بد حجابی و مسائل مربوط به پوشش، آرایش و ظاهر اشخاص (رویکردهای رایج در ایران امروز از دیدگاه حقوق جزا و جرم شناسی)مقدمه: نوع لباس، نمادي از فرهنگ جامعهلباس فراتر از يك نياز طبيعي در زندگي انسانها، امروزه بعنوان نمادي از فرهنگ جامعهمحسوب مي شود. كه اين نماد و شاخص فرهنگي در قالب خرده فرهنگها و سنتهاي قومي وقبيله اي بيشتر تجلي مي كند به گونه اي كه براي بازشناسي و تمايز فرهنگهاي مختلف ازيكديگر مي توان از الگوي پوشش آنان بهره گرفت. در گذشته و در ميان قبائل، نوع لباسافراد، نشانگر تعلق آنها به قوم يا قبيلة خاصي بوده است. لباس در زندگي امروزة انسانها نیزكاركردهاي گسترده و متنوعي دارد. از جمله كاركردهاي فردي اين مقوله، پاسخگوئي به نياز فطري خود استتاري است. براساس اين نياز، انسان در هر شرايطي حتي در محيطي كه كسي نباشد، تمايل دروني به برخورداري از حداقل ميزان پوشش دارد و از برهنگي مي پرهيزد. همچنين تأمين امنيت فردي از جهت محافظت بدن از گرما و سرما و شرايط متنوع جوي و جلوگيري از تحريك هوسبازان براي هرگونه اقدام احتمالي، عامل مهمي براي رعايت پوشش در محيط خارج ازخانه محسوب میشود.پوشش و بهره گيري از لباس به نياز طبيعي خودآرائي و زيبائي دوستي انسان نيز پاسخ مي دهد. تنوع الگوهاي پوششي در ميان افراد و نيز زيبائيها و جذابيتهاي بكار رفته در لباسها مؤيد اين مسئله، مي باشد. افراد با توجه به سلايق، انگيزه ها و فرهنگ حاكم بر محيط، در انتخاب شكل، رنگ و جنس لباس مورد علاقه خود اعمال نظر مي كنند و با جلوه گري از طريق آن به حس خودآرائي و زيبائي دوستي درونشان پاسخ مي دهند. متأسفانه امروزه با زياده روي در پرداختن به اين امر، جنبه هاي منفي پوشش در قالب تجمل گرائي، مدپرستي و خودنمائي نمود بيشتري يافته است كه مي توان گفت علت اصلي آن غفلت از خودآرائي دروني و تهذيب نفس است.از سوي ديگر كاركردهاي اجتماعي لباس را نمي توان ناديده گرفت. امروزه لباس هويت خاصي را به افراد و حتي جوامع بخشيده است. لباس در ميان افرادجامعه نوعي منزلت و شخصيت اجتماعي را بوجود مي آورد و در ابعاد منفي ايجاد تفاخر وچشم هم چشمي مي كند. الگوهاي مختلف پوشش ضمن ايجاد شخصيت و منزلت فردي مي توانند بيانگر سنتها، ارزشها و نوع فرهنگ حاكم بر جوامع باشند. مهمتر از همه، لباس امروزه نماد فرهنگي جوامع و جزئي از پيكرة آن محسوب مي شود تا جائيكه با هنجارها و ارزشهاي حاكم بر جوامع گره خورده و بعنوان يكي از ابزار مهم در جهت شناسائي فرهنگهاي مختلف و حتي تحول در ساختار فرهنگي يك جامعه بكار گرفته مي شودپوشش وحجاب علاوه بر پیشینه ای تاریخی وفرهنگی از منظر ادیان الهی هم از جایگاه مخصوصی برخوردار بوده چنانچه در دین مبین اسلام طبق آیات قرآن و روایات، پوشش اندام و زیبایی‌های بدن به نحوی که زینت زنان را پنهان کند و حجم اندام را به نحو تحریک آمیز نشان ندهد برای زن مسلمان لازم و واجب است.به لحاظ جرمشناسی وبررسی موضوع ازنگاه حقوق جزا با ذکر مقدمهای به اصل موضوع می پردازیم.حقوق کیفری کلاسیک کانون توجه خود را بر مساله جرم و مجرم مستقر ساخته بود و با تفکیک بزهکار ازبی گناه در مقام مجازات و تنبیه مجرم بود.