فهرست مطالبعنوان صفحهچکیده....... 1فصل اول – کلیات1 – 1 مقدمه....... 31 – 2 سیستم انرژی ترکیبی .... 41 – 3 انرژی بادی..... 41 – 4 انرژی خورشیدی...... 71- 5- ضرورت تحقیق......... 91- 6- اهداف تحقیق.......... 91- 7- سوالات تحقیق................................. 101- 8- فرضیههای تحقیق.............................. 101- 9- ساختار پایان نامه........................... 111 – 10- خلاصه...................................... 12فصل دوم- بررسی موقعیت جغرافیایی، توزیع انرژی الکتریکی و دادههای بادی و خورشیدی استان هرمزگان2 – 1- مقدمه...................................... 142 – 1- 1- توپوگرافی و ناهمواریهای استان......... 142 – 1- 2- اقلیم و آب و هوا...................... 152 – 2- محل و مختصات جغرافیایی شهرستانها........... 16فهرست مطالبعنوان صفحه2 – 2- 1- محل و مختصات جغرافیایی شهرستان ابوموسی162 – 2- 2- محل و مختصات جغرافیایی شهرستان بستک... 172 – 2- 3- محل و مختصات جغرافیایی شهرستان بشاگرد. 182 – 2- 4- محل و مختصات جغرافیایی شهرستان بندرعباس192 – 2- 5- محل و مختصات جغرافیایی شهرستان بندرلنگه202- 2- 6- محل و مختصات جغرافیایی شهرستان پارسیان. 212 – 2- 7- محل و مختصات جغرافیایی شهرستان جاسک... 212- 2- 8- محل و مختصات جغرافیایی شهرستان حاجی آباد222 – 2- 9- محل و مختصات جغرافیایی شهرستان بندر خمیر232 – 2- 10- محل و مختصات جغرافیایی شهرستان رودان. 242 – 2- 11- محل و مختصات جغرافیایی شهرستان سیریک. 252 – 2- 12- محل و مختصات جغرافیایی شهرستان قشم... 262 – 2- 13- محل و مختصات جغرافیایی شهرستان میناب. 272 – 3- وضعیت توزیع انرژی الکتریکی................. 282 – 3- 1- مصرف انرژی الکتریکی و حداکثر بار همزمان و غیرهمزمان توزیع............................................. 312 – 3- 2 – آمار تاسیسات توزیع برق............... 332 – 4- دادههای بادی و خورشیدی..................... 372 – 4- 1- دادههای سرعت باد.................... 38فهرست مطالبعنوان صفحه2- 4 – 2- دادههای تشعشع خورشید................ 402 – 5- خلاصه....................................... 43فصل سوم- انتخاب مکان بهینه جهت احداث نیروگاه بادی و خورشیدی با استفاده از الگوریتم تحلیل سلسله مراتبی3 – 1- مقدمه...................................... 453 – 2- معرفی مبانی الگوریتم تحلیل سلسله مراتبی (AHP)453 – 3- مدل سازی و انتخاب مکان بهینه نیروگاه بادی و خورشیدی با استفاده از نرم افزار EC........................... 493 – 3- 1- مکانیابی نیروگاه بادی با نرم افزار EC. 553 – 3- 2- مکان یابی نیروگاه خورشیدی با نرم افزار EC583 – 3- 3- مکان یابی نیروگاه بادی خورشیدی با نرم افزار EC 603 – 4- خلاصه....................................... 62فصل چهارم- بررسی فنی و اقتصادی سیستم ترکیبی بادی خورشیدی با نرم افزار EC4 – 1- مقدمه...................................... 654 – 2- معرفی مبانی نرم افزار HOMER............... 674 – 3- مدل سازی و تحلیل فنی و اقتصادی سیستم ترکیبی با HOMER 724 – 3- 1- اجزای سیستم ترکیبی.................... 724 – 3- 1- 1- بار الکتریکی..................... 734 – 3- 1- 2- منابع باد و خورشید............... 81فهرست مطالبعنوان صفحه4 – 3- 1 – 3- توربین بادی..................... 954 – 3- 1- 4- آرایه فتوولتائیک................. 1014 – 3- 1- 5- باتری............................ 1084 – 3- 1- 6- مبدل توان........................ 1104 – 3- 2- تحلیل سیستم ترکیبی و آنالیز حساسیت.... 1114 – 3- 2- 1- شبیه سازی و تحلیل سیستم ترکیبی... 1124 -3- 2- 2- راستی آزمایی و تعمیم نتایج........ 1144 – 3- 2- 3- آنالیز حساسیت.................... 1154 – 4- خلاصه....................................... 116فصل پنجم- نتیجه گیری و پیشنهادات5- 1- نتایج....................................... 1185 – 2- تحقیقات آتی................................ 119منابع و مآخذمنابع فارسی....................................... 121منابع غیر فارسی ................................. 122چکیده انگلیسی..................................... 125 فهرست جداولعنوان صفحهجدول 2 – 1 تعداد مشترکین برق استان هرمزگان به تفکیک تعرفه در نواحی مختلف............................................. 30جدول 2 – 2 مصرف انرژی برق در استان هرمزگان به تفکیک تعرفه در نواحی مختلف............................................. 32جدول 2 – 3 طول شبکههای توزیع در نواحی برق استان... 34جدول 2 – 4 تعداد و ظرفیت پستهای توزیع در نواحی برق استان35جدول 2 – 5 تعداد چراغهای روشنایی معابر در نواحی برق استان 36جدول 3 – 1 شاخص ناسازگاری تصادفی.................. 48جدول 3 – 2 مقیاس AHP ............................. 49جدول 3 – 3 ماتریس مقایسات زوجی شاخصها برای احداث نیروگاه بادی52جدول 3 – 4 ماتریس مقایسات زوجی شاخصها برای احداث نیروگاه خورشیدی.................................................. 52جدول 3 – 5 ماتریس مقایسات زوجی شاخصها برای احداث نیروگاه ترکیبی باد خورشیدی....................................... 53جدول 3 – 6 ماتریس مقایسات زوجی گزینهها نسبت به شاخص سرعت باد53جدول 3 – 7 ماتریس مقایسات زوجی گزینهها نسبت به شاخص تشعشع خورشید.................................................. 53جدول 3 – 8 ماتریس مقایسات زوجی گزینهها نسبت به شاخص قیمت زمین54جدول 3 – 9 ماتریس مقایسات زوجی گزینهها نسبت به شاخص مناطق صعب العبور............................................ 54جدول 3 – 10 ماتریس مقایسات زوجی گزینهها نسبت به شاخص عدم وجود سازههای بلند...................................... 54جدول 4 – 1 مقدار پارامترهای C1 – C5 ................ 