گفتار اول : معاذیر معاف کننده از مجازاتمعاذیر معافیت از مجازات به طور کلی بستگی به وخامت و خطرناکی جرم ندارد بلکه مربوط به سیاست کیفری بعضی از امور که مقارن با ارتکاب بعضی از جرائم و موجب معافیت مرتکب از مجازات به شمار آمده است. به همین جهت یک دستور کلی در این زمینه وجود ندارد که مربوط به همه جرائم باشد، بلکه در مورد هر یک از جرائم کیفیات خاص بنا به ملاحظات سیاست کیفری به عنوان معاذیر معاف کننده از مجازات شناخته شده است.شاید این سؤال به ذهن متصور شود که منظور از سیاست کیفری چیست که به خاطر آن فرد مرتکب جرم به دلائلی از مجازات معاف می شود.تعریف سیاست کیفری : سیاست کیفری ( Penal Policy ) عبارت است از روشهای متخذه در اجرای قوانین و مقررات جزائی بوسیله مراجع اجرائی و قضائی به هنگام اجرای کیفرهاست به نوعی که اعمال کیفر را منطبق با بایسته ها و خواسته های حقوق جزا بنماید. و یا به تعبیر دیگر سیاست کیفری عبارت است از مجموع روشهایی که پس از شناسایی علل بزهکاری با تدوین قوانین و اقدامات تأمینی برای پیشگیری از وقوع جرائم به کار می رود. برای اتخاذ سیاست کیفری، بایستی قبلا موضوع مورد نظر با اصول صحیح علمی بررسی و سپس روشهای مبارزه ارائه شود و یک هماهنگی بین سیاست کیفری و دستگاههای اجرائی باشد. و در غیر این صورت نه تنها اثر مثبتی نخواهد داشت بلکه بر جسارت افراد متخلف و بزهکاران افزوده و سایرین را نسبت به قوانین بی اعتنا و بی تفاوت خواهد نمود. و به همین خاطر سیاست کیفری را عده ای از دانشمندان « فن » تلقی می کنند. و با کمی تأمل باید دانست که در رشته حقوق در هر قسمتی از آن مثلا در حقوق جزا(جرم شناسی، جرم یابی، سیاست جناحی .......) در هر کدام باید متخصصان و اهل فن و کسانی که واقعا با هر قسمت کار کرده اند نظر قطعی را بدهند، و طبق نظرات این افراد خبره و اهل فن باید قانون وضع شود. تا در راستای این نظرات بتوان به نتیجه ای درست رسید. به طور کلی معاذیر قانونی معاف کننده مجازات را می توان به 4 دسته تقسیم نمود.گفتار اول : معاذیر معاف کننده از مجازات ۱۱)مبتنی بودن معاذیر قانونی بر تسهیل کشف جرم ۲۲)قانون مجازات عمومی سابق و معافیت از مجازات به لحاظ جبران خسارت ۳۳)توبه ۴۱-۳)نقش توبه در جرائم بر ضد اخلاق و عفت عمومی ۵الف)توبه در زنا ۶ب)توبه در مساحقه ۶ج)توبه در لواط تفخیذ ۶۲-۳) نقش توبه در شرب خمر ۷۳-۳)نقش توبه در جرائم علیه امنیت عمومی، اموال و مالکیت ۷گفتار دوم : معاذیر قانونی تخفیف دهنده مجازات ۸الف)کیفیات مخففه در قانون مجازات اسلامی ۸ب)۱-کیفیات مخففه قانونی ۱۰۲-کیفیات مخفف قضائی ۱۰-تفاوت معاذیر قانونی معافیت از مجازات با دافع مسئولیت کیفری ۱۱-معافیت در فقه ۱۲-حقوق جزائی و مدنی اسلامی ۱۵-عفو