چکیدهپس از وقوع فجایع طبیعی، پاسخ اورژانسی به سوانح و خدمت‌رسانی به قربانیان امری ضروری است. در این پژوهش، مساله امدادرسانی پس از وقوع فاجعه طبیعی، به صورت ریاضی مدل‌سازی شده‌است. برای مدل‌سازی، زنجیره تأمین سه سطحی را در نظرگرفته‌ایم. سطح اول شامل انبارهای کالاهای امدادی، سطح دوم شامل مراکز توزیع و سطح سوم دربرگیرنده مناطق آسیب‌دیده است. تعداد قربانیان حادثه، آمار قطعی ودقیق از زیر آوار ماندگان، مجروحان و کشته‌شدگان بلافاصله پس از حادثه، به طور قطعی مشخص نیستند و این‌ها به‌تدریج تکمیل می‌شوند. لذا، تقاضای قربانیان حادثه غیرقطعی است و به‌تبع آن پشتیبانی دولت، که از طریق عرضه انواع کالاهای امدادی صورت می‌پذیرد و میزان کمک‌های داوطلبانه مردمی نیز غیرقطعی هستند. به این علت، سه پارامتر تقاضای مناطق آسیب‌دیده، میزان کمک‌های مردمی و میزان عرضه‌های دولتی را به صورت پارامترهای فازی در مدل درنظر می‌گیریم.از جمله چالش‌هایی که در شرایط بحرانی پس از حادثه وجود دارد، کم بودن منابع و فزونی تقاضا نسبت به آن است. لذا، تخصیص بهینه منابع اهمیتفراوانی دارد. امدادرسانی باید به‌گونه‌ای باشد که همه مناطق آسیب‌دیده، کالاهای امدادی را دریافت کنند. در این تحقیق، همه نواحی فاجعه‌دیده از سهمی از انواع کالاهای امدادی، به صورت عادلانه، برخوردار می‌شوند و دو هدف را به طور هم‌زمان بر‌آورده نموده‌ایم: (1)- کمینه‌سازی هزینه‌ها برای برپایی مراکز توزیع در مکان‌های بهینه.(2)- بیشینه نمودن نسبت پاسخگویی به تقاضای مناطق فاجعه‌دیده، برای حداکثر پوشش تقاضا. برای آزمودن کاربردی بودن مدل در واقعیت، آن را در دو مطالعه موردی، ارزیابی می‌کنیم. نتایج بدست‌آمده موید کارآمدی رویکرد به‌کاررفته هستند.واژگان کلیدیپاسخ اورژانسی، لجستیک، مکان‌یابی، چندهدفی، پارامتر فازی، برنامه‌ریزی ریاضی.فهرست مطالبفصل اول1-1- مقدمه 21-2-ضرورت مساله 31-3-بیان مساله 61-4-اهداف پژوهش 61-5-ساختار پایان نامه 62-1-مقدمه 92-2-فاجعه‌ها 92-3-طبقه‌بندی فجایع 102-4-تأثیرات فجایع بر ملت‌ها 122-5-چرخه سیستم مدیریت فاجعه 162-5-1-کاهش اثرات 182-5-2-آمادگی 182-5-3-پاسخ 182-5-4-بهبود 192-6-دسته بندی کلی پژوهش‌های انجام شده 192-7-لجستیک بشردوستانه 192-8-سیستم‌های لجستیک بشردوستانه در مقابل زنجیره‌های تأمین بازرگانی 202-9-ساختار زنجیره لجستیک بشردوستانه 222-10-کالاها و تجهیزات مورد نیاز در لجستیک بشردوستانه 242-11-قدمت پژوهش‌های تکنیکی صورت‌گرفته در زمینه مدیریت فاجعه و لجستیک بشردوستانه 252-12-طبقه‌بندی مدل‌ها 262-12-1- مدل‌های مکان‌یابی تسهیلات امدادی 262-12-2- مدل‌های