99 فهرست اشکالعنوان صفحهشکل 1 – 1 اطلس سرعت باد ایران در ارتفاع 40 متری... 6شکل 1 – 2 اطلس انرژی باد ایران در ارتفاع 40 متری.. 7شکل 1 – 3 متوسط سالیانه تابش خورشید بر نقاط مختلف کره زمین 8شکل 1 – 4 متوسط سالیانه تابش خورشید بر نقاط مختلف ایران 8شکل 2 – 1 نقشه تقسیمات استان هرمزگان.............. 15شکل 2 – 2 نقشه تقسیمات شهرستان ابوموسی............ 16شکل 2 – 3 نقشه تقسیمات شهرستان بستک............... 17شکل 2 – 4 نقشه تقسیمات شهرستان بشاگرد............. 18شکل 2 – 5 نقشه تقسیمات شهرستان بندرعباس........... 19شکل 2 – 6 نقشه تقسیمات شهرستان بندرلنگه........... 20شکل 2 – 7 نقشه تقسیمات شهرستان پارسیان............ 21شکل 2 – 8 نقشه تقسیمات شهرستان جاسک............... 22شکل 2 – 9 نقشه تقسیمات شهرستان حاجی آباد.......... 23شکل 2 – 10 نقشه تقسیمات شهرستان بندرخمیر.......... 24شکل 2 – 11 نقشه تقسیمات شهرستان رودان............. 25شکل 2 – 12 نقشه تقسیمات شهرستان سیریک............. 26شکل 2 – 13 نقشه تقسیمات شهرستان قشم............... 27شکل 2 – 14 نقشه تقسیمات شهرستان میناب............. 28فهرست اشکالعنوان صفحهشکل 3 – 1 تعیین هدف، معیارها و گزینهها در نرم افزار 55شکل 3 – 2 قضاوت عددی بین شاخصها................... 55شکل 3 – 3 وزن نسبی شاخصها......................... 56شکل 3 – 4 وزن نسبی گزینهها نسبت به شاخص سرعت باد.. 56شکل 3 – 5 وزن نهایی گزینهها از نظر هدف............ 56شکل 3 – 6 وزن نسبی شاخصها......................... 58شکل 3 – 7 وزن نسبی گزینهها نسبت به شاخص تشعشع خورشید59شکل 3 – 8 وزن نهایی گزینهها از نظر هدف............ 59شکل 3 – 9 وزن نسبی شاخصها......................... 60شکل 3 – 10 وزن نهایی گزینهها از نظر هدف........... 61شکل 4 – 1 شماتیک کلی سیستم تولید مستقل از شبکه.... 65شکل 4 – 2 نمایی از ترکیب انرژی باد و خورشید با باتری66شکل 4 – 3 شماتیک سیستم ترکیبی بادی خورشیدی مستقل از شبکه با ذخیره ساز باتری......................................... 66شکل 4 – 4 مدل سیستم تولید مستقل از شبکه در نرم افزار HOMER 73شکل 4 – 5 بلوک دیاگرام نمونه یک سیستم تبدیل انرژی بادی 97شکل 4 – 6 بلوک دیاگرام سلول خورشیدی............... 104شکل 4 – 7 شناخت تفاوت بین سلول خورشیدی، ماژول و آرایه 104شکل 4 – 8 مدار معادل استاتیکی سلول خورشیدی........ 105فهرست اشکالعنوان صفحهشکل 4 -9 مدل دینامیکی یک سلول خورشیدی............. 107شکل 4 – 10 فضای جستجوی HOMER برای اجزا و سیستم ترکیبی 112شکل 4 – 11 ترکیبات ممکن براساس افزایش هزینه خالص نهایی (Total NPC).................................................. 112شکل 4 – 12 سهم منابع باد و خورشید در تامین باد.... 113شکل 4 – 13 میزان تولید سیستم ترکیبی در ماههای مختلف سال به تفکیک مشارکت توربین بادی و آرایه خورشیدی................ 113شکل 4 – 14 خلاصه گردش وجوه نقد سیستم ترکیبی........ 114شکل 4 – 15 ترکیب بهینه پیشنهادی توسط نرم افزار HOMER 115شکل 4 – 16 سهم منابع باد و خورشید در تامین بار.... 115 فهرست نمودارهاعنوان صفحهنمودار 2 – 1 تعداد مشترکین برق استان هرمزگان به تفکیک تعرفه 29نمودار 2 – 2 مصرف انرژی برق به تفکیک تعرفههای مختلف 31نمودار 2 – 3 حداکثر بار همزمان توزیع در نواحی برق مختلف 33نمودار 2- 4 درصد شبکههای توزیع برق موجود استان در سال 1391 37نمودار 2 – 5 متوسط ماهانه سرعت باد بشاگرد در دوره پنج ساله برحسب متربرثانیه....................................... 38نمودار 2 – 6 متوسط ماهانه سرعت باد بندرعباس در دوره پنج ساله برحسب متربرثانیه....................................... 39نمودار 2 – 7 متوسط ماهانه سرعت باد بندرخمیر در دوره پنج ساله برحسب متربرثانیه....................................... 39نمودار 2 – 8 متوسط ماهانه سرعت باد بندرلنگه در دوره پنج ساله برحسب متربرثانیه....................................... 40نمودار 2 – 9 متوسط ماهانه تشعشع خورشید بشاگرد در دوره پنج ساله برحسب وات برمترمربع.............................. 41نمودار 2 – 10 متوسط ماهانه تشعشع خورشید بندرعباس در دوره پنج ساله برحسب وات برمترمربع......................................... 41نمودار 2 – 11 متوسط ماهانه تشعشع خورشید بندرخمیر در دوره پنج ساله برحس42ب وات برمترمربع......................................... 42نمودار 2- 12 متوسط ماهانه تشعشع خورشید بندرلنگه در دوره پنج ساله برحسب وات برمترمربع............................... 42نمودار 3 – 1 نمودار درختی سلسله مراتبی برای احداث نیروگاه بادی.................................................. 51نمودار 3 – 2 نمودار درختی سلسله مراتبی برای احداث نیروگاه خورشیدی.................................................. 51نمودار 3 – 3 نمودار درختی سلسله مراتبی برای احداث نیروگاه ترکیبی بادی خورشیدی...................................... 52نمودار 3 – 4 نمودار حساسیت براساس کارایی.......... 58فهرست نمودارهاعنوان صفحهنمودار 3 – 5 نمودار حساسیت براساس کارایی.......... 60نمودار 3 – 6 نمودار حساسیت براساس کارایی.......... 