چکیده ارائه ی یک مدل یکپارچه و فراگیر برای زنجیره‌های تأمین مدنظر است که در آن به هر دو عامل کلیدی زنجیره (کارایی و پاسخگویی)، توجه لازم شود. در این پایاننامه، ضمن توجه لازم و جامع به هر دو جنبهی هزینه و کیفیت، سعی می‌شود تا زنجیره‌ی تأمینی تهیه شود با اندکی بومیسازی در زنجیره‌های دیگر قابل کاربرد باشد. به همین منظور، مدل پیشنهادی در یک زنجیره‌ی تأمین چهار سطحی شامل، تأمین‌کننده، تولیدکننده، توزیعکننده و مشتری فرموله شده است. زنجیره شامل هزینههای ملموس و غیرملموس هست. برای هدف کیفیت نیز، کیفیت تأمین‌کنندگان، کیفیت تولیدکننده و کیفیت توزیعکنندگان در نظر گرفته‌شده است. مدل دوهدفهی پیشنهادی توسط راه‌حل روش پارامتری (وزین) به یک مدل تک هدف تبدیل‌شده و برای مثالی با سایز متوسط با شرایط واقعی حل‌شده است. نتایج محاسباتی و تحلیلهای موجود حکایت از کارایی مدل پیشنهادی و همچنین روش حل دقیق موجود برای مسائل کوچک و متوسط دارد. در این پایاننامه، شرکت فرآورده‌های لبنی کاله به‌عنوان تولیدکنندهی زنجیره‌ی تأمین درنظرگرفته می‌شود. واژههای کلیدی: لجستیک، مکانیابی، زنجیره‌ی تأمین، مدیریت، تأمین‌کننده، انتخاب، تصادفی، برنامهریزی، چندهدفه، بهینه‌سازی، کیفیت، شش سیگما فهرست مطالبفصلاولمقدمهوکلیاتپژوهش21.مقدمه21-1.تعاریف مرتبط با زنجیره تأمین31-1-1.انواع شبکههای زنجیره تأمین41-1-2.فازهای تصمیمی در یک زنجیره‌ی تأمین41-1-3.زنجیره‌ی پاسخگو و کارا61-1-4.طبقه‌بندی هزینههای موجود در زنجیره تأمین81-1-5.برنامهریزی تک دوره‌ای و چند دوره‌ای101-2.اهداف پژوهش111-3.ضرورت پژوهش121-4.جمع‌بندی13فصلدومادبیاتوپیشینهپژوهش142.مقدمه152-1.مرور بر ادبیات به‌کارگیری مدلهای چندهدفه در زنجیره‌ی تأمین162-2.مرور بر ادبیات هزینه کیفیت192-2-1.مرور بر ادبیات هزینهی کیفیت در زنجیره‌ی تأمین252-2-2.مرور بر ادبیات به‌کارگیری کیفیت در زنجیره‌ی‌تامین272-2-3.مرور بر ادبیات در نظر گرفتن کیفیت تأمین‌کنندگان در زنجیره‌ی تأمین282-2-4.مرور بر ادبیات در نظر گرفتن کیفیت تولیدکنندگان در زنجیره‌ی تأمین302-2-5.مرور بر ادبیات در نظر گرفتن کیفیت توزیعکنندگان در زنجیره تأمین312-3.مرور بر ادبیات برنامهریزی تک دوره‌ای و چند دوره‌ای زنجیره‌ی‌تامین362-4.مرور بر ادبیات روشهای حل مسائل زنجیره‌ی‌تامین372-4-1.مرور بر ادبیات تکنیک نیل به مقصد382-5.ادبیات حوزه پژوهش392-5-1.تاریخچه شرکت فرآورده‌های لبنی کاله392-5-2.جوایز و مدال‌ها392-5-3.استانداردها402-5-4...................................... فعالیت اصلی شرکت402-5-5.محصولات و برندهای شرکت412-5-6.محصول موردمطالعه432-6.نتیجه‌گیری43فصل سومروش پژوهش463.مقدمه473-1.هزینهی کیفیت (هزینهی کیفیت تولیدکننده)473-1-1.انواع هزینههای کیفیت473-2.هزینهی کیفیت تأمین‌کنندگان503-3.تکنیک نیل به مقصد523-4.روش حل: روش پارامتري ( وزين)533-5.هزینهی کیفیت خدمت‌دهی به مشتریان563-6.پارامترها و متغیرهای تصمیم مسئله573-7.مینیمم سازی هزینهی کل613-7-1.هزینهی خرید مواد خام تأمین‌کنندگان613-7-2.هزینهی حمل مواد خام/محصولات613-7-3.هزینهی تولید محصول623-7-4.هزینهی نگهداری موجودی623-7-5.هزینهی کیفیت633-8.