واژگان کلیدی: برنامه ریزی استراتژیک، حوزه پژوهش وفناوری دانشگاه ارومیه، مدلSWOT. فصل اول:کلیات تحقیق1-1) مقدمه .............. 2(2-1 بیان مساله ............ 3(3-1 اهمیت وضرورت پژوهش ............ 4(4-1 اهداف پژوهش ....... 4(1-4-1 هدف کلی ........... 4(2-4-1 اهداف اختصاصی ....... 5(5-1 سوالات پژوهش ......... 5(6-1 مبانی نظری تحقیق (برنامهریزی استراتژیک) ......... 5(1-6-1 استراتژی ..................................................................................................... 5(2-6-1 برنامه ریزی .................................................................................................. 6(3-6-1 فرایندبرنامه ریزي ......................................................................................... 6(4-6-1 مدت برنامهریزی ............................................................................................ 7(5-6-1 درک مفاهیم استراتژی ................................................................................... 7(6-6-1 برنامهریزياستراتژیک ................................................................................... 7(7-6-1 فرایندبرنامهریزياستراتژیک .......................................................................... 9(8-6-1مراحلبرنامهریزياستراتژیک .......................................................................... 10(9-6-1تفاوتبرنامهریزياستراتژیکوبرنامهریزيعملیاتی ............................................. 10(10-6-1اجزايبرنامهریزياستراتژیک ........................................................................ 10(1-10-6-1رسالتسازمان ........................................................................................10 (2-10-6-1 دورنمایاچشمانداز ................................................................................... 11(3-10-6-1 ارزشهايمحوري .................................................................................. 12(4-10-6-1 اهداف .................................................................................................. 12(11-6-1ویژگی های برنامه ریزی استراتژیک ................................................................. 13(12-6-1 تفکر استراتژیک ......................................................................................... 14(13-6-1مدیریت استراتژیک ...................................................................................... 15(14-6-1موانع پیاده سازی استراتژی در سازمانها ............................................................... 16(15-6-1مکتب طراحی………..………………………………………………17(7-1 چهار چوب فصول آتی ............................................................................................ 19 فصل دوم: مروی بر پیشینه تحقیق(1-2 مقدمه .................................................................................................................. 21(2-2 ظهور استراتژی در دانشگاه ها ..................................................................................... 21(3-2 تاريخچةآموزشعالي،تحقيقاتوفناوريدرايران ........................................................ 22(4-2آموزشعالي وماهیتآن .......................................................................................... 23(5-2 اهدافآموزشعالي ................................................................................................ 23(6-2 مطالعات تطبیقی ....................................................................................................... 242-6-1) پیشینهاستراتژيدرآموزشعالي ........................................................................ 24(2-6-2محیطدرحالتغییرآموزشعالي ........................................................................ 24(3-6-2 مفهوم ونقشبرنامهريزياستراتژيكدرآموزشعالی ........................................... 25(4-6-2برنامه ريزياستراتژيكپژوهشيدرآموزشعالي ................................................... 26(7-2 مروری برپیشینه تحقیق .............................................................................................. 26(8-2 بررسیدانشدربرنامهچهارموسندچشمانداز .............................................................. 28(1-8-2 ماده45........................................................................................................ 29(2-8-2 ماده 57 ....................................................................................................... 29(3-8-2 ماده43 ....................................................................................................... 30(4-8-2 ماده46 ........................................................................................................ 30(9-2 سياست هايبرنامهپنجمتوسعه .................................................................................. 31(1-9-2 امورعلمىوفناورى ...................................................................................... 31(2-9-2نگاهيبهبرنامهپنجمتوسعهدرحوزهآموزشيوپژوهشيدانشگاه ها ........................ 31(1-2-9-2 ماده19 .................................................................................................... 31(2-2-9-2ماده20 ................................................................................................... 32(3-2-9-2ماده24 ................................................................................................... 32(10-2وضعيت شاخص هایتحقيقاتیكشور ...................................................................... 32(1-10-2 شاخص اعتباراتپژوهشی ........................................................................... 32(2-10-2 شاخصمنابعانسانی .................................................................................... 33(3-10-2شاخص توليداتعلمي ................................................................................ 