62نمودار 4 – 1 پروفایل روزانه بار مصرفی روستای برست. 73نمودار 4 – 2 پروفایل برق مصرفی منطقه در ماههای مختلف سال74نمودار 4 – 3 پروفایل برق مصرفی منطقه در 8760 ساعت سال 74نمودار 4 – 4 (الف) پروفایل روزانه برق مصرفی در ماه ژانویه 75نمودار 4 – 4 (ب) پروفایل روزانه برق مصرفی در ماه فوریه 75نمودار 4 – 4 (ج) پروفایل روزانه برق مصرفی در ماه مارس 76نمودار 4 – 4 (د) پروفایل روزانه برق مصرفی در ماه آوریل 76نمودار 4 – 4 (ه) پروفایل روزانه برق مصرفی در ماه می 77نمودار 4 – 4 (و) پروفایل روزانه برق مصرفی در ماه ژوئن 77نمودار 4 – 4 (ز) پروفایل روزانه برق مصرفی در ماه ژولای 78نمودار 4 – 4 (ح) پروفایل روزانه برق مصرفی در ماه آگوست 78نمودار 4 – 4 (ط) پروفایل روزانه برق مصرفی در ماه سپتامبر79نمودار 4 – 4 (ی) پروفایل روزانه برق مصرفی در ماه اکتبر 79نمودار 4 – 4 (ک) پروفایل روزانه برق مصرفی در ماه نوامبر 80نمودار 4 – 4 (ل) پروفایل روزانه برق مصرفی در ماه دسامبر 80نمودار 4 – 5 میانگین سرعت باد منطقه برای ماههای مختلف سال 81فهرست نمودارهاعنوان صفحهنمودار 4 – 6 دادههای سرعت باد در ساعات مختلف سال.. 81نمودار 4 – 7 (الف) دادههای روزانه سرعت باد منطقه در ماه ژانویه.................................................. 82نمودار 4 – 7 (ب) دادههای روزانه سرعت باد منطقه در ماه فوریه 82نمودار 4 – 7 (ج) دادههای روزانه سرعت باد منطقه در ماه مارس 83نمودار 4 – 7 (د) دادههای روزانه سرعت باد منطقه در ماه آوریل 83نمودار 4 – 7 (ه) دادههای روزانه سرعت باد منطقه در ماه می84نمودار 4 – 7 (و) دادههای روزانه سرعت باد منطقه در ماه ژوئن 84نمودار 4 – 7 (ز) دادههای روزانه سرعت باد منطقه در ماه ژولای 85نمودار 4 – 7 (ح) دادههای روزانه سرعت باد منطقه در ماه آگوست 85نمودار 4 – 7 (ط) دادههای روزانه سرعت باد منطقه در ماه سپتامبر86نمودار 4 – 7 (ی) دادههای روزانه سرعت باد منطقه در ماه اکتبر 86نمودار 4 – 7 (ک) دادههای روزانه سرعت باد منطقه در ماه نوامبر87نمودار 4 – 7 (ل) دادههای روزانه سرعت باد منطقه در ماه دسامبر87نمودار 4 – 8 تابع توزیع تجمعی سرعت باد منطقه...... 88نمودار 4 – 9 میانگین ماهانه تشعشع خورشید در HOMER 88نمودار 4 – 10 دادههای تابش خورشید در ساعات مختلف سال89نمودار 4 – 11 (الف) دادههای روزانه تابش خورشیدی منطقه در ماه ژانویه.................................................. 89نمودار 4 – 11 (ب) دادههای روزانه تابش خورشیدی منطقه در ماه فوریه.................................................. 90فهرست نمودارهاعنوان صفحهنمودار 4 – 11 (ج) دادههای روزانه تابش خورشیدی منطقه در ماه مارس.................................................. 90نمودار 4 – 11 (د) دادههای روزانه تابش خورشیدی منطقه در ماه آوری.................................................. 91نمودار 4 – 11 (ه) دادههای روزانه تابش خورشیدی منطقه در ماه می91نمودار 4 – 11 (و) دادههای روزانه تابش خورشیدی منطقه در ماه ژوئن.................................................. 92نمودار 4 – 11 (ز) دادههای روزانه تابش خورشیدی منطقه در ماه ژولای.................................................. 92نمودار 4 – 11 (ح) دادههای روزانه تابش خورشیدی منطقه در ماه آگوست.................................................. 93نمودار 4 – 11 (ط) دادههای روزانه تابش خورشیدی منطقه در ماه سپتامبر.................................................. 93نمودار 4 – 11 (ی) دادههای روزانه تابش خورشیدی منطقه در ماه اکتبر.................................................. 94نمودار 4 – 11 (ک) دادههای روزانه تابش خورشیدی منطقه در ماه نوامبر.................................................. 94نمودار 4 – 11 (ل) دادههای روزانه تابش خورشیدی منطقه در ماه دسامبر.................................................. 95نمودار 4 – 12 مشخصه توان خروجی توربین بادی Fuhrlaender 100نمودار 4 – 13 منحنی هزینه توربین بادی Fuhrlaender .... 100نمودار 4 – 14 منحنی هزینه آرایه خورشیدی........... 107نمودار 4 – 15 منحنی هزینه واحد باتری.............. 110نمودار 4 – 16 منحنی هزینه مبدل توان............... 110 چکیدهدر حال حاضر منابع فسيلي به سرعت در حال تمام شدن هستند و همچنين با نگراني روزافزون درباره آلودگي هوا و گرمايش جهاني زمين متخصصان به فكر استفاده از منابع انرژي پاك تر و سازگاري بيشتر با محيط زيست هستند. از اين ميان نيروي باد و انرژي خورشيد دو نوع از منابع عظيم قابل بازيافت انرژي می باشند.از جمله متداول ترين ساختارهاي بهره برداري از اين انرژي ها، مي توان به تركيب توربين هاي بادي و سيستم فتوولتائيك اشاره نمود، اما متاسفانه اين منابع بازيافت شدني بازده كاملاٌ متغيري دارند. براي كاهش و يا به طور کلی حذف اين نوسانات می توان از فن آوري ذخيره نيرو باتري هاي ذخيره اي [1](SB) استفاده نمود. در اين پايان نامه، ضمن امكان سنجي بكارگيري از انرژي هاي تجديدپذير باد و خورشيد در استان هرمزگان، مكان بهينه براي احداث نيروگاه بادي و خورشيدي بصورت جداگانه و سيستم تركيبي تعيين مي شود و در ادامه بصورت موردي يك سيستم تركيبي بادي خورشيدي بهينه طراحي و مورد تحليل فني و اقتصادي قرار مي گيرد. بدين منظور ابتدا با بررسي نقشه هاي هواشناسي مبتني بر رژيم باد منطقه در يك دوره زماني 5ساله، بهترين منطقه به لحاظ سرعت باد مناسب براي توليد انرژي توسط توربين هاي بادي مشخص مي شود، همچنين نقشه هاي تشعشع خورشيدي منطقه نيز در يك دوره زماني5ساله مورد بررسي قرار خواهد گرفت و بهترين منطقه به لحاظ ميزان تابش خورشيد براي توليد انرژي توسط آرايه هاي فتوولتائيك تعيين مي گردد. در مرحله بعد با درنظر گرفتن تمام پارامترهاي فوق و خصوصيات منطقه اي و با استفاده از الگوريتم تحليل سلسله مراتبي (AHP)[2] و نرم افزار EC[3] ، محل مناسب در استان هرمزگان براي احداث نيروگاه بادي و خورشيدي بصورت جداگانه و سيستم تركيبي انتخاب خواهد شد. پس از انتخاب محل مناسب براي ايجاد سيستم تركيبي در استان هرمزگان، بصورت موردي با درنظر گرفتن يك بار مصرفي معين، توسط نرم افزار HOMER ، يك سيستم تركيبي بادي خورشيدي مستقل از شبكه طراحي ميگردد. اين سيستم تركيبي شامل: توربين بادي، آرايه خورشيدي، مبدل توان و باتري هاي ذخيره ساز مي باشد. از ويژگي هاي سيستم تركيبي پيشنهادي اين