هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطه‌ی شکاف دیجیتالی و توانمندی زنان شهر شیراز می‌باشد. توانمندی زنان با مؤلفه‌های دسترسی و کنترل بر منابع، مشارکت در تصمیم گیری، آگاهی جنسیتی، تحرک و امنیت مورد بررسی قرار گرفت. متغیرهای مستقلی که در این پژوهش مورد بررسی قرا گرفتند نیز عبارتند از: وضعیت تأهل، درآمد پاسخگو، درآمد خانواده، طبقه‌ی اجتماعی، تحصیلات پاسخگو، تحصیلات همسر، سرپرست خانوار، وضعیت شغلی، نوع شغل، سن، شکاف فناوری، شکاف سواد اطلاعاتی و شکاف دسترسی به اطلاعات.برای انجام این پژوهش، نمونه‌ای به حجم 600 نفر با روش نمونه‌گیری لین و با شیوه‌ی نمونه‌گیری تصادفی چند مرحله‌ای انتخاب شد. اطلاعات مورد نیاز با تکنیک پیمایش و ابزار پرسشنامه، از بین زنان 15-54 ساله‌ی شهر شیراز جمع‌آوری گردید. نتایج پژوهش نشان داد که متغیرهای درآمد پاسخگو و خانواده، طبقه اجتماعی، تحصیلات پاسخگو و همسر، سرپرست خانوار، وضعیت شغلی، نوع شغل، سن، شکاف فناوری، شکاف سواد اطلاعاتی و دسترسی به اطلاعات با توانمندی زنان دارای رابطه‌ی معناداری هستند. در حالی که متغیر وضعیت تأهل رابطه‌ی معناداری با توانمندی زنان ندارد. نتایج حاصل از رگرسیون چند متغیره نشان داد که به ترتیب هفت متغیر (شکاف سواد اطلاعاتی، سن، تحصیلات زیر دیپلم همسر، شکاف دسترسی به اطلاعات، درآمد پاسخگو، درآم زیر 400 هزار تومان همسر، طبقه پایین شغلی) حدود 33 درصد از تغییرات متغیر وابسته را تبیین نموده‌اند.کلمات کلیدی: زنان، شکاف دیجیتالی، توانمندی، شیراز.فهرست مطالب عنوان صفحه فصل اول: کلیات1-1-مقدمه. 21-2-بیان مسئله. 51-3-اهمیت و ضرورت تحقیق.. 91-4-اهداف تحقیق.. 131-4-1-هدف اصلی.. 131-4-2- اهداف فرعی.. 131-4-3- تعاریف شکاف دیجیتالی، توانمندی زنان و فناوری اطلاعات و ارتباطات... 14فصل دوم: ادبیات تحقیق 2-1-مقدمه. 182-2-تحقیقات داخلی.. 18عنوان صفحه 2-3-تحقیقات خارجی.. 23فصل سوم:مبانی نظری پژوهش 3-1-مقدمه. 323-2-نظریات مربوط به شکاف دیجیتالی.. 323-2-1-نظریه‌ی جبرگرایی تکنولوژیک.... 323-2-2-نظریه‌ی اشاعه. 353-2-3-نظریه‌ی شکاف آگاهی.. 383-2-5-ابعاد شکاف دیجیتالی برتو. 423-3-نظریات مربوط به توانمندسازی زنان.. 433-3-1-نظریه توانمندسازی.. 433-3-2-نظریه فمینیسم لیبرال.. 443-3-3-نظریه توانمندی لانگه. 463-3-4-نظریه سایبر فمینیسم.. 483-4-چارچوب نظری.. 50فصل چهارم:روش شناسی تحقیق 4-2- روش تحقیق.. 584-3- تکنیک جمع آوری اطلاعات... 584-4- ابزار جمع آوري اطلاعات... 59عنوان صفحه 4-5- جامعه آماری و حجم نمونه. 604-6- تعریف متغیرها614-6-1- تعاريف عملياتي و نظری متغیرها614-6-1-1- تعریف نظری و عملی متغیرهای مستقل.. 614-6-1-2- تعریف عملی و نظری متغیر وابسته. 634-7- روايي و پايايي ابزارهاي اندازه گيري.. 644-3- آلفای کرونباخ مقیاس ها654-7-فنون تحلیل داده ها65فصل پنجم:یافته‌های تحقیق 5-2- آمار توصیفی.. 685-2-1- وضعیت سنی پاسخگویان.. 685-2-2- وضعیت تأهل پاسخگویان.. 695-2-3- وضعیت درآمد پاسخگو. 695-2-4- وضعیت درآمد خانواده705-2-5- وضعیت طبقه اجتماعی پاسخگو. 705-2-6-وضعیت تحصیلی پاسخگو. 715-2-7-وضعیت تحصیلی همسر پاسخگو. 