34(4-10-2 نسبتتوليدعلميبهتوليدناخالصملي .......................................................... 35(5-10-2نسبتتوليدعلميبهبودجهتحقيقوتوسعه ..................................................... 36(11-2بررسي جايگاه فعلي و عملكرد حوزه پژوهش و فناوري در رتبهبندي دانشگاهها ................... 37(12-2 عملكرد پژوهش در سطح كشور ............................................................................. 38(1-12-2 رده بندي دانشگاههاي ايران درجهان توسط موسسه سايماگو درسال2010 ................38(13-2 معيارهاي رتبه بندي جهان اسلام و اهميت پژوهش ....................................................... 40(14-2 خلاصه نتایج مطالعات انجام شده ............................................................................. 41فصل سوم: روش شناسی تحقیق3-1) مقدمه ................................................................................................................ 433-2) روشانجامپژوهش .............................................................................................. 433-3) عواملداخلي ....................................................................................................... 443-4) عواملخارجي ...................................................................................................... 443-5 (فرايند طراحي و تدوين برنامه ي استراتژيك .................................................................. 453-6( مدل سازی استراتژی وتجزيهوتحلیلمحیط ................................................................. 463-6-1)ماتريسارزيابيعواملخارجی ......................................................................... 463-6-2)ماتريسارزيابيعواملداخلي .......................................................................... 463-6-3( ماتريسقوتضعف فرصت تهديد ................................................................... 463-6-4( ماتريسداخليوخارجي .............................................................................. 483 -7( جامعه و نمونه آماری تحقیق ................................................................................... 483-8) قلمروپژوهش ..................................................................................................... 483-8-1)قلمروموضوعي .......................................................................................... 483-8-2 (قلمرومكاني ............................................................................................. 483-8-3) قلمروزماني .............................................................................................. 483-9( روش گرد آوری اطلاعات وداده ها ......................................................................... 493-10)ابزار پژوهش ..................................................................................................... 493-11( الگو و روش تجزیه و تحلیل داده ها ......................................................................... 503-12) خلاصه فصل ...................................................................................................... 50فصل چهارم:یافته های تحقیق4-1) مقدمه ................................................................................................................. 524-2) تجزیهوتحلیلدادههايپژوهش .............................................................................. 524-3)يافتههايتوصیفی .................................................................................................. 524-3-1)معرفی حوزه پژوهش و فناوری دانشگاه ............................................................... 524-3-11-) اهم فعالیتهای حوزه پژوهش وفناوری ......................................................... 534-3-12-) اهم وظايف مدیریت امور پژوهش ............................................................... 534-3-13-) اهم وظايف مدیریت ارتباط با صنعت وکار آفرینی ........................................... 544-3-14-) اهم وظايف مدیریت خدمات علمی وفناوری .................................................. 544-3-2) عملکرد کمی جامعه تحت بررسی ................................................................... 554-4)يافتههايپژوهش ................................................................................................. 594-4-1)بیانیه ارزش ................................................................................................. 604-4-2) بیانیه رسالت ............................................................................................... 614-4-3)بیانیه چشم انداز ........................................................................................... 624-4-4) ماتريسارزيابيعواملداخلیIFE............................................................. 634-4-4-1) نحوه تهیه ماتريسارزيابيعوامل داخلیIFE ................................................... 644-4-5)ماتريسارزيابيعواملخارجيEFE ................................................................ 644-4-5-1) نحوه تهیه ماتريسارزيابيعواملخارجي ...................................................... 664-4-6)ماتریس مدل نه خانه ای مدل دیوید ................................................................... 684-5)راهبردها و اقدامات عملیاتی حوزه پژوهش و فناوري دانشگاه اروميه .................................... 70فصل پنجم:نتایج تحقیق5-1) مقدمه ................................................................................................................. 735-2) خلاصه تحقیق ....................................................................................................... 735-3) نتایج ویافته های تحقیق ............................................................................................ 