نرم افزار، مي توان به توانايي آن در تامين بار مصرفي منطقه در تمامي فصول سال و همچنين حداقل بودن هزينه هاي احداث، تعويض و تعمير و نگهداري اشاره نمود. فصل اولکلیات 1- 1- مقدمهامروزه گرم شدن روز افزون هوای کره زمین بخاطر اثرات منفی گازهای گلخانهای، یکی از مسائل مهم و قابل توجه است. استفاده از سوختهای فسیلی جهت تامین سوخت مورد نیاز نیروگاهها علاوه بر تمام شدن سریع آنها باعث افزایش آلودگی محیط زیست میگردد. به گونهای که طبق برآوردهای انجام شده به ازای تولید هر مگاوات ساعت انرژی با سوخت گازوئیل، مقدار 3/21 کیلوگرم اکسیدها، کربن، و مونواکسید کربن و 675 کیلوگرم دیاکسیدکربن وارد هوا میشود (استبصاری و همکاران، 1392). کاهش سوختهای فسیلی موجب شده است که استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر همچون انرژی باد، خورشید، زمین گرمایی و ... به عنوان منابعی پاک، تمام نشدنی، نامحدود و سازگار با محیط زیست در دستور کار قرار بگیرد(Douglas et. al., 2011). برتری انرژی تجدیدپذیر در این است که قابل جایگزینی و در همهجا موجود است و اساساً آلاینده نمیباشد. از معایب این انرژی میتوان به چگالی و تنوع پایین آن اشاره کرد که منجربه هزینهی اولیهی بالا به دلیل نیاز به اشغال زمین و ذخیره کردن یا توان پشتیبان میگردد (Alamdari et. al., 2012). افزایش استفاده از انرژی تجدید پذیر باعث رشد اقتصادی، ایجاد فرصت شغلی، بالابردن امنیت ملی، محافظت از مصرفکنندهها در مقابل افزایش قیمتها، تامین کسری مربوط به بازار جهانی سوخت و کاهش قابل توجه آلودهکنندههایی که باعث گرم شدن زمین و اثرات گلخانهای میشوند، میگردد (Saidur et. al., 2010). از اینرو مسئلهای که سیاستگذاران بازار برق با آن مواجه هستند این است که چگونه انرژیهای تجدید پذیر را وارد بازار برق کنند به طوریکه این انرژیها نقش خود را در بازار آینده به خوبی ایفا کنند. ویژگیهای ذکر شده انرژیهای تجدیدپذیر موجب شدهاست که امروزه از آنها در مقیاس بزرگ استفاده شود. از بین انرژیهای تجدیدپذیر، انرژی بادی و خورشید در دسترسترین انرژی ها محسوب میگردند. اما از مشکلات آنها میتوان به وابستگی آنها به شرایط محیطی و اقلیمی اشاره نمود. ترکیب دو منبع انرژی با همدیگر میتواند بر ضعف هر یک از آنها غلبه نماید (حسنعلیان و همکاران، 1390).امروزه سیستم ترکیبی تولید انرژی به یکی از امیدبخشترین راهحلها برای مرتفع کردن نیاز برق مناطق مختلف تبدیل شده است (Giraund et. al., 2001). یکی از اساسیترین نیازها در سیستم ترکیبی تضمین تداوم تغذیه با ذخیره انرژی اضافی از منابع انرژی تجدید پذیر میباشد (حامدی و همکاران، 1388). سیستم انرژی ترکیبی بر اساس چنین تکنولوژیهای جایگزین که به صورت موازی با منابع تجدیدپذیر کار میکنند میتواند راه حلی مناسب برای تولیدات کوچک باشد (Mann, 2003). 1 – 2- سیستم انرژی ترکیبیسیستم انرژی ترکیبی ازترکیب دو یا چند منبع انرژی تشکیل شده است. ترکیب دو منبع انرژی ثابت کرده است که تولید انرژی در صورت ترکیب میتواند بازده بیشتری داشته باشد. استفاده از نیروگاه ترکیبی معمولاً در مناطق دور افتاده در دستور کار قرار دارد. امروزه استفاده از انرژیهای ترکیبی به دلیل افزایش قیمت سوخت فسیلی مسئلهای رایج در دنیا محسوب میشود (Widen, 2011). معمولاً ترکیبهای مختلفی از دو یا چند منبع انرژی میتواند وجود داشته باشد، اما مهمترین آنها ترکیب دو یا چند انرژی تجدیدپذیر است که از جمله آنها میتوان از انرژیهای خورشیدی و بادی نام برد. معمولاً از انرژی ترکیبی جهت تولید برق در مصارف خانگی و همچنین در آسیابها استفاده میشود (Aksas et. al., 2011). استفاده از انرژی ترکیبی روشی است که در چند سال اخیر مورد توجه قرار گرفته است. نیروگاههای ترکیبی ثابت کردهاند که برای کاهش نقصها و معایب سوختهای فسیلی مفید میباشند و میتوانند انرژی مورد نیاز مناطق دور دست را بدون خسارت به محیط زیست، تامین نمایند. از این رو احداث نیروگاههای بادی خورشیدی میتواند ایده خوبی باشد (Katsigiannis et. al., 2012). 1 – 3- انرژی بادیاستفادهازانرژيباددرگذشتهنيزموردتوجهانسانقرارداشتهاست. امروزه،باتوجهبهپيشرفت هايانجامگرفته درزمينهساختتوربين هايباديودرنتيجهكاهشهزينه هايتوليدبرق،صرفه جوييدربهره برداريازمنابعفسيليو نگرش هايزيست محيطيدرمقايسهباسايرصورت هایانرژيهاينووغيرهسببشدهتا، استفادهازانرژيباد،بهعنوانيكي ازمناسب ترينمنابعتجديدپذيرجهتتوليدبرقدرجهانمطرحگردد.درايراننيزباتوجهبهمناطقبادخيزمستعدو قرارگرفتنآندرمسيرجريان هايعمدههوايي،ضمنتوليدبرقازانرژيباديوتزريقبهشبكهسراسريكشور،امكان ايجادشغلرانيزبرايمردممي توانمهيانمود. نيروگاه بادي منجيل:منطقهمنجيلدرجنوبغربيدريايخزرودرحدفاصلسهاستانگيلان،قزوينوزنجان قراردارد. بهدليلاختلافارتفاعنسبتاًزيادآنبادريايخزرووجودكانالطبيعيرودخانهسفيدرود،دارايبادهاي دائميدرتمامطولسالمي باشد. نمودارهايبهدستآمدهازدستگاه هايبادسنجيمستقردرمنطقهمنجيل،متوسط سرعتوزشباددراينمنطقه8تا12متربرثانيهوحداكثرآنرا40متربرثانيهنشانمي دهند.طبقبررسي هاي انجامشده،شدتبادهايمنطقهمنجيلدرفصلتابستانبهحداكثرودرفصلزمستانبهحداقلميزانخوددرطول سال مي رسد.ظرفيتنيروگاهباديمنجيلتاانتهايسال1387به61180كيلوواترسيدهكهاينظرفيتبانصب11توربين باديدرسايت هايباديمنجيل(درمجموع31واحدتوربينباظرفيت13250كيلووات)،پسكولان(درمجموع22واحد توربينباظرفيت14520كيلووات)،رودبار (درمجموع4واحدتوربينباظرفيت2150كيلووات)،هرزويل(درمجموع 27 واحدتوربينباظرفيت13500كيلووات)،سياهپوش(درمجموع26واحدتوربينباظرفيت17160كيلووات)وبابائيان(در مجموعيكواحدتوربينباظرفيت600كيلووات)محققشدهاست.نصبتوربين هادرسايت هايمختلفبدينعلتاستكه شهرمنجيل،درياچهسدسفيدرودوهمچنينكوهستان هاياطراف،فضارابراينصبمجتمعتوربين هامحدودنمودهاست.