حمل و نقل 262-12-3- مدل‌های توزیع کالاهای امدادی 272-12-4-مدل‌های برنامه‌ریزی لجستیک خدمت‌رسانی به مصدومان 282-12-5-مدل های توزیع کالاهای امدادی و خدمت‌رسانی به مصدومان 282-12-6- مدل‌های جامع 282-13-جمع‌بندی و نتیجه‌گیری 293-1-مقدمه 31روش حل 313-2-مساله بهینه‌سازی چندهدفی 313-2-1-تعریف تابع هدف محدب 333-2-2-تفاوت بهینه‌سازی چندهدفی با بهینه‌سازی تک‌هدفی 333-2-3-دسته‌بندی روش‌های چندهدفی 353-2-3-1-جستجوی بدون تقدم 353-2-3-2-ابتدا تصمیم‌گیری سپس جستجو 363-2-3-3-جستجو و تصمیم‌گیری هم‌زمان 363-2-3-4-ابتدا جستجو سپس تصمیم‌گیری 363-3-روش برنامه‌ریزی آرمانی 363-3-1-الگوريتم‌هايموجودبرای حليكGP 393-4-دهه1960آغاز نظریه‌ی فازی 453-5-منطق فازی 453-6-سیستم‌های فازی 463-7-تصمیم‌گیری فازی 463-8-مجموعه فازی 463-9-مجموعه پشتیبان یک مجموعه فازی 473-10--برش در مجموعه‌های فازی 473-11-مجموعه فازی محدب 473-12-ارتفاع یک مجموعه فازی 473-13-مجموعه فازی نرمال 473-14-اعداد فازی 483-15-توابع عضویت استاندارد 483-16-تشریح مساله 523-17-1-فرضیات مساله 543-17-2-نمادها ی مدل ریاضی 553-17-3-پارامترهای مدل ریاضی 553-17-4-متغیرهای تصمیم مدل ریاضی 573-17-5-مدل ریاضی 573-17-6-شرح مدل ریاضی 594-1-مقدمه 624-2-مثال عددی 624-2-1-مدل اول 684-2-2-مدل دوم 694-2-3-مدل سوم 704-3-مطالعه موردی اول 724-4-مطالعه موردی دوم 935-1-مقدمه 1125-2-نتیجه‌گیری 1125-3-پیشنهادها 113 فهرست جداولجدول2-3- پنج حادثه مهم صنعتی از لحاظ خسارت‌های اقتصادی تحمیل شده در طی سال‌های 1900 تا2010 ]14[. 14جدول2-4- پیامدهای برخی از بلایای طبیعی ]19[. 15جدول4- 1- هزینه انتقال (دلار) کالاها از مسیرهای موجود در شبکه. 63جدول4-2- امکان عبور وسایل نقلیه از کمان‌های شبکه. 63جدول4-3- جدول موجودی ابتدای دوره در انبارها. 64جدول4-4- اطلاعات پارامتر تقاضا. 64جدول4-5- مقدار پارامتر تقاضا با توجه به درجه عضویت. 65جدول4-6- اطلاعات پارامتر عرضه دولتی. 66جدول4-7- مقدار پارامتر عرضه دولتی با توجه به درجه عضویت. 66جدول4-8- اطلاعات پارامتر کمک مردمی. 67جدول4-9- مقدار پارامتر کمک‌های مردمی با توجه به درجه عضویت این پارامتر. 67جدول4-10- متغیرهای فعال پس از حل مدل سوم در حالتی که درجات عضویت پارامترها3/0 است. 71جدول4-11- متغیرهای فعال پس از حل مدل سوم در حالتی که درجات عضویت پارامترها5/0 است. 71جدول4- 12- مقادیر تابع هدف در حالت واقع‌بینانه، با توجه به وزن‌های مختلف. 72جدول4-13- متغیرهای فعال پس از حل مدل سوم در حالتی که درجات عضویت پارامترها9/0 است. 72جدول4- 14-مقادیر تابع هدف در حالتی که درجات عضویت 9/0 است، با توجه به وزن‌های مختلف. 