715-2-8-وضعیت سرپرست خانوار725-2-9-وضعیت شغلی پاسخگو. 73عنوان صفحه 5-2-10-وضعیت نوع شغل پاسخگو. 735-2-11- توزیع فراوانی شکاف دسترسی به گویه فناوری.. 745-2-12-بررسی پاسخ‌های داده شده به متغیرهای گویهی شکاف سواد اطلاعاتی.. 755-2-12-1-آشنایی با اینترنت در فضای مجازی.. 755-2-12-2- استفاده از اینترنت در طول یک ماه765-2-13- بررسی فراوانی گویه شکاف دسترسی به اطلاعات... 785-2-14-بررسی فراوانی گویه مشارکت در تصمیم گیری.. 795-2-15- بررسی فراوانی گویه دسترسی و کنترل بر منابع دیگر. 805-2-15-1-کنترل بر درآمد خود و همسر. 805-2-15-2-ارتباط با گروه‌های اجتماعی.. 815-2-15-3- بدست آوردن اطلاعات مورد نیاز از منابع اجتماعی.. 825-2-16-بررسی فراوانی گویه تحرک... 835-2-17-بررسی فراوانی گویه امنیت... 845-2-18-بررسی فراوانی گویه آگاهی جنسیتی.. 855-2-18-1-موافقت با برابری دختران و پسران.. 855-2-18-2-موافقت مردان با اشتغال، مشارکت، تحصیلات و حقوق زنان و وظایف مردان نسبت به همسر865-3-آماراستنباطی.. 885-3-1-آزمون فرضیه شماره یک: بین تأهل و توانمندی زنان رابطه وجود دارد.885-3-2-فرضیه شماره دو: بین درآمد پاسخگو و توانمندی زنان رابطه وجود دارد.88عنوان صفحه 5-3-3-فرضیه شماره سه: بین میزان درآمد خانواده و توانمندی زنان رابطه وجود دارد.895-3-4-فرضیه شماره چهار: بین طبقه اجتماعی و توانمندی زنان رابطه وجود دارد.895-3-5-فرضیه شماره پنج: بین تحصیلات پاسخگو و توانمندی زنان رابطه وجود دارد.905-3-6-فرضیه شماره شش: بین تحصیلات همسر و توانمندی زنان رابطه وجود دارد.915-3-7-فرضیه شماره هفت: بین اینکه چه کسی سرپرست خانوار باشد و توانمندی زنان رابطه وجود دارد.915-3-8-فرضیه شماره هشت: بین وضعیت شغلی پاسخگو و توانمندی زنان رابطه وجود دارد.925-3-9- فرضیه شماره نه: بین نوع شغل پاسخگو و توانمندی زنان رابطه وجود دارد.935-3-10-فرضیه شماره ده: بین سن و توانمندی زنان رابطه ی وجود دارد.935-3-11-فرضیه شماره یازده: بین شکاف فناوری و توانمندی زنان رابطه وجود دارد.945-3-12- فرضیه شماره دوازده: بین شکاف سواد اطلاعاتی و توانمندی زنان رابطه وجود دارد.955-3-13-فرضیه شماره سیزده: بین شکاف دسترسی به اطلاعات و توانمندی زنان رابطه وجود دارد.955-3-14- بررسی سازگاری درونی محورهای توانمندی زنان.. 965-3-15- بررسی آزمون رگرسیون خطی چند متغیره برای تبیین متغیر توانمندی زنان.. 98فصل ششم:بحث و نتیجه گیری 6-1-مقدمه. 101 عنوان صفحه 6-2-بحث و نتیجه گیری.. 1026-3-محدودیت‌های پژوهش.... 106 منابع فارسی.. 108منابع لاتین.. 114پیوست 1- پرسشنامه ی استفاده شده در تحقیق... 118 فهرست جداول عنوان صفحه جدول شماره 5-1- توزيع فراواني و درصد پاسخگويان بر حسب گروه سنی.. 68جدول شماره 5-2- توزيع فراواني و درصد پاسخگويان بر حسب وضعیت تاهل.. 69جدول شماره 5-3- توزيع فراواني و درصد پاسخگويان بر حسب وضعیت درآمد پاسخگو. 69جدول شماره 5-4-توزيع فراواني و درصد پاسخگويان بر حسب وضعیت درآمد خانواده (والدین یا همسر)70جدول شماره5-5-توزيع فراواني و درصد پاسخگويان بر حسب طبقه اجتماعی.. 71جدول شماره 5-6-توزيع فراواني و درصد پاسخگويان بر حسب میزان تحصیلات پاسخگو. 