حاکم ۱۸عفو بعد از حکم مجازات ۲۱۱)عفو عمومی ۲۳-شرایط اعطای عفو عمومی ۲۵-آثار عفو عمومی ۲۶۲)عفو خصوصی ۲۸-شرایط اعطای عفو خاص ۲۹-آثار عفو خصوصی ۳۰-عفو قبل از حکم مجازات ۳۰-عفو مجنی علیه ۳۲تقسیم بندی مطالب (موارد معافیت از مجازات در قانون) ۳۶۱)معاذیر قانونی معافیت از مجازات « قضائی» ۳۶الف)چگونگی عفو در اقرار شخص به زنا ۳۶-بررسی از نظر فقهی ۳۸ب)چگونگی عفو در اقرار شخص به لواط و تفخیذ ۳۸-بررسی از نظر فقهی ۳۹ج)چگونگی عفو در اقرار شخص به جرم مساحقه ۴۰-بررسی از نظر فقهی ۴۰د)چگونگی عفو در اقرار شخص به شرب خمر ۴۱-بررسی از نظر فقهی ۴۲۲)معاذیر قانونی معافیت از مجازات «قانونی» ۴۳الف)چگونگی عفو در شهادت شهود در جرم زنا ۴۳-بررسی از نظر فقهی ۴۴ب)چگونگی عفو در شهادت شهود در جرم لواط و تفخیذ ۴۴-بررسی از نظر فقهی ۴۵ج)چگونگی عفو در شهادت و شهود در جرم مساحقه ۴۵-بررسی از نظر فقهی ۴۶چ)چگونگی عفو در شهادت و شهود شرب خمر ۴۷-بررسی از نظر فقهی ۴۷ح)چگونگی عفو از جرم سرقت قبل از ثبوت جرم و بررسی از نظر فقهی ۴۹خ)تأثیر رضایت مجنی علیه در معافیت از مجازات ۵۱۱)موقعیت رضایت مجنی علیه در حقوق ۵۱۲)تأثیر رضایت مجنی علیه بر معاذیر قانونی معافیت از مجازات ۵۴د)مورد عفو در جرم محاربه و افساد فی الارض و بررسی فقهی ۵۵ذ)چگونگی عفو افراد داخل دستجات بر علیه امنیت ۵۷ر)چگونگی عفو افراد اطلاع دهنده با مأمورین برای تعقیب سایر افراد(در جرم قلب سکه) ۶۱ز)چگونگی و موارد عفو در جرم جعل و تزویر ۶۳ل)چگونگی عفو افرادی که محبوسین قانونی را فراری و یا مقصرین را اخفا می کنند ۶۵م)چگونگی عفو در جرم تخریب اموال تاریخی و فرهنگی ۶۷ن)چگونگی عفو در جرم ارتشاء ۶۹- در مورد معافیت از مجازات ۶۹-تأثیر اضطرار در معافیت از مجازات ۷۰و)چگونگی عفو در جرم ربا و بررسی فقهی آن ۷۳هـ)چگونگی عفو شوهر در جرم قتل همسر خود و مرد بیگانه و بررسی این ماده از نظر فقهی ۷۴-نتیجه گیری کلی از مباحث یاد شده ۷۷-منابع و مآخذ ۷۹قرآن کریماحمدی (اشرف) قانون دادگستری در ایران باستاناقبانچی (حسن السیدعلی) شرح رساله حقوقدکتر پیمانی (ضیاء الدین ) جرائم برعلیه امنیت وآسایشدکترتاج زمان (دانش) جرم چیست مجرم کیستدکتر جعفری لنگرودی (محمد جعفر) ترمینولژی حقوقشامبیاتی (هوشنگ) جزای عمومی جلد ۲شامبیاتی (هوشنگ) جزای اختصاصی جرائم بر علیه امنیتشیروانی مترجم (علی) شهید اول- لمعه ومشقیهدکتر صالحی ولیدی (محمد) جزای اختصاصی - جلد ۳دکتر علی آبادی (عبدالحسین) تاریخ حقوق ایران قبل از اسلامدکتر گلدوزیان (ایرج) بایسته های حقوق جزای عمومی ۱ – ۲ - ۳دکتر محقق داماد ( سیدمصطفی ) قواعد فقه۳ بخش قضائیآیت اله مرعشی ( سیدحسن ) شرح قانون ، حدود وقصاصویل دورانت ( تاریخ تمدن ) مترجم : احمد آرام