امکان سنجی بهره گیری از انرژی های تجدیدپذیر در استان هرمزگان با تاکید بر انرژی های بادی و خورشیدی word
فهرست مطالبعنوان صفحهچکیده....... 1فصل اول – کلیات1 – 1 مقدمه....... 31 – 2 سیستم انرژی ترکیبی .... 41 – 3 انرژی بادی..... 41 – 4 انرژی خورشیدی...... 71- 5- ضرورت تحقیق......... 91- 6- اهداف تحقیق.......... 91- 7- سوالات تحقیق................................. 101- 8- فرضیههای تحقیق.............................. 101- 9- ساختار پایان نامه........................... 111 – 10- خلاصه...................................... 12فصل دوم- بررسی موقعیت جغرافیایی، توزیع انرژی الکتریکی و دادههای بادی و خورشیدی استان هرمزگان2 – 1- مقدمه...................................... 142 – 1- 1- توپوگرافی و ناهمواریهای استان......... 142 – 1- 2- اقلیم و آب و هوا...................... 152 – 2- محل و مختصات جغرافیایی شهرستانها........... 16فهرست مطالبعنوان صفحه2 – 2- 1- محل و مختصات جغرافیایی شهرستان ابوموسی162 – 2- 2- محل و مختصات جغرافیایی شهرستان بستک... 172 – 2- 3- محل و مختصات جغرافیایی شهرستان بشاگرد. 182 – 2- 4- محل و مختصات جغرافیایی شهرستان بندرعباس192 – 2- 5- محل و مختصات جغرافیایی شهرستان بندرلنگه202- 2- 6- محل و مختصات جغرافیایی شهرستان پارسیان. 212 – 2- 7- محل و مختصات جغرافیایی شهرستان جاسک... 212- 2- 8- محل و مختصات جغرافیایی شهرستان حاجی آباد222 – 2- 9- محل و مختصات جغرافیایی شهرستان بندر خمیر232 – 2- 10- محل و مختصات جغرافیایی شهرستان رودان. 242 – 2- 11- محل و مختصات جغرافیایی شهرستان سیریک. 252 – 2- 12- محل و مختصات جغرافیایی شهرستان قشم... 262 – 2- 13- محل و مختصات جغرافیایی شهرستان میناب. 272 – 3- وضعیت توزیع انرژی الکتریکی................. 282 – 3- 1- مصرف انرژی الکتریکی و حداکثر بار همزمان و غیرهمزمان توزیع............................................. 312 – 3- 2 – آمار تاسیسات توزیع برق............... 332 – 4- دادههای بادی و خورشیدی..................... 372 – 4- 1- دادههای سرعت باد.................... 38فهرست مطالبعنوان صفحه2- 4 – 2- دادههای تشعشع خورشید................ 402 – 5- خلاصه....................................... 43فصل سوم- انتخاب مکان بهینه جهت احداث نیروگاه بادی و خورشیدی با استفاده از الگوریتم تحلیل سلسله مراتبی3 – 1- مقدمه...................................... 453 – 2- معرفی مبانی الگوریتم تحلیل سلسله مراتبی (AHP)453 – 3- مدل سازی و انتخاب مکان بهینه نیروگاه بادی و خورشیدی با استفاده از نرم افزار EC........................... 493 – 3- 1- مکانیابی نیروگاه بادی با نرم افزار EC. 553 – 3- 2- مکان یابی نیروگاه خورشیدی با نرم افزار EC583 – 3- 3- مکان یابی نیروگاه بادی خورشیدی با نرم افزار EC 603 – 4- خلاصه....................................... 62فصل چهارم- بررسی فنی و اقتصادی سیستم ترکیبی بادی خورشیدی با نرم افزار EC4 – 1- مقدمه...................................... 654 – 2- معرفی مبانی نرم افزار HOMER............... 674 – 3- مدل سازی و تحلیل فنی و اقتصادی سیستم ترکیبی با HOMER 724 – 3- 1- اجزای سیستم ترکیبی.................... 724 – 3- 1- 1- بار الکتریکی..................... 734 – 3- 1- 2- منابع باد و خورشید............... 81فهرست مطالبعنوان صفحه4 – 3- 1 – 3- توربین بادی..................... 954 – 3- 1- 4- آرایه فتوولتائیک................. 1014 – 3- 1- 5- باتری............................ 1084 – 3- 1- 6- مبدل توان........................ 1104 – 3- 2- تحلیل سیستم ترکیبی و آنالیز حساسیت.... 1114 – 3- 2- 1- شبیه سازی و تحلیل سیستم ترکیبی... 1124 -3- 2- 2- راستی آزمایی و تعمیم نتایج........ 1144 – 3- 2- 3- آنالیز حساسیت.................... 1154 – 4- خلاصه....................................... 116فصل پنجم- نتیجه گیری و پیشنهادات5- 1- نتایج....................................... 1185 – 2- تحقیقات آتی................................ 119منابع و مآخذمنابع فارسی....................................... 121منابع غیر فارسی ................................. 122چکیده انگلیسی..................................... 125 فهرست جداولعنوان صفحهجدول 2 – 1 تعداد مشترکین برق استان هرمزگان به تفکیک تعرفه در نواحی مختلف............................................. 30جدول 2 – 2 مصرف انرژی برق در استان هرمزگان به تفکیک تعرفه در نواحی مختلف............................................. 32جدول 2 – 3 طول شبکههای توزیع در نواحی برق استان... 34جدول 2 – 4 تعداد و ظرفیت پستهای توزیع در نواحی برق استان35جدول 2 – 5 تعداد چراغهای روشنایی معابر در نواحی برق استان 36جدول 3 – 1 شاخص ناسازگاری تصادفی.................. 48جدول 3 – 2 مقیاس AHP ............................. 49جدول 3 – 3 ماتریس مقایسات زوجی شاخصها برای احداث نیروگاه بادی52جدول 3 – 4 ماتریس مقایسات زوجی شاخصها برای احداث نیروگاه خورشیدی.................................................. 52جدول 3 – 5 ماتریس مقایسات زوجی شاخصها برای احداث نیروگاه ترکیبی باد خورشیدی....................................... 53جدول 3 – 6 ماتریس مقایسات زوجی گزینهها نسبت به شاخص سرعت باد53جدول 3 – 7 ماتریس مقایسات زوجی گزینهها نسبت به شاخص تشعشع خورشید.................................................. 53جدول 3 – 8 ماتریس مقایسات زوجی گزینهها نسبت به شاخص قیمت زمین54جدول 3 – 9 ماتریس مقایسات زوجی گزینهها نسبت به شاخص مناطق صعب العبور............................................ 54جدول 3 – 10 ماتریس مقایسات زوجی گزینهها نسبت به شاخص عدم وجود سازههای بلند...................................... 54جدول 4 – 1 مقدار پارامترهای C1 – C5 ................ 