72جدول4- 15- مشخصات کالاهای امدادی و میزان مورد نیاز از آن‌ها در دوره امدادرسانی 4 روزه، به ازای هر قربانی. 73جدول4-16- کران بالا، کران پایین و مقادیر پارامتر فازی میزان پشتیبانی دولت به ازای هر نوع کالای امدادی، که به انبارها فرستاده می‌شوند. 73جدول4-17- کران بالا، کران پایین و مقادیر پارامتر فازی میزان کمک‌های داوطلبانه مردمی به ازای هر نوع کالای امدادی، که به مراکز توزیع فرستاده می‌شوند. 75جدول4- 18- هزینه انتقال کالاهای امدادی (ریال)، از انبارها به مراکز توزیع. 76جدول4- 19- هزینه انتقال کالاهای امدادی (ریال)، ازمراکز توزیع به نقطه آسیب‌دیده. 76جدول4- 20- هزینه انتقال کالاهای امدادی (ریال)، از انبارها به نقطه آسیب‌دیده. 76جدول4-21- کران پایین (مقادیر بدون ریسک) و کران بالا (مقادیر با ریسک بالا)، برای میزان تقاضای انواع کالاهای امدادی و مقادیر پارامتر فازی آن‌ها، در نقطه آسیب‌دیده. 76جدول4-23- آرمان هزینه و متغیرهای فعال مساله درحالتی که درجات عضویت پارامترها برابر با 3/0 است. 78جدول4- 24-آرمان نسبت پاسخ به تقاضا و متغیرهای فعال مساله درحالتی که درجات عضویت پارامترها برابر با 3/0 است. 79جدول4-25- مقادیر هدف و متغیرهای فعال بدست‌آمده از حل مدل سوم مساله با درجات عضویت 3/ 0 برای پارامترها و ضرایب 5/0، برای انحراف از آرمان‌ها. 81جدول4- 26- مقادیر توابع هدف بدست‌آمده از حل مدل سوم، با توجه به ضرایب انحراف از مقادیر آرمانی در مدل. 82جدول4- 27- مقادیر تابع هدف و متغیرهای فعال بدست آمده از حل مدل سوم مساله با درجات عضویت 3/0 و با ضرایب 7/0، برای انحراف‌ها از آرمان هزینه و 3/0، برای انحراف‌ها از آرمان نسبت پاسخگویی به تقاضا. 82جدول4-28- مقادیر تابع هدف و متغیرهای فعال بدست آمده از حل مدل سوم مساله با درجات عضویت برابر با 3/0 ، با ضرایب3/0 برای انحراف‌ها از آرمان هزینه و7/0، برای انحراف‌ها از آرمان نسبت پاسخگویی به تقاضا. 83جدول4- 29- مقدار آرمانی هزینه و متغیرهای فعال بدست آمده از حل مدل اول مساله، در حالت واقع‌بینانه. 84جدول4-30- مقدار آرمانی نسبت پاسخگویی به تقاضا و متغیرهای فعال بدست‌آمده از حل مدل دوم مساله، در حالت واقع‌بینانه. 86جدول4-31- مقادیر تابع هدف و متغیرهای فعال بدست‌آمده از حل مدل سوم مساله در حالت واقع بینانه، با ضرایب 3/0، برای انحراف‌ها از آرمان هزینه و 7/0، برای انحراف‌ها از آرمان نسبت پاسخگویی به تقاضا. 87جدول4-32- مقادیر تابع هدف و متغیرهای فعال بدست آمده از حل مدل سوم مساله در حالت واقع‌بینانه به ازای ضرایب 7/0، برای انحراف‌ها از آرمان هزینه و 3/0، برای انحراف‌ها از آرمان نسبت پاسخگویی به تقاضا. 