حقوق کیفری نوین اما به مرحله پیش از جرم یعنی وضعیت پیش مجرمانه توجه خاص مبذول می دارد. چرا که معتقد است وضعیت پیش از ارتکاب جرم به مثابه کاتالیز و تسهیل کننده ای است که ارتکاب جرم را موجب می شود بنابراین با کنترل آن می تواند وقوع بزه را کنترل و پیشگیری نمود.در این نگاه پیشینی به جرم موضوع بزه دیده مداری به مثابه یکی از عوامل موجهه جرم مطرح می شود در واقع در فرایند تکوین جرم علاوه بر مجرم و خصوصیات فردی و اجتماعی که او در آن زندگی می کند بزه دیده و مجنی علیه نیز سهمی در حرکت مجرم از مرحله اندیشه و قصد مجرمانه به سوی عمل دارد که بر همین اساس بزه دیده شناسی را لازم و اجتناب ناپذیر می سازد. با پیشگیری از فرایند بزه دیدگی یعنی بزه دیده واقع شدن گروه هایی که بالقوه استعداد بزه دیده واقع شدن دارند و آسیب پذیر می باشند می تواند به طور غیر مستقیم مانع از تکوین جرم شد. این همان پیش گیری وضعی است که وضعیت پیش از جرم را تحت کنترل خود در می اورد.در واقع در این دیدگاه وضعیت بزه دیده خود سائق مجرم به سمت او به عنوان آماج بزه بوده است. این بزه دیده است که به صورت فعال و نه منفعلانه زمینه ساز جرم شده است و بنابراین این تصویر سنتی که بزه دیده قربانی مظلوم و منفعلانه جرم بوده است را باید در موارد بسیاری فروگذارد و نگاهی علت شناختی به بزه دیده داشت.بی شک وضعیت زنانی که بدون رعایت حجاب در معابر عمومی ظاهر می شوند تحریک کننده بوده و سائق مجرم به ارتکاب جرم است. نمی توان برهنگی زنان را به رسمیت شناخت و آن گاه یکسره بر طبل مجازات متجاوزکوفت.جرم انگاری بد حجابی از این منظر ضرورتی است که منتفع اصلی آن خود زنان خواهند بود چرا که موجب پیشگیری از جرایم جنسی علیه ایشان می شود.قانون کیفری نیز به این تناسب می بایست در نظام تعیین مجازات سهمی را به نقش بزه دیده و اثر گذاری او در ارتکاب جرم اختصاص دهد.در مورد جرایم علیه زنان نیز آن گاه که پوشش و وضعیت ایشان محرک به جرم بوده است می بایست حمایت حقوق کیفری از آن ها نیز کاهش یابد. و در مبارزه با جرایم جنسی از نقش مهم و بی بدیل ضرورت مبارزه با فرایند بزه دیدگی که بد پوششی از مصادیق بارز و مسلم آن است غفلت نورزید.پیشگیری از جرم از تکالیف حکومت ها ست. بنابراین مبارزه با پدیده شوم بد حجابی از وظایف ذاتی دولت و قوای انتظامی و قضایی است .بی توجهی حکومت به این مقوله زمینه ساز رشد چشم گیربد حجابی و جرایم ناشی از آن مانند مزاحمت و تجاوز خواهد شد.پرداختن به انحرافات و آسیب های مذکور همواره توجه پژوهشگران و محققان دینی و غیر دینی را به خود جلب نموده و کتاب ها و مقالات و آثار متعددی تدوین، تنظیم و به مخاطبان ارایه گردیده است.دراین جا به دور از کلی گویی های رایج و تجزیه و تحلیل های خاصه مقالات و آثار تحقیقات و پژوهش های مفصل، سعی شده است، به بررسی ابعاد مختلف پوشش وظاهر اشخاص از نگاه حقوق جزا و در ادامه به ریشه یابی و ارایه راه کارهای عملی در مورد یکی از ناهنجاری ها و آسیب های اجتماعی و فرهنگی (یعنی بدحجابی) را مورد بحث قرار داده و متنی آموزشی مبتنی بر رویکرد حقوقی،جامعه شناختی و آموزه های وحیانی، به علاقه مندان ارایه شود.