71جدول شماره5-7-توزيع فراواني و درصد پاسخگويان بر حسب میزان تحصیلات همسر. 72جدول شماره5-8-توزيع فراواني و درصد پاسخگويان بر حسب اینکه چه کسی سرپرست خانوار است 72جدول شماره 5-9 - توزيع فراواني و درصد پاسخگويان بر حسب وضعیت شغلی.. 73جدول شماره 5-10-توزيع فراواني و درصد پاسخگويان بر حسب نوع شغل.. 74جدول شماره 5-11-توزيع فراواني ، درصد، میانگین و انحراف معیار پاسخگويان بر حسب گویهی شکاف دسترسی به فناوری 74جدول شماره5-12- توزيع فراواني، درصد، میانگین و انحراف معیار پاسخگویان بر حسب متغیر آشنایی با اینترنت در فضای مجازی 76جدول شماره 5-13-توزيع فراواني و درصد پاسخگويان بر حسب متغیر متوسط استفاده از اینترنت در طول یک ماه77جدول شماره 5-14- توزيع فراواني، درصد، میانگین و انحراف معیار پاسخگويان بر حسب گویهی شکاف دسترسی به اطلاعات 78جدول شماره 5-15- توزيع فراواني، درصد، میانگین و انحراف معیار پاسخگويان بر حسب گویه ی مشارکت در تصمیم گیری 80جدول شماره 5-16- توزيع فراواني، درصد، میانگین و انحراف معیار پاسخگويان بر حسب متغیر کنترل بر درآمد خود و همسر81جدول شماره 5-17-توزيع فراواني، درصد، میانگین و انحراف معیار پاسخگويان بر حسب متغیر ارتباط با گروه های اجتماعی 82جدول شماره5-18-توزيع فراواني، درصد، میانگین و انحراف معیار پاسخگويان بر حسب متغیر بدست آوردن اطلاعات مورد نیاز از منابع اجتماعی.. 83جدول شماره5-19- توزيع فراواني، درصد، میانگین و انحراف معیار پاسخگويان بر حسب گویه ی تحرک 84جدول شماره 5-20-توزيع فراواني، درصد، میانگین و انحراف معیار پاسخگويان بر حسب گویه ی امنیت 85جدول شماره5-21-توزيع فراواني، درصد، میانگین و انحراف معیار پاسخگويان بر حسب متغیر میزان موافقت با برابری دختران و پسران.. 86جدول شماره 5-22-توزيع فراواني، درصد، میانگین و انحراف معیار پاسخگويان بر حسب متغیر میزان موافقت مردان با اشتغال، مشارکت، تحصیلات و حقوق زنان و وظایف مردان نسبت به همسر. 87جدول شماره 5-23- آزمون تفاوت توانمندی زنان بر حسب وضعیت تأهل پاسخگویان.. 88جدول شماره5-24-آزمون تفاوت توانمندی زنان بر حسب درآمد پاسخگویان.. 89جدول شماره5-25- آزمون تفاوت در توانمندی زنان بر حسب میزان درآمد خانواده (والدین یا همسر)89جدول شماره 5-26- آزمون تفاوت در توانمندی زنان بر حسب طبقه اجتماعی.. 90جدول شماره5-27-آزمون تفاوت در توانمندی زنان بر حسب میزان تحصیلات پاسخگو. 90جدول شماره5-28- آزمون تفاوت در توانمندی زنان بر حسب میزان تحصیلات همسر. 91جدول شماره5-29- آزمون تفاوت در توانمندی زنان بر حسب اینکه چه کسی سرپرست خانوار باشد سرپرست خانوار92جدول شماره5-30- آزمون تفاوت در توانمندی زنان بر حسب وضعیت شغلی پاسخگو. 92جدول شماره 5-31-آزمون تفاوت در توانمندی زنان بر حسب نوع شغل پاسخگو. 