ماکزیمم سازی کیفیت کل زنجیره‌ی تأمین653-8-1.کیفیت تأمین‌کنندگان663-8-2.کیفیت مراکز توزیع663-8-3.کیفیت محصولات تولیدی673-9.محدودیت‌ها683-10.نتیجه‌گیری72فصل چهارممحاسباتویافته‌هایپژوهش734-1.روش حل: روش پارامتري ( وزين)744-2.نتایج محاسباتی764-2-1.اطلاعات تأمین‌کنندگان774-2-2.اطلاعات مشتریان و مراکز توزیع784-3.نتــــــایج و تفـــاســـــــیر914-3-1.بررسی اثر عامل‌های کلیدی بر جواب بهینه914-3-2.سناریوی صفر914-3-3.سناریوی یک924-3-4.سناریوی دو92فصلپنجمنتیجه‌گیریوپیشنهاد‌ها945.مقدمه955-1.جمع‌بندی و نوآوری955-2.پیشنهاد‌ها برای مطالعات آتی965-3.توصیه‌هایراهبردی97فهرست مراجع99پیوستها:104کد GAMS:105چکیده انگلیسی:116 فهرست جداولجدول 2‑1 مقالات مطالعه شده با توجه به تابع هدف آن‌ها از سال 2000 به بعد 17جدول 2‑2-تفکیک ادبیات حوزه پژوهش با توجه به برنامهریزی زمانی و سطوح زنجیره تأمین. 37جدول 4‑1- اطلاعات تأمین‌کنندگان. 77جدول 4‑2- اطلاعات مربوط مراکز توزیع. 78جدول 4‑3- اطلاعات مربوط به مشتریان. 79جدول 4‑4- نرخ کرایه حمل (ریال برحسب تن و مسافت). 83جدول 4‑5- نرخ کرایه حمل( ) (ریال برحسب مسافت و1تن). 84جدول 4‑6-میزان موجودی ابتدای دوره نگهداری شده در مرکز توزیع احمدآباد (تعداد) 84جدول 4‑7-میزان موجودی ابتدای دوره نگهداری شده در مرکز توزیع اصفهان (تعداد) 85جدول 4‑8- هزینهی نگهداری موجودی و ظرفیت هر یک از مراکز توزیع. 85جدول 4‑9- حجم، میزان مصرف در محصول تولیدشده اهمیت ماده اولیه. 85جدول 4‑10-میزان کیفیت خدمت‌دهی گزینهی a برای هر مرکز توزیع. 85جدول 4‑11-هزینهی کیفیت خدمت‌دهی هر مرکز توزیع. 86جدول 4‑12-تقاضای مشتری k در ماه‌های مختلف سال (تعداد). 86جدول 4‑13-درصد ماده معیوب شیر که از تأمین‌کننده i تأمین می‌شود. 87جدول 4‑14-هزینهی خرید شیر از تأمین‌کننده i (10ریال). 87جدول 4‑15-میزان بهینه شیر که توسط هر تأمین‌کننده عرضه می‌شود(تن). 88جدول 4‑16- میزان بهینه تولید محصول در دورههای مختلف. 88جدول 4‑17-میزان بهینه محصولات که از کارخانه به مراکز توزیع اصفهان منتقل می‌شوند 88جدول 4‑18-محصولات که از کارخانه به مراکز توزیع احمدآباد منتقل می‌شوند 89جدول 4‑19-محصولات منتقل‌شده از مرکز توزیع احمدآباد به سوپر مارکت-سحر 89جدول 4‑20-محصولات منتقل‌شده از مرکز توزیع احمدآباد به سوپرمارکتي- نیستان 89جدول 4‑21-محصولات منتقل‌شده از مرکز توزیع اصفهان به ملت صفری. 90جدول 4‑22-محصولات منتقل‌شده از مرکز توزیع اصفهان به هایپر استار. 90جدول 4‑23-میزان موجودی در دورههای مختلف در مرکز توزیع احمدآباد. 90جدول 4‑24-میزان موجودی در دورههای مختلف در مرکز توزیع اصفهان. 90جدول 4‑25-مقادیر مختلف جواب به ازای αهای مختلف. 92 فهرست شکلهاشکل 1‑1- کمترین هزینه ممکن برای رسیدن به سطح مشخص از پاسخگویی [1].7شکل 1‑2- طیف پاسخگویی [1].7شکل 2‑1-مدل PAF برای دستهبندی هزینهها [11]22شکل 2‑2-مدل جوران برای دستهبندی هزینهها (جوران و گراینا، 1998)[8]24شکل 2‑3-شرکت فراوردههای لبنی کاله39شکل 3‑1- سطح بهینهای از کیفیت [8]50شکل 3‑2- ساختار زنجیره‌ی تأمین پیشنهادی54شکل 3‑3- ساختار زنجیره‌ی تأمین[1]54شکل 3‑4- مدل زنجیره تأمین55 شکل 4‑1-نقشه دریافت شیر و