چکیده: هدف تحقیق حاضر بررسي تاثير قراردادآتي بر ريسك سرمايه گذاري دربورس اوراق بهادارتهران بوده است.یکی از ویژگی های بازار بورس، نوسانات زیاد قیمتها می باشد که سبب ایجاد ریسک قیمت می گردد از آنجایی که در اقتصاد ایران بورس و فعالیتهای بورس به عنوان یک ابزار کارآمد در ایران شناخته نشده است و نوسانات قیمت به دلیل شرایط اقتصادی بالا می باشد و ریسک قیمت اثرات منفی بر اقتصاد کشور وارد می کند لذا مدیریت و پوشش این ریسک به وسیله راهکارهای مناسب ضروری به نظر می رسد. یکی از راهکارهای مقابله با ریسک استفاده از ابزار مشتقه مالی و ورود به معاملات کاغذی می باشد که در این تحقیق به آن پرداخته شده است.در این مطالعه به منظور بررسی نرخهای پوششی و انتخاب بهترین آنها، از قراردادهای آتی کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت بورساوراق بهادار تهران مربوط به سالهای 1389- 1390 استفاده شده است و داده ها به صورت روزانه می باشد. نرخهای پوششی به وسیله برآورد مدلهای حداقل مربعات معمولی (OLS)، ارزش در معرض ریسک (VAR) و مدل تصحیح خطای برداری (VECM) محاسبه شدند.واژگان کلیدی: قراردادآتي، ريسك سرمايه گذاري، مدیریت ريسك، ابزار مشتقه ، قیمت نقدی ،کارائی پوشش ریسک فهرست مطالبعنوان شماره صفحهفصل 1- مقدمه و کلیات طرح تحقیق.........................................................21-1-مقدمه..........................................................................................................31-2-بیان مساله ...................................................................................31-3-اهمیت و ضرورت تحقیق............................................................51-4-اهداف تحقیق..............................................................................................61-5-سئوال و فرضیه تحقیق..................................................................................61-6-روش شناسی تحقیق......................................................................................71-6-1-روش تحقیق.................................................................................................71-6-2-جامعه آماری و ویژگی های آن....................................................................71-6-3 -متغیرهای تحقیق...........................................................................................71-6-4-روش تجزیه و تحلیل تحقیق..........................................................................71- 6-5 -جنبه جدید و نوآوری تحقیق........................................................................81-7-ابزار گردآوری داده ها................................................................................81-8-تعریف و اصطلاحات و واژه های تحقیق......................................................81-9-مشکلات تحقیق..........................................................................................9فصل 2- مبانی نظری تحقیق......................................................................102-1مقدمه...................................................... ............................................122-2-مفهوم ریسک و مدیریت آن...................................................... .............122-3-انواع ریسک...................................................... ...................................152-3-ریسک تجاری...................................................... ...................................152-3-2 -ریسک غیر تجاری...................................................... .............................162-3-3-ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک...................................................... ..162-4-انواع ریسک های مهم...................................................... ......................172-4-1-ریسک اعتباری...................................................... ..............................172-4-2-ریسک بازار...................................................... ...................................182-4-3-ریسک نرخ ارز...................................................... ...............................182-4-4-ریسک عملیاتی...................................................... ................................182-4-5-ریسک نقدینگی...................................................... ...............................192-4-5-1-ریسک تقدینگی دارایی...................................................... ......................192-4-5-2-ریسک نقدینگی تامین مالی...................................................... ..................192-4-6-ریسک قانونی...................................................................................................202-4-7-ریسک نرخ بهره...................................................... ...............................212-4-8-ریسک کشوری .......................................................................................212-4-9-ریسک دولت..........................................................................................212-4-10-ریسک انتقال..........................................................................................212-4-11-ریسک قیمت.........................................................................................212-5-تاریخچه بازارهای آتی.............................................................................242-6-مطالعات انجام شده.................................................................................262-7-مطالعات اخیر..........................................................................................272-8-مطالعات داخلی.......................................................................................282-9-پوشش ریسک..........................................................................................292-10-مزایا و معایب پوشش ریسک.....................................................................322-11-پوشش ریسک رقبا...................................................................................322-12-سایر