وجود یا عدم ضمان معاوضی در فسخ، اقاله و در دوران حق حبسمقدمه1.تبیین موضوعانسان طبعاً موجودی مدّ است. به اعتبار همین خصیصه ذاتی، همواره انسان گرایش به حیات اجتماعی دارد و مبنای این تمایل به زندگی اجتماعی نیازمندی‌های متنوع مادی، معنوی و عاطفی اوست. حوائج و ضروریاتی که با گذشت زمان و تعدد و تکثر نفوس، بر دامنه آن افزوده میشود تا جائی است که جوامع انسانی و افراد متشکله آن را به مثابه اعضا و جوارح یک ارگانیسم زنده‌ی واحد به تشریک مساعی و تبادل و تعامل وا داشته است. از جمله این مسائل در بعد اقتصادی، قرارداد وعقد مالی است. انسان از گذشته دور با این وسیله آشنا بوده منتهی بدواً به صورت ساده و مآلاً، خاصه در دهه‌های اخیر به شکل پیشرفته و پیچیده.از روزگاران قديم كه روابط مالى بين انسانها شكل گرفت و از همان ابتدا كه آنها مبادله كالا به كالا يا به قولى پاياپاى و معاوضه مىكردند مسائل حقوقى اين روابط و موارد پيشبينى نشده مانند تلف و يا عدم اجراى تعهدات و يا بر هم زدن معاملات به ميان آمد و داراى اهميت شد. كم كم اين حقوق شكل مدوّنى به خود گرفت و قانونمند شد و در طول تاريخ دانشمندان اين علم و فقها سعى در اصولىتر شدن و به حق نزديكتر شدن و گاهى به روزآورى قوانين نمودهاند تا اكنون كه هر روز مسائل جديدى در جامعه بدليل مدرنيته شدن زندگى بشر پيش مىآيد از قبيل معاملات كامپيوترى و از راه دور و بينالمللى و... چون جهان به سمت تبدیل شدن به یک دهکده‌ی جهانی پیش میرود هر روز باید دانشجویان و اساتید محترم در کنکاش بیشتر قوانین بکوشند تا مسائل حل نشده و یا دور از انصاف و حق، کمتر پدیدار شود.در حقوق ایران به مصادیقی اشاره میشود که بر طبق آنها مالکیت اشخاص حاصل میشود(م140ق.م) اما موردى كه آن را صراحتاً ذيل عنوان ضمان معاوضی بيان كرده باشد به چشم نمىخورد اما در فقه اسلامى موارد بسيارى تحت اين عنوان مطرح شده است و مىدانيم كه اين عنوان، يك عنوان عام و بسيار گسترده است كه مىتوان با تطبيق دادن شرايط وجودى و عناصر آن بر نهادهاى حقوقى مختلف از قبيل فسخ، اقاله و... پی به وجود يا عدم آن در اين نهادها برد. در این مبحث سعى كردهام ابتدا ضمن تعاريف جداگانه از مفاهيم موضوع پاياننامه به شرايط پيدايش ضمان معاوضى و وجود يا عدم آن در نهادهاى حقوقى فسخ، اقاله و حبس بپردازم.2. اهمیت و ضرورت بحثمیدانیم که پس از وقوع هر معامله علی‌رغم وجود قواعدی مثل اصالۀاللزوم و اصالۀالصحۀ که موجب پای‌بندی طرفین به معامله میشود مسائلی پیش‌بینی نشده برای طرفین یا عوضین پیش می‌آید که موجب برهم خوردن معامله می‌گردد مسائلی مثل اتلاف و عیب ونقص مورد معامله و... که موجب فسخ، اقاله و ابطال میشود. طبعاً پس از برهم خوردن معامله باید قواعدی باشد که جبران خسارت طرفین را بنماید. به همین لحاظ این تحقیق می‌تواند کارگشای اختلافات موجود بین طرفین در چنین مواقعی باشد. مقدمه. 11.تبیین موضوع. 12. اهمیت و ضرورت بحث... 23. سؤال‌های تحقیق.. 34. فرضیه‌های تحقیق.. 35. پیشینه تحقیق.. 36. اهداف تحقیق و کاربردها47. روش تحقیق.. 4 فصل اول:كليات واژهشناسى تعريف ضمان معاوضى.. 6تعريف فسخ.. 101. معنی لغوی.. 102. معنی اصطلاحی.. 10تعريف اقاله. 131. معنی لغوی.. 132. معنی اصطلاحی.. 13تعریف حق حبس.... 141.معنی لغوی.. 142. معنی اصطلاحی.. 15تعريف قبض.... 171. معنی لغوی.. 172. معنی اصطلاحی.. 17 فصل دوم:ضمان معاوضی در فسخ مقدمه. 20مبحث اول:تلف قبل از قبض.... 22اثر إتلاف در عقد بیع. 26مبحث دوم:تلف بعد از قبض و در زمان خيار. 28شرايط لازم براى اجراى شق دوم ماده 453 ق.م. ايران. 311. خيار مجلس.... 332. خيار حيوان. 333. خيار شرط.. 34مبانى فقهى ضمان مندرج در شق دوم م 453 ق.م:38تعارض دو قاعده. 41مبحث سوم:تلف پس از فسخ.. 47مقدمه. 47عدم ضمان در تلف مورد عقد پس از فسخ.. 47مسئوليت متصرف... 52اتلاف... 55 فصل سوم:ضمان معاوضی در اقاله مبحث اول: ضمان معاوضی.. 58مقدمه. 58مختصرى راجع به اقاله. 58اقاله از منظر فقها60ضمان معاوضی در اقاله. 62ضمان معاوضى در اقاله از منظر فقها62ضمان معاوضى شخص ثالث در اقاله. 66تلف عين قبل از اقاله و بعد از عقد از منظر قانون. 67تلف عين بعد از اقاله. 69تأثير اقاله در عقود تمليكى و عهدى.. 70الف) اقاله عقد عهدى پيش از اجراى تعهد. 72ب) اقاله عقد عهدى پس از اجراى تعهد. 72وظیفه دفاتر اسناد رسمی در صورت تلف عین در اقاله. 74مبحث دوم:ضمان معاوضی در دوران حق حبس.... 76مقدمه. 76حق حبس در قوانين ايران. 77سقوط حق حبس در بيع. 79سقوط حق حبس.... 79الف) تسليم.. 79ب) تلف عین محبوسه. 82ج) اراده صاحب حق.. 83عدم لزوم استناد به حق حبس.... 83آثار حق حبس.... 841.فقدان مسئولیت حبس‌کننده نسبت به خسارات ناشی از حبس مورد معامله. 842. مسئوليت طرف مقابل دارنده حق حبس نسبت به هزينه نگهدارى مورد حق حبس.... 853. بقاى عقد با تلف مبيع پيش از تسليم.. 854. امانى بودن يد اعمال‌كننده حق حبس.... 87ضمان معاوضى در دوران حق حبس در بيع. 88نقص و تلف وارده به محبوس... 94حق حبس و اقاله. 95نمونهاى از ضمان معاوضى در حبس.... 97نتیجه‌گیری.. 101فهرست منابع و مآخذ. 108الف: منابع فارسی.. 108ب: منابع عربی.. 109ج: مقالات... 112د: پایان‌نامه‌ها112