745-3-1) بیانیه ماموریت حوزه پژوهش وفناوری دانشگاه ارومیه ............................................. 745-3-2) بیانیه چشم انداز حوزه پژوهش وفناوری دانشگاه ارومیه ........................................... 745-3-3) نقاط قوت حوزه پژوهش وفناوری دانشگاه ارومیه .................................................. 745-3-4) نقاط ضعف حوزه پژوهش وفناوری دانشگاه ارومیه ................................................ 745-3-5) فرصت های حوزه پژوهش وفناوری دانشگاه ارومیه ................................................ 755-3-6) تهدید های حوزه پژوهش وفناوری دانشگاه ارومیه ................................................. 755-3-7) ارزش های محوری حوزه پژوهش وفناوری دانشگاه ارومیه ...................................... 755-3-8) اهداف بلند مدت حوزه پژوهش وفناوری دانشگاه ارومیه ......................................... 765-3-9) استراتژی های حوزه پژوهش وفناوری دانشگاه ارومیه ............................................. 765-3-9-1) استراتژی های تهاجمی SO .................................................................... 765-3-9-2) استراتژی های رقابتیST...................................................................... 765-3-9-3) استراتژی های محافظه کارانهWO................................................................ 775-3-9-4) استراتژی های تدافعی WT .................................................................... 775-3-10) برنامه های عملیاتی حوزه پژوهش وفناوری دانشگاه ارومیه .................................... 775-3-11) شاخص های کلیدی عملکرد حوزه پژوهش وفناوری دانشگاه ارومیه ....................... 785-4) محدودیتهايپژوهش ......................................................................................... 795-5) بحث ونتیجه گیری ................................................................................................ 795-6) پیشنهادات برخاسته ازپژوهش .................................................................................. 795-7) پیشنهادات برايپژوهش های آتی .............................................................................. 80 فهرست منابع و مآخذفهرست فارسی ......................................................................................................... 82فهرست انگلیسی ....................................................................................................... 86پیوستها و محاسباتپیوست 1 ............................................................................................................... 88پیوست 2 ............................................................................................................... 90پیوست 3.............................................................................................................. 91پیوست 4 ............................................................................................................... 92محاسبات ....................................................................................................... 93چکیده انگلیسی ....................................................................................................... 98 عنوانصفحه شكل1-1: الگوي تفكر استراتژيك .................................................................................................15شكل1-2:موانع اساسي پياده سازي استراتژي در سازمانها .............................................................. 16شکل 1-3: مدل مکتب طراحی ........................................................................................................ 19شکل2-1:سهم اعتبارات پژوهشي كشورازتوليدناخالص داخلي دربخش دولتي ..........................33شکل 2-2: تعدادمحققين به ازاي يك ميليون نفرجمعيت ..............................................................34شکل2-3:نسبتتوليداتعلميبهتوليدناخالصمليدربرخيازكشورهايدرحالتوسعه........ 36شکل2-4:تعدادتوليدبهازايصدنفرنيرويتحقيقوتوسعهدربرخيازكشورهايدرحالتوسعه ..36شکل2-5: نماي كلي شاخص ها و وزن ها در رتبه بندي جهان اسلام ............................................... 40شکل 3-1:مدل تدوين برنامه استراتژيك حوزه پژوهش و فناوري دانشگاه اروميه ............................. 45شکل3-2:تحلیل ماتريسSWOT......................................................................................... 47شکل 3-3:الگويتجزیهوتحلیلاطلاعات.................................................................................. 50شکل4-1:مقالات (کامل و چکیده) ارائه شده در کنفرانسها .......................................................... 56شکل 4-2:تعداد مقالات ISI دانشگاه ارومیه ................................................................................. 56شکل4-3: تعداد مقالات چاپ شده در مجلات علمیپژوهشی دانشگاه ارومیه ............................... 57شکل 4-4: مجلات متقاضی اخذ مجوز علمی پژوهشی، به تفکیک دانشکده .................................... 57شکل 4-5:آمار کتب تالیفی دانشگاه ارومیه .................................................................................. 58شکل4-6:آمار اختراعات ثبت شده ازسال 87 در دانشگاه ارومیه ................................................... 58شکل4-7: توزیع اعضای هیات علمی در دانشکده ها ومراکز ........................................................59شکل 4-8:وضعیت رتبه علمی کارکنان هیات علمی دانشگاه ارومیه .............................................. 59شکل 4-9: بیانیه ارزش حوزه پژوهش وفناوری دانشگاه ارومیه ...................................................... 60شکل 4-10:بیانیه رسالت حوزه پژوهش وفناوری دانشگاه ارومیه ..................................................... 61شکل 4-11:بیانیه چشم انداز حوزه پژوهش وفناوری دانشگاه ارومیه ............................................... 62شکل 4-12:نمره نهایی ماتريس عوامل داخلی وخارجي حوزه پژوهش و فناوري دانشگاه اروميه ...... 