99 فهرست اشکالعنوان صفحهشکل 1 – 1 اطلس سرعت باد ایران در ارتفاع 40 متری... 6شکل 1 – 2 اطلس انرژی باد ایران در ارتفاع 40 متری.. 7شکل 1 – 3 متوسط سالیانه تابش خورشید بر نقاط مختلف کره زمین 8شکل 1 – 4 متوسط سالیانه تابش خورشید بر نقاط مختلف ایران 8شکل 2 – 1 نقشه تقسیمات استان هرمزگان.............. 15شکل 2 – 2 نقشه تقسیمات شهرستان ابوموسی............ 16شکل 2 – 3 نقشه تقسیمات شهرستان بستک............... 17شکل 2 – 4 نقشه تقسیمات شهرستان بشاگرد............. 18شکل 2 – 5 نقشه تقسیمات شهرستان بندرعباس........... 19شکل 2 – 6 نقشه تقسیمات شهرستان بندرلنگه........... 20شکل 2 – 7 نقشه تقسیمات شهرستان پارسیان............ 21شکل 2 – 8 نقشه تقسیمات شهرستان جاسک............... 22شکل 2 – 9 نقشه تقسیمات شهرستان حاجی آباد.......... 23شکل 2 – 10 نقشه تقسیمات شهرستان بندرخمیر.......... 24شکل 2 – 11 نقشه تقسیمات شهرستان رودان............. 25شکل 2 – 12 نقشه تقسیمات شهرستان سیریک............. 26شکل 2 – 13 نقشه تقسیمات شهرستان قشم............... 27شکل 2 – 14 نقشه تقسیمات شهرستان میناب............. 28فهرست اشکالعنوان صفحهشکل 3 – 1 تعیین هدف، معیارها و گزینهها در نرم افزار 55شکل 3 – 2 قضاوت عددی بین شاخصها................... 55شکل 3 – 3 وزن نسبی شاخصها......................... 56شکل 3 – 4 وزن نسبی گزینهها نسبت به شاخص سرعت باد.. 56شکل 3 – 5 وزن نهایی گزینهها از نظر هدف............ 56شکل 3 – 6 وزن نسبی شاخصها......................... 58شکل 3 – 7 وزن نسبی گزینهها نسبت به شاخص تشعشع خورشید59شکل 3 – 8 وزن نهایی گزینهها از نظر هدف............ 59شکل 3 – 9 وزن نسبی شاخصها......................... 60شکل 3 – 10 وزن نهایی گزینهها از نظر هدف........... 61شکل 4 – 1 شماتیک کلی سیستم تولید مستقل از شبکه.... 65شکل 4 – 2 نمایی از ترکیب انرژی باد و خورشید با باتری66شکل 4 – 3 شماتیک سیستم ترکیبی بادی خورشیدی مستقل از شبکه با ذخیره ساز باتری......................................... 66شکل 4 – 4 مدل سیستم تولید مستقل از شبکه در نرم افزار HOMER 73شکل 4 – 5 بلوک دیاگرام نمونه یک سیستم تبدیل انرژی بادی 97شکل 4 – 6 بلوک دیاگرام سلول خورشیدی............... 104شکل 4 – 7 شناخت تفاوت بین سلول خورشیدی، ماژول و آرایه 104شکل 4 – 8 مدار معادل استاتیکی سلول خورشیدی........ 105فهرست اشکالعنوان صفحهشکل 4 -9 مدل دینامیکی یک سلول خورشیدی............. 107شکل 4 – 10 فضای جستجوی HOMER برای اجزا و سیستم ترکیبی 112شکل 4 – 11 ترکیبات ممکن براساس افزایش هزینه خالص نهایی (Total NPC).................................................. 112شکل 4 – 12 سهم منابع باد و خورشید در تامین باد.... 113شکل 4 – 13 میزان تولید سیستم ترکیبی در ماههای مختلف سال به تفکیک مشارکت توربین بادی و آرایه خورشیدی................ 113شکل 4 – 14 خلاصه گردش وجوه نقد سیستم ترکیبی........ 114شکل 4 – 15 ترکیب بهینه پیشنهادی توسط نرم افزار HOMER 115شکل 4 – 16 سهم منابع باد و خورشید در تامین بار.... 115 فهرست نمودارهاعنوان صفحهنمودار 2 – 1 تعداد مشترکین برق استان هرمزگان به تفکیک تعرفه 29نمودار 2 – 2 مصرف انرژی برق به تفکیک تعرفههای مختلف 31نمودار 2 – 3 حداکثر بار همزمان توزیع در نواحی برق مختلف 33نمودار 2- 4 درصد شبکههای توزیع برق موجود استان در سال 1391 37نمودار 2 – 5 متوسط ماهانه سرعت باد بشاگرد در دوره پنج ساله برحسب متربرثانیه....................................... 38نمودار 2 – 6 متوسط ماهانه سرعت باد بندرعباس در دوره پنج ساله برحسب متربرثانیه....................................... 39نمودار 2 – 7 متوسط ماهانه سرعت باد بندرخمیر در دوره پنج ساله برحسب متربرثانیه....................................... 39نمودار 2 – 8 متوسط ماهانه سرعت باد بندرلنگه در دوره پنج ساله برحسب متربرثانیه....................................... 40نمودار 2 – 9 متوسط ماهانه تشعشع خورشید بشاگرد در دوره پنج ساله برحسب وات برمترمربع.............................. 41نمودار 2 – 10 متوسط ماهانه تشعشع خورشید بندرعباس در دوره پنج ساله برحسب وات برمترمربع......................................... 41نمودار 2 – 11 متوسط ماهانه تشعشع خورشید بندرخمیر در دوره پنج ساله برحس42ب وات برمترمربع......................................... 42نمودار 2- 12 متوسط ماهانه تشعشع خورشید بندرلنگه در دوره پنج ساله برحسب وات برمترمربع............................... 42نمودار 3 – 1 نمودار درختی سلسله مراتبی برای احداث نیروگاه بادی.................................................. 51نمودار 3 – 2 نمودار درختی سلسله مراتبی برای احداث نیروگاه خورشیدی.................................................. 51نمودار 3 – 3 نمودار درختی سلسله مراتبی برای احداث نیروگاه ترکیبی بادی خورشیدی...................................... 52نمودار 3 – 4 نمودار حساسیت براساس کارایی.......... 58فهرست نمودارهاعنوان صفحهنمودار 3 – 5 نمودار حساسیت براساس کارایی.......... 60نمودار 3 – 6 نمودار حساسیت براساس کارایی.......... 