88جدول4-33- مقادیر تابع هدف و متغیرهای فعال بدست آمده از حل مدل سوم مساله در حالت واقع‌بینانه با ضرایب 5/0، برای انحراف‌ها از آرمان‌ها. 89جدول4-34- مقدار آرمانی هزینه و متغیرهای فعال پس از حل مدل اول، با درجات عضویت 9/0. 90جدول4- 35- مقادیر تابع هدف و متغیرهای فعال پس از حل مدل سوم با درجات عضویت 9/0 و با ضرایب3/0 برای انحراف از آرمان هزینه و 7/0 برای انحراف از آرمان نسبت پاسخگویی به تقاضا. 91جدول4-36- مقدار تابع هدف و متغیر های فعال پس از حل مدل سوم با درجات عضویت 9/0 و با ضرایب7/0 برای انحراف از آرمان هزینه و 3/0 برای انحراف از آرمان نسبت پاسخگویی به تقاضا. 92جدول4-37- مقدار تابع هدف و متغیرهای فعال پس از حل مدل سوم با درجات عضویت 9/0 با ضرایب انحراف از آرمان‌های هزینه و نسبت پاسخگویی به تقاضای 5/0. 92جدول4-38- موجودی ابتدای دوره امدادرسانی کالاهای امدادی، در انبارهای تهران، اصفهان و شیراز. 94جدول4-39- کران بالا، کران پایین و مقادیر پارامتر فازی میزان پشتیبانی دولت به ازای هر نوع کالای امدادی، که به انبارها فرستاده می‌شوند. 95جدول4- 40- کران بالا، کران پایین و مقادیر پارامتر فازی میزان کمک‌های داوطلبانه مردمی به ازای هر نوع کالای امدادی ، که به مراکز توزیع فرستاده می‌شوند. 96جدول4- 41- مشخصات کالاهای امدادی و میزان مورد نیاز از آن‌ها، در دوره امدادرسانی چهار روزه، به ازای هر قربانی. 97جدول4-42- کران پایین (مقادیر بدون ریسک) و کران بالا (مقادیر با ریسک بالا)، برای میزان تقاضای انواع کالاهای امدادی و مقادیر پارامتر فازی آن‌ها، در نقاط آسیب‌دیده. 97جدول4-43- هزینه حمل و نقل (ریال) کالاهای امدادی،از نقاط عرضه به مراکز توزیع. 98جدول4- 44-جدول هزینه حمل و نقل (ریال) کالاهای امدادی،از مراکز توزیع به نقاط آسیب‌دیده. 98جدول4-45- هزینه حمل و نقل(ریال) کالاهای امدادی، از نقاط عرضه به نقاط آسیب‌دیده. 98جدول4- 46- حل مدل اول در حالت واقع‌بینانه و مقدار آرمان هزینه. 99جدول4-47- حل مدل دوم و مقدار آرمان نسبت پاسخگویی به تقاضا در حالت واقع‌بینانه. 100جدول4-48- حل مدل سوم با ضرایب5/0، برای انحراف از آرمان‌ها، در حالت واقع‌بینانه. 101جدول4-49- حل مدل سوم با ضرایب 3/0، برای انحراف از آرمان هزینه و 7/0، برای انحراف از آرمان نسبت پاسخ به تقاضا، در حالت واقع‌بینانه. 102جدول4- 50- حل مدل سوم با ضرایب 7/0، برای انحراف از آرمان هزینه و 3/0، برای انحراف از آرمان نسبت پاسخگویی به تقاضا، در حالت واقع‌بینانه. 