68شکل4-13: نمره نهایی ماتريس وتعیین نوع راهبرد سازمانیدر ماتریس نه خانه ای دیوید ................ 69 -11 مقدمهاساساً انسان موجودی برنامهدار است. او خودآگاه یا ناخودآگاه برای فعالیتها و تعاملات فردی و اجتماعی خود پیشنگری میکند. شاید بهتوان گفت قسمت قابل توجهی از این رفتارها به طور ناخودآگاه برنامهریزی میشود. لکن وقتیکه درتعاملات و مناسبات با دیگران اعم از خانواده، مدرسه، سازمان، دانشگاه گام مینهیم؛برای برقراری یک ارتباط مؤثر به افکار و پیش نگریهای خود نظم و انسجام میبخشیم، این ساده ترین و ابتداییترین نمود برنامهریزی در زندگی است.وقوعتغييراتمداومواغلبغيرقابلپيشبيني در سازمانها،ومحدوديتامكاناتومنابع،امكاناقداموفعاليتدرعرصههايمختلفزندگيرابسيارمشكلنموده ونيازبهبرنامهريزيهاي دقيقوكارشناسانهراتاسطحيكنيازحياتيبالابردهاست.اينامرمستلزمشناخت وضعيتفعلي ،نگاهيجامع ودرعينحال كاربرديازاهدافبلندمدتوكوتاهمدتاست.بهدليلماهيتمتغيروپويايیحركت هايطبيعيو اجتماعي،بدونآشنائيبهگذشتهافراد،سازمانها،جوامعوترسيمروندتغييرات را،غيرممكنمينمايد.فرمايشگهربارامامعلي)ع([1]،لزومواهميتشناختمبداءحركت،دركنار وضعيتفعليومقصدنهائيبه خوبيتبيينشدهاست،آنجاكهميفرمايد:خدارحمتكندآن كسراكهميداندازكجاست،دركجاستوبه کجاميرود.درقرآنمجيد[2] نيزتغييروضعيتموجودورهائيازنواقص،موانعوانواعتاريكيها،وارتقاءانسانوورود اوبهعوالمنورانيودريككلام،هدايتانسان،بهعنوانرسالتعظيمانبياءعظام، تحتبرنامهايمدونودرقالبكتابمطرحشدهاست: كتابانزلناهاليكلتخرجالناسمنالظلماتاليالنورباذنربهماليصراطالعزيزالحميد.زمانی کهبا پدیدهای به نام سازمان(دانشگاه) با رسالت و اهداف خاصی روبرو هستیم،برنامهریزی نمودی عینیتر، با ارزشتر و حساستر پیدا می کند، تحقق اهداف سازمانی مستلزم به کارگیری منابع لازم اعم از مادی،مالی، انسانی و اجتماعی است.انجام بهینه به کارگیریاین منابع و در نتیجه حصول اهداف سازمان در سایه برنامه ریزی امکان پذیر میگردد. با گسترش و پیچیدگی سازمانهای بشری، برنامهریزی نیز به تدریج شکل های مختلفی به خود گرفت، به عبارت دیگردر توسعه مناسبات اجتماعی و بروز نیازهای متعدد بشر،سازمانها خود را در پیش بینی آینده اجتناب ناپذیر دیدند. لذا به تدریج شکلی از برنامه ریزی به نام برنامه ریزی استراتژیک یا جامع بوجود آمد. از دلائل روی آوردن به برنامه ریزی استراتژیک،تحولات ،دگرگونیها و تغییرات پرشتاب محیط سازمانهاست و در گذشته تغییرات و تحولات به گستردگی الان نبوده و مدیران می توانستند هدفهای آینده را بر اساس گذشته تنظیم نمایند. اما اکنون، تجربه گذشته لزوماً راه مطمئنی برای آینده نیست و مدیران باید با مدد گرفتن از برنامهریزی استراتژیک، استراتژیهای آینده سازمان را طوری طراحی کنند که متناسب با موقعیت و شرایط آینده باشد. توجه به این مهم به مدیران کمک میکند تا در مقابل تغییرات و تحولات فردا مجهز باشند و تصویری روشن از سازمان و هدفهای آن داشته باشند و فعالیتهای سازمان را در لوای استراتژی واحدی هماهنگ نمایند.بدون ترديد آينده متعلق به کسانی است که بر روی چالشها و مسائل جاری وآتی مجموعه سازمانی خود با همه توان، همت و تلاش خستگیناپذير کار میکنند و کليه منابع و امکانات بالقوه و بالفعل را برای رويارويی با چالشهای جديد به خدمت میگيرند. اقدام برای تدوين برنامهريزی راهبردی شرايطی را فراهم میسازد که سازمان میتواند در جهت افزايش اعتبار، امکان بقاء، رشد و بالندگی درازمدت خود از يک سوء و کاهش مخاطرات و تهديدات محيطی از سوی ديگر، اهتمام ورزد.در این راستا پژوهش پیش رو درصدد است با بهرهگیری از روشها و مدلهای علمی، طراحی برنامهریزی استراتژیک با استفاده از تحلیل نقاط قوت، ضعف، فرصتها و تهدیدات، حوزه پژوهش و فناوری دانشگاه ارومیه را با انتخاب استراتژی مناسب در جهت رشد و بالندگی در عرصههای داخلی و بین المللی یاری نماید.در این تحقیق، بطور ویژه اسناد بالا دستی(سند چشمانداز،نقشه جامع علمی،سند تحول راهبردی علم وفناوری)، مطالعات تطبیقی و بهرهمندی ازنظرات نخبگان وخبرگان دانشگاه مد نظر قرار گرفته است. رسالتاصليدانشگاهتربيتنيرويانسانيمتخصصموردنيازجامعه، ترويجوارتقاءدانش،گسترشتحقيقوفراهمنمودنزمينهمساعدبرايتوسعهكشوراست.يكيازعللبسيارمهمرشد،تعاليوپيشرفتجوامعبشري،فراگيريعلومكاربردياست.ازاينرو حركتهايعمليدركشورمابايددرجهتايجادهماهنگيهرچهبيشترخطمشيمراكزآموزش عاليبانيازو تقاضای جامعهباشد.امید است، این تحقیق بتواند توجه مدیران حوزه پژوهش و فناوری را به طور اخص و سایران مدیران آموزش عالی را به طور اعم به تشخیص صحیح، تصمیم درست و اقدام به جا در سایه تفکر و برنامه ریزی، جلب نماید.-12بیان مسالهبقا ودوام سازمانها وتوسعه آنها نیازمند درک بههنگام فرصتهای محیطی تغییرات در بازار و برنامه ریزی استراتژیک وانتخاب استراتژی مناسب واثر بخش است(کوولی،[3]2000). استراتژی مدل یا برنامهای است که اهداف، سیاستها و اقدامات سازمانها را یکپارچه می سازد(دیوید فردآر،1386).بسیاری از صاحب نظرانی که معتقدند مدیریت با نگرشهای سنتی در جهان امروزی امکان پذیر نیست، نیز با تایید این دیدگاه تاکید دارند که افزایش رقابت ونیاز بیشتر به پاسخگویی بودن لازمهاش،تعریفی جدید از ساختارهای سازمانی سیستمها، فرهنگها، نقشها و روابط است و نمیتوان با شیوههای قدیمی به فعالیت ادامه داد، بلکه باید به دنبال یافتن فرصتهایی بود که مزیت رقابتی برای دانشگاهها ایجاد نماید(رابیرسون،[4]1991).یکی از راههای رسیدن به این مزیت شناخت محیط است زیرا که عامل بقا موسسات آموزشی در محیط دائم و در حال تغییر امروزی برنامه ریزی جامع وواکنش به موقع میباشد. همچنین موسساتی که برای آینده برنامهای ندارند مسلما ازدیگرانی که پیشاپیش با برنامهریزی خود را آماده نمودهاند عقب خواهند افتاد(گرمون،[5]2001).با توجه به اینکه دانشگاه ارومیه فاقد هر گونه استراتژی یا برنا مهریزی استراتژیک برای توسعه خود میباشد محقق با مطالعه این موضوع درصدد است با بررسی اسناد موجود این مسأله را در حوزه پژوهش وفناوری بررسی و راهبرد مناسبی با استفاده از تکنیک تحلیل SWOT ارایه دهد.مدل SWOT معرف قوتها، ضعفها، فرصتها وتهدیدات سازمان است. این روش امکان بررسی عوامل ومقایسه تنگناها، تهدیدها و جنبه های آسیب زننده به سازمان، فرصت ها، تقاضا ها و موقعیت بیرونی را با ضعفها و قوتهای سازمان بهوجود می آورد (حمیدی زاده،1382).