62نمودار 4 – 1 پروفایل روزانه بار مصرفی روستای برست. 73نمودار 4 – 2 پروفایل برق مصرفی منطقه در ماههای مختلف سال74نمودار 4 – 3 پروفایل برق مصرفی منطقه در 8760 ساعت سال 74نمودار 4 – 4 (الف) پروفایل روزانه برق مصرفی در ماه ژانویه 75نمودار 4 – 4 (ب) پروفایل روزانه برق مصرفی در ماه فوریه 75نمودار 4 – 4 (ج) پروفایل روزانه برق مصرفی در ماه مارس 76نمودار 4 – 4 (د) پروفایل روزانه برق مصرفی در ماه آوریل 76نمودار 4 – 4 (ه) پروفایل روزانه برق مصرفی در ماه می 77نمودار 4 – 4 (و) پروفایل روزانه برق مصرفی در ماه ژوئن 77نمودار 4 – 4 (ز) پروفایل روزانه برق مصرفی در ماه ژولای 78نمودار 4 – 4 (ح) پروفایل روزانه برق مصرفی در ماه آگوست 78نمودار 4 – 4 (ط) پروفایل روزانه برق مصرفی در ماه سپتامبر79نمودار 4 – 4 (ی) پروفایل روزانه برق مصرفی در ماه اکتبر 79نمودار 4 – 4 (ک) پروفایل روزانه برق مصرفی در ماه نوامبر 80نمودار 4 – 4 (ل) پروفایل روزانه برق مصرفی در ماه دسامبر 80نمودار 4 – 5 میانگین سرعت باد منطقه برای ماههای مختلف سال 81فهرست نمودارهاعنوان صفحهنمودار 4 – 6 دادههای سرعت باد در ساعات مختلف سال.. 81نمودار 4 – 7 (الف) دادههای روزانه سرعت باد منطقه در ماه ژانویه.................................................. 82نمودار 4 – 7 (ب) دادههای روزانه سرعت باد منطقه در ماه فوریه 82نمودار 4 – 7 (ج) دادههای روزانه سرعت باد منطقه در ماه مارس 83نمودار 4 – 7 (د) دادههای روزانه سرعت باد منطقه در ماه آوریل 83نمودار 4 – 7 (ه) دادههای روزانه سرعت باد منطقه در ماه می84نمودار 4 – 7 (و) دادههای روزانه سرعت باد منطقه در ماه ژوئن 84نمودار 4 – 7 (ز) دادههای روزانه سرعت باد منطقه در ماه ژولای 85نمودار 4 – 7 (ح) دادههای روزانه سرعت باد منطقه در ماه آگوست 85نمودار 4 – 7 (ط) دادههای روزانه سرعت باد منطقه در ماه سپتامبر86نمودار 4 – 7 (ی) دادههای روزانه سرعت باد منطقه در ماه اکتبر 86نمودار 4 – 7 (ک) دادههای روزانه سرعت باد منطقه در ماه نوامبر87نمودار 4 – 7 (ل) دادههای روزانه سرعت باد منطقه در ماه دسامبر87نمودار 4 – 8 تابع توزیع تجمعی سرعت باد منطقه...... 88نمودار 4 – 9 میانگین ماهانه تشعشع خورشید در HOMER 88نمودار 4 – 10 دادههای تابش خورشید در ساعات مختلف سال89نمودار 4 – 11 (الف) دادههای روزانه تابش خورشیدی منطقه در ماه ژانویه.................................................. 89نمودار 4 – 11 (ب) دادههای روزانه تابش خورشیدی منطقه در ماه فوریه.................................................. 90فهرست نمودارهاعنوان صفحهنمودار 4 – 11 (ج) دادههای روزانه تابش خورشیدی منطقه در ماه مارس.................................................. 90نمودار 4 – 11 (د) دادههای روزانه تابش خورشیدی منطقه در ماه آوری.................................................. 91نمودار 4 – 11 (ه) دادههای روزانه تابش خورشیدی منطقه در ماه می91نمودار 4 – 11 (و) دادههای روزانه تابش خورشیدی منطقه در ماه ژوئن.................................................. 92نمودار 4 – 11 (ز) دادههای روزانه تابش خورشیدی منطقه در ماه ژولای.................................................. 92نمودار 4 – 11 (ح) دادههای روزانه تابش خورشیدی منطقه در ماه آگوست.................................................. 93نمودار 4 – 11 (ط) دادههای روزانه تابش خورشیدی منطقه در ماه سپتامبر.................................................. 93نمودار 4 – 11 (ی) دادههای روزانه تابش خورشیدی منطقه در ماه اکتبر.................................................. 94نمودار 4 – 11 (ک) دادههای روزانه تابش خورشیدی منطقه در ماه نوامبر.................................................. 94نمودار 4 – 11 (ل) دادههای روزانه تابش خورشیدی منطقه در ماه دسامبر.................................................. 95نمودار 4 – 12 مشخصه توان خروجی توربین بادی Fuhrlaender 100نمودار 4 – 13 منحنی هزینه توربین بادی Fuhrlaender .... 100نمودار 4 – 14 منحنی هزینه آرایه خورشیدی........... 107نمودار 4 – 15 منحنی هزینه واحد باتری.............. 110نمودار 4 – 16 منحنی هزینه مبدل توان............... 110 چکیدهدر حال حاضر منابع فسيلي به سرعت در حال تمام شدن هستند و همچنين با نگراني روزافزون درباره آلودگي هوا و گرمايش جهاني زمين متخصصان به فكر استفاده از منابع انرژي پاك تر و سازگاري بيشتر با محيط زيست هستند. از اين ميان نيروي باد و انرژي خورشيد دو نوع از منابع عظيم قابل بازيافت انرژي می باشند.از جمله متداول ترين ساختارهاي بهره برداري از اين انرژي ها، مي توان به تركيب توربين هاي بادي و سيستم فتوولتائيك اشاره نمود، اما متاسفانه اين منابع بازيافت شدني بازده كاملاٌ متغيري دارند. براي كاهش و يا به طور کلی حذف اين نوسانات می توان از فن آوري ذخيره نيرو باتري هاي ذخيره اي [1](SB) استفاده نمود. در اين پايان نامه، ضمن امكان سنجي بكارگيري از انرژي هاي تجديدپذير باد و خورشيد در استان هرمزگان، مكان بهينه براي احداث نيروگاه بادي و خورشيدي بصورت جداگانه و سيستم تركيبي تعيين مي شود و در ادامه بصورت موردي يك سيستم تركيبي بادي خورشيدي بهينه طراحي و مورد تحليل فني و اقتصادي قرار مي گيرد. بدين منظور ابتدا با بررسي نقشه هاي هواشناسي مبتني بر رژيم باد منطقه در يك دوره زماني 5ساله، بهترين منطقه به لحاظ سرعت باد مناسب براي توليد انرژي توسط توربين هاي بادي مشخص مي شود، همچنين نقشه هاي تشعشع خورشيدي منطقه نيز در يك دوره زماني5ساله مورد بررسي قرار خواهد گرفت و بهترين منطقه به لحاظ ميزان تابش خورشيد براي توليد انرژي توسط آرايه هاي فتوولتائيك تعيين مي گردد. در مرحله بعد با درنظر گرفتن تمام پارامترهاي فوق و خصوصيات منطقه اي و با استفاده از الگوريتم تحليل سلسله مراتبي (AHP)[2] و نرم افزار EC[3] ، محل مناسب در استان هرمزگان براي احداث نيروگاه بادي و خورشيدي بصورت جداگانه و سيستم تركيبي انتخاب خواهد شد. پس از انتخاب محل مناسب براي ايجاد سيستم تركيبي در استان هرمزگان، بصورت موردي با درنظر گرفتن يك بار مصرفي معين، توسط نرم افزار HOMER ، يك سيستم تركيبي بادي خورشيدي مستقل از شبكه طراحي ميگردد. اين سيستم تركيبي شامل: توربين بادي، آرايه خورشيدي، مبدل توان و باتري هاي ذخيره