مقدمه: در عصر ظهور پديده‌ها، تجارت الكترونيك پديده‌اي برتر است كه تمام زير ساخت‌هاي سنتي اقتصاد را به چالش طلبيده است. ناسازگاري اقتصاد سنتي و زير ساخت‌هاي آن با اقتصاد نوين ناشي از به كارگيري روشي نو و جديد در اقتصاد عصر دانش است. پويايي تجارت عامل بروز پديده‌اي ناب در كسب و كار بين المللي شده است. كه اينك اين پديده دوران بلوغ خود را در برخي از نقاط دنيا سپري مي‌كند اما همچنان در برخي ديگر از مناطق دنيا در دوران طفوليت خود بسر مي‌برد. اين ناهماهنگي در رشد اين پديده در مناطق مختلف بيانگر اين است كه زمينه‌هاي رشد در همه جا يكسان و به موازات هم نبوده است. هر جا كه زمينه براي رشد فراهم شده است اين پديده اثر خود را به روشني نمايان ساخته است و هر جا كه محدوديت‌ها و تنگناها مانع رشد بوده‌اند هيچ جلوه‌اي از تأثير مثبت اين پديده رويت نگرديده است. پديده تجارت الكترونيك يا ارمغان عصر جديد مي‌تواند با توجه به ويژگي‌هاي ذاتي آن عامل محركي براي رشد اقتصادي كشورها باشد اما بدين شرط كه محدوديت‌ها در حيطه جغرافيايي مورد بحث برداشته شود و راهكار‌ها جايگزين آن شود. در ايران نيز موانع در راه گسترش اين صنعت بسيار است اما فقدان بستر مناسب ملي و نگاه سنتي مردم به تجارت، كرس از بيكاري و عدم گسترش بانكداري الكترونيك را مي‌توان از مهمترين اين موانع دانست. لذا طبيعي است كه اقدامات اساسي و مهمي دارد. شناسايي و رفع اين موانع از سوي دولتمردان ايران انجام گيرد. جدايي از تجارت سنتي با توجه به ساختار اقتصاد و بازار ايران به يكباره ممكن نيست و اين را همه كارشناسان و اهل فن مي‌دانند اما مي‌توان با بسترسازي جهت جايگزيني تجارت نوين يا همان كسب و كار الكترونيك در از مدت به اين خواسته نائل آمد. 2- «عدم زمينه‌سازي لازم براي رشد تجارت الكترونيكي»: سهم ما از درآمد تجارت الكترونيك در جهان چقدر است؟ اغراق نيست اگر بگوييم تقريباً ما هيچ درآمدي از اين راه نخواهيم داشت و اگر كمي خوشبختانه‌تر به قضيه بنگريم بازهم نمي‌توانيم سهم قابل توجهي براي خودمان اختصاص دهيم. بحث تجارت الكترونيك در كشور نه از سوي دولت و نه حتي از سوي بخش‌هاي خصوصي و در حقيقت مردم جدي تلقي نشده است. اما دليل امر چيست؟ تعداد كاربران اينترنت و حتي متخصصان ما در مقايسه با كشورهايي مانند بحرين، امارات و … بسيار بيشتر است از نظر دسترسي به تجهيزات پيشرفته نيز ما تقريباً در وضعيت مناسبي بسر مي‌بريم و تقريباً حدود 5 سال است كه اينترنت به طور جدي وارد كشور ما شده، با اين وجود سهم اين كشورها از تجارت الكترونيكي به هيچ وجه قابل قياس با درآمد ما نيست و حتي آينده روشني نيز در اين زمينه مشاهده نمي‌شود. اين مسأله مي‌تواند دلايل بسياري داشت باشد. اما يكي از مهمترين دلايل به طور قطع نگاه سنتي به اين پديده چه از سوي سياستگذاران و هم از سوي مردم است. معمولاً به دليل همين نگاه سنتي ما موفق نمي‌شويم از فناوري‌هاي جديد نهايت استفاده را ببريم. در اين مثال خاص اينترنت و يك بازار بزرگ داخلي و خارجي در فراروي ما است، ولي تاكنون ما نتوانستيم حتي قدم‌هاي كوچكي در راه پيشرفت و توسعه تجارت