نکات..............................................................................................322-13-تعریف ایزار مشتقه...................................................................................332-14-ویژگی های قرارداد آتی...........................................................................392-15-فعالان بازار آتی........................................................................................422-16-اهداف پوشش ریسک...............................................................................442-17-چگونگی پوشش ریسک با استفاده از آتی ها...............................................462-18-تئوریهای پوشش ریسک...........................................................................462-18-1-نرخ بهینه پوششی ریسک...........................................................................462-18-2-تئوری سنتی یک به یک ( ساده یا کامل) ....................................................472-18-3-نظریه بتا برای پوشش ریسک......................................................................482-18-4تئوری پورتفوی پوشش ریسک..................................................................492-18-4-1حداقل کردن واریانس................................................................................492-18-4-2حداکثر کردن مطلوبیت........................................... ...................................502-18-5-نرخ بهینه پوششی میانگین – واریانس............................................................522-18-6-نرخ پوششی حداقل سازی ضریب جینی توسعه یافته متوسط.............................532-18-7-نرخ بهینه پوشش میانگین.......... ............................................................. ....542-18-8-نرخ بهینه پوششی حداقل نیمه واریانس تعمیم یافته...........................................542-18-9-نرخ بهینه پوششی میانگین – نیمه واریانس تعمیم یافته.......................................552-18-10-نرخ پوشش شارپ......................................................................... ...........562-18-11-پوشش ریسک ایستا و پویا..........................................................................572-19-منافع پوشش ریسک..................................................................................57فصل 3-روش شناسی تحقیق ...................................................................................643-1-مقدمه................................................................................................................653-2-سریهای زمانی و ویژگی های آنها.................................................................653-2-1-مانایی و نامانایی.........................................................................................653-2-2-همجمعی....................................................................................................663-3-ارائه مدل...................................................................................................673-3-1-روش حداقل مربعات معمولی.......................................................................713-3-2-روش خودرگرسیونی برداری.......................................................................743-3-3-روش تصحیح خطا برداری.........................................................................743-4-مطالعات مربوط به ارزیابی کارایی مدل ها.......................................................773-5-بررسی اثر سررسید و افق زمانی پوشش ریسک..............................................78فصل 4-تخمین و برآورد مدلها814-1-مقدمه.......................................................................................................824-2-تخمين مدل........................ ............. ........................................................834-2-1روش اول مدل سنتي كلاسيك ols..............................................................834-2-2روش دوم خودرگرسيون برداري................................................................844-2-3روش سوم مدل تصحيح خطاي برداري.........................................................914-2-3-1-بررسي مانايي متغيرها و آزمون همجمعي ......................................................914-2-3-2-آزمون ريشه واحد براي مانايي متغيرها............................................................914-2-3-3-آزمون همجمعي........................................................................................924-3-كارايي نرخهاي پوششي..............................................................................99فصل 5-نتيجه گيري1025-1-پيشنهادت.................................................................................................1035-2-توصيه بيشتر جهت مطالعه بيشتر................................................................ ....104پيوستها.....................................................................................................142فهرست منابع....................................... .......................................................105 فهرست جدول هاعنوان شماره صفحه جدول (2-1) : تقسيم بندي مشتقات..........................................................................38جدول (2-2) : نرخ هاي پوششي ايستا........................................................................56جدول (2-3) : مطالعات انجام شده در زمینه مطالعات انجام شده داخلی و خارجی.......61جدول(4-1): تخمین روش حداقل مربعات معمولی.....................................................83جدول (4-2): آزمون ریشه واحد در سطح..................................................................85جدول (4-3) : آزمونهای همجمعی جوهانسن – جوسیلیوس.......................................93جدول (4-4) : تخمین مدل تصحیح خطا....................................................................96 فهرست شكل ها و نمودارها عنوان شماره صفحهنمودار (4-1): همبستگی قراردادهای نقد و آتی............................................................................82