فهرست مطالبعنوانصفحهچکیده1مقدمه2بنداول:پـرسش اصلـي4بند دوم:پـرسش فرعـي4بندسوم:فرضیه ها4بندچهارم:هـدف4بندپنجم:پيشينـه تحقيـق4بندششم:روش تحقيـق5بندهفتم:ضـرورت و اهميـت بحـث5بخش اول:بررسی ابعاد تاریخی، اجتماعی ومذهبی پوشش وظاهر اشخاص باتاکید برجامعه ایران امروزفصل اول:پیشینه حجاب درمیان اقوام باستان تاکنون وحجاب در جامعه ایران امروز6مبحث اول:تاریخچه حجاب6گفتار اول:حجاب در اقوام باستان6گفتار دوم:حجاب در میان ادیان الهی7بند اول:پـوشش وحجـاب در آييـن زرتشت8بند دوم:پـوشش و حجـاب در آييـن يهـود10بند سوم:پـوشش و حجـاب در آييـن مسيحيـت11گفتار سوم:حجاب وپوشش زن در ایران باستان12بند اول:فـرهنـگ و لبـاس ايـران باستـان در گـذر تاريـخ12بنددوم:پـوشش زن در ايـران باستـان13مبحث دوم:حجاب در جامعه ایران امروز وتاثیر برخوردبا فرهنگ بیگانه16گفتار اول:پدیده تجدد وبرخورد فرهنگ سنتی ایران با مفاهیم برگرفته از فرهنگ غرب16بند اول:زن در دوره صفـوی16بنددوم:پـوشش زنـان در دوره شاه عبـاس اول17بندسوم:حجـاب در دوره قاجـار17بندچهارم:دوره معاصر18گفتار دوم:تاثیر انقلاب اسلامی وعوامل پیدایش بی حجابی وبد حجابی در ایران امروز20بند اول: عوامل روانی20بنددوم:عوامل فرهنگی21بند سوم:عوامل اجتماعی22بندچهارم: عوامل سیاسی26فصل دوم:حجاب از منظر دین اسلام وبررسی ابعاد شرعی حجاب29مبحث اول:مقام وحرمت دختران وزنان ازدیدگاه اسلام وبررسی فلسفه حجاب 3129گفتار اول:نگاه اسلام به زن وشان او در اجتماع29گفتار دوم:فلسفه حجاب وپوشش در اسلام وایرادات وارده به آن30بنداول:مفهـوم لغـوی حجـاب30بند دوم:فلسفه حجاب32مبحث دوم:حکم حجاب و خودآرایی در اسلام وحدود آنها38گفتار اول:حکم پوشش در اسلام وسیره بزرگان دین38بند اول:حجـاب در قـرآن38بند دوم:ديـدگـاه مفسـران41بند سوم:دلايـل روايـي42بند چهارم:حجـاب از ديـدگـاه عقـل43بند پنجم:حجيّـت سيـره44بندششم:معافيت هاي پوششي در زنان45گفتار دوم:زیبا شناختی پوشش وحدود خودآرایی از منظر اسلام46بند اول:اهميـت رنـگ پـوشش در اسلام46بند دوم:حدود خود آرایی در سلام47فصل سوم:بررسی حجاب در حوزه اخلاق اجتماعی49مبحث اول:بررسی آثار اجتماعی حجاب اسلامی49گفتار اول: جامعه شناختی بی حجابی49گفتار دوم:آثار مثبت اجتماعی رعایت حجاب وعفاف50بنداول:کاهش چشمگیر جرایم و جنایات جنسی و جرایم مرتبط با امور جنسی50بند دوم:کاهش انحرافات جنسی50بندسوم:استحکام بنیان خانواده وکاهش آمارطلاق51بند چهارم:افزایش امنیت عمومی و سلامت اخلاقی51بند پنجم: فراهم شدن بسترهای رشد وپیشرفت در عرصه های گوناگون51گفتار سوم: آثار منفی اجتماعی عدم رعایت حجاب وعفاف52بند اول: افزایش جرایم وجنایات جنسی وجرایم مرتبط با امورجنسی ودرنتیجه کاهش آمارازدواج52بند دوم:سست شدن بنیان خانواده و افزایش آمار طلاق52بند سوم:کاهش امنیت و آرامش عمومی وسلامت اخلاقی به دلیل شیوع فساد و فحشاء.53بندچهارم:افزایش آمار فرزندان نامشروع53مبحث دوم:بدحجابی درحوزه اخلاق اجتماعی53گفتار اول:بد حجابی؛ مرز میان انحراف ،جرم وگناه53گفتار دوم:بدحجابی:پدیده یامعضل اجتماعی58بخش دوم:آسیب شناسی فرهنگ حجاب وارائه راهکارهای پیشگیری از بد حجابی وپدیده های مشابه آنفصل اول:آسیب شناسی فرهنگ حجاب وعلل گرایش برخی جوانان به پوشش ها و ظواهرنا متعارف61مبحث اول:عدم آشنایی بافرهنگ حجاب ونقش آموزش وپرورش(نظریههای یادگیری و معاشرتهای ترجیحی)61گفتاراول:تبیین نظریههای یادگیری ومعاشرتهای ترجیحی وانطباق آن باعدم رعایت حجاب اسلامی61گفتار دوم: شيوه كسب رفتارهاي انحرافی مانند عدم رعایت حجاب شرعی توسط فرد65بنداول:.