قسمت چهارم مجموعه جزوات مهندسی برق به زمین کردن الکتریکی (ارتینگ) و حفاظت الکتریکی اختصاص دارد.در این جزوه سعی شده انواع روش های زمین کردن و محاسبات زمین کردن الکتریکی آنهابه طور مختصر ارائه گردد.همانگونه که میدانید در تمام تأسیسات الکتریکی ، به خصوص تأسیسات فشار قوی ، زمین کردن یکی از مهمترین و اساسی ترین اقدامی است که برای رفاه و سلامتی و اصو ً لا ادامه زندگی اشخاصی که به نحوی با این تجهیزات در تماس هستند و حتی در خارج از پست های برق (فشار قوی و ضعیف) در رفت و آمد می باشند باید با دقت هر چه تمام تر و با توجه به قواعد و قوانینی که بدین منظور تحریر شده اند انجام گیرد . در تأسیسات برق دو نوع زمین کردن وجود دارد که ما یکی را زمین کردن حفاظتی و دیگری را زمین کردن الکتریکی می نامیم .زمین از موادی تشکیل شده که غالبًا هادی الکتریسیته هستند به خصوص در حالتی که مرطوب باشند ، بنابراین اگر شخصی که روی زمین قرار دارد با جسمی که نسبت به زمین دارای پتانسیل است تماس حاصل نماید به علت برقرار شدن جریان دچار برق گرفتگی می شود . .فهرست مطالب جزوه زمین الکتریکی و حفاظت (قسمت چهارم مجموعه جزوات مهندسی برق )در ادامه فهرست مطالب جزوه حاضر را مشاهده می فرمایید :فصل اول : زمین حفاظتی و الکتریکیاهداف آموزشی : ١) شناخت زمین حفاظتی ٢) شناخت زمین الکتریکی ٣) طرح زمین حفاظتی ۴) طرح زمین الکتریکی ۵) شناخت ارتباط بین زمین الکتریکی و حفاظتی .فصل دوم : انواع میل های زمیناهداف آموزشی : ١) معرفی اصلاحات بکار برده شده در زمین کردن ٢) شناخت انواع میل های زمین.در ادامه مجموعه تعاریفی که در این جزوه نیز آماده گردیده برای مطالعه آماده گردیده است : ۱- زمین زمین در این مبحث به معنی نوع و جنس زمین است ، مثل خاک رس، ماسه ، شن ، سنگ لاخ ، باتلاق ، مرداب و غیره. ۲- میل زمین (زمین کننده ) میل زمین عبارت است از هادی یا فلزی به هر شکل ( صفحه ای،لوله ای ،طنابی ، پروفیل ) که در زمین چال میشود وبا زمین ارتباط برقرار می کند وما به آن در این مبحث به اختصار میل میگوییم.. ۳- زمین همسطح عبارت است از قسمتی از سطح زمین که بین نقاط مختلف آن در اثر عبور جریان از زمین اختلاف پتانسیل محسوسی ایجاد نمی شود، زمین همسطح تقریبا ٢٠ متر از میل زمین فاصله دارد.. ۴- میل فرمان عبارت است از سیم یا مفتول یا صفحه فلزی که مربوط به زمین کننده است وبرای تنظیم افت پتانسیل و کوچک کردن ولتاژ تماسی خطرناک بکار میرود.. ۵- سیم زمین عبارت است از سیم رابط میان زمین کننده(میل) و زمین شونده . آن قسمت از این سیم که در زمین قرار گرفته است جزئی از میل محسوب می شود و آن قسمت که در خارج از زمین و عایق نسبت به زمین کشیده شده است متعلق به سیم زمین میباشد.. ۶- شین زمین عبارت است از شینی که تعداد زیادی سیم زمین از آن منشعب می شود.. ۷- تاسیسات زمین عبارت است از مجتمع زمین کننده ها و سیم های زمین و بطور کلی تمام قسمتهائی که به زمین کردن تاسیسات الکتریکی مربوط میشوند. . فصل سوم : روشهای اندازه گیری پارامترهای زمیناهداف آموزشی : ١) سنجش مقاومت گسترده زمین ٢) سنجش مقاومت مخصوص زمین ٣) محاسبه مقاومت الکترودها ۴) محاسبه مقاومت الکترود میله ای ۵) محاسبه مقاومت مجموعه الکترودهای میله ای ۶) اندازه گیری مقاومت الکترود زمین.فصل چهارم : اتصال زمین استاتیکاهداف آموزشی : ١) آشنایی با روش حفاظتی صفر کردن ٢) شناخت شرایط صفر کردن ٣) روش عملی صفر کردن . فصل پنجم : حفاظت تاسیسات درمقابل صاعقهاهداف آموزشی : ١) آشنایی با انواع روشهای حفاظت تأسیسات صنعتی و دستگاههای ثابت و ساختمانها در مقابل صاعقه . صاعقه گیر ساده صاعقه نتیجه تخلیه بار الکتریکی حاصل از یونهای باردار در ابر می باشد . این تخلیه الکتریکی در صورتی که با زمین صورت گیرد می تواند بسیار خطرناک باشد . هدف اصلی استفاده از برقگیر هدایت جریان الکتریکی صاعقه به مسیر دلخواه می باشد . در اینصورت با قراردادن برقگیر در نقاط استراتژیک یک مجموعه می توان جریان الکتریکی صاعقه را از طریق هادی مناسبی به زمین منتقل کرد . عمل جذب صاعقه بواسطه افزایش چگالی یونها و پرتاب آنها تا شعاع ١٠ تا ١۵ متری بالای برقگیر می باشد.از طرف دیگر یونهای منفی موجود در ابرها نیز کوتاهترین مسیر را برای عبور انتخاب می کنند بنابراین پس از تماس یونهای منفی ابر با یونهای مثبت هدایت شده برقگیر ، مسیری مناسب برای عبور یونهای دیگر فراهم می آید و به این ترتیب عبور جریان الکتریکی آن منطقه از ابر تا تخلیه یونها به حدی که جریان متوقف گردد ادامه می یابد واضح است که زمان این تخلیه بسیار کوتاه می باشد . این میله ها از مس با روش نیکل کروم و یا آلومینیوم ساخته میشود . میله برقگیر بدون نوک چند شاخه نیز می تواند مورد استفاده قرار گیرد .