ارسال محصول در شرکت فرآورده‌های لبنی کاله76شکل 4‑2-نقشه دریافت شیر تأمین‌کنندگان78شکل 4‑3-مکان مرکز توزیع(بانی چاو) اصفهان در Google map79شکل 4‑4- مکان مرکز توزیع(بانی چاو) احمدآباد تهران در Google map79شکل 4‑5-مکان فروشنده هایپر استار اصفهان در Google map80شکل 4‑6-مکان فروشنده ملت صفری اصفهان در Google map80شکل 4‑7-مکان فروشنده سوپر مارکت-سحر در تهران در Google map81شکل 4‑8-مکان فروشنده سوپرمارکتي- نیستان در تهران در Google map81شکل 4‑9-مکان کارخانه فرآورده‌های لبنی کاله در Google map82فصلاولمقدمه و کلیات پژوهش 1. مقدمهدر دههی 1970 شرکت‌ها به دنبال تکنیکها و راهبردهایی بودند که با استفاده از آن بتوانند هزینههای تولیدی خود را کاهش دهند و در بازارهای مختلف رقابت کنند. برخی از این تکنیکها عبارت بودند از: سیستم‌های زمان‌بندی به هنگام[1]، سیستم کانبان[2]، تولید ناب[3]، مدیریت کیفیت جامع[4] و غیره. شرکت‌ها توانستند با استفاده از این تکنیکها، هزینههای تولیدی خود را کاهش دهند ولی شرکتهای رقیب هم با استفاده از این تکنیکها، هزینههای تولیدی خود را تا حد ممکن کاهش دادهاند. پس برای کاهش هزینهها و ماندن در بازار رقابتی باید سایر فرصتهای بالقوه برای کاهش هزینه را پیدا کرد. یکی از راههایی که فرصتهای بالقوهی زیادی برای کاهش هزینه در آن وجود دارد، مدیریت زنجیره‌ی تأمین[5] است [1].زنجیره‌ی تأمین شامل همه مراحلی[6] (اعضای زنجیره) است که چه مستقیم چه غیرمستقیم، در برآورده سازی درخواست یک مشتری نقش دارند. در یک زنجیره‌ی تأمین معمولی، مواد خام از تأمین‌کنندگان به کارخانهها ارسال می‌شوند و سپس محصولات تولیدشده در کارخانهها به انبارهای میانی و انبارهای توزیعکنندگان ارسال می‌شوند و نیز به سمت خردهفروشان و درنهایت به دست مشتری نهایی یا همان مصرفکننده میرسند. پس یک کالا مراحل زنجیره‌ی تأمین را طی می‌کند تا به دست مصرفکنندگان برسد. اعضای یک زنجیره تأمین معمولی عبارت‌اند از: تأمین‌کنندگان، انبارهای مواد اولیه، مراکز تولید، توزیعکنندگان، خردهفروشان و مشتری نهایی.فعالیتهای زنجیره‌ی تأمین با سفارش مشتری شروع می‌شود و وقتی مشتری پول خرید کالا و خدمات دریافتی خود را پرداخت می‌کند، خاتمه مییابد. اختلاف بین پولی که مشتری میپردازد با کل هزینههای متحمل شده توسط زنجیره برای تولید و توزیع کالا، میزان سوددهی زنجیره را نشان میدهد. بر همین اساس موفقیت یک زنجیره برحسب میزان سوددهی آن تعریف می‌شود و مدیریت زنجیره تأمین مستلزم مدیریت جریان‌هایی بین مراحل و درون هر یک از مراحل زنجیره، برای بیشینه‌سازی کل سوددهی آن است [1].مدیریت زنجیره‌ی تأمین مجموعهای است از راهکارهایی، جهت یکپارچهسازی اعضای زنجیره (تأمین‌کنندگان، تولیدکنندگان، توزیعکنندگان، خرده‌فروشی‌ها و مشتری نهایی) که هدف آن، کاهش هزینههای سیستم و نیز افزایش سطح خدمت‌دهی به مشتریان است.از تعریف زنجیره‌ی تأمین هزینههای خود را کاهش داده و درآمدهای خود را افزایش میدهد. دو نکته روشن می‌شود:نخست اینکه مدیریت زنجیره تأمین به هر راهکاری که باعث کاهش هزینهها می‌شود و نقشی در برآورده کردن نیاز مشتری ایفا می‌کند- از تأمین‌کننده و امکانات تولید گرفته تا انبارهای مواد اولیه و مراکز توزیع و نیز خرده‌فروشی‌ها و انبارهای محصولات – توجه می‌نماید. درواقع در بعضی از تحلیلهای زنجیره‌ی تأمین، ضروری است که توجه خود را به تأمین‌کنندگان و مشتریان معطوف کنیم زیرا آن‌ها در شکلگیری زنجیره تأثیر بسیار زیادی دارند.