103جدول4- 51- حل مدل اول و مقدار آرمانی هزینه درحالتی که درجات عضویت برابر با 3/0 هستند. 104جدول4-52- حل مدل دوم و مقدار آرمانی نسبت پاسخگویی به تقاضا درحالتی که درجات عضویت برابر با 3/0 هستند. 104جدول4-53- حل مدل سوم با ضرایب5/0 برای انحراف از آرمان ها و با درجات عضویت 3/0. 106جدول4- 54- حل مدل اول با درجات عضویت 9/0 و مقدار آرمانی هزینه. 107جدول4-55- حل مدل دوم و مقدار آرمانی نسبت پاسخگویی به تقاضا با درجات عضویت 9/0. 107جدول4-56- حل مدل سوم با درجات عضویت 9/0 و با ضرایب 5/0، برای انحراف از آرمان‌های هزینه و نسبت پاسخگویی به تقاضا. 109 فهرست شکلهاشکل1- 1 - تأثیر ویرانگر سیلاب. 2شکل1- 2- تأثیرات مخرب زلزله و خسارات جانی و مالی ناشی از آن. 3شکل1- 3- توزیع کالا و امداد رسانی به مصدومان پس از وقوع حادثه. 4شکل1- 4- عملیات لجستیک امدادی پس از وقوع حادثه. 5شکل2- 1- رخ‌داد بلایای طبیعی با توجه به منشأ آن‌ها در سال‌های1900-2005 [10]. 11شکل2- 2- توزیع بلایای طبیعی با توجه به نوع 1990-2005 [11] . 11شکل2- 3- چهار فاز اصلی یک سیستم مدیریت فاجعه. 16شکل2- 4- ساختار زنجیره لجستیک بشردوستانه 23شکل3- 1- روش‌های حل مساله چندهدفی. 35شکل3-2- فضای جواب و انحراف از آرمان‌ها. 40شکل3-3- فضای جواب با توجه به اضافه شدن محدودیت جدید. 41شکل 3- 4-تابع عضویت مثلثی. 49شکل 3- 5- تابع عضویت ذوزنقه‌ای. 49شکل3-6- تابع عضویت یک مجموعه فازی c. 52شکل3- 7-لجستیک امدادی سه سطحی و کمان‌های ارتباط‌دهنده سطوح. 54شکل4- 1- تابع عضویت تقاضا. 64 فصل اول تعریف مساله1-1- مقدمهسوانح طبیعی در جای‌جای کره خاکی در فصل‌های مختلف سال رخ‌می‌دهند، قربانیان بسیاری بر جای‌می‌گذارند و خسارت مالی زیادی را به دولت‌ها تحمیل می‌کنند. بلایای طبیعی هم‌چون سیل، زلزله، سونامی، طوفان‌های شدید، گردبادها، برخورد شهاب سنگ با زمین و غیره هستند. هر یک از این حوادث طبیعی با توجه به شدتی که دارند و مکانی که در آن رخ‌می‌دهند، عواقب متعدد و زیان‌باری خواهند‌داشت و به همین دلیل آمادگی در مقابل آن‌ها، برنامه‌ریزی، پیش‌بینی و اقدامات پیشگیرانه‌ی لازم در این موارد بسیار حیاتی و مهم هستند. در ادامه‌ی این فصل، ابتدا به مفاهیم مختصری درباره فاجعه و مدیریت آن، لجستیک بشردوستانه و تفاوت آن با لجستیک بازرگانی و سپس به بررسی ضرورت موضوع مطرح‌شده در این پایان‌نامه و تعریف مساله می‌پردازیم. شکل1- 1 - تأثیر ویرانگر سیلاب.