفاده از سیستمهای حمل و نقل همگانی بهخصوصدر شهرهای بزرگ دنیا سبب شده است تا اختصاصمنابع و توسعه متناسب زیرساختها برای این دسته از تسهیلات به چالشی جدی برای سیاستگذاران حمل و نقل و برنامهریزان شهری تبدیل شود. دستیابی به چگونگی توزیع مسافران در شبکه حمل و نقل همگانی و مدلسازی فرآیند انتخاب مسیر توسط آنها را میتوان مهمترین گام در ارزیابی و تحلیل عملکرد شبکه دانست. در چهار دهه گذشته مدلهای بسیاری جهت حل مسأله تخصیص جریان مسافران در شبکه های حمل و نقل همگانی پیشنهاد شدهاند. مبانی ساختاری مدلهای توسعهیافته در هردوره متأثر از مدلهای تخصیصدر سیستم حمل و نقل شخصی بودهاند با این تفاوت که به سبب تأثیرپذیری بیشتر از پارامترهای محیطی و رفتاری، فرآیند انتخاب مسیر مسافران در سیستم حمل و نقل همگانی ازپیچیدگی قابل ملاحظهای نسبت به سیستم حمل و نقل شخصی برخوردار میباشد. مدلهای مذکور عمدتاً در دو دسته کلی مدلهای تواترمبنا و برنامهمبنا قرار میگیرند و متناسب با کمیت و کیفیت دادههایورودی سطوح مختلفی از اطلاعات را در اختیار تحلیلگر قرار خواهند داد. در این مقاله تلاشمیشود تا با بیان مبانی تئوری در شکلگیری مدلهای رفتاری انتخاب مسیر مسافران در سیستم حمل و نقل همگانی،زمینه شناخت و مقایسهی مدلهای مذکور فراهم شود. بی تردید شناخت ساختار و مبانی پایهی مدلهای ارائه شده میتواند نقشارزندهای در توسعه مدلهای آتی ایفا نماید.مدلسازی انتخاب مسیر - تخصیصدر سیستم حمل و نقل همگانی - تواترمبنا - برنامهمبنادر صورتی که می خواهید در اثر پژوهشی خود به این مقاله ارجاع دهید، به سادگی می توانید از عبارت زیر در بخش منابع و مراجع استفاده نمایید: در داخل متن نیز هر جا که به عبارت و یا دستاوردی از این مقاله اشاره شود پس از ذکر مطلب، در داخل پارانتز، مشخصات زیر نوشته می شود. برای بار اول: (افندی زاده, شهریار؛ سیدابراهیم عبدالمنافی و سجاد خلیلی، ۱۳۹۱) برای بار دوم به بعد: (افندی زاده؛ عبدالمنافی و خلیلی، ۱۳۹۱)