خانواده66بنددوم: گروه همسالان(نظريه انتقال فرهنگي و معاشرت های ترجیحی)67بندسوم: خود تنظیمی69گفتار سوم: پاداشها و تنبيهات مؤثر درعدم رعایت حجاب شرعی69گفتار چهارم: عوامل اجتماعي و محيطي مؤثر بر این پدیده در يك محيط خاص مانند مدرسه73مبحث دوم: نقش وسایل ارتباط جمعی(نظریه تعارض فرهنگی)76گفتار اول:نظریه تعارض فرهنگی ونقش وسایل ارتباط جمعی در رابطه با رعایت حجاب77گفتار دوم:کارکردهای منفی رسانه ها وتاثیر آنها درتغییر ارزش ها وهنجارهای جامعه82بنداول.تحديد مفهوم جرم82بنددوم.ايجاد امواج جرم82بندسوم.عادي سازي هنجارشكني82بندچهارم.اشاعه فحشا و بي بندوباري83بندپنجم. تضعيف اعتماد اجتماعي84مبحث سوم:تلقی حجاب به عنوان یک تحمیل واجبار دولتی یا رسمی(نظریه کنترل اجتماعی وواکنش اجتماعی)87گفتار اول:نظریه کنترل اجتماعی وواکنش اجتماعی87گفتار دوم:کنترل اجتماعی در اسلام89گفتار سوم:بررسی عدم رعایت حجاب شرعی از منظر نظریه کنترل اجتماعی وواکنش اجتماعی90گفتار چهارم:آسیب شناسی کنترل اجتماعی رسمی والزامی حجاب وتاثیر آن در عدم رعایت حجاب شرعی92بند اول: آسیب شناسی کنترل اجتماعی رسمی والزامی حجاب92بنددوم: تاثیر کنترل رسمی والزامی حجاب در ترویج عدم رعایت حجاب شرعی96بندسوم:نظریه برچسب زنی وآسیب شناسی آن در ترویج عدم رعایت حجاب شرعی97فصل دوم:راهکارهای پیشگیری ودرمان بیحجابی و ترویج فرهنگ عفاف101مبحث اول: پیش گیری فرهنگی وترویج فرهنگ عفاف وحجاب101گفتار اول:آموزش پدران و مادران101گفتار دوم:ساماندهی نظام آموزش و پرورش105گفتار سوم: دانشگاهها و مقابله با بد حجابی106مبحث دوم: سایر طرق پیشگیری106بخش سوم:مداخله حقوق جزا در کنترل پوشش وظاهراشخاصفصل اول:مباني جرم انگاري در خصوص نحوه پوشش وظاهر اشخاص117مبحث اول: حفظ اخلاق وعفت عمومی117گفتاراول:درمورد اشخاص مسلمان117گفتار دوم:وضعیت اتباع خارجه مقیم درایران وافراد غیر مسلمان119بند اول: نظر مخالفین اصل پوشش و حجاب افراد غیر مسلمان119بند دوم: نظر موافقین اصل لزوم حجاب برای افراد غیر مسلمان و اتباع بیگانه در جامعه اسلامی121بند سوم: نظربرگزیده در زمینه اصل لزوم حجاب برای افراد غیر مسلمان و اتباع بیگانه در جامعه اسلامی121مبحث دوم:حفظ نظم عمومی از طریق الزام اشخاص به رعایت حجاب و ظاهرمتعارف122گفتاراول:کارایی یا عدم کارایی ابزارکیفری122گفتار دوم:محدودیت کاربردابزارکیفری124بنداول:مطلوبیت یا عدم مطلوبیت سختگیری پلیسی_قضایی124بنددوم:قلمرو مناسب برای دخالت ضابطین دادگستری ومقامات قضایی در مسئله پوشش وظاهر اشخاص127فصل دوم:ارکان جرم عدم رعایت حجاب شرعی وتظاهربه عمل حرام130مبحث اول:عدم رعایت حجاب شرعی130گفتار اول:عنصر قانونی جرم130گفتار دوم:زن بودن مرتکب وچرایی عدم اشاره به تکلیف شرعی مردان135گفتارسوم:علنی بودن یا ارتکاب درمعابر و اماکن عمومی137گفتار چهارم:منظور از ظاهر شدن بدون حجاب شرعی:شمول یاعدم شمول حکم بر پدیده بد حجابی140مبحث دوم: تظاهر به عمل حرام142گفتاراول:تبیین مفهوم حرمت شرعی ونسبت آن با اصل قانونی بودن جرم142بنداول:اصطلاحات و اقسام حرمت:142بنددوم:تبيين حدود اصل قانونى بودن جرم و مجازات143بندسوم:حرمت شرعی ونسبت آن با اصل قانونی بودن جرائم ومجازاتها144گفتاردوم:جریحه دار ساختن عفت عمومی و مفهوم آن149نتیجه گیری153فهرست منابع ومآخذ157چکیده انگلیسی163