برنامه ریزی استراتژیک پژوهش و فناوری در نظام آموزش عالی ایران: مطالعه موردی دانشگاه ارومیه word
واژگان کلیدی: برنامه ریزی استراتژیک، حوزه پژوهش وفناوری دانشگاه ارومیه، مدلSWOT. فصل اول:کلیات تحقیق1-1) مقدمه .............. 2(2-1 بیان مساله ............ 3(3-1 اهمیت وضرورت پژوهش ............ 4(4-1 اهداف پژوهش ....... 4(1-4-1 هدف کلی ........... 4(2-4-1 اهداف اختصاصی ....... 5(5-1 سوالات پژوهش ......... 5(6-1 مبانی نظری تحقیق (برنامهریزی استراتژیک) ......... 5(1-6-1 استراتژی ..................................................................................................... 5(2-6-1 برنامه ریزی .................................................................................................. 6(3-6-1 فرایندبرنامه ریزي ......................................................................................... 6(4-6-1 مدت برنامهریزی ............................................................................................ 7(5-6-1 درک مفاهیم استراتژی ................................................................................... 7(6-6-1 برنامهریزياستراتژیک ................................................................................... 7(7-6-1 فرایندبرنامهریزياستراتژیک .......................................................................... 9(8-6-1مراحلبرنامهریزياستراتژیک .......................................................................... 10(9-6-1تفاوتبرنامهریزياستراتژیکوبرنامهریزيعملیاتی ............................................. 10(10-6-1اجزايبرنامهریزياستراتژیک ........................................................................ 10(1-10-6-1رسالتسازمان ........................................................................................10 (2-10-6-1 دورنمایاچشمانداز ................................................................................... 11(3-10-6-1 ارزشهايمحوري .................................................................................. 12(4-10-6-1 اهداف .................................................................................................. 12(11-6-1ویژگی های برنامه ریزی استراتژیک ................................................................. 13(12-6-1 تفکر استراتژیک ......................................................................................... 14(13-6-1مدیریت استراتژیک ...................................................................................... 15(14-6-1موانع پیاده سازی استراتژی در سازمانها ............................................................... 16(15-6-1مکتب طراحی………..………………………………………………17(7-1 چهار چوب فصول آتی ............................................................................................ 19 فصل دوم: مروی بر پیشینه تحقیق(1-2 مقدمه .................................................................................................................. 21(2-2 ظهور استراتژی در دانشگاه ها ..................................................................................... 21(3-2 تاريخچةآموزشعالي،تحقيقاتوفناوريدرايران ........................................................ 22(4-2آموزشعالي وماهیتآن .......................................................................................... 23(5-2 اهدافآموزشعالي ................................................................................................ 23(6-2 مطالعات تطبیقی ....................................................................................................... 242-6-1) پیشینهاستراتژيدرآموزشعالي ........................................................................ 24(2-6-2محیطدرحالتغییرآموزشعالي ........................................................................ 24(3-6-2 مفهوم ونقشبرنامهريزياستراتژيكدرآموزشعالی ........................................... 25(4-6-2برنامه ريزياستراتژيكپژوهشيدرآموزشعالي ................................................... 26(7-2 مروری برپیشینه تحقیق .............................................................................................. 26(8-2 بررسیدانشدربرنامهچهارموسندچشمانداز .............................................................. 28(1-8-2 ماده45........................................................................................................ 29(2-8-2 ماده 57 ....................................................................................................... 29(3-8-2 ماده43 ....................................................................................................... 30(4-8-2 ماده46 ........................................................................................................ 30(9-2 سياست هايبرنامهپنجمتوسعه .................................................................................. 31(1-9-2 امورعلمىوفناورى ...................................................................................... 31(2-9-2نگاهيبهبرنامهپنجمتوسعهدرحوزهآموزشيوپژوهشيدانشگاه ها ........................ 31(1-2-9-2 ماده19 .................................................................................................... 31(2-2-9-2ماده20 ................................................................................................... 32(3-2-9-2ماده24 ................................................................................................... 32(10-2وضعيت شاخص هایتحقيقاتیكشور ...................................................................... 32(1-10-2 شاخص اعتباراتپژوهشی ........................................................................... 32(2-10-2 شاخصمنابعانسانی .................................................................................... 