دوم اینکه منظور از مدیریت زنجیره تأمین، افزایش کارایی و کاهش هزینه در کل سیستم است. با به‌کارگیری رویکردهای مطرح در مدیریت زنجیره تأمین، هزینه کل سیستم که شامل هزینههای حملونقل، موجودی، جابجایی مواد و غیره است، کاهش مییابد؛ بنابراین هدف از طراحی یک زنجیره‌ی تأمین افزایش کارایی و کاهش هزینهها در کل سیستم است ولی تأکید بر این نیست که صرفاً هزینه حملونقل، موجودیها و غیره کاهش مییابد بلکه مدیریت زنجیره تأمین با استفاده از رویکرد دستگاهی سعی دارد که کارایی کل زنجیره را بهبود داده و سطح خدمت به مشتری را نیز افزایش دهد. درواقع کسب رضایت مشتریان باید در زنجیره تأمین موردتوجه قرار گیرد که میتواند شامل رضایت مشتریان از کیفیت محصولات و خدمات ارائه‌شده باشد [1].در این فصل به تعریف کلیه مفاهیم مرتبط با زنجیره تأمین که در این پایاننامه مورداستفاده قرارگرفته‌اند پرداخته می‌شود و طبقهبندیهای موجود در این حوزه موردبحث و بررسی قرار میگیرد.در این بخش کلیه‌ی مفاهیم مرتبط با زنجیره‌ی تأمین اعم از انواع شبکههای زنجیره تأمین، فازهای تصمیمگیری در زنجیره، زنجیره‌های پاسخگو و کارا، انواع هزینههای موجود در زنجیره تأمین و انواع برنامهریزی (تک دوره‌ای و چند دوره‌ای) در زنجیره تأمین که در این پایاننامه مورداستفاده واقع‌شده‌اند، موردبررسی قرار میگیرند.هر زنجیره‌ی تأمینی از یک شبکه‌ی مشخصی تبعیت می‌کند که کلیه برنامهریزیهای زنجیره نیز باید مطابق با نوع شبکه صورت گیرد. به‌طورکلی چهار نوع مختلف از شبکه در زنجیره‌های تأمین وجود دارد که در ذیل موردبحث قرارگرفته است[1].الف) شبکه‌ی سری: شبکههای سری، سادهترین حالتی که چند سطح وجود دارد را بیان میکنند که در هر سطح از زنجیره یک شرکت وجود دارد و این شرکت‌ها به‌صورت سری باهم در ارتباط‌اند.ب) شبکه‌ی واگرا: اعدادی از محققان، سیستم‌های پیشرفتهتری از سیستم‌های سری را مطالعه کردهاند. در این حالت، هر شرکت، محصول خود را به چندین شرکت عرضه می‌کند. به‌عنوان‌مثال، یک انبار مرکزی، موجودی چند توزیع‌کننده‌ی منطقه‌ای را تأمین می‌نماید.ج) شبکه‌ی همگرا: این حالت غالباً، مونتاژ قطعات برای تولید محصول نهایی است. به‌عنوان‌مثال، چند تأمین‌کننده با این کارخانه در ارتباط‌اند.د) شبکه‌ی مختلط: این شرکت‌ها حالت عمومی زنجیره تأمین میباشند و ترکیبی از شبکههای فوق هستند که در هر سطح از زنجیره، چندین شرکت وجود دارد. مجموعه شرکتهایی که از شروع تا انتهای زنجیره باهم در ارتباط‌اند دامنه زنجیره تأمین را تشکیل میدهند. دامنه در شبکه زنجیره تأمین مختلط، از شرکت مواد اولیه تا شرکت خرده‌فروش هست. شرکتهای مشابه در زنجیره تأمین را یک سطح از زنجیره تأمین مینامند. به‌عنوان‌مثال، منظور از زنجیره‌ی تأمین دوسطحی زنجیره تأمینی است که دامنه آن محدود به دو نوع شرکت می‌شود.در این پایاننامه از شبکههای مختلط برای زنجیره‌ی تأمین موردبحث استفاده‌شده است.