شکل1- 2- تأثیرات مخرب زلزله و خسارات جانی و مالی ناشی از آن.1-2- ضرورت مسالههمانگونه که گفته‌شد، فجایع خسارت‌های جانی و مالی بسیاری را به جوامع و ملل وارد می‌آورند. لذا داشتن برنامه‌ریزی لجستیک اضطراری مناسب برای رویارویی با تهدیدهای طبیعی و مدیریت بحران از مسایل ضروری محسوب می‌شود. ماهیت این‌گونه حوادث، غیرمترقبه بودن و غیرقابل پیش‌بینی بودن آن‌ها، با وجود پیشرفت علم و تکنولوژی است، که این مورد در دسترس بودن طرح‌های پیش‌گیرانه و پاسخ اورژانسی پس از وقوع حادثه را بسیار مهم می‌کند، به طوری که باید منابع محدود در اختیار را به صورت بهینه به مردم آسیب‌دیده اختصاص دهیم تا نیازشان، در بیشترین حد ممکن برآورده‌شوند.کشورمان از جمله کشورهایی است که در آن حوادث طبیعی از قبیل سیل و زلزله با شدت‌های مختلف رخ داده‌است و خسارت‌های مالی و جانی بسیاری را به بار آورده است. به وضوح برنامه‌ریزی در مورد پاسخ اورژانسی به بحران پس از فاجعه از اهمیت بالایی برخوردار است و باعث کارایی و اثربخشی هرچه بیشتر عملیات امدادرسانی می‌شود. شکل1- 3- توزیع کالا و امداد رسانی به مصدومان پس از وقوع حادثه. شکل1- 4- عملیات لجستیک امدادی پس از وقوع حادثه.وجودطرح‌هاوبرنامه‌ريزي‌هابرايروياروييباپيامدهای فاجعهبههمراهارتقای سطحآگاهيعموميمردمبهکاهشخساراتجانيوماليوارد شده منجر می‌شود، این یکهدفاصليپاسخ‌هاوواکنش‌هاي امدادياست.نکتهمهميکهدرطراحياينطرح‌هابايدموردتوجهقرارگيرد،ايناستکهماهيتسوانحينظيرزلزله بهگونه‌اياستکهواکنشبهآنبايدباسرعتبالاودرزمانکوتاهصورت پذيرد. بهعبارتديگر،در یکچنينشرايط اضطراريوپيچيده‌ای،تصميم‌گيرندهبايدباسرعتوبهصورتموثرعملياتامدادونجاتراانجام دهد وبهوضعيت مصدومانوآسيب‌ديدگانرسيدگيکند.براينيلبهاينهدفمهموانجاماقداماتدرزمانمناسب،دسترسيبهيک برنامهکاراوسيستماتيکازپيشتعريفشدهکهدرآن همهفعاليت‌هايلازم،تواليوارتباطاتآن‌هامشخصشده‌باشندضروريبهنظرمي‌رسد. يکيازاينفعاليت‌هاکهازاهميتفراوانينيزبرخورداراست،برنامه‌ریزيلجستيکي برايحمل ونقلاقلامضروريموردنيازمناطقآسيب‌ديدهاست.ازاين‌رو،باتوجهبه نقشمهملجستيکدرواکنشبهسانحهمي‌توان‌گفتلجستيکمناسببه‌دليلافزايشهماهنگيدرنقل وانتقال تحويلاقلامموردنيازمي‌تواندبهبودفراوانيرادرواکنشبهحوادث طبیعیبههمراهداشتهباشد. به هميندليل،درسال‌هاياخيرپژوهش‌هایزياديدراينزمینهانجامشده‌اندکهعمدهآن‌ها رادرفصلآتيبررسي می‌کنیم.نکتهمهميکهبايددربرنامه‌ريزيلجستيکيواکنشبهسانحهموردتوجهقرار‌گيرد،پوياييوغيرقطعيبودن اطلاعاتمرتبطباتقاضاهاوتأميناستکهدربسياريازپژوهش‌هایانجامشدهموردتوجهقرارنگرفتهاست.وجودموارديازاينقبيلموجبشدهکهازکارايي آن‌هابرایپياده‌سازيکاستهشود.