93جدول شماره 5-32-نتایج همبستگی پیرسون بین متغیر سن و توانمندی زنان.. 94جدول شماره 5-33-نتایج همبستگی پیرسون بین متغیر شکاف فناوری و توانمندی زنان.. 94جدول شماره 5-34-نتایج همبستگی پیرسون بین متغیر شکاف سواد اطلاعاتی و توانمندی زنان 95جدول شماره 5-35-نتایج همبستگی پیرسون بین متغیر شکاف دسترسی به اطلاعات و توانمندی زنان 96جدول شماره 5-36-سازگاری درونی محورهای توانمندی زنان.. 98جدول شماره 5-37-آزمون رگرسیون خطی چند متغیره برای تبیین متغیر توانمندی زنان.. 99 فهرست شکل ها عنوان صفحه شکل شماره 3-1-پذیرندگان نوآوری....................................................................................................... 37شکل شماره 3-2-فرضیه شکاف آگاهی................................................................................................. 40شکل شماره 3-3-معیارهای تواناسازی لانگه........................................................................................ 48شکل شماره 3-4-مدل مفهومی پژوهش................................................................................................ 53شکل شماره 3-5-مدل تجربی پژوهش.................................................................................................. 54 امروزه هم زمان با عصر اطلاعات، دانش و به طبع آن فناوری اطلاعات[1] به عنوان مهم‌ترین عامل توسعه شناخته شده و سطح توسعه‌ی کشورها و جوامع با توجه به سطح دسترسی به این فناوری و میزان استفاده و بهره مندی از آن مشخص می شود. امروزه تأکید بر اهمیت فناوری اطلاعات بر توسعه ی آن تا آنجا پیش رفته که گفته می شود فناوری اطلاعات و توانایی در استفاده از آن و سازگاری با آن از عوامل مهم در ایجاد ثروت، قدرت و دانش است و یکی از معیارهای توسعه و پیشرفت اقتصادی و صنعتی محسوب می شود (نوری، 1385: 26). فناوری اطلاعات و ارتباطات بیشتر ترکیبی از علم و تکنولوژی است. ظهور فناوری دیجیتال یکی از بارزترین پیشرفت های فناوری در نیم قرن اخیر به شمار می آید که نقش پیشروییدر رشد و توسعه‌ی اقتصادی در کشورهای صنعتی شده و آن هایی که به تازگی صنعتی شده اند ایفا کرده ( گریس و کیانگ[2]، 2004؛ داتون[3]،1999) و در زندگی کنونی بشر نقش بسزایی داشته است.در این جا این سؤال قابل طرح است که آیا همگی افراد جامعه به میزان برابری به این فناوری‌ها دسترسی دارند؟ پاسخ منفی است. فاصله در دسترسی به فناوری‌های نوین (تلفن، کامپیوتر، دسترسی به اینترنت) و خدمات مرتبط با آن (متیک[4]، 2006: 29) موجب عقب ماندن عده ای و تفاوت میان افراد در سطوح مختلف زندگی اعم از اقتصادی- سیاسی و اجتماعی می‌گردد که از آن به عنوان شکاف دیجیتالی یاد می‌شود. باشکل گیری مبحث جامعه اطلاعاتی و رشد سریع تکنولوژی‌ها به ویژه تکنولوژی‌های جدید اطلاعات و ارتباطات در سراسر جهان بخصوص در کشورهای توسعه یافته و مطرح شدن بحث شکاف دیجیتال، توجه به راهبردهایی جهت دستیابی تمام افراد بشر به این فناوری‌ها لازم به نظر می‌رسد. همانطور که ذکر شد شکاف دیجیتالی نوعی نابرابری برخاسته از تحولات در عرصه‌ی اطلاعات و فناوری ارتباطات است. پدیده‌ایست که قبل از توسعه‌ی فناوری اطلاعات و ارتباطات وجود نداشت و از زمان انقلاب دیجیتال پدید آمد (عطاران، 5:1389). این نابرابری در چند سطح قابل بررسی است: می توان آن را در سطح جهان، میان کشورها، مناطق گوناگون و یا در درون یک جامعه میان اقشار مختلف بررسی کرد.