33(3-10-2شاخص توليداتعلمي ................................................................................ 34(4-10-2 نسبتتوليدعلميبهتوليدناخالصملي .......................................................... 35(5-10-2نسبتتوليدعلميبهبودجهتحقيقوتوسعه ..................................................... 36(11-2بررسي جايگاه فعلي و عملكرد حوزه پژوهش و فناوري در رتبهبندي دانشگاهها ................... 37(12-2 عملكرد پژوهش در سطح كشور ............................................................................. 38(1-12-2 رده بندي دانشگاههاي ايران درجهان توسط موسسه سايماگو درسال2010 ................38(13-2 معيارهاي رتبه بندي جهان اسلام و اهميت پژوهش ....................................................... 40(14-2 خلاصه نتایج مطالعات انجام شده ............................................................................. 41فصل سوم: روش شناسی تحقیق3-1) مقدمه ................................................................................................................ 433-2) روشانجامپژوهش .............................................................................................. 433-3) عواملداخلي ....................................................................................................... 443-4) عواملخارجي ...................................................................................................... 443-5 (فرايند طراحي و تدوين برنامه ي استراتژيك .................................................................. 453-6( مدل سازی استراتژی وتجزيهوتحلیلمحیط ................................................................. 463-6-1)ماتريسارزيابيعواملخارجی ......................................................................... 463-6-2)ماتريسارزيابيعواملداخلي .......................................................................... 463-6-3( ماتريسقوتضعف فرصت تهديد ................................................................... 463-6-4( ماتريسداخليوخارجي .............................................................................. 483 -7( جامعه و نمونه آماری تحقیق ................................................................................... 483-8) قلمروپژوهش ..................................................................................................... 483-8-1)قلمروموضوعي .......................................................................................... 483-8-2 (قلمرومكاني ............................................................................................. 483-8-3) قلمروزماني .............................................................................................. 483-9( روش گرد آوری اطلاعات وداده ها ......................................................................... 493-10)ابزار پژوهش ..................................................................................................... 493-11( الگو و روش تجزیه و تحلیل داده ها ......................................................................... 503-12) خلاصه فصل ...................................................................................................... 50فصل چهارم:یافته های تحقیق4-1) مقدمه ................................................................................................................. 524-2) تجزیهوتحلیلدادههايپژوهش .............................................................................. 524-3)يافتههايتوصیفی .................................................................................................. 524-3-1)معرفی حوزه پژوهش و فناوری دانشگاه ............................................................... 524-3-11-) اهم فعالیتهای حوزه پژوهش وفناوری ......................................................... 534-3-12-) اهم وظايف مدیریت امور پژوهش ............................................................... 534-3-13-) اهم وظايف مدیریت ارتباط با صنعت وکار آفرینی ........................................... 544-3-14-) اهم وظايف مدیریت خدمات علمی وفناوری .................................................. 544-3-2) عملکرد کمی جامعه تحت بررسی ................................................................... 554-4)يافتههايپژوهش ................................................................................................. 594-4-1)بیانیه ارزش ................................................................................................. 604-4-2) بیانیه رسالت ............................................................................................... 614-4-3)بیانیه چشم انداز ........................................................................................... 624-4-4) ماتريسارزيابيعواملداخلیIFE............................................................. 634-4-4-1) نحوه تهیه ماتريسارزيابيعوامل داخلیIFE ................................................... 644-4-5)ماتريسارزيابيعواملخارجيEFE ................................................................ 644-4-5-1) نحوه تهیه ماتريسارزيابيعواملخارجي ...................................................... 664-4-6)ماتریس مدل نه خانه ای مدل دیوید ................................................................... 684-5)راهبردها و اقدامات عملیاتی حوزه پژوهش و فناوري دانشگاه اروميه .................................... 70فصل پنجم:نتایج تحقیق5-1) مقدمه ................................................................................................................. 735-2) خلاصه تحقیق ....................................................................................................... 735-3) نتایج ویافته های تحقیق ............................................................................................ 