باتوجهبهمطالبیادشده،در این پایان‌نامه مدل فازی چندهدفی برای برنامه‌ریزی لجستیک عملیات امدادرسانی به نواحی آسیب‌دیده، ارایه می‌شود.1-3- بیان مسالهپس از وقوع حادثه طبیعی نظیر سیل و زلزله مرحله پاسخ اورژانسی به آن از اهمیت بالایی برخوردار است. کمک‌های امدادی مردمی و دولتی برای کمک به افراد آسیب‌دیده جمع‌آوری می‌شوند و باید به طور عادلانه و به گونه‌ای که حداکثر تقاضای مردم سانحه‌دیده را برآورده‌سازند، توزیع شوند. در این پایان نامه، می‌خواهیم مساله امدادرسانی پس از فاجعه را با توجه به واقعیت‌های موجود به صورت مدل ریاضی درآوریم. به‌این منظور، لجستیک امدادی را شامل سه سطح در نظر می‌گیریم. در سطح اول، انبارها و در سطح دوم مراکز توزیع قرار دارند. از این سطوح، کالاهای امدادی به لایه سوم، یعنی نواحی آسیب‌دیده فرستاده می‌شوند. تقاضای ناحیه‌های فاجعه دیده را، به دلیل عدم قطعیت در آمار قربانیان فاجعه، به صورت فازی در نظر می‌گیریم و به تبع آن کمک‌های مردمی و پشتیبانی دولت از طریق عرضه کالاهای امدادی فازی هستند.1-4- اهداف پژوهشü پاسخ اورژانسی به فجایع و خدمت‌رسانی به قربانیان حوادث.ü در نظر گرفتن محدودیت‌های زنجیره تأمین بشردوستانه و توزیع عادلانه کالاهای امدادی، در میان مناطق فاجعه‌دیده.ü مکان‌یابی مراکز توزیع و توزیع کالاهای امدادی به نحوی که دست‌کم هزینه امدادرسانی را در پی داشته باشد.ü تخصیص کالاهای امدادی به قربانیان حادثه، با هدف بیشترین پوشش تقاضای غیر قطعی.1-5- ساختار پایان نامهدر فصل، اول مقدمه، ضرورت، کلیات و اهداف پژوهش بیان‌شدند. در فصل آتی مفاهیمی هم‌چون فجایع و طبقه‌بندی آن‌ها، چرخه سیستم مدیریت فاجعه، مرور بر ادبیات و طبقه‌بندی پژوهش‌های انجام شده در این زمینه مطرح می‌شوند. در فصل سوم، در مورد مساله بهینه‌سازی چندهدفی ، تکنیک‌های حل آن، تئوری فازی، مفاهیمی در این زمینه ، برنامه‌ریزی خطی فازی، بحث می‌کنیم و مدل چند‌هدفیفازی را برای برنامه‌ریزی لجستیک عملیات امدادرسانی به نواحی آسیب‌دیده تشریح می‌کنیم. در فصل چهارم، به بیان یک مثال عددی و دو مطالعه موردی برای آزمودن عملی مدل می‌پردازیم. سرانجام، نتیجه‌گیری و پیشنهادها را در فصل آخر می‌آوریم.فصل دوم ادبیات و پیشینه پژوهش 2-1- مقدمهدر فصل پیش‌رو، به مفاهیمی نظیر فاجعه، چرخه سیستم مدیریت فاجعه و زنجیره تأمین بشردوستانه و پیشنه پژوهش‌های انجام‌شده مربوط به موضوع پایان‌نامه، می‌پردازیم. مجموعهپژوهش‌هایيکهدرزمينهسانحهانجامشدرامي‌توانبهدوگروه، تقسيم‌بندیکرد. گروهاول،مجموعه تحقيقاتمديريتياستکهبابررسيمباحثکيفي،سعيدرايجادبهبودوافزايشکاراييمديريتسانحه رادارند. گروه دوم،پژوهش‌هایتکنيکياستکهازديدگاهکمي،مديريتسانحهوزنجيرهتأمينامدادیرابررسيمی‌کنندوسعيدر ارایهمفاهيمومدل‌هايکميبرایبهينه‌سازیياايجادبیشترینبهبودممکندرزنجيرهامدادرسانی،دارند.