ساز مي باشد. از ويژگي هاي سيستم تركيبي پيشنهادي اين نرم افزار، مي توان به توانايي آن در تامين بار مصرفي منطقه در تمامي فصول سال و همچنين حداقل بودن هزينه هاي احداث، تعويض و تعمير و نگهداري اشاره نمود. فصل اولکلیات 1- 1- مقدمهامروزه گرم شدن روز افزون هوای کره زمین بخاطر اثرات منفی گازهای گلخانهای، یکی از مسائل مهم و قابل توجه است. استفاده از سوختهای فسیلی جهت تامین سوخت مورد نیاز نیروگاهها علاوه بر تمام شدن سریع آنها باعث افزایش آلودگی محیط زیست میگردد. به گونهای که طبق برآوردهای انجام شده به ازای تولید هر مگاوات ساعت انرژی با سوخت گازوئیل، مقدار 3/21 کیلوگرم اکسیدها، کربن، و مونواکسید کربن و 675 کیلوگرم دیاکسیدکربن وارد هوا میشود (استبصاری و همکاران، 1392). کاهش سوختهای فسیلی موجب شده است که استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر همچون انرژی باد، خورشید، زمین گرمایی و ... به عنوان منابعی پاک، تمام نشدنی، نامحدود و سازگار با محیط زیست در دستور کار قرار بگیرد(Douglas et. al., 2011). برتری انرژی تجدیدپذیر در این است که قابل جایگزینی و در همهجا موجود است و اساساً آلاینده نمیباشد. از معایب این انرژی میتوان به چگالی و تنوع پایین آن اشاره کرد که منجربه هزینهی اولیهی بالا به دلیل نیاز به اشغال زمین و ذخیره کردن یا توان پشتیبان میگردد (Alamdari et. al., 2012). افزایش استفاده از انرژی تجدید پذیر باعث رشد اقتصادی، ایجاد فرصت شغلی، بالابردن امنیت ملی، محافظت از مصرفکنندهها در مقابل افزایش قیمتها، تامین کسری مربوط به بازار جهانی سوخت و کاهش قابل توجه آلودهکنندههایی که باعث گرم شدن زمین و اثرات گلخانهای میشوند، میگردد (Saidur et. al., 2010). از اینرو مسئلهای که سیاستگذاران بازار برق با آن مواجه هستند این است که چگونه انرژیهای تجدید پذیر را وارد بازار برق کنند به طوریکه این انرژیها نقش خود را در بازار آینده به خوبی ایفا کنند. ویژگیهای ذکر شده انرژیهای تجدیدپذیر موجب شدهاست که امروزه از آنها در مقیاس بزرگ استفاده شود. از بین انرژیهای تجدیدپذیر، انرژی بادی و خورشید در دسترسترین انرژی ها محسوب میگردند. اما از مشکلات آنها میتوان به وابستگی آنها به شرایط محیطی و اقلیمی اشاره نمود. ترکیب دو منبع انرژی با همدیگر میتواند بر ضعف هر یک از آنها غلبه نماید (حسنعلیان و همکاران، 1390).امروزه سیستم ترکیبی تولید انرژی به یکی از امیدبخشترین راهحلها برای مرتفع کردن نیاز برق مناطق مختلف تبدیل شده است (Giraund et. al., 2001). یکی از اساسیترین نیازها در سیستم ترکیبی تضمین تداوم تغذیه با ذخیره انرژی اضافی از منابع انرژی تجدید پذیر میباشد (حامدی و همکاران، 1388). سیستم انرژی ترکیبی بر اساس چنین تکنولوژیهای جایگزین که به صورت موازی با منابع تجدیدپذیر کار میکنند میتواند راه حلی مناسب برای تولیدات کوچک باشد (Mann, 2003). 1 – 2- سیستم انرژی ترکیبیسیستم انرژی ترکیبی ازترکیب دو یا چند منبع انرژی تشکیل شده است. ترکیب دو منبع انرژی ثابت کرده است که تولید انرژی در صورت ترکیب میتواند بازده بیشتری داشته باشد. استفاده از نیروگاه ترکیبی معمولاً در مناطق دور افتاده در دستور کار قرار دارد. امروزه استفاده از انرژیهای ترکیبی به دلیل افزایش قیمت سوخت فسیلی مسئلهای رایج در دنیا محسوب میشود (Widen, 2011). معمولاً ترکیبهای مختلفی از دو یا چند منبع انرژی میتواند وجود داشته باشد، اما مهمترین آنها ترکیب دو یا چند انرژی تجدیدپذیر است که از جمله آنها میتوان از انرژیهای خورشیدی و بادی نام برد. معمولاً از انرژی ترکیبی جهت تولید برق در مصارف خانگی و همچنین در آسیابها استفاده میشود (Aksas et. al., 2011). استفاده از انرژی ترکیبی روشی است که در چند سال اخیر مورد توجه قرار گرفته است. نیروگاههای ترکیبی ثابت کردهاند که برای کاهش نقصها و معایب سوختهای فسیلی مفید میباشند و میتوانند انرژی مورد نیاز مناطق دور دست را بدون خسارت به محیط زیست، تامین نمایند. از این رو احداث نیروگاههای بادی خورشیدی میتواند ایده خوبی باشد (Katsigiannis et. al., 2012). 1 – 3- انرژی بادیاستفادهازانرژيباددرگذشتهنيزموردتوجهانسانقرارداشتهاست. امروزه،باتوجهبهپيشرفت هايانجامگرفته درزمينهساختتوربين هايباديودرنتيجهكاهشهزينه هايتوليدبرق،صرفه جوييدربهره برداريازمنابعفسيليو نگرش هايزيست محيطيدرمقايسهباسايرصورت هایانرژيهاينووغيرهسببشدهتا، استفادهازانرژيباد،بهعنوانيكي ازمناسب ترينمنابعتجديدپذيرجهتتوليدبرقدرجهانمطرحگردد.درايراننيزباتوجهبهمناطقبادخيزمستعدو قرارگرفتنآندرمسيرجريان هايعمدههوايي،ضمنتوليدبرقازانرژيباديوتزريقبهشبكهسراسريكشور،امكان ايجادشغلرانيزبرايمردممي توانمهيانمود. نيروگاه بادي منجيل:منطقهمنجيلدرجنوبغربيدريايخزرودرحدفاصلسهاستانگيلان،قزوينوزنجان قراردارد. بهدليلاختلافارتفاعنسبتاًزيادآنبادريايخزرووجودكانالطبيعيرودخانهسفيدرود،دارايبادهاي دائميدرتمامطولسالمي باشد. نمودارهايبهدستآمدهازدستگاه هايبادسنجيمستقردرمنطقهمنجيل،متوسط سرعتوزشباددراينمنطقه8تا12متربرثانيهوحداكثرآنرا40متربرثانيهنشانمي دهند.طبقبررسي هاي انجامشده،شدتبادهايمنطقهمنجيلدرفصلتابستانبهحداكثرودرفصلزمستانبهحداقلميزانخوددرطول سال مي رسد.ظرفيتنيروگاهباديمنجيلتاانتهايسال1387به61180كيلوواترسيدهكهاينظرفيتبانصب11توربين باديدرسايت هايباديمنجيل(درمجموع31واحدتوربينباظرفيت13250كيلووات)،پسكولان(درمجموع22واحد توربينباظرفيت14520كيلووات)،رودبار (درمجموع4واحدتوربينباظرفيت2150كيلووات)،هرزويل(درمجموع 27 واحدتوربينباظرفيت13500كيلووات)،سياهپوش(درمجموع26واحدتوربينباظرفيت17160كيلووات)وبابائيان(در مجموعيكواحدتوربينباظرفيت600كيلووات)محققشدهاست.نصبتوربين هادرسايت هايمختلفبدينعلتاستكه شهرمنجيل،درياچهسدسفيدرودوهمچنينكوهستان هاياطراف،فضارابراينصبمجتمعتوربين هامحدودنمودهاست.