745-3-1) بیانیه ماموریت حوزه پژوهش وفناوری دانشگاه ارومیه ............................................. 745-3-2) بیانیه چشم انداز حوزه پژوهش وفناوری دانشگاه ارومیه ........................................... 745-3-3) نقاط قوت حوزه پژوهش وفناوری دانشگاه ارومیه .................................................. 745-3-4) نقاط ضعف حوزه پژوهش وفناوری دانشگاه ارومیه ................................................ 745-3-5) فرصت های حوزه پژوهش وفناوری دانشگاه ارومیه ................................................ 755-3-6) تهدید های حوزه پژوهش وفناوری دانشگاه ارومیه ................................................. 755-3-7) ارزش های محوری حوزه پژوهش وفناوری دانشگاه ارومیه ...................................... 755-3-8) اهداف بلند مدت حوزه پژوهش وفناوری دانشگاه ارومیه ......................................... 765-3-9) استراتژی های حوزه پژوهش وفناوری دانشگاه ارومیه ............................................. 765-3-9-1) استراتژی های تهاجمی SO .................................................................... 765-3-9-2) استراتژی های رقابتیST...................................................................... 765-3-9-3) استراتژی های محافظه کارانهWO................................................................ 775-3-9-4) استراتژی های تدافعی WT .................................................................... 775-3-10) برنامه های عملیاتی حوزه پژوهش وفناوری دانشگاه ارومیه .................................... 775-3-11) شاخص های کلیدی عملکرد حوزه پژوهش وفناوری دانشگاه ارومیه ....................... 785-4) محدودیتهايپژوهش ......................................................................................... 795-5) بحث ونتیجه گیری ................................................................................................ 795-6) پیشنهادات برخاسته ازپژوهش .................................................................................. 795-7) پیشنهادات برايپژوهش های آتی .............................................................................. 80 فهرست منابع و مآخذفهرست فارسی ......................................................................................................... 82فهرست انگلیسی ....................................................................................................... 86پیوستها و محاسباتپیوست 1 ............................................................................................................... 88پیوست 2 ............................................................................................................... 90پیوست 3.............................................................................................................. 91پیوست 4 ............................................................................................................... 92محاسبات ....................................................................................................... 93چکیده انگلیسی ....................................................................................................... 98 عنوانصفحه شكل1-1: الگوي تفكر استراتژيك .................................................................................................15شكل1-2:موانع اساسي پياده سازي استراتژي در سازمانها .............................................................. 16شکل 1-3: مدل مکتب طراحی ........................................................................................................ 19شکل2-1:سهم اعتبارات پژوهشي كشورازتوليدناخالص داخلي دربخش دولتي ..........................33شکل 2-2: تعدادمحققين به ازاي يك ميليون نفرجمعيت ..............................................................34شکل2-3:نسبتتوليداتعلميبهتوليدناخالصمليدربرخيازكشورهايدرحالتوسعه........ 36شکل2-4:تعدادتوليدبهازايصدنفرنيرويتحقيقوتوسعهدربرخيازكشورهايدرحالتوسعه ..36شکل2-5: نماي كلي شاخص ها و وزن ها در رتبه بندي جهان اسلام ............................................... 40شکل 3-1:مدل تدوين برنامه استراتژيك حوزه پژوهش و فناوري دانشگاه اروميه ............................. 45شکل3-2:تحلیل ماتريسSWOT......................................................................................... 47شکل 3-3:الگويتجزیهوتحلیلاطلاعات.................................................................................. 50شکل4-1:مقالات (کامل و چکیده) ارائه شده در کنفرانسها .......................................................... 56شکل 4-2:تعداد مقالات ISI دانشگاه ارومیه ................................................................................. 56شکل4-3: تعداد مقالات چاپ شده در مجلات علمیپژوهشی دانشگاه ارومیه ............................... 57شکل 4-4: مجلات متقاضی اخذ مجوز علمی پژوهشی، به تفکیک دانشکده .................................... 57شکل 4-5:آمار کتب تالیفی دانشگاه ارومیه .................................................................................. 58شکل4-6:آمار اختراعات ثبت شده ازسال 87 در دانشگاه ارومیه ................................................... 58شکل4-7: توزیع اعضای هیات علمی در دانشکده ها ومراکز ........................................................59شکل 4-8:وضعیت رتبه علمی کارکنان هیات علمی دانشگاه ارومیه .............................................. 59شکل 4-9: بیانیه ارزش حوزه پژوهش وفناوری دانشگاه ارومیه ...................................................... 60شکل 4-10:بیانیه رسالت حوزه پژوهش وفناوری دانشگاه ارومیه ..................................................... 61شکل 4-11:بیانیه چشم انداز حوزه پژوهش وفناوری دانشگاه ارومیه ............................................... 