ازتفاوتعمدهاين دوگروهچگونگينگرشآن‌هابهمديريتسانحهاست.گروهدومغالباًبهبررسيزنجيره‌هايمديريتسانحه می‌پردازد، درحالي‌کهدرمطالعاتگروهاولهيچتوجهيبهاينزنجيرهنمی‌شود.2-2- فاجعههاخطر می‌تواند به صورت اتفاقی نادر و سخت که اثراتی منفی بر جان، مال و محیط اطراف ما دارد، تعریف شودو این ممکن است به یک فاجعه منجر شود [5]. لذا هر رویدادی که جان ، مال و محیط اطراف ما را به خطر می‌اندازد و ویران می‌کند، می‌تواند به عنوان یک فاجعه در نظر گرفته شود. به بیان دیگر فاجعه‌ها می‌توانند درد و ناراحتی زیادی برای بشریت به‌وجود آورند و فعالیت‌های روزمره را مختل سازند.برخی پژوهش‌گران مانند کنی و راسل[1] باور دارند که فجایع واقعی فجایع اقتصادی هستند [6،7]. به این دلیل که سیستم مدیریت فاجعه بهتر، نیازمند سرمایه‌گذاری بلند‌مدت در زیر‌ساخت و آگاهی عمومی است. اکیهال[2] [8] می‌گوید که فجایع هنگامی که نوسانات سیستم‌های زیست‌محیطی و زمین‌شناسی بیش از کران ظرفیت جذب این‌گونه نوسانات باشد، رخ‌می‌دهند.2-3- طبقه‌بندی فجایعفجایع به دو طبقه اصلی فجایع طبیعی و فجایع ساخت بشر تقسیم می‌شوند [5]. بلایای طبیعی نتایج مستقیم یا غیر مستقیم رخ‌دادهای طبیعی هستند، که منشأشان می‌تواند از سه منبع اصلی هواشناسی، زمین‌شناسی و زیست‌شناسی باشد [9]. شکل 2-1 تعداد رخ‌دادهای هر طبقه از بلایای طبیعی را با توجه به منبع آن‌ها در قرن اخیر مقایسه می‌کند.این شکل به وضوح الگوی رشد متمایز فجایع هواشناسی را در مقایسه با سایر انواع بلایای طبیعی نشان می‌دهد، که می‌تواند به تغییرات آب و هوا و گرم شدن جهانی نسبت داده شود. بلایای طبیعی مانند طوفان، زلزله، سیل، خشک‌سالی، بیماری‌های همه‌گیر و فعالیت‌های آتشفشانی هستند (شکل2-2 را برای طبقه‌بندی جامع‌تر از بلایای طبیعی و نرخ رخ‌دادشان در سال‌های 1990 الی 2005 ببینید). از سوی دیگر، بلایای ساخت بشر یا بلایای تکنولوژیکی نتایج مستقیم فعالیت‌های انسانی می‌باشند، خواه به‌طور عمد (جنگ و حمله تروریستی) و خواه غیرعمد (سوانح صنعتی و شکستن زیرساخت‌ها). فجایع اثرات زیان‌بار متعددی شامل از دست رفتن جان انسان‌ها، ویرانی زیرساخت‌ها و گسستگی شرایط اقتصادی را در پی دارند. لازم به ذکر است، که رویدادهای پرخطر که خارج از محل سکونت انسان اتفاق می‌افتند، فاجعه نیست. مثلاً یک زلزله شدید که در بیابان خالی از سکنه اتفاق می‌افتد تأثیر اندکی بر جان یا محیط اطراف انسان‌ها دارد و بنابراین یک فاجعه نیست. یک چنین زلزله‌ای در منطقه‌ای پرجمعیت، رویدادی فاجعه‌بار تلقی می‌شود.