الكترونيك برداريم. بگذاريد كمي بيشتر وارد جزئيات شويم. مطمئناً مهمترين هدف در تجارت ـ حال چه از روش‌هاي بسيار پيشرفته الكترونيكي استفاده كند و چه از روش‌هاي سنتي و قديمي ـ دستيابي به پول و سود بيشتر است. طبيعتاً در اين ميان نقش بانك‌ها و مؤسسات اقتصادي در نقل و انتقال پول بسيار حياتي است. هنگامي كه در سال 1994 اينترنت قابليت‌هايي تجاري خودرو علاوه بر جنبه‌هاي علمي و تحقيقاتي به نمايش گذاشت، مؤسسات تجاري و بانك‌ها در كشورهاي پيشرفته اولين نهاد‌هايي بودند كه تلاش جدي خود را براي استفاده هر چه بيشتر از اين جريان به كار انداختند. محصول تلاش آنها همان بانكداري الكترونيك امروزي است. به سرعت مشخص شد كه اينترنت بستر بسيار مناسبي براي انواع فعاليت‌هاي بانكداري و اقتصادي به شمار مي‌رود. اما در كشور ما با اينكه مدت زيادي است اينترنت به طرز جدي مورد توجه عموم جامعه قرار دارد اما نه بانك‌ها و نه مؤسسات اقتصادي نتوانستند خود را با اين جريان هماهنگ كنند. به عنوان مثال در كشور ما هنوز يك روش مناسب براي پرداخت‌ها و نقل و انتقال پول در اينترنت وجود ندارد ما نه توانستيم از سيستم‌هاي كارت اعتباري جهاني كه مي‌توانست با ترويج در گسترش در جامعه راه را براي نمونه‌هاي مشابه ايراني باز كند استفاده كنيم و طبيعتاً به دليل نداشتن تجربه و ناديده گرفتن تجربه‌هاي ديگران خودماني نيز نتوانستيم يك روش مناسب با بازار و وضعيت اجتماعي خودمان بنا كنيم. انواع فعاليت‌هاي گوناگون و پراكنده در اين زمينه چه از سوي بانك‌ها و چه از سوي مؤسسات اقتصادي خصوصي با شكست محض همراه شد. هنوز بسياري از ما تصور مي‌كنيم اگر پول نقد خود را از يك دستگاه خود پرواز با قرار دادن يك كارت و وارد كردن رمز دريافت كرديم به اين ترتيب نيمي از راه ديجيتالي شدن در اقتصاد را طي كرده‌ايم در صورتي كه اين كار تنها ماشيني كردن همان روش‌هاي سنتي است. بانكداري و تجارت الكترونيك هم اكنون در جهان به عنوان يك بحث بسيار تخصصي و در عين حال بسيار پيچيده تبديل شده است و تطبيق آني با سياست‌هاي اقتصادي در كشورمان تحقيق و برنامه‌ريزي جدي را مي‌طلبد، كه متأسفانه به نظر نميرسد ما در اين زمينه قدمي برداشته باشيم. در بررسي تاريخچه تجارت الكترونيك در مي‌يابيم بورس‌هاي اوراق بهادار مؤسسات ديگري بودند كه به سرعت فعاليت خود را با روند پيشرفت اينترنت هماهنگ كردند و موفق شدند در مدت كوتاهي با توجه به برتري‌هاي اينترنت در مقايسه با روش‌هاي قديمي به دليل سرعت و عرض دقت بالا به موفقيت بي‌نظيري دست يابند به اين وسيله در كنار بورس هزارات مؤسسه كارگزاري و شركت‌هايي كه انواع خدمات مرتبط را ارائه مي‌دادند خدمات خود را از طريق اينترنت ارائه كردند و به اين ترتيب موج جديدي از تجارت در اينترنت به راه افتاد. اما اينترنت جز ساده‌تر كردن كارها مزاياي ديگري نيز به همراه داشت. به عقيده يكي از نويسندگان روزنامه والي استرژيت ژورنال وارد شدن بورس به اينترنت به شفاف‌شدن و حتي گسترش اين بازار عظيم منجر شد و توانست رونق بيشتري به آن بدهد. در اين زمينه نيز در كشور ما متأسفانه هيچ حركت مثبتي ديده نمي‌شود.