62شکل 4-12:نمره نهایی ماتريس عوامل داخلی وخارجي حوزه پژوهش و فناوري دانشگاه اروميه ...... 68شکل4-13: نمره نهایی ماتريس وتعیین نوع راهبرد سازمانیدر ماتریس نه خانه ای دیوید ................ 69 -11 مقدمهاساساً انسان موجودی برنامهدار است. او خودآگاه یا ناخودآگاه برای فعالیتها و تعاملات فردی و اجتماعی خود پیشنگری میکند. شاید بهتوان گفت قسمت قابل توجهی از این رفتارها به طور ناخودآگاه برنامهریزی میشود. لکن وقتیکه درتعاملات و مناسبات با دیگران اعم از خانواده، مدرسه، سازمان، دانشگاه گام مینهیم؛برای برقراری یک ارتباط مؤثر به افکار و پیش نگریهای خود نظم و انسجام میبخشیم، این ساده ترین و ابتداییترین نمود برنامهریزی در زندگی است.وقوعتغييراتمداومواغلبغيرقابلپيشبيني در سازمانها،ومحدوديتامكاناتومنابع،امكاناقداموفعاليتدرعرصههايمختلفزندگيرابسيارمشكلنموده ونيازبهبرنامهريزيهاي دقيقوكارشناسانهراتاسطحيكنيازحياتيبالابردهاست.اينامرمستلزمشناخت وضعيتفعلي ،نگاهيجامع ودرعينحال كاربرديازاهدافبلندمدتوكوتاهمدتاست.بهدليلماهيتمتغيروپويايیحركت هايطبيعيو اجتماعي،بدونآشنائيبهگذشتهافراد،سازمانها،جوامعوترسيمروندتغييرات را،غيرممكنمينمايد.فرمايشگهربارامامعلي)ع([1]،لزومواهميتشناختمبداءحركت،دركنار وضعيتفعليومقصدنهائيبه خوبيتبيينشدهاست،آنجاكهميفرمايد:خدارحمتكندآن كسراكهميداندازكجاست،دركجاستوبه کجاميرود.درقرآنمجيد[2] نيزتغييروضعيتموجودورهائيازنواقص،موانعوانواعتاريكيها،وارتقاءانسانوورود اوبهعوالمنورانيودريككلام،هدايتانسان،بهعنوانرسالتعظيمانبياءعظام، تحتبرنامهايمدونودرقالبكتابمطرحشدهاست: كتابانزلناهاليكلتخرجالناسمنالظلماتاليالنورباذنربهماليصراطالعزيزالحميد.زمانی کهبا پدیدهای به نام سازمان(دانشگاه) با رسالت و اهداف خاصی روبرو هستیم،برنامهریزی نمودی عینیتر، با ارزشتر و حساستر پیدا می کند، تحقق اهداف سازمانی مستلزم به کارگیری منابع لازم اعم از مادی،مالی، انسانی و اجتماعی است.انجام بهینه به کارگیریاین منابع و در نتیجه حصول اهداف سازمان در سایه برنامه ریزی امکان پذیر میگردد. با گسترش و پیچیدگی سازمانهای بشری، برنامهریزی نیز به تدریج شکل های مختلفی به خود گرفت، به عبارت دیگردر توسعه مناسبات اجتماعی و بروز نیازهای متعدد بشر،سازمانها خود را در پیش بینی آینده اجتناب ناپذیر دیدند. لذا به تدریج شکلی از برنامه ریزی به نام برنامه ریزی استراتژیک یا جامع بوجود آمد. از دلائل روی آوردن به برنامه ریزی استراتژیک،تحولات ،دگرگونیها و تغییرات پرشتاب محیط سازمانهاست و در گذشته تغییرات و تحولات به گستردگی الان نبوده و مدیران می توانستند هدفهای آینده را بر اساس گذشته تنظیم نمایند. اما اکنون، تجربه گذشته لزوماً راه مطمئنی برای آینده نیست و مدیران باید با مدد گرفتن از برنامهریزی استراتژیک، استراتژیهای آینده سازمان را طوری طراحی کنند که متناسب با موقعیت و شرایط آینده باشد. توجه به این مهم به مدیران کمک میکند تا در مقابل تغییرات و تحولات فردا مجهز باشند و تصویری روشن از سازمان و هدفهای آن داشته باشند و فعالیتهای سازمان را در لوای استراتژی واحدی هماهنگ نمایند.بدون ترديد آينده متعلق به کسانی است که بر روی چالشها و مسائل جاری وآتی مجموعه سازمانی خود با همه توان، همت و تلاش خستگیناپذير کار میکنند و کليه منابع و امکانات بالقوه و بالفعل را برای رويارويی با چالشهای جديد به خدمت میگيرند. اقدام برای تدوين برنامهريزی راهبردی شرايطی را فراهم میسازد که سازمان میتواند در جهت افزايش اعتبار، امکان بقاء، رشد و بالندگی درازمدت خود از يک سوء و کاهش مخاطرات و تهديدات محيطی از سوی ديگر، اهتمام ورزد.در این راستا پژوهش پیش رو درصدد است با بهرهگیری از روشها و مدلهای علمی، طراحی برنامهریزی استراتژیک با استفاده از تحلیل نقاط قوت، ضعف، فرصتها و تهدیدات، حوزه پژوهش و فناوری دانشگاه ارومیه را با انتخاب استراتژی مناسب در جهت رشد و بالندگی در عرصههای داخلی و بین المللی یاری نماید.در این تحقیق، بطور ویژه اسناد بالا دستی(سند چشمانداز،نقشه جامع علمی،سند تحول راهبردی علم وفناوری)، مطالعات تطبیقی و بهرهمندی ازنظرات نخبگان وخبرگان دانشگاه مد نظر قرار گرفته است. رسالتاصليدانشگاهتربيتنيرويانسانيمتخصصموردنيازجامعه، ترويجوارتقاءدانش،گسترشتحقيقوفراهمنمودنزمينهمساعدبرايتوسعهكشوراست.يكيازعللبسيارمهمرشد،تعاليوپيشرفتجوامعبشري،فراگيريعلومكاربردياست.ازاينرو حركتهايعمليدركشورمابايددرجهتايجادهماهنگيهرچهبيشترخطمشيمراكزآموزش عاليبانيازو تقاضای جامعهباشد.امید است، این تحقیق بتواند توجه مدیران حوزه پژوهش و فناوری را به طور اخص و سایران مدیران آموزش عالی را به طور اعم به تشخیص صحیح، تصمیم درست و اقدام به جا در سایه تفکر و برنامه ریزی، جلب نماید.-12بیان مسالهبقا ودوام سازمانها وتوسعه آنها نیازمند درک بههنگام فرصتهای محیطی تغییرات در بازار و برنامه ریزی استراتژیک وانتخاب استراتژی مناسب واثر بخش است(کوولی،[3]2000). استراتژی مدل یا برنامهای است که اهداف، سیاستها و اقدامات سازمانها را یکپارچه می سازد(دیوید فردآر،1386).بسیاری از صاحب نظرانی که معتقدند مدیریت با نگرشهای سنتی در جهان امروزی امکان پذیر نیست، نیز با تایید این دیدگاه تاکید دارند که افزایش رقابت ونیاز بیشتر به پاسخگویی بودن لازمهاش،تعریفی جدید از ساختارهای سازمانی سیستمها، فرهنگها، نقشها و روابط است و نمیتوان با شیوههای قدیمی به فعالیت ادامه داد، بلکه باید به دنبال یافتن فرصتهایی بود که مزیت رقابتی برای دانشگاهها ایجاد نماید(رابیرسون،[4]1991).یکی از راههای رسیدن به این مزیت شناخت محیط است زیرا که عامل بقا موسسات آموزشی در محیط دائم و در حال تغییر امروزی برنامه ریزی جامع وواکنش به موقع میباشد. همچنین موسساتی که برای آینده برنامهای ندارند مسلما ازدیگرانی که پیشاپیش با برنامهریزی خود را آماده نمودهاند عقب خواهند افتاد(گرمون،[5]2001).با توجه به اینکه دانشگاه ارومیه فاقد هر گونه استراتژی یا برنا مهریزی استراتژیک برای توسعه خود میباشد محقق با مطالعه این موضوع درصدد است با بررسی اسناد موجود این مسأله را در حوزه پژوهش وفناوری بررسی و راهبرد مناسبی با استفاده از تکنیک تحلیل SWOT ارایه دهد.مدل SWOT معرف قوتها، ضعفها، فرصتها وتهدیدات سازمان است. این روش امکان بررسی عوامل ومقایسه تنگناها، تهدیدها و جنبه های آسیب زننده به سازمان، فرصت ها، تقاضا ها و موقعیت بیرونی را با ضعفها و قوتهای سازمان بهوجود می آورد (حمیدی زاده،1382).