مقدمه: در عصر ظهور پديده‌ها، تجارت الكترونيك پديده‌اي برتر است كه تمام زير ساخت‌هاي سنتي اقتصاد را به چالش طلبيده است. ناسازگاري اقتصاد سنتي و زير ساخت‌هاي آن با اقتصاد نوين ناشي از به كارگيري روشي نو و جديد در اقتصاد عصر دانش است. پويايي تجارت عامل بروز پديده‌اي ناب در كسب و كار بين المللي شده است. كه اينك اين پديده دوران بلوغ خود را در برخي از نقاط دنيا سپري مي‌كند اما همچنان در برخي ديگر از مناطق دنيا در دوران طفوليت خود بسر مي‌برد. اين ناهماهنگي در رشد اين پديده در مناطق مختلف بيانگر اين است كه زمينه‌هاي رشد در همه جا يكسان و به موازات هم نبوده است. هر جا كه زمينه براي رشد فراهم شده است اين پديده اثر خود را به روشني نمايان ساخته است و هر جا كه محدوديت‌ها و تنگناها مانع رشد بوده‌اند هيچ جلوه‌اي از تأثير مثبت اين پديده رويت نگرديده است. پديده تجارت الكترونيك يا ارمغان عصر جديد مي‌تواند با توجه به ويژگي‌هاي ذاتي آن عامل محركي براي رشد اقتصادي كشورها باشد اما بدين شرط كه محدوديت‌ها در حيطه جغرافيايي مورد بحث برداشته شود و راهكار‌ها جايگزين آن شود. در ايران نيز موانع در راه گسترش اين صنعت بسيار است اما فقدان بستر مناسب ملي و نگاه سنتي مردم به تجارت، كرس از بيكاري و عدم گسترش بانكداري الكترونيك را مي‌توان از مهمترين اين موانع دانست. لذا طبيعي است كه اقدامات اساسي و مهمي دارد. شناسايي و رفع اين موانع از سوي دولتمردان ايران انجام گيرد. جدايي از تجارت سنتي با توجه به ساختار اقتصاد و بازار ايران به يكباره ممكن نيست و اين را همه كارشناسان و اهل فن مي‌دانند اما مي‌توان با بسترسازي جهت جايگزيني تجارت نوين يا همان كسب و كار الكترونيك در از مدت به اين خواسته نائل آمد. 2- «عدم زمينه‌سازي لازم براي رشد تجارت الكترونيكي»: سهم ما از درآمد تجارت الكترونيك در جهان چقدر است؟ اغراق نيست اگر بگوييم تقريباً ما هيچ درآمدي از اين راه نخواهيم داشت و اگر كمي خوشبختانه‌تر به قضيه بنگريم بازهم نمي‌توانيم سهم قابل توجهي براي خودمان اختصاص دهيم. بحث تجارت الكترونيك در كشور نه از سوي دولت و نه حتي از سوي بخش‌هاي خصوصي و در حقيقت مردم جدي تلقي نشده است. اما دليل امر چيست؟ تعداد كاربران اينترنت و حتي متخصصان ما در مقايسه با كشورهايي مانند بحرين، امارات و … بسيار بيشتر است از نظر دسترسي به تجهيزات پيشرفته نيز ما تقريباً در وضعيت مناسبي بسر مي‌بريم و تقريباً حدود 5 سال است كه اينترنت به طور جدي وارد كشور ما شده، با اين وجود سهم اين كشورها از تجارت الكترونيكي به هيچ وجه قابل قياس با درآمد ما نيست و حتي آينده روشني نيز در اين زمينه مشاهده نمي‌شود. اين مسأله مي‌تواند دلايل بسياري داشت باشد. اما يكي از مهمترين دلايل به طور قطع نگاه سنتي به اين پديده چه از سوي سياستگذاران و هم از سوي مردم است. معمولاً به دليل همين نگاه سنتي ما موفق نمي‌شويم از فناوري‌هاي جديد نهايت استفاده را ببريم. در اين مثال خاص اينترنت و يك بازار بزرگ داخلي و خارجي در فراروي ما است، ولي تاكنون ما نتوانستيم حتي قدم‌هاي كوچكي در راه پيشرفت و توسعه تجارت الكترونيك برداريم. بگذاريد كمي بيشتر وارد جزئيات شويم. مطمئناً مهمترين هدف در تجارت ـ حال چه از روش‌هاي بسيار پيشرفته الكترونيكي استفاده كند و چه از روش‌هاي سنتي و قديمي ـ دستيابي به پول و سود بيشتر است. طبيعتاً در اين ميان نقش بانك‌ها و مؤسسات اقتصادي در نقل و انتقال پول بسيار حياتي است. هنگامي كه در سال 1994 اينترنت قابليت‌هايي تجاري خودرو علاوه بر جنبه‌هاي علمي و تحقيقاتي به نمايش گذاشت، مؤسسات تجاري و بانك‌ها در كشورهاي پيشرفته اولين نهاد‌هايي بودند كه تلاش جدي خود را براي استفاده هر چه بيشتر از اين جريان به كار انداختند. محصول تلاش آنها همان بانكداري الكترونيك امروزي است. به سرعت مشخص شد كه اينترنت بستر بسيار مناسبي براي انواع فعاليت‌هاي بانكداري و اقتصادي به شمار مي‌رود. اما در كشور ما با اينكه مدت زيادي است اينترنت به طرز جدي مورد توجه عموم جامعه قرار دارد اما نه بانك‌ها و نه مؤسسات اقتصادي نتوانستند خود را با اين جريان هماهنگ كنند. به عنوان مثال در كشور ما هنوز يك روش مناسب براي پرداخت‌ها و نقل و انتقال پول در اينترنت وجود ندارد ما نه توانستيم از سيستم‌هاي كارت اعتباري جهاني كه مي‌توانست با ترويج در گسترش در جامعه راه را براي نمونه‌هاي مشابه ايراني باز كند استفاده كنيم و طبيعتاً به دليل نداشتن تجربه و ناديده گرفتن تجربه‌هاي ديگران خودماني نيز نتوانستيم يك روش مناسب با بازار و وضعيت اجتماعي خودمان بنا كنيم. انواع فعاليت‌هاي گوناگون و پراكنده در اين زمينه چه از سوي بانك‌ها و چه از سوي مؤسسات اقتصادي خصوصي با شكست محض همراه شد. هنوز بسياري از ما تصور مي‌كنيم اگر پول نقد خود را از يك دستگاه خود پرواز با قرار دادن يك كارت و وارد كردن رمز دريافت كرديم به اين ترتيب نيمي از راه ديجيتالي شدن در اقتصاد را طي كرده‌ايم در صورتي كه اين كار تنها ماشيني كردن همان روش‌هاي سنتي است. بانكداري و تجارت الكترونيك هم اكنون در جهان به عنوان يك بحث بسيار تخصصي و در عين حال بسيار پيچيده تبديل شده است و تطبيق آني با سياست‌هاي اقتصادي در كشورمان تحقيق و برنامه‌ريزي جدي را مي‌طلبد، كه متأسفانه به نظر نميرسد ما در اين زمينه قدمي برداشته باشيم. در بررسي تاريخچه تجارت الكترونيك در مي‌يابيم بورس‌هاي اوراق بهادار مؤسسات ديگري بودند كه به سرعت فعاليت خود را با روند پيشرفت اينترنت هماهنگ كردند و موفق شدند در مدت كوتاهي با توجه به برتري‌هاي اينترنت در مقايسه با روش‌هاي قديمي به دليل سرعت و عرض دقت بالا به موفقيت بي‌نظيري دست يابند به اين وسيله در كنار بورس هزارات مؤسسه كارگزاري و شركت‌هايي كه انواع خدمات مرتبط را ارائه مي‌دادند خدمات خود را از طريق اينترنت ارائه كردند و به اين ترتيب موج جديدي از تجارت در اينترنت به راه افتاد. اما اينترنت جز ساده‌تر كردن كارها مزاياي ديگري نيز به همراه داشت. به عقيده يكي از نويسندگان روزنامه والي استرژيت ژورنال وارد شدن بورس به اينترنت به شفاف‌شدن و حتي گسترش اين بازار عظيم منجر شد و توانست رونق بيشتري به آن بدهد. در اين زمينه نيز در كشور ما متأسفانه هيچ حركت مثبتي ديده نمي‌شود.